Ömer Adamanov
| Ömer Akmolla Adamanov | |
|---|---|
| Lakabı | "Miszka-Tatar" |
| Doğum | Kırım Tatarcası: Ümer Aqmolla Adamanov, Lehçe: Umer Achmołła Adamanow 15 Nisan 1916 Vasilyevka, Kırım, Rus İmparatorluğu |
| Ölüm | 01 Haziran 1943 (27 yaşında) Józefów, Biłgoraj, Polonya |
| Bağlılığı |  Sovyetler Birliği Polonya |
| Branşı |  Kızıl Ordu Gwardia Ludowa |
| Hizmet yılları | 1939-1941 1942-1943 |
| Rütbesi | Yüzbaşı (ölümünün ardından) |
| Komutası | Kotovski gerilla müfrezesi |
| Çatışma/savaşları | II. Dünya Savaşı Uman Muharebesi Zamość Ayaklanması |
| Ödülleri | Grunwald Haç Nişanı |
| Ailesi | |
| Eşi | Vera |
| Çocukları | Şevket |
Ömer Akmolla Adamanov (Kırım Tatarcası: Ümer Aqmolla Adamanov, Lehçe: Umer Achmołła Adamanow ; 15 Nisan 1916, Ai-Vasil', Derekoe bucağı, Yaltsky Uyezd, Tavrida Guberniyası, Rus İmparatorluğu - 1 Haziran 1943, Gmina Józefów, Lublin Voyvodalığı, Polonya, Nazi Almanyası), Kızıl Ordu'da partizan müfreze lideri olan bir Kırım Tatar askeriydi. II. Dünya Savaşı sırasında Polonya direnişini örgütledi. Savaşta yaralandıktan ve Almanlar tarafından esir alındıktan sonra, Nazi işgali altındaki Polonya'da bulunan bir savaş esiri kampına gönderildi, ancak daha sonra kamptan kaçtı ve komünist yeraltı örgütü Gwardia Ludowa'nın partizan bir müfrezesinin örgütlenmesine yardım etti.
İlk yılları[değiştir | kaynağı değiştir]
Ömer Adamanov, 1916'da Kırım'ın Vasilyevka köyünde Kırım Tatar köylü bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Babası 1929'da kulak (zengin toprak sahibi) olduğu gerekçesiyle Ural Dağlarına sürüldü. Kısa süre sonrasında burada tifüsten öldü. Babasının ölümünden sonra annesi, Ömer ve küçük kız kardeşi Hatice'yi tek başına büyütmek zorunda kaldı. Ömer bir devlet çiftliğinde çalışmaya devam etti. 1941'de Almanya'nın Sovyetler Birliği'ni işgali üzerine Adamanov, Kızıl Ordu'ya alındı ve karısı Vera ile henüz bebeklik çağında olan oğlu Şevket'i terk etmek zorunda kaldı.[1]
II. Dünya Savaşı[değiştir | kaynağı değiştir]
Kızıl Ordu hizmeti[değiştir | kaynağı değiştir]
Kızıl Ordu'dayken 18. Tüfek Tümeni'nin 97. Tüfek Alayı'nda görev yaptı. 1941 kışında (günümüzde Belarus'da bulunan) Orşa'daki çatışmalar sırasında yaralandı ve Almanlar tarafından esir alındı, ardından Polonya'nın Częstochowa kentindeki bir savaş esiri kampına gönderildi.[2]
Partizanlık faaliyetleri[değiştir | kaynağı değiştir]
1942'de kamptan kaçtığında, Tümgeneral Sergey Ogurtsov ve "Gürcü" Vasili Mandzhavidze'nin desteğiyle bir partizan müfrezesinin düzenlenmesine yardım etti. 1942 yazının ortasından itibaren, müfreze, Sovyet Generalinin onuruna Grigori Kotovski adını aldı ve Ogurtsov komutası altında Puszcza Solska'da operasyonlara başladı. Ogurstov, Zielone köyündeki çatışmalar sırasında öldürüldükten sonra Adamonov, kısa süre sonra Tadeusz Kościuszko'nun bir parçası olarak oluşturulan Gwardia Ludowa görev gücü müfrezesinin komutasını aldı. Partizan rolü ona daha sonra Polonya İşçi Partisi'nde efsane haline gelen "Miszka Tatar" lakabını kazandırdı. 1943 baharında Polonya'daki Nazi kuvvetleri, Adamanov'un yakalanması veya öldürülmesi için 100.000 zloti ödül belirledi.[2][3][4]
Mart-Haziran 1943 arasında, Adamanov liderliğindeki müfreze, askeri malzeme taşıyan trenlere ek olarak 12 tank ve 2 uçağın imhasıyla sonuçlanan çok sayıda başarılı sabotaj görevi gerçekleştirdi.[5] 24 Nisan'da, müfrezenin birkaç üyesi düşman kuşatmasından kaçmayı başardı ve düşman hatlarının arkasına doğru geçti, ardından 7 Alman askerini öldürdüler ve Alman silah ve mühimmatını ele geçirdiler. Sadece birkaç gün sonra 1 Mayıs'ta gerillalar Terespol'de bir kereste fabrikasına saldırdı; bina komutanını öldürdükten sonra ve binayı yakmadan önce binada depolanan mühimmatı çaldılar. Partizanlar Alman kereste fabrikasının kaçmakta olan kalan korumalarını takip ederek 16 Mayıs'ta onları da Długi kat ve Krasnobród'da öldürdüler. Üç gün sonra, Rejowiec ve Rava-Ruska arasındaki bölümde Zwierzyniec yakınlarındaki demiryolu raylarını mayınladılar ve bu da bir düşman treninin raydan çıkmasına neden oldu.[6]
Son dönemi[değiştir | kaynağı değiştir]
Müfrezenin komutanlığı, 1 Haziran 1943'te Jozefów köyüne zırhlı bir SS asker treninin geldiğini öğrendi. SS askerleri, yerel bir kiliseye baskın yaptı ve Polonya halkına yönelik soykırımın bir parçası olarak yerel köylüleri katletmeye başladı. Adamanov komutasındaki 50 partizandan oluşan bir grup, düşman kuvvetlerinin sayısal üstünlüğüne rağmen düşman garnizonuna saldırdı ve Almanları demiryoluna doğru geri itmeye başladı. Adamanov muharebede hafif makineli tüfek kullanarak ön cephede savaştı, ancak sol elini yaraladıktan sonra ayağa kalkıp saldırıya geçtiği bir anda, bir Alman keskin nişancı tarafından öldürüldü. Ölümünden sonra kendisine 3. sınıf Grunwald Haç Nişanı verildi ve yüzbaşı rütbesine terfi etti.[2] Nazilere karşı ölümüne savaşmasına rağmen, Adamanov'un Kırım'daki tüm ailesi, Kırım Tatar etnik kökenleri nedeniyle, Kırım Tatar Sürgünü kapsamında Orta Asya'ya sürüldü. Ailesinden birçok kişi bu nedenle sıtma ve açlıktan ölmüştür.[7][8]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Кавалер ордена "Крест Грюнвальда"" (Rusça). Газета «БОСПОР Крым». 25 Ağustos 2011. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2018.
- ^ a b c "Как стал Героем Польши Умер Ахмолла Адаманов". Милли Фирка (Rusça). 21 Mart 2015. 4 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2018.
- ^ ""Miszka Tatar"". roztocze.it.home.pl (Lehçe). 4 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2018.
- ^ "Следующий год в Юзефово хотят объявить годом "Мишки Татара"". QHA (Rusça). 22 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2018.
- ^ "Józefów - Urząd Miejski ... - Uroczystości ku czci Miszki Tatara". ejozefow.pl (Lehçe). 6 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2018.
- ^ ""Тайна "Мишки-татара"". История Евпатории. От Керкинитиды до наших дней. Керкинитида, Гезлев, Евпатория. История города-курорта". evpatoriya-history.info (Rusça). 22 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2018.
- ^ Tyulyakov (13 Mart 2015). "Советские партизаны польской Гвардии Людовой". Независимая газета (Rusça). 6 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2018.
- ^ "Крымские татары в Великой Отечественной войне" (Rusça). Квартальный комитет микрорайона Акъ Мечеть города Симферополь. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2018.