İmran Öktem

Vikipedi, özgür ansiklopedi
İmran Öktem
Doğum1904
İstanbul
Ölüm1 Mayıs 1969 (65 yaşında)
Ankara
MilliyetTürk
MeslekHukukçu

İmran Öktem (d. 1904, İstanbul - ö. 1 Mayıs 1969, Ankara[1]), Türk hukukçu. Türkiye Yargıtay eski başkanı.

Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]

İlk ve orta öğrenimini tamamladıktan sonra 1924'te Kabataş Lisesini bitirdi. İstanbul Darülfünunu Hukuk Şubesinden 1927 yılında pekiyi derecede diploma aldı. Göksun Cumhuriyet Savcılığına atandıysa da bu yere gidemediğinden 2 bin kuruş aylıkla Sinop Aza Mülâzimi (üye yardımcısı) olarak görevlendirildi ve böylece 30 Haziran 1928'de mesleğe adım atmış oldu. Bundan sonra sırasıyla, 1930'da Sarıkamış Yargıçlığına, 1933'te Uzunköprü Hukuk Yargıçlığına 1936'da Ankara Ticaret Mahkemesi Üyeliğine, 1942'de Ankara Hukuk Yargıçlığına, 1948'de Ticaret Mahkemesi Başkanlığına atandı. 16 Haziran 1949'da birinci sınıfa ayrılmasından kısa bir süre sonra Yargıtay Üyeliğine seçilmesi üzerine 29 Ağustos 1949'da buradaki görevine başladı. 11 Ekim 1952'de Yargıtay İkinci Başkanlığına, 1 Mart 1966'da ise Recai Seçkin'den boşalan Yargıtay Birinci Başkanlığına seçildi.[2]

Cenazesi[değiştir | kaynağı değiştir]

7 Eylül 1967 tarihinde[3][4][5][6] yeni Adli Yıl'ın açılışı töreninde laikliği yorumlarken Voltaire'in bir sözünü tekrarlayarak "Tanrı'yı da insan yaratmıştır" demesi belirli çevrelerin tepkisine ve diğerlerinin de desteğine konu olmuştu. Konuşmasında şöyle söylemişti:

“ "Türkiye'de bir İslâm devleti ve hilâfet rejimi kurmak, Türk Milleti'ni dini esaslara dayanan bir hu­kuk düzenine sokmak isteyen ve bunun için gizli ve açık çalışan mistik hezeyan halindeki bir avuç meczûb, ruh hastası veya dini, kazanç metası haline getirmiş kimseler, saf ve cahil yurttaşın en temiz varlığını, itikadını, imanı­nı geçim vasıtası yapmış olan bezirganlar -o bezirganlar ki, dinin emrettiğini yerine getirmezler, yasak ettiklerini gizli gizli yaparlar fakat dindar gö­rünürler- evet bunlar ve birtakım hurafeleri dini esaslar gibi göstermeye kalkan ve bu suretle halkı uyuşturan kökü dışarıdaki yurt düşmanları daima hüsrana uğrayacaklardır"[7] „

Başka konuşmalarda sarf ettiği sözleri Nurcuların tepkisine neden oldu.[8] Öktem, adli yıl açılış konuşmasında "gerici ve sağcı akım çok tehlikeli bir hâl aldı" demişti.[9]

Yargıtay Birinci Başkanı olarak görevini sürdürürken 1 Mayıs 1969 tarihinde öldü. 3 Mayıs 1969 tarihinde Ankara Maltepe Camisinde yapılan cenaze törenine Komünizmle Mücadele Derneği, AP'li kişiler ile bazı öğrenciler tarafından saldırı düzenlendi.[10] Çoğunluğunu çember sakallı kişilerin oluşturduğu bir kalabalık[8] cenaze namazının kılınmasını engellemeye çalışınca cami görevlileri görevlerini yerine getirmekten kaçındı. Olaylar sırasında camide bulunan ve saldırganlar arasında kalan İsmet İnönü'yü korumak amacıyla Kara Kuvvetleri Komutanlığı Topçu Dairesi Başkan Vekili Tuğgeneral Nabi Alpartun tabancasını çekti.[10] İnönü, CHP İl Başkanı Rauf Kandemir'e "Namazı kılınacak, namaz kılınmadan gitmem" dedi. Bu tutucu grubun baskısından etkilenen imamların direnişi sürünce, namazı MBK Hükûmetinin bakanlarından Abdullah Pulat Gözübüyük'ün ağabeyi İzzet Gözübüyük kıldırmıştı.[11]

İnönü olaylar hakkında, "Her manasıyla kesin ölçüde bir 31 Mart Vakası'dır" derken, Başbakan Süleyman Demirel de "Hadise gayet üzücüdür" biçiminde konuştu. 7 Mayıs'ta, töreni engellemek isteyen kişileri ve onların koruyucularını protesto etmek için Ankara'da, geniş aydın çevrelerinin katıldığı ve Anıtkabir'de sona eren bir yürüyüş yapıldı.[12]

Eserleri[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. Medeni Kanunumuza göre Hak ve Borçlarımız (1934, Edirne).
  2. Bina Sahibinin Hak ve Mesuliyeti (1938, Ankara).
  3. Hukuk Mahkemesinde Hak Nasıl Müdafaa Edilir? (1938, Ankara).
  4. Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu ve İçtihatlar (1940, Ankara).
  5. Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu ve İçtihatları Zeyl I (1941, Ankara).
  6. Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu ve İçtihatları Zeyl II (1942, İstanbul).
  7. Kolektif Mülkiyetten: İştirak Halinde Mülkiyet (1946, İstanbul).
  8. Temyiz Mahkemesi Yedinci Hukuk Dairesi Emsal Kararları – 1953-1956 ve Usul Hakkında Birçak Söz adlı iki ciltlik derleme ve incelemesi

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Milliyet - 2 Mayıs 1969 - MİLLİYET GAZETE ARŞİVİ". gazetearsivi.milliyet.com.tr. 6 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ "Yargıtay Başkanları". 9 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2007. 
  3. ^ "Milliyet - 7 Eylül 1967 - MİLLİYET GAZETE ARŞİVİ". gazetearsivi.milliyet.com.tr. 20 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ "07 Eylül 1967". 23 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  5. ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2021. 
  6. ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2021. 
  7. ^ "İmran Öktem'in 1967-1968 Adli Yıl Açılış Konuşması". 1 Haziran 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2007. 
  8. ^ a b "İmran Öktem". 10 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2007. 
  9. ^ "Yargıtay I. Başkanı Adli Yıl Açış Konuşmasında Halkın Dikkatini Çekti: Gerici ve Sağcı Akımlar Çok Tehlikeli Bir Hal Aldı". Cumhuriyet Gazetesi. 7 Eylül 1966. 25 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2022. 
  10. ^ a b "Yobazlar bu sefer de cemaate saldırdı". 4 Mayıs 1969. Cumhuriyet Gazetesi. 25 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2022. 
  11. ^ "Cenazede imam krizi". 27 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2007. 
  12. ^ "Boğaziçi Üniversitesi Atatürk Enstitüsü Kimkimdir". 10 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2007. 
Mahkeme görevi
Önce gelen:
Recai Seçkin 		Türkiye Yargıtay Başkanı
1 Mart 1966 - 1 Mayıs 1969 		Sonra gelen:
Ferruh Adalı
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=İmran_Öktem&oldid=31086254" sayfasından alınmıştır