2014 Libya Temsilciler Meclisi seçimleri
 |
| Bu kategoride yer alan maddeler Libya hükûmeti ve siyasetinin bir parçasıdır. |
|
|
Libya'da Temsilciler Meclisi için 25 Haziran 2014 tarihinde parlamento seçimleri yapıldı.[1] Tüm adaylar bağımsız olarak yarışırken seçimler, milliyetçi ve liberal grupların sandalyelerin çoğunu kazandığı ve İslamcı grupların sadece 30 sandalyeye düşüşü ile sonuçlandı.[2] Seçime katılım yüzde 18 ile çok düşüktü.[3]
Seçim tamamlandıktan sonra, Libya Yüksek Mahkemesi'ne (LYM) iki anayasal iddia getirildi. 7 Kasım 2014'te LYM, Libya'nın siyasi geçiş süreci ve meclis seçimleri için yol haritasını belirleyen Anayasa Bildirgesi'nin 30. paragrafının 11. maddesinde yapılan değişikliği geçersiz ilan etti. Bu durum, seçim de dahil olmak üzere meclisin kurulmasına yol açan tüm yasama ve seçim sürecini geçersiz kıldı. Bu nedenle bu, meclisin etkin bir şekilde feshedildiği anlamına geliyordu.[4]
Anayasa değişiklikleriyle ilgili tartışmalar nedeniyle meclis, batı kıyı kenti Misrata'dan güçlü milisler tarafından kontrol edilen Trablus'taki Genel Ulusal Kongre'den (GUK) görev almayı reddetti. Bunun yerine parlamentolarını Tobruk'ta kurdular.
Uluslararası toplum, Birleşmiş Milletler Libya Destek Misyonu (UNSMIL) aracılığıyla meclisi tanıdığını duyurdu ve bu nedenle Yüksek Mahkeme kararını görmezden geldi. Meclisin feshedilmesi o dönemde gerçekçi görülmüyordu.
Arka plan[değiştir | kaynağı değiştir]
Genel Ulusal Kongre, anayasayı yazacak bir kurucu meclis oluşturma sorumluluğuyla Temmuz 2012'de seçildi. Ancak Ulusal Geçiş Konseyi, Libyalıların bunun yerine doğrudan kurucu meclisi seçmesine karar verdi.[5] Genel Ulusal Kongre, 10 Nisan 2013'te kurucu meclis üyelerinin seçileceği konusunda anlaşmaya vardı.[6] Kurucu meclisin çoğu için seçim 20 Şubat 2014'te gerçekleşti.[7]
25 Mayıs 2014 tarihinde Genel Ulusal Kongre, Temsilciler Meclisi seçimlerinin tarihini 25 Haziran 2014 olarak belirledi.[8] 30 Mart 2014 tarihinde GUK tarafından 133 oydan 124'ü lehte oyla kabul edilen Seçim Kanunu'nun 16. maddesi, kadınlara 30 sandalye ile vekillere toplam 200 sandalye tahsis edilmiş olup, siyasi partilere üye bireyler seçime katılabilecek, ancak parti listeleri olmayacak ve ikinci vatandaşlığa sahip Libyalıların da vekilliğe uygun olduğunu ilan etti.[9]
Seçim sistemi[değiştir | kaynağı değiştir]
200 sandalye, 75 alt seçim bölgesine bölünmüş 13 seçim bölgesinde seçildi.[10] Gerginliği azaltmak amacıyla, tüm adaylar seçime parti listelerinde yer almak yerine bireysel olarak katıldılar.[11]
Yönetim[değiştir | kaynağı değiştir]
Katılım[değiştir | kaynağı değiştir]
—Muhammed Ebu Bekir, 21 yaşındaki öğrenci
Katılım, sadece 630.000 kişinin oy kullandığı Temmuz 2012'de Kaddafi sonrası ilk seçimde %60 iken,[13] bu seçimde sadece %18 idi.[11][14] Libya'nın 3,4 milyon uygun seçmeninin ancak üçte biri ülkenin şubat ayındaki Anayasa Meclisi seçimlerine kaydolmuştu.[15] The Economist, "Düşen coşku, yetkililerin yönetememesine karşı artan tiksintiyi yansıtıyor" dedi.[15]
Yerleşik radikal İslamcı grupların bombalama ve suikast kampanyasına sahne olan Derna'da oylama yapılmadı. Kufra ve Sabha'daki bazı sandıklar da güvenlik nedeniyle kapatıldı.[11]
Şiddet[değiştir | kaynağı değiştir]
Seçim günü, Bingazi'de hükûmet güçleri ile militanlar arasında çıkan çatışmalarda en az beş kişinin öldüğü birkaç şiddet olayı yaşandı.[11] Güvenlik yetkililerine göre ölümler, İslamcı isyancıların yerel bir güvenlik karargahına ateş açması sonucu meydana geldi ve şiddet en az 30 kişinin yaralanmasıyla sonuçlandı.[11]
Ayrı bir olayda, İnsan Hakları aktivisti Selva Bughayighis, oylamadan eve döndükten sonra Bingazi'deki evinde vurularak öldürüldü. Saldırganların kapüşonlu olduğu ve askeri üniforma giydiği bildirildi. Bingazi doğumlu Bughayighis, avukattı ve üç çocuğu vardı. Kaddafi'nin devrilmesinde aktif rol oynamış ve Libya'nın geçici Ulusal Geçiş Konseyi üyesi olarak görev yapmıştı.[11]
Sonuçlar[değiştir | kaynağı değiştir]
Sonuçlar 22 Temmuz 2014 tarihinde açıklandı.[16] Seçim sisteminde parti listeleri yasak olduğu için 1.714 adayın tamamı bağımsız olarak kaldı. Seçim için ayrılan 200 sandalyeden 188'i 22 Temmuz'da ilan edildi, diğer 12'sinin duyurusu bazı seçim bölgelerindeki boykot veya güvensizlik nedeniyle ertelendi.[17] Koltukların çoğu laik gruplar tarafından alındı ve İslamcılar sadece 30 sandalye kazandı. Bazı analistler[kim?] sonuçların laik ve İslamcı güçler arasındaki savaşı yeniden canlandırabileceğinden hemen korktu.[2]
12 Ağustos 2014'te parlamento, Libya devlet başkanının Temsilciler Meclisi tarafından atanmasının aksine doğrudan seçilmesi lehinde oy kullandı. Mevcut Temsilcilerden 141'i lehte, 2'si karşı, 1'i çekimser oy kullandı.[18]
23 Ağustos 2014'teki İslamcı darbeden sonra parlamento, Onur Operasyonu'nun kalesi olan Tobruk'a taşındı.[19]
Anahtar sonuçlar aşağıdakileri içerir.[17]
| Seçim Bölgesi (* kadın listesini gösterir) | Oy | |
|---|---|---|
| 1. Tobruk | Saleh al-Tayeh | 3.008 |
| 1. Tobruk | Nureddin Abdulhamid | 1.879 |
| 1. Tobruk | Salhin Saad | 1.611 |
| 1. Tobruk | Muftah al-Sharri | 1.389 |
| 2. el-Kubbe (Guba) | Akile Salih İsa | 913 |
| 2. el-Kubbe | Talal al-Maihub | 623 |
| 2. *el-Kubbe | Muna al-Ghaithi | 2.559 |
| 8. Bingazi | Younis Fanoush | 4.838 |
| 8. Bingazi | Ibrahim Ameish | 4.599 |
| 8. Bingazi | Ali Abuzakuk | 3.932 |
| 8. Bingazi | Tariq al-Jarush | 2.863 |
| 8. Bingazi | Abubakr Bahira | 2.853 |
| 8. Bingazi | Adel al-Tira | 2.080 |
| 8. Bingazi | Ziyad Daghim | 2.007 |
| 8. Bingazi | Muftah Akuidir | 1.792 |
| 8. Bingazi | Ahmed al-Wahdi | 1.512 |
| 8. Bingazi | Aisa al-Araibi | 1.417 |
| 8. Bingazi | Jalal al-Shweidi | 1.307 |
| 8. Bingazi | Ramadan Shambesh | 1.220 |
| 8. Bingazi | Essam al-Jihani | 1.073 |
| 8. Bingazi | Ibrahim al-Dresi | 1.072 |
| 8. Bingazi | Saad al-Jazwi | 1.057 |
| 8. Bingazi | Badr Musa | 977 |
| 8. *Bingazi | Amal Bayu | 14.086 |
| 8. *Bingazi | Aisha al-Tablaghi | 8.003 |
| 8. *Bingazi | Seham Sergiva | 5.883 |
| 8. *Bingazi | Asmahan Belaoun | 5.452 |
| 20 Sirte | Zaid Abubakr | 1.093 |
| 20 Sirte | Hassan Zarga | 875 |
| 20 Sirte | Abubakr Mohammed | 723 |
| 20 *Sirte | Azziza Busetta | 2.300 |
| 22. Sabha | Ibrahim Ali | 1.319 |
| 22. Sabha | Misbah Awhida | 1.189 |
| 22. Sabha | Ahmed Arhuma | 912 |
| 22. Sabha | Mohamed Arifa | 898 |
| 22. Sabha | Mohamed Ajdeed | 782 |
| 22. Sabha | Mohamed al-Hadiri | 713 |
| 22. Sabha | Yousef Saidi | 713 |
| 22. *Sabha | Fatima Abu Saada | 2.642 |
| 22. *Sabha | Ahlam Khalifa | 2.326 |
| 40. Zintan | Abdussalam Nassiyah | 486 |
| 40. Zintan | Omar Abu Kadr | 374 |
| 47. Mısrata | Suleiman al-Fagieh | 11.166 |
| 47. Mısrata | Fathi Bashagha | 6.589 |
| 47. Mısrata | Mohamed Raied | 2.690 |
| 47. Mısrata | Abdurrahman Sewehli | 2.129 |
| 47. Mısrata | Mohamed Durrat | 2.085 |
| 47. Mısrata | Mohamed Hneish | 1.753 |
| 47. Mısrata | Kamal al-Jamel | 1.646 |
| 47. *Mısrata | Hanan Shalouf | 15.882 |
| 49. Zliten | Mohamed Ben Khalil | 1.277 |
| 49. Zliten | Abdulghani Alftaisi | 1.160 |
| 49. Zliten | Ezzedden Gwereb | 1.105 |
| 49. Zliten | Aamar al-Ablag | 1.047 |
| 49. *Zliten | Naima Dalef | 4.420 |
| 56. Tacura | al-Sadiq al-Kahaili | 1.596 |
| 56. Tacura | Abulkair Bilkhair | 1.351 |
| 56. Tacura | Khaled al-Usta | 1.172 |
| 58. Trablus Merkez | Hamuda Siyala | 6.023 |
| 58. Trablus Merkez | Ali al-Tikbali | 4.777 |
| 58. *Trablus Merkez | Fawzia Abu Ghalia | 7.330 |
| 59. Hay el-Endülüs | Fayez al-Sarraj | 3.771 |
| 59. Hay el-Endülüs | Ali Sbai | 2.757 |
| 59. Hay el-Endülüs | Musab Abulgasim | 2.566 |
| 59. *Hay el-Endülüs | Hana Abudeeb | 3.503 |
| 59. *Hay el-Endülüs | Rabia Aburas | 2.775 |
| 69. Zaviye | Mohamed al-Hanish | 2.271 |
| 69. Zaviye | Ali Abu Zariba | 2.169 |
| 69. Zaviye | Amar Shaibaru | 1.880 |
| 69. Zaviye | Imhemed Shaib | 1.350 |
| 69. Zaviye | Salim Ganidi | 1.286 |
| 69. Zaviye | Abdulnabi Abdulmuali | 922 |
| 69. Zaviye | Abdallah Alafi | 893 |
| 69. *Zaviye | Aisha Shalabi | 6.533 |
Sonrası[değiştir | kaynağı değiştir]
Kasım ayında Yüksek Mahkeme, bir grup ismi açıklanmayan milletvekilinin belirsiz gerekçelerle yaptığı temyiz başvurusunun ardından seçimi iptal etti. Ancak temyize giden milletvekilleri, parlamentonun Trablus veya Bingazi'de bulunmaması nedeniyle anayasaya aykırı olduğunu ve milislerle ulusal çatışmalara karşı yabancı askeri yardım çağrısında bulunarak yetkisini aştığını ileri sürdüler.[20] Temyiz edilememekle birlikte, Tobruk merkezli parlamento, "silah tehdidi altında" teslim edildiği iddiasıyla kararı reddetti.[21] Milletvekili Ebu Bekir Bayra, kararın "temelsiz" ve "ülkeyi bölmeye yönelik bir adım" olduğunu da sözlerine ekledi ve Tobruk merkezli parlamentonun buna uymayacağını söyledi.[21] Karar, rakip İslamcıların egemen olduğu hükûmetin merkezi olan Trablus'ta kutlama amaçlı silah sesleri ile karşılandı.
Daha sonraki gelişmelerde, eski lider Kaddafi'nin kuzeni Ahmed Kaddafi el-Dam, "hükümet" güçlerinin büyük şehirlerin kontrolünü ele geçirmesi durumunda, parlamento ile görüşmelerde bulunan sürgündeki Kaddafi destekçilerinin çoğunun "Libya'yı geri almak için geri döneceğini" ve ulusal bir uzlaşı programını destekleyeceğini söyledi.[20]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Date for new parliamentary elections 25 June". Libya Herald. 30 Mayıs 2014. 2 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2014.
- ^ a b "Libya publishes parliamentary election results". Xinhua. 22 Temmuz 2014. 8 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2014.
- ^ "Libyans mourn rights activist amid turmoil". www.aljazeera.com. 16 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2014.
- ^ Maghur. "A Legal Look into the Libyan Supreme Court Ruling". Atlantic Council (İngilizce). 2 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2017.
- ^ "NTC takes responsibility for constitution from National Conference". Libya Herald. 5 Temmuz 2012. 17 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2014.
- ^ "The Constitutional Commission will be elected and the political isolation law is constitutional, rules Congress". Libya Herald. 11 Nisan 2013. 8 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2014.
- ^ "Election re-runs next Wednesday says Elabbar". Libya Herald. 21 Şubat 2014. 17 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2014.
- ^ "The Thirty-Fifth Report - May 15 - May 30, 2014". Eye on the General National Congress. 15 Haziran 2014. 3 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2014.
- ^ "Congress votes to replace itself with new House of Representatives". Libya Herald (İngilizce). 31 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2022.
- ^ "LIBYA Majlis Al-Nuwaab (House of Representatives". Inter-Parliamentary Union. 8 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2014.
- ^ a b c d e f Jawad (26 Haziran 2014). "Libyan elections: Low turnout marks bid to end political crisis". BBC. 12 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2014.
- ^ "Disillusionment mars Libya's national poll". The Guardian. 25 Haziran 2014. 18 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2014.
- ^ Kirkpatrick, David D. (7 Temmuz 2012). "Braving Areas of Violence, Voters Try to Reshape Libya". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 10 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2022.
- ^ Jazeera, Al. "Libyans mourn rights activist amid turmoil". www.aljazeera.com (İngilizce). 18 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2022.
- ^ a b "Libya's turmoil: Little to celebrate". The Economist. 22 Şubat 2014. 7 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2014.
- ^ "ELECTIONS 2014: Final results for House of Representative elections announced". Libya Herald. 21 Temmuz 2014. 18 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2014.
- ^ a b "ELECTIONS 2014: Final results for House of Representative elections announced". Libya Herald (İngilizce). 23 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2022.
- ^ Zaptia (12 Ağustos 2014). "Breaking news: HoR votes for direct popular election of Libya's president". Libya Herald. 14 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2014.
- ^ Ibrahim (13 Ağustos 2014). "Ansar increases presence at Benina check-point as criticism of Saiqa mounts". Libya Herald. 14 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2014.
- ^ a b "Libya court 'invalidates' parliament". 6 Kasım 2014. 8 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2018 – BBC vasıtasıyla.
- ^ a b Stout (7 Kasım 2014). "Libyan Parliament 'Unconstitutional'". Time. 7 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2014.
