Hemoglobin A1c: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
k →HbA<sub>1c</sub> değerleri ne anlama gelir?: Bot: genel dz. ve madde bakımı (hata bildir) |
"Glycated hemoglobin" sayfasının çevrilmesiyle oluşturuldu. Etiketler: İçerik Çevirmeni [Çevirmeni 2] |
||
| 1. satır: | 1. satır: | ||
{{Infobox diagnostic |
|||
'''Hemoglobin A<sub>1c</sub>''', diğer ismiyle glikozillenmiş hemoglobin, şeker hastalığında tedavinin etkinliğini ölçmek, kimi zaman da şeker hastalığı tanısı koymak için kullanılan bir kan tahlilidir. Hemoglobin A<sub>1c</sub> sıklıkla HbA<sub>1c</sub> olarak da kısaltılır. Şeker hastalığı tedavisinde geçmiş iki-üç aya ait kan şekeri profili hakkında bilgi verdiği için geçtiğimiz yıllar içinde artan sıklıkla kullanılmaya başlanmıştır.<ref name=Kurt>{{Kaynak|issn= 1302-0471 | cilt = 45 | sayı = 4 | sayfalar =387-395| soyadı = Kurt | ad = İsmail | başlık = Glikozile Hemoglobin(HbA1c) Ölçümü Ve Diabetes Mellitusun Uzun Dönem Glisemik Kontrolünde Kullanılması | dergi = Gülhane Tıp Dergisi }}</ref> |
|||
| name = Hemoglobin A1c |
|||
| alt = |
|||
| caption = |
|||
| pronounce = |
|||
| synonyms = |
|||
| ICD10 = <!--{{ICD10|Group|Major|minor|LinkGroup|LinkMajor}} or {{ICD10PCS|code|char1/char2/char3/char4}}--> |
|||
| ICD9 = |
|||
| MeshID = |
|||
| OPS301 = <!--{{OPS301|code}}--> |
|||
| MedlinePlus = 003640 |
|||
| eMedicine = 2049478 |
|||
| reference_range = |
|||
| LOINC = {{LOINC|41995-2}} |
|||
| DiseasesDB = <!--{{DiseasesDB2|numeric_id}}--> |
|||
| ICDO = |
|||
}} |
|||
'''Hemoglobin A1c''' ('''glikatlanmış hemoglobin''', '''HbA1c''', '''glikohemoglobin''', '''glikozile hemoglobin''' veya '''A1c''') bir [[Şeker|şekere]] kimyasal olarak bağlanmış bir [[hemoglobin]] (Hb) formudur. [[Glukoz]], [[galaktoz]] ve [[fruktoz]] dahil olmak üzere çoğu [[monosakkarit]], kan dolaşımında bulunduğunda kendiliğinden (yani [[Enzim|enzimatik]] olmayan bir şekilde) hemoglobin ile bağlanır. Ancak glukozun bunu yapma olasılığı galaktoz ve fruktoza göre daha düşüktür (fruktozun %13'ü ve galaktozun %21'i), bu da glukozun insanlarda neden birincil metabolik yakıt olarak kullanıldığını açıklayabilir.<ref name="pmid12192669">{{cite journal|title=Reaction of monosaccharides with proteins: possible evolutionary significance|date=July 1981|issue=4504|pages=222–224|journal=Science|volume=213|pmid=12192669|doi=10.1126/science.12192669|vauthors=Bunn HF, Higgins PJ|bibcode=1981Sci...213..222B}}</ref><ref>{{cite journal|title=Role of fructose in glycation and cross-linking of proteins|date=March 1988|issue=6|pages=1901–1907|journal=Biochemistry|volume=27|pmid=3132203|doi=10.1021/bi00406a016|vauthors=McPherson JD, Shilton BH, Walton DJ}}</ref> |
|||
== HbA<sub>1c</sub> nasıl ölçülür? == |
|||
Şeker-hemoglobin bağlantısının oluşumu, kan dolaşımında aşırı şekerin varlığını gösterir ve genellikle yüksek konsantrasyonda [[Diyabet|diyabetin]] göstergesidir (HbA1c >%6,4).<ref>{{Cite journal|url=https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31882432/|title=Determination of Normal HbA1C Levels in Non-Diabetic Patients with Hemoglobin E|access-date=24 December 2022|archive-date=24 December 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221224122152/https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31882432/|date=1 November 2019|issue=6|pages=804–809|journal=[[Annals of Clinical & Laboratory Science]]|via=[[PubMed]]|volume=49|first=Saranya|last=Pongudom|pmid=31882432|url-status=live}}</ref> A1C, tespit edilmesi kolay olduğu için özellikle ilgi çekicidir. Şekerlerin hemoglobine bağlanma sürecine [[glikasyon]] adı verilir ve referans sistemi, bileşen olarak beta-N-1-deoksi fruktozil hemoglobin olarak tanımlanan HbA1c'ye dayanır.<ref name="pmid16112961">{{cite journal|title=Standardization of HbA1c and Optimal Range of Monitoring|pages=61–72|journal=Scandinavian Journal of Clinical and Laboratory Investigation|year=2005|volume=240|author=Miedema K|pmid=16112961|doi=10.1080/00365510500236143|s2cid=30162967}}</ref> |
|||
Laboratuvarda hemoglobin A<sub>1c</sub> ölçümü için kan vermek diğer tahliller için kan vermekten farksızdır. Aşağıda açıklanacak nedenler ve testin doğası gereği eğer o gün sadece hemoglobin A<sub>1c</sub> değeri ölçülecekse, bu tahlil kan verirken aç ya da tok olmanızın önemi yoktur. |
|||
HbA1c öncelikle üç aylık ortalama [[Kan şekeri seviyesi|kan şekeri seviyesini]] belirlemek için ölçülür ve [[Diyabet|diabetes mellitus]] için bir tanı testi ve diyabetli kişilerde [[Diyabet yönetimi#Glisemik kontrol|glisemik kontrol]] için bir değerlendirme testi olarak kullanılabilir.<ref>{{cite book|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK304271/|title=Use of Glycated Haemoglobin (HbA1C) in the Diagnosis of Diabetes Mellitus: Abbreviated Report of a WHO Consultation|access-date=2 December 2018|archive-date=12 July 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200712010844/https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK304271/|date=2011|page=2, Glycated haemoglobin (HbA1c) for the diagnosis of diabetes|publisher=Geneva: World Health Organization|url-status=live}}</ref> Test üç aylık ortalama ile sınırlıdır çünkü bir [[Alyuvar|kırmızı kan hücresinin]] ortalama ömrü dört ay veya 120 gündür. Her bir kırmızı kan hücresinin ömrü farklı olduğundan, test üç aylık sınırlı bir ölçüm olarak kullanılır. |
|||
Geleneksel laboratuvar yöntemlerinin yanı sıra doktor muayenehanelerine yönelik birkaç dakikada sonuç veren ölçüm sistemleri hatta evde kendi hemoglobin A1c değerinizi ölçebileceğiniz [http://www.a1cnow.com/ son-kullanıcı ürünleri] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20080515130509/http://www.a1cnow.com/ |tarih=15 Mayıs 2008 }} de vardır. |
|||
Normal glikoz seviyeleri normal miktarda glikozlanmış hemoglobin üretir. Ortalama plazma glikoz miktarı arttıkça, glikozlanmış hemoglobin oranı da tahmin edilebilir bir şekilde artar. Diyabette, kan glukoz seviyelerinin daha kötü kontrol edildiğini gösteren daha yüksek glikozlu hemoglobin miktarları [[Kardiyovasküler hastalıklar|kardiyovasküler hastalık]], [[nefropati]], [[nöropati]] ve [[retinopati]] ile ilişkilendirilmiştir. |
|||
Hemoglobin A<sub>1c</sub> ölçümünün şeker hastalığının daha iyi kontrol edilmesine ve dolayısıyla şeker hastalığına bağlı komplikasyonların gelişme riskini azalttığına dair sağlam araştırma verileri bulunmaktadır.<ref name=Brownlee2006>{{Kaynak| soyadı1 = Brownlee | ad1 = Michael | soyadı2 = Hirsch | ad2 = Irl B. | yıl = 2006 | başlık = Glycemic Variability: A Hemoglobin A1c-Independent Risk Factor for Diabetic Complications | dergi = JAMA: the Journal of the American Medical Association | cilt = 295 | sayı = 14 | sayfalar =1707|doi= 10.1001/jama.295.14.1707 | pmid = 16609094}}</ref> |
|||
== Terminoloji == |
|||
== HbA<sub>1c</sub> testi ne ölçer? == |
|||
[[Glikasyon|Glikaze]] hemoglobin, doğru (enzimatik olmayan) süreci yansıtmak için [[Glikozilasyon|glikozile]] hemoglobin yerine tercih edilmektedir. İlk literatürde, daha ileri araştırmalar yapılana kadar hangi sürecin söz konusu olduğu belirsiz olduğu için sıklıkla ''glikozile'' terimi kullanılmıştır. Bu terimler İngilizce literatürde hala bazen birbirinin yerine kullanılmaktadır.<ref>{{Cite journal|url=https://tidsskriftet.no/en/2014/11/glycated-or-glycosylated|title=Glycated or glycosylated?|access-date=5 December 2018|archive-date=5 December 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181205145806/https://tidsskriftet.no/en/2014/11/glycated-or-glycosylated|date=25 November 2014|issue=22|pages=2179|journal=[[Journal of the Norwegian Medical Association]]|quote=Hospitals should ensure that the correct term for HbA1c – glycated haemoglobin – is now to be found in laboratory manuals.|volume=134|author=Oliwia Witczak, Trine B. Haugen|pmid=25423986|doi=10.4045/tidsskr.14.0172|url-status=live}}</ref> |
|||
Kanımızdaki alyuvarlar görevi oksijen taşımak olan hemoglobin isimli maddeyi içerirler. Dolaşıma katılan alyuvarların ömrü ortalama 120 gündür. Alyuvarlarda bulunan hemoglobin, kan şekerine maruz kaldığında glikozillenme denilen bir reaksiyon gerçekleşir. Glikozillenme reaksiyonu, kandaki şeker moleküllerinin hemoglobine yapışarak yapısal değişikliğe neden olması diye tarif edilebilir. |
|||
HbA1c'nin adlandırılması, hemoglobin tip A'nın [[İyon kromatografisi|katyon değişim kromatografisinde]] ayrılmasından kaynaklanmaktadır. Muhtemelen saf hemoglobin A olduğu düşünülen ilk fraksiyon HbA0 olarak adlandırılmış ve sonraki fraksiyonlar [[elüsyon]] sırasına göre HbA1a, HbA1b ve HbA1c olarak adlandırılmıştır. Geliştirilmiş ayırma teknikleri daha sonra daha fazla alt fraksiyonun izole edilmesine yol açmıştır.<ref name="pmid9732983">{{cite journal|url=http://www.clinchem.org/content/44/9/1951.long|title=What is hemoglobin A1c? An analysis of glycated hemoglobins by electrospray ionization mass spectrometry|access-date=2015-06-15|archive-date=2015-09-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20150923223202/http://www.clinchem.org/content/44/9/1951.long|issue=9|pages=1951–1958|journal=[[Clinical Chemistry (journal)|Clinical Chemistry]]|year=1998|volume=44|pmid=9732983|doi=10.1093/clinchem/44.9.1951|vauthors=Peterson KP, Pavlovich JG, Goldstein D, Little R, England J, Peterson CM|url-status=live}}</ref> |
|||
Alyuvarların ömrü olan 120 gün boyunca, hemoglobinin glikozillenme oranı kan şekeri değerlerine paralel olarak artar. Hemoglobin A<sub>1c</sub> testi de yukarıda bahsedilen glikozillenme oranını ölçmektedir. Tahlil yaptırmadan önceki aylarda kan şekeri değerleri yüksek seyretmişse, hemoglobin moleküllerinin glikozillenme oranı da artar ve dolayısıyla hemoglobin A<sub>1c</sub> seviyesi artar. |
|||
== Tarihçe == |
|||
Hemoglobin A1c testine benzer prensiple çalışan diğer bir test de früktozamin testidir. Früktozamin testinde hemoglobin molekülleri yerine bir kan proteini olan albuminin kan şekeri düzeylerine bağlı yapısal değişime uğrama oranı ölçülür. Albuminin dolaşımdaki ortalama ömrü 2-3 hafta kadar olduğundan, früktozamin tahlilden önceki 2-3 haftaya ait kan şekeri profili hakkında fikir verir. |
|||
Hemoglobin A1c ilk olarak 1958 yılında Huisman ve Meyering tarafından [[Kromatografi|kromatografik]] bir kolon kullanılarak diğer hemoglobin formlarından ayrılmıştır.<ref>{{cite journal|title=Chromatography of hemoglobin types on carboxymethylcellulose|issue=2|pages=312–327|journal=J. Lab. Clin. Med.|year=1958|volume=52|pmid=13564011|vauthors=Huisman TH, Martis EA, Dozy A}}</ref> İlk kez 1968 yılında Bookchin ve Gallop tarafından bir [[glikoprotein]] olarak karakterize edilmiştir.<ref name="pmid4874776">{{cite journal|title=Structure of haemoglobin A1c: nature of the N-terminal beta chain blocking group|issue=1|pages=86–93|journal=Biochem. Biophys. Res. Commun.|year=1968|volume=32|pmid=4874776|doi=10.1016/0006-291X(68)90430-0|vauthors=Bookchin RM, Gallop PM}}</ref> Diyabetteki artışı ilk kez 1969 yılında [[Samuel Rahbar]] ve arkadaşları tarafından tanımlanmıştır.<ref name="pmid5808299">{{cite journal|title=Studies of an unusual hemoglobin in patients with diabetes mellitus|issue=5|pages=838–843|journal=Biochem. Biophys. Res. Commun.|year=1969|volume=36|pmid=5808299|doi=10.1016/0006-291X(69)90685-8|vauthors=Rahbar S, Blumenfeld O, Ranney HM}}</ref> 1975 yılında Bunn ve arkadaşları tarafından oluşumuna yol açan reaksiyonlar karakterize edilmiştir.<ref name="pmid1201013">{{cite journal|title=Further identification of the nature and linkage of the carbohydrate in haemoglobin A1c|issue=1|pages=103–109|journal=Biochem. Biophys. Res. Commun.|year=1975|volume=67|pmid=1201013|doi=10.1016/0006-291X(75)90289-2|vauthors=Bunn HF, Haney DN, Gabbay KH, Gallop PM}}</ref> |
|||
Diyabetik hastalarda glikoz metabolizmasının kontrol derecesini izlemek için hemoglobin A1c kullanımı 1976 yılında [[Anthony Cerami]], Ronald Koenig ve meslektaşları tarafından önerilmiştir.<ref name="pmid934240">{{cite journal|title=Correlation of glucose regulation and hemoglobin AIc in diabetes mellitus|issue=8|pages=417–420|journal=N. Engl. J. Med.|year=1976|volume=295|pmid=934240|doi=10.1056/NEJM197608192950804|vauthors=Koenig RJ, Peterson CM, Jones RL, Saudek C, Lehrman M, Cerami A}}</ref> |
|||
== HbA<sub>1c</sub> değerleri ne anlama gelir? == |
|||
Ortalama alyuvar ömrü yaklaşık dört ay olduğundan hemoglobin A<sub>1c</sub> değerleri, tahlil için kan verilmesinden bir ay öncesinden başlayarak geriye doğru iki-üç aylık dönemde kan şekeri değerlerinin nasıl seyrettiğine ilişkin bilgi verir. |
|||
== Hasar mekanizmaları == |
|||
Hemoglobin A<sub>1c</sub> testinin hakkında bilgi verdiği zaman aralığını bir örnekle açıklayalım: 15 Mayıs günü test için kan verilmişse, ölçülen hemoglobin A<sub>1c</sub> değeri 15 Ocak (veya 15 Mart) - 15 Nisan tarihleri (kan verilmesinden bir ay öncesinden başlayarak geriye doğru iki-üç aylık dönem) arasındaki şeker profili hakkında bilgi verecektir. |
|||
Glikozlu hemoglobin, kan hücrelerinin içinde yüksek oranda reaktif [[Radikal (kimya)|serbest radikallerin]] artmasına neden olarak [[Hücre zarı|hücre zarlarının]] özelliklerini değiştirir. Bu da [[Eritrosit agregasyonu|kan hücrelerinin kümelenmesine]] ve kan [[Viskozite|viskozitesinin]] artmasına yol açarak kan akışının bozulmasına neden olur.<ref name=":0">{{Cite journal|url=|title=Glycated hemoglobin and its spinoffs: Cardiovascular disease markers or risk factors?|date=2015-08-26|issue=8|pages=449–453|journal=World Journal of Cardiology|volume=7|first=Jumana|last=Saleh|issn=1949-8462|pmc=4549778|pmid=26322184|doi=10.4330/wjc.v7.i8.449}}</ref> |
|||
Glikozlu hemoglobinin hasara yol açmasının bir diğer yolu da [[Ateroskleroz|aterosklerotik]] plak ([[aterom]]) oluşumuyla sonuçlanan [[İnflamasyon|inflamasyondur]]. Serbest radikal birikimi [[Ferröz|Fe<sup>2+</sup>]]-hemoglobinin Fe<sup>3+</sup>-Hb yoluyla anormal ferril hemoglobine (Fe<sup>4+</sup>-Hb) [[Uyarılmış hâl|uyarılmasını]] teşvik eder. Fe<sup>4+</sup> kararsızdır ve Fe<sup>3+</sup> [[Yükseltgenme durumu|oksidasyon durumunu]] yeniden kazanmak için hemoglobindeki spesifik [[Amino asit|amino asitlerle]] reaksiyona girer. Hemoglobin molekülleri [[Çapraz bağlama reaksiyonu|çapraz bağlanma reaksiyonları]] yoluyla bir araya toplanır ve bu hemoglobin kümeleri (multimerler) hücre hasarını ve Fe<sup>4+</sup>-hemoglobinin arter ve venlerin en iç katmanlarının ([[Tunika intima|subendotelyum]]) [[Hücrelerarası madde|matrisine]] salınmasını teşvik eder. Bu durum, kan damarlarının iç yüzeyinin ([[endotel]]) geçirgenliğinin artmasına ve kan damarı yüzeylerinde [[makrofaj]] birikimini teşvik eden pro-inflamatuar [[monosit]] [[adezyon]] proteinlerinin üretilmesine neden olarak sonuçta bu damarlarda zararlı plaklara yol açar.<ref name=":0" /> |
|||
Aşağıdaki tablo, [http://care.diabetesjournals.org/ Diabetes Care] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20080707022302/http://care.diabetesjournals.org/ |tarih=7 Temmuz 2008 }} dergisinde 2003 yılında yayınlanan [http://care.diabetesjournals.org/cgi/content-nw/full/26/suppl_1/s106/ Test of Glycemia in Diabetes] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20090122221516/http://care.diabetesjournals.org/cgi/content-nw/full/26/suppl_1/s106/ |tarih=22 Ocak 2009 }} başlıklı makaleden alınmıştır.<ref>{{Kaynak | yıl = 2003 | başlık = Tests of Glycemia in Diabetes | dergi = Diabetes Care | cilt = 26 | sayı = Supplement 1 | sayfalar =S106-108|doi= 10.2337/diacare.26.2007.S106 | url = http://care.diabetesjournals.org/cgi/content/full/26/suppl_1/s106 | pmid = 12502632 | erişimtarihi = 29 Aralık 2008 |arşivurl= https://web.archive.org/web/20090129230513/http://care.diabetesjournals.org/cgi/content/full/26/suppl_1/s106 |arşivtarihi= 29 Ocak 2009 | ölüurl =hayır}}</ref> Tabloda hemoglobin A<sub>1c</sub> değerlerinin yaklaşık olarak karşılık geldiği ortalama kan şekeri değerlerini görebilirsiniz. |
|||
Yüksek oranda glikozlanmış Hb-[[İleri glikasyon son ürünü|AGE'ler]] [[vasküler düz kas]] tabakasından geçer ve muhtemelen [[Azot monoksit|nitrik okside]] (NO) bağlanarak normal işlevini engellemek suretiyle [[Asetilkolin|asetilkolinle]] indüklenen endotele bağlı gevşemeyi etkisiz hale getirir. NO güçlü bir [[Vazodilatasyon|vazodilatördür]] ve aynı zamanda plağı teşvik eden [[Düşük yoğunluklu lipoprotein|LDL]]'lerin (yani "kötü [[kolesterol]]") [[Oksitlenme|oksitlenmiş]] formunun oluşumunu engeller.<ref name=":0" /> |
|||
Aşağıdaki değerler '''Ortalama Kan Şekeri (mg/dl) = (HbA<sub>1c</sub> * 35.6) - 77.3''' formülü kullanılarak hesaplanmıştır, Ancak '''Ortalama Kan Şekeri (mg/dl) = (HbA<sub>1c</sub> * 28.7) – 46.7''' formülü ile de daha doğru hesplandığı aşağıda yazmaktadır. |
|||
Kan hücrelerindeki bu genel bozulma aynı zamanda [[Hem|hemi]] de serbest bırakır. Gevşek hem, endotel ve LDL proteinlerinin oksidasyonuna neden olarak plaklara yol açabilir.<ref name=":0" /> |
|||
[[Dosya:GlycationViaAmadoriRgmt.svg|küçükresim|364x364pik| Amadori yeniden düzenlemesi yoluyla glikasyon yolu (HbA1c'de R tipik olarak N-terminal valindir).<ref>{{cite journal|title=Chemistry of Amadori Rearrangement Products: Analysis, Synthesis, Kinetics, Reactions, and Spectroscopic Properties|issue=4|pages=321–369|journal=Critical Reviews in Food Science and Nutrition|year=1994|volume=34|pmid=7945894|doi=10.1080/10408399409527667|author1=Yaylayan, Varoujan A.|author2=Huyghues-Despointes, Alexis}}</ref>]] |
|||
== Tıbbi tanı prensipleri == |
|||
Proteinlerin glikasyonu sık rastlanan bir durumdur, ancak hemoglobin söz konusu olduğunda, glikoz ile [[Hemoglobin alt birimi beta|beta zincirinin]] N ucu arasında enzimatik olmayan bir yoğunlaşma reaksiyonu meydana gelir. Bu reaksiyon bir [[Schiff bazları|Schiff bazı]] üretir (R-N=CHR', R = beta zinciri, CHR' = glukoz türevi) ve bu da 1-deoksifruktoza dönüşür. Bu ikinci dönüşüm [[Amadori yeniden düzenlemesi|Amadori yeniden düzenlemesine]] bir örnektir. Kan glikoz seviyeleri yüksek olduğunda, glukoz molekülleri kırmızı kan hücrelerindeki hemoglobine bağlanır. Kanda [[hiperglisemi]] ne kadar uzun sürerse, kırmızı kan hücrelerindeki hemoglobine o kadar fazla glikoz bağlanır ve glukozlanmış hemoglobin o kadar yüksek olur.<ref name="pmid33806493">{{cite journal|url=|title=Glycated Hemoglobin and Methods for Its Point of Care Testing|date=March 2021|issue=3|page=70|journal=Biosensors (Basel)|volume=11|pmc=8000313|pmid=33806493|doi=10.3390/bios11030070|vauthors=Pohanka M}}</ref> |
|||
Bir hemoglobin molekülü bir kez glikasyona uğradığında o şekilde kalır. Bu nedenle kırmızı hücre içinde glikozlanmış hemoglobin birikimi, hücrenin [[Alyuvar#Yaşam döngüsü|yaşam döngüsü]] boyunca maruz kaldığı ortalama glikoz seviyesini yansıtır. Glikozlu hemoglobin ölçümü, uzun süreli serum glikoz regülasyonunu izleyerek tedavinin etkinliğini değerlendirir. |
|||
A1c, kırmızı kan hücrelerinin ömrü boyunca (erkekler için 117 gün ve kadınlar için 106 gün<ref>{{Cite journal|url=|title=Drugs affecting HbA1c levels|date=Jul–Aug 2012|issue=4|pages=528–531|journal=Indian Journal of Endocrinology and Metabolism|volume=16|first=Ranjit|last=Unnikrishnan|pmc=3401751|pmid=22837911|doi=10.4103/2230-8210.98004}}</ref>) kan glikoz seviyelerinin ağırlıklı bir ortalamasıdır. Bu nedenle, teste yakın günlerdeki glukoz seviyeleri, A1c seviyesine testten daha uzak günlerdeki seviyelerden önemli ölçüde daha fazla katkıda bulunur.<ref>{{Cite web|url=http://www.ngsp.org/A1ceAG.asp|title=NGSP: HbA1c and eAG|access-date=2015-10-28|archive-date=2015-10-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20151015124504/http://www.ngsp.org/A1ceAG.asp|website=www.ngsp.org|url-status=dead}}</ref> |
|||
Bu durum, glikoz düşürücü tedavinin başlamasından veya yoğunlaştırılmasından 20 gün sonra HbA1c düzeylerinin önemli ölçüde iyileştiğini gösteren klinik uygulamalardan elde edilen verilerle de desteklenmektedir.<ref>{{cite journal|url=|title=A longitudinal study examining adherence to guidelines in diabetes care according to different definitions of adequacy and timeliness|issue=9|pages=e24278|journal=PLOS ONE|year=2011|volume=6|pmc=3169586|pmid=21931669|doi=10.1371/journal.pone.0024278|vauthors=Sidorenkov G, Haaijer-Ruskamp FM, de Zeeuw D, Denig P|bibcode=2011PLoSO...624278S}}</ref> |
|||
== Ölçüm == |
|||
Hemoglobin A1c'yi ölçmek için çeşitli teknikler kullanılmaktadır. Laboratuvarlar [[yüksek performanslı sıvı kromatografisi]], [[immünoassay]], enzimatik tahlil, [[kapiler elektroforez]] veya [[Afinite kromatografisi#Boronat afinite kromatografisi|boronat afinite kromatografisi]] kullanabilir. Bakım noktası (örn. doktor ofisi) cihazları immünoassay boronat afinite kromatografisi kullanır.<ref name="pmid33806493" /> |
|||
Amerika Birleşik Devletleri'nde HbA<small>1c</small> test laboratuvarları, 1993 Diyabet Kontrolü ve Komplikasyonları Çalışması (DCCT) sonuçlarına göre standardize edilmeleri için Ulusal Glikohemoglobin Standardizasyon Programı tarafından sertifikalandırılmıştır.<ref>[http://www.devicelink.com/ivdt/archive/08/07/009.html Developing Point of care HbA1c tests for Diabetes monitoring] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080829202705/http://www.devicelink.com/ivdt/archive/08/07/009.html|date=2008-08-29}}, Barry Plant, Originally Published IVDT July/August 2008</ref> Ek bir yüzdelik ölçek olan Mono S daha önce İsveç'te, KO500 ise Japonya'da kullanılmaktaydı.<ref>[Clinical Chemistry 50:1 166–174 (2004)]</ref><ref name="SDA">[http://www.hba1c.nu/HbA1c_Equalis-en.pdf HbA1c in a new way] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220713151919/http://www.hba1c.nu/HbA1c_Equalis-en.pdf|date=2022-07-13}} By the Swedish Diabetes Association. Retrieved Mars 2011</ref> |
|||
=== IFCC birimlerine geçiş === |
|||
[[Amerikan Diyabet Derneği]], [[Avrupa Diyabet Araştırmaları Derneği]] ve [[Uluslararası Diyabet Federasyonu]], gelecekte HbA1c'nin [[Uluslararası Klinik Kimya ve Laboratuvar Tıbbı Federasyonu]] (IFCC) birimlerinde raporlanması konusunda anlaşmaya varmıştır.<ref name="pmid18539643">{{cite journal|url=|title=Statistical methods for monitoring the relationship between the IFCC reference measurement procedure for hemoglobin A1c and the designated comparison methods in the United States, Japan, and Sweden|date=August 2008|issue=8|pages=1379–1385|journal=Clin. Chem.|volume=54|pmid=18539643|doi=10.1373/clinchem.2008.103556|vauthors=Geistanger A, Arends S, Berding C, Hoshino T, Jeppsson JO, Little R, Siebelder C, Weykamp C}}</ref> IFCC raporlaması 2003 yılında Birleşik Krallık hariç Avrupa'da uygulamaya konmuştur;<ref name="pmid15209757">{{cite journal|title=Introduction of IFCC reference method for calibration of HbA: implications for clinical care|date=July 2004|issue=7|pages=673–676|journal=Diabet. Med.|volume=21|pmid=15209757|doi=10.1111/j.1464-5491.2004.01311.x|vauthors=Manley S, John WG, Marshall S|s2cid=30468208}}</ref> Birleşik Krallık 1 Haziran 2009'dan<ref>{{cite web|url=http://www.acb.org.uk/docs/hba1c.pdf|title=Standardisation of the reference method for the measurement of HbA1c to improve diabetes care|access-date=2009-07-02|archive-date=2011-07-22|archive-url=https://web.archive.org/web/20110722031224/http://www.acb.org.uk/docs/hba1c.pdf|date=April 2008|publisher=The Association for Clinical Biochemistry and Diabetss UK|url-status=dead}}</ref> 1 Ekim 2011'e kadar ikili raporlama yapmıştır. |
|||
DCCT ve IFCC arasındaki dönüşüm aşağıdaki denklemle yapılır:<ref name="DiabetesUK conversion">{{cite web|url=http://www.diabetes.org.uk/upload/Professionals/Key%20leaflets/53130HbA1cLableaflet.pdf|title=HbA1c Standardisation For Laboratory Professionals|access-date=2009-07-02|archive-date=2011-07-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20110720104405/http://www.diabetes.org.uk/upload/Professionals/Key%20leaflets/53130HbA1cLableaflet.pdf|publisher=Diabetes UK|url-status=dead}}</ref> |
|||
: <math> \mathrm{IFCC}\,\mathrm{HBA1c}\, \frac{\text{mmol}}{\text{mol}} = [\mathrm{DCCT} \, \mathrm{HBA1c}\,(\%) - 2.14] \times 10.929 </math> |
|||
{| class="wikitable collapsible collapsed" |
|||
!IFCC-HbA<sub>1c</sub> |
|||
!DCCT-HbA<sub>1c</sub> |
|||
!Mono S- HbA<sub>1c</sub> |
|||
|- |
|||
|(mmol/mol) |
|||
|(%) |
|||
|(%) |
|||
|- |
|||
|10 |
|||
|3.1 |
|||
|2.0 |
|||
|- |
|||
|20 |
|||
|4.0 |
|||
|2.9 |
|||
|- |
|||
|30 |
|||
|4.9 |
|||
|3.9 |
|||
|- |
|||
|40 |
|||
|5.8 |
|||
|4.8 |
|||
|- |
|||
|45 |
|||
|6.3 |
|||
|5.3 |
|||
|- |
|||
|50 |
|||
|6.7 |
|||
|5.8 |
|||
|- |
|||
|55 |
|||
|7.2 |
|||
|6.3 |
|||
|- |
|||
|60 |
|||
|7.6 |
|||
|6.8 |
|||
|- |
|||
|65 |
|||
|8.1 |
|||
|7.2 |
|||
|- |
|||
|70 |
|||
|8.6 |
|||
|7.7 |
|||
|- |
|||
|80 |
|||
|9.5 |
|||
|8.7 |
|||
|- |
|||
|90 |
|||
|10.4 |
|||
|9.6 |
|||
|- |
|||
|100 |
|||
|11.3 |
|||
|10.6 |
|||
|} |
|||
== Sonuçların yorumlanması == |
|||
Laboratuvar sonuçları analitik tekniğe, deneğin yaşına ve bireyler arasındaki biyolojik farklılıklara bağlı olarak değişebilir. Daha yüksek HbA1c seviyeleri, diabetes mellitusta olduğu gibi kan şekeri sürekli yüksek olan kişilerde bulunur. Diyabetik hastaların tedavi hedefleri farklılık gösterse de birçoğu HbA1c değerlerinin hedef aralığını içerir. İyi glikoz kontrolüne sahip diyabetik bir kişinin HbA1c düzeyi referans aralığa yakın veya bu aralık içinde yer alır.{{Kaynak belirt}} |
|||
Uluslararası Diyabet Federasyonu ve Amerikan Endokrinoloji Koleji, HbA1c değerlerinin 48 mmol/mol'ün (%6,5 DCCT) altında olmasını önerirken, Amerikan Diyabet Derneği çoğu hasta için HbA1c'nin 53 mmol/mol'ün (%7,0 DCCT) altında olmasını önermektedir.<ref>{{cite journal|title=Executive Summary: Standards of medical care in diabetes – 2009|issue=Suppl 1|pages=S6–S12|journal=Diabetes Care|year=2009|volume=32|pmc=2613586|pmid=19118288|doi=10.2337/dc09-S006}}</ref> 2008-09 yıllarında yapılan büyük çalışmalardan elde edilen sonuçlar, tip 2 diyabetli yaşlı yetişkinler için 53 mmol/mol'ün (%7 DCCT) altındaki bir hedefin aşırı olabileceğini düşündürmüştür: 53 mmol/mol'ün altında A1c'nin düşürülmesinin sağlık açısından faydaları azalmakta ve bu seviyeye ulaşmak için gereken yoğun glisemik kontrol tehlikeli hipoglisemik atak oranının artmasına neden olmaktadır.<ref>{{cite journal|title=Tight control of blood glucose in long standing type 2 diabetes|page=b800|journal=Br Med J|year=2009|volume=338|pmid=19264821|doi=10.1136/bmj.b800|vauthors=Lehman R, Krumholz HM|s2cid=45188963}}</ref> |
|||
Yaşları 50 ve üzeri olan 47.970 tip 2 diyabet hastası üzerinde yapılan retrospektif bir çalışmada, HbA1c değeri 48 mmol/mol'den (%6,5 DCCT) fazla olan hastalarda ölüm oranının arttığı tespit edilmiş,<ref>{{cite journal|title=Survival as a function of HbA1c in people with type 2 diabetes: a retrospective cohort study|issue=9713|pages=481–489|journal=The Lancet|year=2010|volume=375|pmid=20110121|doi=10.1016/S0140-6736(09)61969-3|first2=John R|first3=Aodán|first4=Marc|first5=Robert J|first6=Oswaldo L|first7=Tony|first8=Chris D|last2=Peters|last3=Tynan|last4=Evans|last5=Heine|last6=Bracco|last7=Zagar|last8=Poole|first1=Craig J|last1=Currie|s2cid=21223855}}</ref> ancak daha sonra yapılan uluslararası bir çalışma bu bulgularla çelişmiştir.<ref>{{cite web|url=http://www.diabetesselfmanagement.com/Blog/Tara-Dairman/advance_study_contradicts_accord_findings/|title=Advance Study Contradicts ACCORD Findings|access-date=2013-06-10|archive-date=2012-07-17|archive-url=https://web.archive.org/web/20120717105920/http://www.diabetesselfmanagement.com/Blog/Tara-Dairman/advance_study_contradicts_accord_findings/|date=2008-03-07|publisher=Diabetes Self-Management|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.advance-trial.com/static/html/virtual/contents.asp?P=41|title=The largest ever study of diabetes shows intensive glucose control reduces serious complications|access-date=2013-06-10|archive-date=2013-01-16|archive-url=https://archive.today/20130116090035/http://www.advance-trial.com/static/html/virtual/contents.asp?P=41|publisher=Advance-trial.com|url-status=dead}}</ref><ref>{{Cite journal|title=A Summary of the Advance Trial|date=2009-11-01|issue=Suppl 2|pages=S357–S361|journal=Diabetes Care|volume=32|first=Simon R.|last=Heller|issn=0149-5992|pmc=2811451|pmid=19875581|doi=10.2337/dc09-S339}}</ref> |
|||
UKPDS, Action to Control Cardiovascular Risk in Diabetes (ACCORD), Advance ve Veterans Affairs Diabetes Trials (VADT) değerlendirmesi, diyabetin ana komplikasyonlarının ([[diyabetik retinopati]], [[diyabetik nefropati]], [[diyabetik nöropati]] ve [[makrovasküler hastalık]]) risklerinin HbA1c'deki her 1 mmol/mol düşüş için yaklaşık %3 oranında azaldığı tahmin edilmiştir.<ref>{{cite journal|title=Risks and benefits of attaining HbA(1c) goals: Examining the evidence|issue=7 Suppl 7|pages=e7–e12|journal=The Journal of the American Osteopathic Association|year=2010|volume=110|pmid=20644204|vauthors=Shubrook JH, Shubrook J}}</ref> |
|||
Ancak, ACCORD tarafından yapılan ve HbA1c'nin daha yüksek miktarda ilaç kullanılarak %6,0'nın altına düşürülmesinin kardiyovasküler olay oranını azaltıp azaltmayacağını belirlemek için özel olarak tasarlanan bir çalışmada, bu yoğun tedavi ile daha yüksek ölüm oranı bulunmuştur, öyle ki çalışma 17 ay erken sonlandırılmıştır.<ref name="accord2008">{{cite journal|url=|title=Effects of Intensive Glucose Lowering in Type 2 Diabetes|display-authors=3|issue=24|pages=2545–2559|journal=New England Journal of Medicine|year=2008|volume=358|issn=0028-4793|pmc=4551392|pmid=18539917|doi=10.1056/NEJMoa0802743|vauthors=Gerstein HC, Miller ME, Byington RP, Goff DC Jr, Bigger JT, Buse JB, Cushman WC, Genuth S, Ismail-Beigi F, Grimm RH Jr, Probstfield JL, Simons-Morton DG, Friedewald WT}}</ref> |
|||
Uygulayıcılar hedef HbA1c seviyesini belirlerken hastaların sağlık durumlarını, hipoglisemi risklerini ve kendilerine özgü sağlık risklerini göz önünde bulundurmalıdır. Hastalar kendi hipoglisemik ataklarını önlemekten veya bunlara yanıt vermekten sorumlu olduklarından, onların girdileri ve doktorların hastaların [[öz bakım]] becerilerine ilişkin değerlendirmeleri de önemlidir. |
|||
Kan şekerindeki (ve dolayısıyla HbA1c'deki) kalıcı yükselmeler [[Koroner arter hastalığı|koroner hastalık]], [[kalp krizi]], [[felç]], [[kalp yetmezliği]], [[böbrek yetmezliği]], [[körlük]], [[Sertleşme bozukluğu|erektil disfonksiyon]], [[nöropati]] (özellikle ayaklarda his kaybı), [[kangren]] ve [[gastroparezi]] (midenin yavaş boşalması) gibi diyabetin uzun vadeli vasküler komplikasyonları riskini artırır. Kötü kan şekeri kontrolü, kötü [[yara iyileşmesi]] gibi kısa vadeli ameliyat komplikasyonları riskini de artırır. |
|||
Tüm nedenlere bağlı [[ölüm oranı]] diyabetik hastalarda %8,0 HbA1c'nin üzerinde ve %6,0'nın altında, diyabetik olmayanlarda ise %6'nın üzerinde ve %5,0'ın altında daha yüksektir; bu da sırasıyla [[hiperglisemi]] ve [[hipoglisemi]] risklerini göstermektedir.<ref name="pmid28760792">{{cite journal|title=Glycated haemoglobin A1c as a risk factor of cardiovascular outcomes and all-cause mortality in diabetic and non-diabetic populations: a systematic review and meta-analysis|issue=7|pages=e015949|journal=[[BMJ Open]]|year=2017|volume=7|pmc=5642750|pmid=28760792|doi=10.1136/bmjopen-2017-015949|vauthors=Cavero-Redondo I, Peleteiro B, Martínez-Vizcaíno V}}</ref> [[Kardiyovasküler hastalıklar]] için de benzer risk sonuçları görülmektedir.<ref name="pmid28760792" /> |
|||
[[Glikoz-6-fosfat dehidrogenaz eksikliği]], [[Orak hücreli anemi|orak hücre hastalığı]] veya erken kırmızı kan hücresi ölümüne neden olan başka herhangi bir durum gibi kırmızı kan hücresi ömrü kısalmış kişilerde beklenenden daha düşük HbA1c seviyeleri görülebilir. [[Kan bağışı]], kaybedilen eritrositlerin yeni oluşan eritrositlerle hızlı bir şekilde yer değiştirmesiyle sonuçlanacaktır. Bu yeni eritrositler sadece kısa bir süre için var olacağından, bunların varlığı HbA1c'nin gerçek ortalama seviyeleri olduğundan düşük göstermesine yol açacaktır. Ayrıca, eritrositlerin yaşının anormal bir şekilde senkronize olması nedeniyle önceki iki ay boyunca kan bağışından kaynaklanan bozulmalar olabilir, bu da normalden daha eski bir ortalama kan hücresi ömrüne neden olur (gerçek ortalama kan glikoz seviyelerinin fazla tahmin edilmesine neden olur). Tersine, [[Demir eksikliği|demir eksikliğinde]] olduğu gibi daha uzun alyuvar ömrüne sahip kişilerde beklenenden daha yüksek seviyeler görülebilir.<ref name="Kilpatrick 2009">{{cite journal|title=Is haemoglobin A1c a step forward for diagnosing diabetes?|pages=b4432|journal=BMJ|year=2009|volume=339|pmid=19903702|doi=10.1136/bmj.b4432|vauthors=Kilpatrick ES, Bloomgarden ZT, Zimmet PZ|s2cid=36941786}}</ref> |
|||
Kan kaybı, ameliyat, kan nakli, [[anemi]] veya yüksek eritrosit döngüsü sonrasında; kronik böbrek veya karaciğer hastalığı varlığında; yüksek doz [[C vitamini]] uygulamasından sonra veya [[eritropoetin]] tedavisi gibi birçok durumda sonuçlar güvenilmez olabilir.<ref name="pmid18540046">{{cite journal|url=http://care.diabetesjournals.org/content/31/8/1473.full|title=Translating the A1C assay into estimated average glucose values.|access-date=2009-09-24|archive-date=2012-02-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20120219165011/http://care.diabetesjournals.org/content/31/8/1473.full|issue=8|pages=1473–1478|journal=Diabetes Care|year=2008|volume=31|pmc=2742903|pmid=18540046|doi=10.2337/dc08-0545|vauthors=Nathan DM, Kuenen J, Borg R, Zheng H, Schoenfeld D, Heine RJ|url-status=live}}</ref> Genel olarak, [[referans aralığı]] (sağlıklı genç kişilerde bulunan) yaklaşık 30-33 mmol/mol'dür (%4,9-5,2 DCCT).<ref>{{Cite journal|url=|title=Distribution of HbA(1c) levels for children and young adults in the U.S.: Third National Health and Nutrition Examination Survey|date=2002-08-01|issue=8|pages=1326–1330|journal=Diabetes Care|volume=25|issn=0149-5992|pmid=12145229|doi=10.2337/diacare.25.8.1326|first2=Anne|first3=Deborah|first4=K. M. Venkat|first5=Linda|first6=Mark|first7=Katherine M.|last2=Fagot-Campagna|last3=Rolka|last4=Narayan|last5=Geiss|last6=Eberhardt|last7=Flegal|first1=Jinan B.|last1=Saaddine}}</ref> İsveç'te 2014 yılında tip 1 diyabet hastaları için ortalama HbA1c 63 mmol/mol (%7,9 DCCT) ve tip 2 için 61 mmol/mol (%7,7 DCCT) idi.<ref>{{Cite web|url=https://www.ndr.nu/pdfs/Arsrapport_NDR_2014.pdf|title=Nationella Diabetesregistret Årsrapport 2014 års resultat|access-date=2015-12-14|archive-date=2017-10-02|archive-url=https://web.archive.org/web/20171002215923/https://www.ndr.nu/pdfs/Arsrapport_NDR_2014.pdf|language=sv|website=Nationella Diabetesregistret Årsrapport 2014 års resultat|publisher=Nationella Diabetes Registret|url-status=live}}</ref> |
|||
DCCT yüzdesi (%) olarak verilen HbA1c değerleri ile eAG (tahmini ortalama glikoz) ölçümleri arasındaki yaklaşık eşleşme aşağıdaki denklemle verilmektedir:<ref name="pmid18540046" /> |
|||
: eAG (mg/dL) = 28,7 × A1C - 46,7 eAG (mmol/L) = 1,59 × A1C - 2,59 Parantez içindeki veriler %95 [[Güven aralığı|güven aralığındadır]] |
|||
{| class="wikitable" style="text-align:center; margin:auto;" |
|||
! colspan="2" |HbA<sub>1c</sub> |
|||
! colspan="2" |{{Kısaltma|eAG|tahmini ortalama glukoz}} |
|||
|- |
|||
! % |
|||
!mmol/mol<ref>[http://www.diabetes.org.uk/Professionals/Publications-reports-and-resources/Tools/Changes-to-HbA1c-values/ Change to HbA1c values] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140301202035/http://www.diabetes.org.uk/Professionals/Publications-reports-and-resources/Tools/Changes-to-HbA1c-values/|date=2014-03-01}} at [[Diabetes UK]], 2013</ref> |
|||
!mmol/L |
|||
!mg/dL |
|||
|- |
|||
|5 |
|||
|31 |
|||
|5.4 (4.2–6.7) |
|||
|97 (76–120) |
|||
|- |
|||
|6 |
|||
|42 |
|||
|7.0 (5.5–8.5) |
|||
|126 (100–152) |
|||
|- |
|||
|7 |
|||
|53 |
|||
|8.6 (6.8–10.3) |
|||
|154 (123–185) |
|||
|- |
|||
|8 |
|||
|64 |
|||
|10.2 (8.1–12.1) |
|||
|183 (147–217) |
|||
|- |
|||
|9 |
|||
|75 |
|||
|11.8 (9.4–13.9) |
|||
|212 (170–249) |
|||
|- |
|||
|10 |
|||
|86 |
|||
|13.4 (10.7–15.7) |
|||
|240 (193–282) |
|||
|- |
|||
|11 |
|||
|97 |
|||
|14.9 (12.0–17.5) |
|||
|269 (217–314) |
|||
|- |
|||
|12 |
|||
|108 |
|||
|16.5 (13.3–19.3) |
|||
|298 (240–347) |
|||
|- |
|||
|13 |
|||
|119 |
|||
|18.1 (15–21) |
|||
|326 (260–380) |
|||
|- |
|||
|14 |
|||
|130 |
|||
|19.7 (16–23) |
|||
|355 (290–410) |
|||
|- |
|||
|15 |
|||
|140 |
|||
|21.3 (17–25) |
|||
|384 (310–440) |
|||
|- |
|||
|16 |
|||
|151 |
|||
|22.9 (19–26) |
|||
|413 (330–480) |
|||
|- |
|||
|17 |
|||
|162 |
|||
|24.5 (20–28) |
|||
|441 (460–510) |
|||
|- |
|||
|18 |
|||
|173 |
|||
|26.1 (21–30) |
|||
|470 (380–540) |
|||
|- |
|||
|19 |
|||
|184 |
|||
|27.7 (23–32) |
|||
|499 (410–570) |
|||
|} |
|||
=== Normal, prediyabetik ve diyabetik aralık === |
|||
2010 Amerikan Diyabet Derneği Diyabette Tıbbi Bakım Standartları, diyabet tanısı için başka bir kriter olarak =HbA1c ≥ 48 mmol/mol (≥6,5 DCCT %) değerini eklemiştir.<ref name="care.diabetesjournals.org">{{cite journal|url=http://care.diabetesjournals.org/content/33/Supplement_1/S4.extract|title=Executive summary: Standards of medical care in diabetes—2010|access-date=2010-01-02|archive-date=2010-01-13|archive-url=https://web.archive.org/web/20100113200756/http://care.diabetesjournals.org/content/33/Supplement_1/S4.extract|date=January 2010|issue=Suppl 1|pages=S4–S10|journal=Diabetes Care|volume=33|pmc=2797389|pmid=20042774|doi=10.2337/dc10-S004|url-status=live}}</ref> |
|||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
|+Diyabette HbA1c için Tanı Standardı<ref>{{Web kaynağı|url=http://www.diabetes.org/diabetes-basics/diagnosis/|başlık=Diagnosing Diabetes and Learning About Prediabetes|erişimtarihi=2 December 2018|arşivtarihi=28 July 2017|arşivurl=https://web.archive.org/web/20170728020224/http://www.diabetes.org/diabetes-basics/diagnosis/|çalışma=American Diabetes Association}}</ref> |
|||
! HbA<sub>1c</sub> (%) |
|||
!HbA1C |
|||
! Ortalama Kan Glükoz Değeri (mg/dl) |
|||
!Tanı |
|||
|----- |
|||
| |
|- |
||
|<%5,7 |
|||
| 135 |
|||
|Normal |
|||
|-{{gri çizgi}} |
|||
| |
|- |
||
|%5,7–6,4 |
|||
| 170 |
|||
|Prediyabet |
|||
|----- |
|||
| |
|- |
||
|>%6,4 |
|||
| 205 |
|||
|Diyabet |
|||
|-{{gri çizgi}} |
|||
| 9 |
|||
| 240 |
|||
|----- |
|||
| 10 |
|||
| 275 |
|||
|-{{gri çizgi}} |
|||
| 11 |
|||
| 310 |
|||
|----- |
|||
| 12 |
|||
| 345 |
|||
|} |
|} |
||
== Endikasyonlar ve kullanımlar == |
|||
Örneğin, hemoglobin A<sub>1c</sub> seviyeniz ölçüldü ve sonucu %7 bulunduysa geçmiş üç ay boyunca kan şekeri seviyeniz 170 civarında seyretmiş anlamını çıkarabilirsiniz. |
|||
Glikaze hemoglobin testi, hem prediyabetik olabilecek kişilerde kan şekeri kontrolünü kontrol etmek hem de diabetes mellitus olarak adlandırılan daha yüksek seviyelerde kan şekeri olan hastalarda kan şekeri kontrolünü izlemek için önerilir. Tek bir kan örneği için, glisemik davranış hakkında açlık kan şekeri değerinden çok daha açıklayıcı bilgiler sağlar. Bununla birlikte, açlık kan şekeri testleri tedavi kararlarının alınmasında çok önemlidir. Amerikan Diyabet Derneği kılavuzları, glisemik hemoglobin testinin tedavi hedeflerine ulaşan (ve stabil glisemik kontrole sahip) diyabetli hastalarda yılda en az iki kez ve tedavisi değişen veya glisemik hedeflere ulaşmayan diyabetli hastalarda üç ayda bir yapılmasını tavsiye eden diğer kılavuzlara benzerdir.<ref>{{cite journal|url=|title=Standards of medical care in diabetes|issue=Suppl 1|pages=S4–S41|journal=Diabetes Care|year=2007|volume=30|author=American Diabetes Association|pmid=17192377|doi=10.2337/dc07-S004}}</ref> |
|||
Glikaze hemoglobin ölçümü, altı hafta içinde diyet veya tedavide bir değişiklik yapıldığında uygun değildir. Aynı şekilde, test normal bir kırmızı kan hücresi yaşlanma sürecini ve hemoglobin alt tiplerinin karışımını (normal yetişkinlerde ağırlıklı olarak HbA) varsayar. Bu nedenle, yakın zamanda kan kaybı, [[hemolitik anemi]] veya hemoglobin molekülünde orak hücre hastalığı ve diğer durumlar gibi genetik farklılıklar ([[hemoglobinopati]]) olan kişiler ve yakın zamanda kan bağışında bulunanlar bu test için uygun değildir.<ref>{{Cite journal|title=Hemoglobinopathies and Hemoglobin A1c in Diabetes Mellitus|date=2019-03-22|issue=1|pages=3–7|journal=Journal of Diabetes Science and Technology|volume=14|first=David C.|last=Klonoff|issn=1932-2968|pmc=7189151|pmid=30897962|doi=10.1177/1932296819841698}}</ref> |
|||
Tabloda verilen %6-%12 aralığının dışındaki hemoglobin A<sub>1c</sub> değerlerine karşılık gelen ortalama kan şekeri değerleri geleneksel olarak '''Ortalama Kan Şekeri (mg/dl) = (HbA<sub>1c</sub> * 35.6) - 77.3''' formülü kullanılarak hesaplanabilir. Yakın geçmişte sonuçları yayınlanan ve 2700 kişiyi kapsayan bir araştırmaya göre '''Ortalama Kan Şekeri (mg/dl) = (HbA<sub>1c</sub> * 28.7) – 46.7''' formülü daha doğru sonuç vermektedir.<ref>{{Kaynak| cilt = 31 | sayı = 8 | sayfalar =1473-1478| soyadı = Nathan | ad = David M | ad2 = Judith | soyadı2 = Kuenen | ad3 = Rikke | soyadı3 = Borg | ad4 = Hui | soyadı4 = Zheng | ad5 = David | soyadı5 = Schoenfeld | ad6 = Robert J | soyadı6 = Heine | yazar7 = The A1c-Derived Average Glucose (ADAG) Study Group | başlık = Translating the A1C Assay Into Estimated Average Glucose Values | dergi = Diabetes Care | tarih = 2008 |doi= 10.2337/dc08-0545 }}</ref> |
|||
Glikaze hemoglobinin değişkenliği nedeniyle (yukarıdaki tabloda gösterildiği gibi), önerilen hedeflerde veya bu hedeflere yakın hastalarda ek ölçümler kontrol edilmelidir. HbA1c değerleri 64 mmol/mol veya altında olan kişilere, HbA1c değerlerinin yüksek kan glikozu (hiperglisemi) ile düşük kan glikozunun (hipoglisemi) ortalamasının alınmasından mı kaynaklandığını yoksa HbA1c'nin daha çok gün boyunca çok fazla değişiklik göstermeyen yüksek kan glikozunu mu yansıttığını belirlemek için ek testler yapılmalıdır. Sürekli [[kan şekeri ölçümü]] gibi cihazlar, diyabetli kişilerin kan şekeri seviyelerini birkaç dakikada bir test ederek sürekli olarak belirlemelerine olanak tanır. |
|||
Internet üzerinde hemoglobin A<sub>1c</sub> değerlerinin karşılık geldiği ortalama kan/plazma glükoz değerlerini veya kan/plazma glükoz değerlerine karşılık gelen hemoglobin A<sub>1c</sub> değerlerini hesaplamaya yarayan ama prensipte yukarıdaki formülü kullanan pek çok çevrimiçi hesap makinesi bulabilirsiniz. |
|||
* [https://web.archive.org/web/20081223055318/http://www.accu-chek.com/us/a1cCalculator.do Kan/plazma glükoz düzeyinin hemoglobin A<sub>1c</sub> değerine çevrimi (İngilizce)] |
|||
* [http://www.obfocus.com/calculators/HemoglobinA1C.htm Hemoglobin A<sub>1c</sub> değerinin kan/plazma glükoz düzeyine çevrimi (İngilizce)] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20090127032213/http://www.obfocus.com/calculators/HemoglobinA1C.htm |tarih=27 Ocak 2009 }} |
|||
Kan şekeri monitörlerinin sürekli kullanımı giderek yaygınlaşmaktadır ve cihazlar birçok sağlık sigortası planı tarafından karşılanmaktadır, ancak Amerika Birleşik Devletleri'nde [[Medicare (ABD)|Medicare]] tarafından karşılanmamaktadır. Sensörlerin en az 2 haftada bir değiştirilmesi gerektiğinden, sarf malzemeleri pahalı olma eğilimindedir. HbA1c değerlerinin gün boyunca kan glikozundaki büyük değişikliklerden kaynaklanıp kaynaklanmadığını belirlemede bir başka yararlı test de GlycoMark olarak da bilinen [[1,5-Anhidroglukitol|1,5-Anhidroglukitoldür]]. GlycoMark, yalnızca kişinin iki haftalık bir süre boyunca 180 mg/dL'nin üzerinde hiperglisemi yaşadığı zamanları yansıtır.{{Kaynak belirt}} |
|||
== HbA<sub>1c</sub>’nin normal sınırları nedir? == |
|||
Normal hemoglobin A<sub>1c</sub> değeri %3 ile %6 aralığındadır. |
|||
Hemoglobin A1 (HbA1) konsantrasyonları, hem diyabetik hastalarda hem de [[böbrek yetmezliği]] olan hastalarda iyon değişim kromatografisi ile ölçüldüğünde artmaktadır. Tiyobarbitürik asit yöntemi (glikasyonun tespiti için spesifik bir kimyasal yöntem) böbrek yetmezliği olan hastaların glikozlu hemoglobin değerlerinin normal bireylerde gözlenen değerlere benzer olduğunu göstermekte ve bu hastalardaki yüksek değerlerin glikozdan başka bir şeyin hemoglobine bağlanmasının bir sonucu olduğunu düşündürmektedir.<ref>{{cite web|url=http://www.clinchem.org/cgi/reprint/30/3/485.pdf|title=Glycated Hemoglobin in Uremic Patients as Measured by Affinity and Ion-Exchange Chromatography|access-date=2009-08-31|archive-date=2011-06-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20110607122231/http://www.clinchem.org/cgi/reprint/30/3/485.pdf|issue=3|pages=485–486|work=clinchem.com|year=1984|volume=30|first2=J. G.|first3=R.|first4=F.|first5=P.|last2=Joly|last3=Lepage|last4=Lessard|last5=Bannon|pmid=6697506|doi=10.1093/clinchem/30.3.485|first1=L.|last1=Dufresne|url-status=live}}</ref> |
|||
Bugünkü veriler ışığında şeker hastalığı tedavisinde güvenli kabul edilen hedef hemoglobin A<sub>1c</sub> değeri %6.5′dir.<ref name=Nathan2008>{{Kaynak| soyadı1 = Nathan | ad1 = David M. | soyadı2 = Buse | ad2 = John B. | soyadı3 = Davidson | ad3 = Mayer B. | soyadı4 = Ferrannini | ad4 = Ele | soyadı5 = Holman | ad5 = Rury R. | soyadı6 = Sherwin | ad6 = Robert | soyadı7 = Zinman | ad7 = Bernard | yıl = 2008 | başlık = Medical Management of Hyperglycemia in Type 2 Diabetes: a Consensus Algorithm for the Initiation and Adjustment of Therapy | dergi = Diabetes Care |doi= 10.2337/dc08-9025 | pmid = 18945920}}</ref><ref>{{Kaynak| yıl = 2008 | başlık = Executive Summary: Standards of Medical Care in Diabetes--2008 | dergi = Diabetes Care | cilt = 31 | sayı = Supplement 1 | sayfalar =S5|doi= 10.2337/dc08-S005}}</ref> |
|||
[[Otoimmün hemolitik anemi|Otoimmün hemolitik anemide]] HbA1 konsantrasyonları tespit edilemez. [[Prednisolon]] uygulanması HbA1'in tespit edilmesini sağlayacaktır.<ref>{{cite web|url=http://repository.oai.yamaguchi-u.ac.jp/yunoca/A02/A020052000103.pdf|title=Undetectable Glycosylated Hemoglobin in Autoimmune Hemolytic Anemia|access-date=2009-08-31|archive-date=2011-07-16|archive-url=https://web.archive.org/web/20110716170454/http://repository.oai.yamaguchi-u.ac.jp/yunoca/A02/A020052000103.pdf|work=repository.oai.yamaguchi-u.ac.jp|url-status=live}}</ref> Bu durumlarda alternatif [[fruktozamin]] testi kullanılabilir ve bu test aynı zamanda önceki 2 ila 3 haftadaki kan glukoz seviyelerinin ortalamasını yansıtır. |
|||
Daha düşük hemoglobin A<sub>1c</sub> değerlerinin şeker hastalığına bağlı bazı komplikasyonların riskini azalttığına dair veriler bulunmasına rağmen, hemoglobin A<sub>1c</sub> değerleri %6.5'in altına çekildiğinde hipoglisemiye (kan şekeri düzeyinin normalin alt sınırının altına inmesi) bağlı komplikasyon riski artmaktadır. |
|||
Uluslararası Diyabet Federasyonu, Avrupa Diyabet Araştırmaları Derneği ve Amerikan Diyabet Derneği'nden oluşan Uluslararası Uzman Komite Raporu gibi tüm önemli kurumlar, tanı düzeyi olarak 48 mmol/mol (%6,5 DCCT) HbA1c düzeyini önermektedir.<ref>{{cite journal|title=International expert committee report on the role of the A1C assay in the diagnosis of diabetes|issue=7|pages=1327–1334|journal=Diabetes Care|year=2009|volume=32|author=The International Expert Committee|pmc=2699715|pmid=19502545|doi=10.2337/dc09-9033}}</ref> Komite Raporu ayrıca, HbA1c testinin yapılamadığı durumlarda açlık ve glukoz tolerans testlerinin yapılmasını belirtmektedir. [[Gestasyonel diyabet|Gebelikte diyabet]] tanısı için glikozlanmış hemoglobin değil, açlık ve glikoz-tolerans ölçümleri gerekmeye devam etmektedir.{{Kaynak belirt}} |
|||
== HbA<sub>1c</sub> ne zaman ve ne sıklıkla ölçülmeli? == |
|||
Son bilimsel veriler ışığında tüm dünyada kabul gören tavsiye ve uzlaşma metinleri yayınlayan [http://www.diabetes.org/ Amerikan Diyabet Birliği] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20181230005438/http://www.diabetes.org/ |tarih=30 Aralık 2018 }}, |
|||
== Diyet ile modifikasyon == |
|||
* şeker hastalığı şüphesi ile yapılan ilk doktor ziyaretinde, |
|||
[[Meta-analiz]], [[Probiyotik|probiyotiklerin]] [[tip 2 diyabet]] hastalarında glikolize hemoglobinde istatistiksel olarak anlamlı bir azalmaya neden olduğunu göstermiştir.<ref name="pmid26899960">{{cite journal|url=|title=Glucose- and glycaemic factor-lowering effects of probiotics on diabetes: a meta-analysis of randomised placebo-controlled trials|issue=7|pages=1167–1177|journal=[[British Journal of Nutrition]]|year=2016|volume=115|pmid=26899960|doi=10.1017/S0007114516000076|vauthors=Sun J, Buys NJ}}</ref> Birden fazla probiyotik suşunun kullanıldığı çalışmalarda glikolize hemoglobinde istatistiksel olarak anlamlı azalmalar görülürken, tek suşlu çalışmalarda bu azalmalar görülmemiştir.<ref name="pmid26899960" /> |
|||
* tedaviye başlanıp şeker seviyeleri dengelendikten sonra, ve, |
|||
* izleyen dönemde her altı ayda bir |
|||
== Standardizasyon ve izlenebilirlik == |
|||
hemoglobin A<sub>1c</sub> seviyesinin ölçülmesini tavsiye etmektedir. |
|||
Hemoglobin A1c artık standartlaştırılmış ve IFCC yöntemleri HPLC-CE ve HPLC-MS ile izlenebilir hale getirilmiştir. Daha yeni bir birim olan mmol/mol'e geçiş de bu standardizasyonun bir parçasıdır. Standartlaştırılmış test kandaki iyot seviyelerini test etmez; [[Hipotiroidi|hipotiroidizm]] veya iyot takviyesinin A1c'yi yapay olarak yükselttiği bilinmektedir.<ref>{{cite web|url=http://www.diabetesincontrol.com/articles/diabetes-news/10065-hypothyroidism-falsely-raises-hba1c-and-glycated-albumin-levels|title=Hypothyroidism Falsely Raises HbA1c and Glycated Albumin Levels|access-date=6 August 2015|archive-date=23 September 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150923214243/http://www.diabetesincontrol.com/articles/diabetes-news/10065-hypothyroidism-falsely-raises-hba1c-and-glycated-albumin-levels|date=12 November 2010|website=Diabetes In Control|url-status=dead}}</ref>{{Kaynağı sorgula}}<ref>{{cite journal|url=|title=Effects of Thyroid Hormone on A1C and Glycated Albumin Levels in Nondiabetic Subjects With Overt Hypothyroidism|date=7 September 2010|issue=12|pages=2546–2548|journal=Diabetes Care|volume=33|pmc=2992186|pmid=20823345|doi=10.2337/dc10-0988|first2=H. S.|first3=K. H.|first4=J. H.|first5=W. C.|first6=H. S.|first7=K. W.|first8=K. H.|last2=Kwon|last3=Baek|last4=Lee|last5=Park|last6=Sohn|last7=Lee|last8=Song|first1=M. K.|last1=Kim}}</ref> |
|||
== Veteriner tıp == |
|||
Birlik, ayrıca kan şekeri profilinin tedavi hedeflerine getirilmesinde zorluk çekilen olgularda hemoglobin A<sub>1c</sub> seviyesinin üç ayda bir ölçülmesini salık vermektedir. |
|||
HbA1c testi, diyabetli kedi ve köpeklerin tedavisinde yararlı bulunmamıştır ve genellikle kullanılmaz; bunun yerine [[fruktozamin]] tercih edilir.<ref name="pmid17422317">{{cite journal|title=Glycosylated hemoglobin measurement in dogs and cats: implications for its utility in diabetic monitoring|date=October 1983|issue=10|pages=308–311|journal=Can Vet J|volume=24|pmc=1790442|pmid=17422317|vauthors=Delack JB, Stogdale L}}</ref> |
|||
== |
== Ayrıca bakınız == |
||
* [[Diyabet|Şeker hastalığı]] |
|||
{{kaynakça}} |
|||
* [[Prediyabet]] |
|||
== Kaynakça == |
|||
{{Kaynakça|colwidth=30em}} |
|||
== Dış bağlantılar == |
== Dış bağlantılar == |
||
{{Commons kategori|Glycated hemoglobin}} |
|||
* [http://www.mehmet.com/etiket/hemoglobin-a1c/ Hemoglobin A1c konulu blog girdileri] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20090126093354/http://www.mehmet.com/etiket/hemoglobin-a1c/ |tarih=26 Ocak 2009 }} |
|||
* [https://web.archive.org/web/20071228204015/http://www.realage.com.tr/RealAge.Web/Library/library.aspx?categoryId=61 RealAge Sağlık Ansiklopedisi - Hemoglobin A1c Testi] |
|||
* [https://web.archive.org/web/20090131065354/http://bayerdiyabeturunleri.com/DiyabetHakkinda_DiyabetKontrol_KanSekeriTakibininFaydalari.aspx#14 Bayer Diyabet Ürünleri - A1C Testi (Hemoglobin A1C veya HbA1C)] |
|||
* [http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003640.htm MedlinePlus Medical Encyclopedia - HbA1c (İngilizce)] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20120706153821/http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003640.htm |tarih=6 Temmuz 2012 }} |
|||
* [http://diabetes.niddk.nih.gov/ National Diabetes Information Clearinghouse]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100221034416/http://diabetes.niddk.nih.gov/|date=2010-02-21}} {{En}} |
|||
[[Kategori:Hemoglobinler|A1c]] |
|||
* [https://diabetesjournals.org/care/article/30/suppl_1/S4/24065/Standards-of-Medical-Care-in-Diabetes-2007 Amerikan Diyabet Derneği Tıbbi Bakım Standartları 2007] {{En}} |
|||
[[Kategori:Organometalik kimya]] |
|||
[[Kategori: |
[[Kategori:Hemoglobinler]] |
||
[[Kategori:Glukoz]] |
[[Kategori:Glukoz]] |
||
[[Kategori:Diyabet]] |
|||
[[Kategori:Kan testleri]] |
|||
Sayfanın 07.45, 5 Aralık 2023 tarihindeki hâli
| Hemoglobin A1c | |
|---|---|
| MedlinePlus | 003640 |
| eMedicine | 2049478 |
| LOINC | 41995-2 |
| Vikiveri öğesi | |
Hemoglobin A1c (glikatlanmış hemoglobin, HbA1c, glikohemoglobin, glikozile hemoglobin veya A1c) bir şekere kimyasal olarak bağlanmış bir hemoglobin (Hb) formudur. Glukoz, galaktoz ve fruktoz dahil olmak üzere çoğu monosakkarit, kan dolaşımında bulunduğunda kendiliğinden (yani enzimatik olmayan bir şekilde) hemoglobin ile bağlanır. Ancak glukozun bunu yapma olasılığı galaktoz ve fruktoza göre daha düşüktür (fruktozun %13'ü ve galaktozun %21'i), bu da glukozun insanlarda neden birincil metabolik yakıt olarak kullanıldığını açıklayabilir.[1][2]
Şeker-hemoglobin bağlantısının oluşumu, kan dolaşımında aşırı şekerin varlığını gösterir ve genellikle yüksek konsantrasyonda diyabetin göstergesidir (HbA1c >%6,4).[3] A1C, tespit edilmesi kolay olduğu için özellikle ilgi çekicidir. Şekerlerin hemoglobine bağlanma sürecine glikasyon adı verilir ve referans sistemi, bileşen olarak beta-N-1-deoksi fruktozil hemoglobin olarak tanımlanan HbA1c'ye dayanır.[4]
HbA1c öncelikle üç aylık ortalama kan şekeri seviyesini belirlemek için ölçülür ve diabetes mellitus için bir tanı testi ve diyabetli kişilerde glisemik kontrol için bir değerlendirme testi olarak kullanılabilir.[5] Test üç aylık ortalama ile sınırlıdır çünkü bir kırmızı kan hücresinin ortalama ömrü dört ay veya 120 gündür. Her bir kırmızı kan hücresinin ömrü farklı olduğundan, test üç aylık sınırlı bir ölçüm olarak kullanılır.
Normal glikoz seviyeleri normal miktarda glikozlanmış hemoglobin üretir. Ortalama plazma glikoz miktarı arttıkça, glikozlanmış hemoglobin oranı da tahmin edilebilir bir şekilde artar. Diyabette, kan glukoz seviyelerinin daha kötü kontrol edildiğini gösteren daha yüksek glikozlu hemoglobin miktarları kardiyovasküler hastalık, nefropati, nöropati ve retinopati ile ilişkilendirilmiştir.
Terminoloji
Glikaze hemoglobin, doğru (enzimatik olmayan) süreci yansıtmak için glikozile hemoglobin yerine tercih edilmektedir. İlk literatürde, daha ileri araştırmalar yapılana kadar hangi sürecin söz konusu olduğu belirsiz olduğu için sıklıkla glikozile terimi kullanılmıştır. Bu terimler İngilizce literatürde hala bazen birbirinin yerine kullanılmaktadır.[6]
HbA1c'nin adlandırılması, hemoglobin tip A'nın katyon değişim kromatografisinde ayrılmasından kaynaklanmaktadır. Muhtemelen saf hemoglobin A olduğu düşünülen ilk fraksiyon HbA0 olarak adlandırılmış ve sonraki fraksiyonlar elüsyon sırasına göre HbA1a, HbA1b ve HbA1c olarak adlandırılmıştır. Geliştirilmiş ayırma teknikleri daha sonra daha fazla alt fraksiyonun izole edilmesine yol açmıştır.[7]
Tarihçe
Hemoglobin A1c ilk olarak 1958 yılında Huisman ve Meyering tarafından kromatografik bir kolon kullanılarak diğer hemoglobin formlarından ayrılmıştır.[8] İlk kez 1968 yılında Bookchin ve Gallop tarafından bir glikoprotein olarak karakterize edilmiştir.[9] Diyabetteki artışı ilk kez 1969 yılında Samuel Rahbar ve arkadaşları tarafından tanımlanmıştır.[10] 1975 yılında Bunn ve arkadaşları tarafından oluşumuna yol açan reaksiyonlar karakterize edilmiştir.[11]
Diyabetik hastalarda glikoz metabolizmasının kontrol derecesini izlemek için hemoglobin A1c kullanımı 1976 yılında Anthony Cerami, Ronald Koenig ve meslektaşları tarafından önerilmiştir.[12]
Hasar mekanizmaları
Glikozlu hemoglobin, kan hücrelerinin içinde yüksek oranda reaktif serbest radikallerin artmasına neden olarak hücre zarlarının özelliklerini değiştirir. Bu da kan hücrelerinin kümelenmesine ve kan viskozitesinin artmasına yol açarak kan akışının bozulmasına neden olur.[13]
Glikozlu hemoglobinin hasara yol açmasının bir diğer yolu da aterosklerotik plak (aterom) oluşumuyla sonuçlanan inflamasyondur. Serbest radikal birikimi Fe2+-hemoglobinin Fe3+-Hb yoluyla anormal ferril hemoglobine (Fe4+-Hb) uyarılmasını teşvik eder. Fe4+ kararsızdır ve Fe3+ oksidasyon durumunu yeniden kazanmak için hemoglobindeki spesifik amino asitlerle reaksiyona girer. Hemoglobin molekülleri çapraz bağlanma reaksiyonları yoluyla bir araya toplanır ve bu hemoglobin kümeleri (multimerler) hücre hasarını ve Fe4+-hemoglobinin arter ve venlerin en iç katmanlarının (subendotelyum) matrisine salınmasını teşvik eder. Bu durum, kan damarlarının iç yüzeyinin (endotel) geçirgenliğinin artmasına ve kan damarı yüzeylerinde makrofaj birikimini teşvik eden pro-inflamatuar monosit adezyon proteinlerinin üretilmesine neden olarak sonuçta bu damarlarda zararlı plaklara yol açar.[13]
Yüksek oranda glikozlanmış Hb-AGE'ler vasküler düz kas tabakasından geçer ve muhtemelen nitrik okside (NO) bağlanarak normal işlevini engellemek suretiyle asetilkolinle indüklenen endotele bağlı gevşemeyi etkisiz hale getirir. NO güçlü bir vazodilatördür ve aynı zamanda plağı teşvik eden LDL'lerin (yani "kötü kolesterol") oksitlenmiş formunun oluşumunu engeller.[13]
Kan hücrelerindeki bu genel bozulma aynı zamanda hemi de serbest bırakır. Gevşek hem, endotel ve LDL proteinlerinin oksidasyonuna neden olarak plaklara yol açabilir.[13]
Tıbbi tanı prensipleri
Proteinlerin glikasyonu sık rastlanan bir durumdur, ancak hemoglobin söz konusu olduğunda, glikoz ile beta zincirinin N ucu arasında enzimatik olmayan bir yoğunlaşma reaksiyonu meydana gelir. Bu reaksiyon bir Schiff bazı üretir (R-N=CHR', R = beta zinciri, CHR' = glukoz türevi) ve bu da 1-deoksifruktoza dönüşür. Bu ikinci dönüşüm Amadori yeniden düzenlemesine bir örnektir. Kan glikoz seviyeleri yüksek olduğunda, glukoz molekülleri kırmızı kan hücrelerindeki hemoglobine bağlanır. Kanda hiperglisemi ne kadar uzun sürerse, kırmızı kan hücrelerindeki hemoglobine o kadar fazla glikoz bağlanır ve glukozlanmış hemoglobin o kadar yüksek olur.[15]
Bir hemoglobin molekülü bir kez glikasyona uğradığında o şekilde kalır. Bu nedenle kırmızı hücre içinde glikozlanmış hemoglobin birikimi, hücrenin yaşam döngüsü boyunca maruz kaldığı ortalama glikoz seviyesini yansıtır. Glikozlu hemoglobin ölçümü, uzun süreli serum glikoz regülasyonunu izleyerek tedavinin etkinliğini değerlendirir.
A1c, kırmızı kan hücrelerinin ömrü boyunca (erkekler için 117 gün ve kadınlar için 106 gün[16]) kan glikoz seviyelerinin ağırlıklı bir ortalamasıdır. Bu nedenle, teste yakın günlerdeki glukoz seviyeleri, A1c seviyesine testten daha uzak günlerdeki seviyelerden önemli ölçüde daha fazla katkıda bulunur.[17]
Bu durum, glikoz düşürücü tedavinin başlamasından veya yoğunlaştırılmasından 20 gün sonra HbA1c düzeylerinin önemli ölçüde iyileştiğini gösteren klinik uygulamalardan elde edilen verilerle de desteklenmektedir.[18]
Ölçüm
Hemoglobin A1c'yi ölçmek için çeşitli teknikler kullanılmaktadır. Laboratuvarlar yüksek performanslı sıvı kromatografisi, immünoassay, enzimatik tahlil, kapiler elektroforez veya boronat afinite kromatografisi kullanabilir. Bakım noktası (örn. doktor ofisi) cihazları immünoassay boronat afinite kromatografisi kullanır.[15]
Amerika Birleşik Devletleri'nde HbA1c test laboratuvarları, 1993 Diyabet Kontrolü ve Komplikasyonları Çalışması (DCCT) sonuçlarına göre standardize edilmeleri için Ulusal Glikohemoglobin Standardizasyon Programı tarafından sertifikalandırılmıştır.[19] Ek bir yüzdelik ölçek olan Mono S daha önce İsveç'te, KO500 ise Japonya'da kullanılmaktaydı.[20][21]
IFCC birimlerine geçiş
Amerikan Diyabet Derneği, Avrupa Diyabet Araştırmaları Derneği ve Uluslararası Diyabet Federasyonu, gelecekte HbA1c'nin Uluslararası Klinik Kimya ve Laboratuvar Tıbbı Federasyonu (IFCC) birimlerinde raporlanması konusunda anlaşmaya varmıştır.[22] IFCC raporlaması 2003 yılında Birleşik Krallık hariç Avrupa'da uygulamaya konmuştur;[23] Birleşik Krallık 1 Haziran 2009'dan[24] 1 Ekim 2011'e kadar ikili raporlama yapmıştır.
DCCT ve IFCC arasındaki dönüşüm aşağıdaki denklemle yapılır:[25]
![{\displaystyle \mathrm {IFCC} \,\mathrm {HBA1c} \,{\frac {\text{mmol}}{\text{mol}}}=[\mathrm {DCCT} \,\mathrm {HBA1c} \,(\%)-2.14]\times 10.929}](https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/83bb46eea683065c6ccf6362628534f60f3c0aa8)
| IFCC-HbA1c | DCCT-HbA1c | Mono S- HbA1c |
|---|---|---|
| (mmol/mol) | (%) | (%) |
| 10 | 3.1 | 2.0 |
| 20 | 4.0 | 2.9 |
| 30 | 4.9 | 3.9 |
| 40 | 5.8 | 4.8 |
| 45 | 6.3 | 5.3 |
| 50 | 6.7 | 5.8 |
| 55 | 7.2 | 6.3 |
| 60 | 7.6 | 6.8 |
| 65 | 8.1 | 7.2 |
| 70 | 8.6 | 7.7 |
| 80 | 9.5 | 8.7 |
| 90 | 10.4 | 9.6 |
| 100 | 11.3 | 10.6 |
Sonuçların yorumlanması
Laboratuvar sonuçları analitik tekniğe, deneğin yaşına ve bireyler arasındaki biyolojik farklılıklara bağlı olarak değişebilir. Daha yüksek HbA1c seviyeleri, diabetes mellitusta olduğu gibi kan şekeri sürekli yüksek olan kişilerde bulunur. Diyabetik hastaların tedavi hedefleri farklılık gösterse de birçoğu HbA1c değerlerinin hedef aralığını içerir. İyi glikoz kontrolüne sahip diyabetik bir kişinin HbA1c düzeyi referans aralığa yakın veya bu aralık içinde yer alır.[kaynak belirtilmeli]
Uluslararası Diyabet Federasyonu ve Amerikan Endokrinoloji Koleji, HbA1c değerlerinin 48 mmol/mol'ün (%6,5 DCCT) altında olmasını önerirken, Amerikan Diyabet Derneği çoğu hasta için HbA1c'nin 53 mmol/mol'ün (%7,0 DCCT) altında olmasını önermektedir.[26] 2008-09 yıllarında yapılan büyük çalışmalardan elde edilen sonuçlar, tip 2 diyabetli yaşlı yetişkinler için 53 mmol/mol'ün (%7 DCCT) altındaki bir hedefin aşırı olabileceğini düşündürmüştür: 53 mmol/mol'ün altında A1c'nin düşürülmesinin sağlık açısından faydaları azalmakta ve bu seviyeye ulaşmak için gereken yoğun glisemik kontrol tehlikeli hipoglisemik atak oranının artmasına neden olmaktadır.[27]
Yaşları 50 ve üzeri olan 47.970 tip 2 diyabet hastası üzerinde yapılan retrospektif bir çalışmada, HbA1c değeri 48 mmol/mol'den (%6,5 DCCT) fazla olan hastalarda ölüm oranının arttığı tespit edilmiş,[28] ancak daha sonra yapılan uluslararası bir çalışma bu bulgularla çelişmiştir.[29][30][31]
UKPDS, Action to Control Cardiovascular Risk in Diabetes (ACCORD), Advance ve Veterans Affairs Diabetes Trials (VADT) değerlendirmesi, diyabetin ana komplikasyonlarının (diyabetik retinopati, diyabetik nefropati, diyabetik nöropati ve makrovasküler hastalık) risklerinin HbA1c'deki her 1 mmol/mol düşüş için yaklaşık %3 oranında azaldığı tahmin edilmiştir.[32]
Ancak, ACCORD tarafından yapılan ve HbA1c'nin daha yüksek miktarda ilaç kullanılarak %6,0'nın altına düşürülmesinin kardiyovasküler olay oranını azaltıp azaltmayacağını belirlemek için özel olarak tasarlanan bir çalışmada, bu yoğun tedavi ile daha yüksek ölüm oranı bulunmuştur, öyle ki çalışma 17 ay erken sonlandırılmıştır.[33]
Uygulayıcılar hedef HbA1c seviyesini belirlerken hastaların sağlık durumlarını, hipoglisemi risklerini ve kendilerine özgü sağlık risklerini göz önünde bulundurmalıdır. Hastalar kendi hipoglisemik ataklarını önlemekten veya bunlara yanıt vermekten sorumlu olduklarından, onların girdileri ve doktorların hastaların öz bakım becerilerine ilişkin değerlendirmeleri de önemlidir.
Kan şekerindeki (ve dolayısıyla HbA1c'deki) kalıcı yükselmeler koroner hastalık, kalp krizi, felç, kalp yetmezliği, böbrek yetmezliği, körlük, erektil disfonksiyon, nöropati (özellikle ayaklarda his kaybı), kangren ve gastroparezi (midenin yavaş boşalması) gibi diyabetin uzun vadeli vasküler komplikasyonları riskini artırır. Kötü kan şekeri kontrolü, kötü yara iyileşmesi gibi kısa vadeli ameliyat komplikasyonları riskini de artırır.
Tüm nedenlere bağlı ölüm oranı diyabetik hastalarda %8,0 HbA1c'nin üzerinde ve %6,0'nın altında, diyabetik olmayanlarda ise %6'nın üzerinde ve %5,0'ın altında daha yüksektir; bu da sırasıyla hiperglisemi ve hipoglisemi risklerini göstermektedir.[34] Kardiyovasküler hastalıklar için de benzer risk sonuçları görülmektedir.[34]
Glikoz-6-fosfat dehidrogenaz eksikliği, orak hücre hastalığı veya erken kırmızı kan hücresi ölümüne neden olan başka herhangi bir durum gibi kırmızı kan hücresi ömrü kısalmış kişilerde beklenenden daha düşük HbA1c seviyeleri görülebilir. Kan bağışı, kaybedilen eritrositlerin yeni oluşan eritrositlerle hızlı bir şekilde yer değiştirmesiyle sonuçlanacaktır. Bu yeni eritrositler sadece kısa bir süre için var olacağından, bunların varlığı HbA1c'nin gerçek ortalama seviyeleri olduğundan düşük göstermesine yol açacaktır. Ayrıca, eritrositlerin yaşının anormal bir şekilde senkronize olması nedeniyle önceki iki ay boyunca kan bağışından kaynaklanan bozulmalar olabilir, bu da normalden daha eski bir ortalama kan hücresi ömrüne neden olur (gerçek ortalama kan glikoz seviyelerinin fazla tahmin edilmesine neden olur). Tersine, demir eksikliğinde olduğu gibi daha uzun alyuvar ömrüne sahip kişilerde beklenenden daha yüksek seviyeler görülebilir.[35]
Kan kaybı, ameliyat, kan nakli, anemi veya yüksek eritrosit döngüsü sonrasında; kronik böbrek veya karaciğer hastalığı varlığında; yüksek doz C vitamini uygulamasından sonra veya eritropoetin tedavisi gibi birçok durumda sonuçlar güvenilmez olabilir.[36] Genel olarak, referans aralığı (sağlıklı genç kişilerde bulunan) yaklaşık 30-33 mmol/mol'dür (%4,9-5,2 DCCT).[37] İsveç'te 2014 yılında tip 1 diyabet hastaları için ortalama HbA1c 63 mmol/mol (%7,9 DCCT) ve tip 2 için 61 mmol/mol (%7,7 DCCT) idi.[38]
DCCT yüzdesi (%) olarak verilen HbA1c değerleri ile eAG (tahmini ortalama glikoz) ölçümleri arasındaki yaklaşık eşleşme aşağıdaki denklemle verilmektedir:[36]
- eAG (mg/dL) = 28,7 × A1C - 46,7 eAG (mmol/L) = 1,59 × A1C - 2,59 Parantez içindeki veriler %95 güven aralığındadır
| HbA1c | eAG | ||
|---|---|---|---|
| % | mmol/mol[39] | mmol/L | mg/dL |
| 5 | 31 | 5.4 (4.2–6.7) | 97 (76–120) |
| 6 | 42 | 7.0 (5.5–8.5) | 126 (100–152) |
| 7 | 53 | 8.6 (6.8–10.3) | 154 (123–185) |
| 8 | 64 | 10.2 (8.1–12.1) | 183 (147–217) |
| 9 | 75 | 11.8 (9.4–13.9) | 212 (170–249) |
| 10 | 86 | 13.4 (10.7–15.7) | 240 (193–282) |
| 11 | 97 | 14.9 (12.0–17.5) | 269 (217–314) |
| 12 | 108 | 16.5 (13.3–19.3) | 298 (240–347) |
| 13 | 119 | 18.1 (15–21) | 326 (260–380) |
| 14 | 130 | 19.7 (16–23) | 355 (290–410) |
| 15 | 140 | 21.3 (17–25) | 384 (310–440) |
| 16 | 151 | 22.9 (19–26) | 413 (330–480) |
| 17 | 162 | 24.5 (20–28) | 441 (460–510) |
| 18 | 173 | 26.1 (21–30) | 470 (380–540) |
| 19 | 184 | 27.7 (23–32) | 499 (410–570) |
Normal, prediyabetik ve diyabetik aralık
2010 Amerikan Diyabet Derneği Diyabette Tıbbi Bakım Standartları, diyabet tanısı için başka bir kriter olarak =HbA1c ≥ 48 mmol/mol (≥6,5 DCCT %) değerini eklemiştir.[40]
| HbA1C | Tanı |
|---|---|
| <%5,7 | Normal |
| %5,7–6,4 | Prediyabet |
| >%6,4 | Diyabet |
Endikasyonlar ve kullanımlar
Glikaze hemoglobin testi, hem prediyabetik olabilecek kişilerde kan şekeri kontrolünü kontrol etmek hem de diabetes mellitus olarak adlandırılan daha yüksek seviyelerde kan şekeri olan hastalarda kan şekeri kontrolünü izlemek için önerilir. Tek bir kan örneği için, glisemik davranış hakkında açlık kan şekeri değerinden çok daha açıklayıcı bilgiler sağlar. Bununla birlikte, açlık kan şekeri testleri tedavi kararlarının alınmasında çok önemlidir. Amerikan Diyabet Derneği kılavuzları, glisemik hemoglobin testinin tedavi hedeflerine ulaşan (ve stabil glisemik kontrole sahip) diyabetli hastalarda yılda en az iki kez ve tedavisi değişen veya glisemik hedeflere ulaşmayan diyabetli hastalarda üç ayda bir yapılmasını tavsiye eden diğer kılavuzlara benzerdir.[42]
Glikaze hemoglobin ölçümü, altı hafta içinde diyet veya tedavide bir değişiklik yapıldığında uygun değildir. Aynı şekilde, test normal bir kırmızı kan hücresi yaşlanma sürecini ve hemoglobin alt tiplerinin karışımını (normal yetişkinlerde ağırlıklı olarak HbA) varsayar. Bu nedenle, yakın zamanda kan kaybı, hemolitik anemi veya hemoglobin molekülünde orak hücre hastalığı ve diğer durumlar gibi genetik farklılıklar (hemoglobinopati) olan kişiler ve yakın zamanda kan bağışında bulunanlar bu test için uygun değildir.[43]
Glikaze hemoglobinin değişkenliği nedeniyle (yukarıdaki tabloda gösterildiği gibi), önerilen hedeflerde veya bu hedeflere yakın hastalarda ek ölçümler kontrol edilmelidir. HbA1c değerleri 64 mmol/mol veya altında olan kişilere, HbA1c değerlerinin yüksek kan glikozu (hiperglisemi) ile düşük kan glikozunun (hipoglisemi) ortalamasının alınmasından mı kaynaklandığını yoksa HbA1c'nin daha çok gün boyunca çok fazla değişiklik göstermeyen yüksek kan glikozunu mu yansıttığını belirlemek için ek testler yapılmalıdır. Sürekli kan şekeri ölçümü gibi cihazlar, diyabetli kişilerin kan şekeri seviyelerini birkaç dakikada bir test ederek sürekli olarak belirlemelerine olanak tanır.
Kan şekeri monitörlerinin sürekli kullanımı giderek yaygınlaşmaktadır ve cihazlar birçok sağlık sigortası planı tarafından karşılanmaktadır, ancak Amerika Birleşik Devletleri'nde Medicare tarafından karşılanmamaktadır. Sensörlerin en az 2 haftada bir değiştirilmesi gerektiğinden, sarf malzemeleri pahalı olma eğilimindedir. HbA1c değerlerinin gün boyunca kan glikozundaki büyük değişikliklerden kaynaklanıp kaynaklanmadığını belirlemede bir başka yararlı test de GlycoMark olarak da bilinen 1,5-Anhidroglukitoldür. GlycoMark, yalnızca kişinin iki haftalık bir süre boyunca 180 mg/dL'nin üzerinde hiperglisemi yaşadığı zamanları yansıtır.[kaynak belirtilmeli]
Hemoglobin A1 (HbA1) konsantrasyonları, hem diyabetik hastalarda hem de böbrek yetmezliği olan hastalarda iyon değişim kromatografisi ile ölçüldüğünde artmaktadır. Tiyobarbitürik asit yöntemi (glikasyonun tespiti için spesifik bir kimyasal yöntem) böbrek yetmezliği olan hastaların glikozlu hemoglobin değerlerinin normal bireylerde gözlenen değerlere benzer olduğunu göstermekte ve bu hastalardaki yüksek değerlerin glikozdan başka bir şeyin hemoglobine bağlanmasının bir sonucu olduğunu düşündürmektedir.[44]
Otoimmün hemolitik anemide HbA1 konsantrasyonları tespit edilemez. Prednisolon uygulanması HbA1'in tespit edilmesini sağlayacaktır.[45] Bu durumlarda alternatif fruktozamin testi kullanılabilir ve bu test aynı zamanda önceki 2 ila 3 haftadaki kan glukoz seviyelerinin ortalamasını yansıtır.
Uluslararası Diyabet Federasyonu, Avrupa Diyabet Araştırmaları Derneği ve Amerikan Diyabet Derneği'nden oluşan Uluslararası Uzman Komite Raporu gibi tüm önemli kurumlar, tanı düzeyi olarak 48 mmol/mol (%6,5 DCCT) HbA1c düzeyini önermektedir.[46] Komite Raporu ayrıca, HbA1c testinin yapılamadığı durumlarda açlık ve glukoz tolerans testlerinin yapılmasını belirtmektedir. Gebelikte diyabet tanısı için glikozlanmış hemoglobin değil, açlık ve glikoz-tolerans ölçümleri gerekmeye devam etmektedir.[kaynak belirtilmeli]
Diyet ile modifikasyon
Meta-analiz, probiyotiklerin tip 2 diyabet hastalarında glikolize hemoglobinde istatistiksel olarak anlamlı bir azalmaya neden olduğunu göstermiştir.[47] Birden fazla probiyotik suşunun kullanıldığı çalışmalarda glikolize hemoglobinde istatistiksel olarak anlamlı azalmalar görülürken, tek suşlu çalışmalarda bu azalmalar görülmemiştir.[47]
Standardizasyon ve izlenebilirlik
Hemoglobin A1c artık standartlaştırılmış ve IFCC yöntemleri HPLC-CE ve HPLC-MS ile izlenebilir hale getirilmiştir. Daha yeni bir birim olan mmol/mol'e geçiş de bu standardizasyonun bir parçasıdır. Standartlaştırılmış test kandaki iyot seviyelerini test etmez; hipotiroidizm veya iyot takviyesinin A1c'yi yapay olarak yükselttiği bilinmektedir.[48][kaynak güvenilir mi?][49]
Veteriner tıp
HbA1c testi, diyabetli kedi ve köpeklerin tedavisinde yararlı bulunmamıştır ve genellikle kullanılmaz; bunun yerine fruktozamin tercih edilir.[50]
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Bunn HF, Higgins PJ (July 1981). "Reaction of monosaccharides with proteins: possible evolutionary significance". Science. 213 (4504): 222–224. Bibcode:1981Sci...213..222B. doi:10.1126/science.12192669. PMID 12192669.
- ^ McPherson JD, Shilton BH, Walton DJ (March 1988). "Role of fructose in glycation and cross-linking of proteins". Biochemistry. 27 (6): 1901–1907. doi:10.1021/bi00406a016. PMID 3132203.
- ^ Pongudom, Saranya (1 November 2019). "Determination of Normal HbA1C Levels in Non-Diabetic Patients with Hemoglobin E". Annals of Clinical & Laboratory Science. 49 (6): 804–809. PMID 31882432. 24 December 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 December 2022 – PubMed vasıtasıyla.
- ^ Miedema K (2005). "Standardization of HbA1c and Optimal Range of Monitoring". Scandinavian Journal of Clinical and Laboratory Investigation. 240: 61–72. doi:10.1080/00365510500236143. PMID 16112961.
- ^ Use of Glycated Haemoglobin (HbA1C) in the Diagnosis of Diabetes Mellitus: Abbreviated Report of a WHO Consultation. Geneva: World Health Organization. 2011. s. 2, Glycated haemoglobin (HbA1c) for the diagnosis of diabetes. 12 July 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 December 2018.
- ^ Oliwia Witczak, Trine B. Haugen (25 November 2014). "Glycated or glycosylated?". Journal of the Norwegian Medical Association. 134 (22): 2179. doi:10.4045/tidsskr.14.0172. PMID 25423986. 5 December 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 December 2018.
Hospitals should ensure that the correct term for HbA1c – glycated haemoglobin – is now to be found in laboratory manuals.
- ^ Peterson KP, Pavlovich JG, Goldstein D, Little R, England J, Peterson CM (1998). "What is hemoglobin A1c? An analysis of glycated hemoglobins by electrospray ionization mass spectrometry". Clinical Chemistry. 44 (9): 1951–1958. doi:10.1093/clinchem/44.9.1951. PMID 9732983. 2015-09-23 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2015-06-15.
- ^ Huisman TH, Martis EA, Dozy A (1958). "Chromatography of hemoglobin types on carboxymethylcellulose". J. Lab. Clin. Med. 52 (2): 312–327. PMID 13564011.
- ^ Bookchin RM, Gallop PM (1968). "Structure of haemoglobin A1c: nature of the N-terminal beta chain blocking group". Biochem. Biophys. Res. Commun. 32 (1): 86–93. doi:10.1016/0006-291X(68)90430-0. PMID 4874776.
- ^ Rahbar S, Blumenfeld O, Ranney HM (1969). "Studies of an unusual hemoglobin in patients with diabetes mellitus". Biochem. Biophys. Res. Commun. 36 (5): 838–843. doi:10.1016/0006-291X(69)90685-8. PMID 5808299.
- ^ Bunn HF, Haney DN, Gabbay KH, Gallop PM (1975). "Further identification of the nature and linkage of the carbohydrate in haemoglobin A1c". Biochem. Biophys. Res. Commun. 67 (1): 103–109. doi:10.1016/0006-291X(75)90289-2. PMID 1201013.
- ^ Koenig RJ, Peterson CM, Jones RL, Saudek C, Lehrman M, Cerami A (1976). "Correlation of glucose regulation and hemoglobin AIc in diabetes mellitus". N. Engl. J. Med. 295 (8): 417–420. doi:10.1056/NEJM197608192950804. PMID 934240.
- ^ a b c d Saleh, Jumana (2015-08-26). "Glycated hemoglobin and its spinoffs: Cardiovascular disease markers or risk factors?". World Journal of Cardiology. 7 (8): 449–453. doi:10.4330/wjc.v7.i8.449. ISSN 1949-8462. PMC 4549778 $2. PMID 26322184.
- ^ Yaylayan, Varoujan A.; Huyghues-Despointes, Alexis (1994). "Chemistry of Amadori Rearrangement Products: Analysis, Synthesis, Kinetics, Reactions, and Spectroscopic Properties". Critical Reviews in Food Science and Nutrition. 34 (4): 321–369. doi:10.1080/10408399409527667. PMID 7945894.
- ^ a b Pohanka M (March 2021). "Glycated Hemoglobin and Methods for Its Point of Care Testing". Biosensors (Basel). 11 (3): 70. doi:10.3390/bios11030070. PMC 8000313 $2. PMID 33806493.
- ^ Unnikrishnan, Ranjit (Jul–Aug 2012). "Drugs affecting HbA1c levels". Indian Journal of Endocrinology and Metabolism. 16 (4): 528–531. doi:10.4103/2230-8210.98004. PMC 3401751 $2. PMID 22837911.
- ^ "NGSP: HbA1c and eAG". www.ngsp.org. 2015-10-15 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2015-10-28.
- ^ Sidorenkov G, Haaijer-Ruskamp FM, de Zeeuw D, Denig P (2011). "A longitudinal study examining adherence to guidelines in diabetes care according to different definitions of adequacy and timeliness". PLOS ONE. 6 (9): e24278. Bibcode:2011PLoSO...624278S. doi:10.1371/journal.pone.0024278. PMC 3169586 $2. PMID 21931669.
- ^ Developing Point of care HbA1c tests for Diabetes monitoring 2008-08-29 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Barry Plant, Originally Published IVDT July/August 2008
- ^ [Clinical Chemistry 50:1 166–174 (2004)]
- ^ HbA1c in a new way 2022-07-13 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. By the Swedish Diabetes Association. Retrieved Mars 2011
- ^ Geistanger A, Arends S, Berding C, Hoshino T, Jeppsson JO, Little R, Siebelder C, Weykamp C (August 2008). "Statistical methods for monitoring the relationship between the IFCC reference measurement procedure for hemoglobin A1c and the designated comparison methods in the United States, Japan, and Sweden". Clin. Chem. 54 (8): 1379–1385. doi:10.1373/clinchem.2008.103556. PMID 18539643.
- ^ Manley S, John WG, Marshall S (July 2004). "Introduction of IFCC reference method for calibration of HbA: implications for clinical care". Diabet. Med. 21 (7): 673–676. doi:10.1111/j.1464-5491.2004.01311.x. PMID 15209757.
- ^ "Standardisation of the reference method for the measurement of HbA1c to improve diabetes care" (PDF). The Association for Clinical Biochemistry and Diabetss UK. April 2008. 2011-07-22 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2009-07-02.
- ^ "HbA1c Standardisation For Laboratory Professionals" (PDF). Diabetes UK. 2011-07-20 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2009-07-02.
- ^ "Executive Summary: Standards of medical care in diabetes – 2009". Diabetes Care. 32 (Suppl 1): S6–S12. 2009. doi:10.2337/dc09-S006. PMC 2613586 $2. PMID 19118288.
- ^ Lehman R, Krumholz HM (2009). "Tight control of blood glucose in long standing type 2 diabetes". Br Med J. 338: b800. doi:10.1136/bmj.b800. PMID 19264821.
- ^ Currie, Craig J; Peters, John R; Tynan, Aodán; Evans, Marc; Heine, Robert J; Bracco, Oswaldo L; Zagar, Tony; Poole, Chris D (2010). "Survival as a function of HbA1c in people with type 2 diabetes: a retrospective cohort study". The Lancet. 375 (9713): 481–489. doi:10.1016/S0140-6736(09)61969-3. PMID 20110121.
- ^ "Advance Study Contradicts ACCORD Findings". Diabetes Self-Management. 2008-03-07. 2012-07-17 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2013-06-10.
- ^ "The largest ever study of diabetes shows intensive glucose control reduces serious complications". Advance-trial.com. 2013-01-16 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2013-06-10.
- ^ Heller, Simon R. (2009-11-01). "A Summary of the Advance Trial". Diabetes Care. 32 (Suppl 2): S357–S361. doi:10.2337/dc09-S339. ISSN 0149-5992. PMC 2811451 $2. PMID 19875581.
- ^ Shubrook JH, Shubrook J (2010). "Risks and benefits of attaining HbA(1c) goals: Examining the evidence". The Journal of the American Osteopathic Association. 110 (7 Suppl 7): e7–e12. PMID 20644204.
- ^ Gerstein HC, Miller ME, Byington RP, ve diğerleri. (2008). "Effects of Intensive Glucose Lowering in Type 2 Diabetes". New England Journal of Medicine. 358 (24): 2545–2559. doi:10.1056/NEJMoa0802743. ISSN 0028-4793. PMC 4551392 $2. PMID 18539917.
- ^ a b Cavero-Redondo I, Peleteiro B, Martínez-Vizcaíno V (2017). "Glycated haemoglobin A1c as a risk factor of cardiovascular outcomes and all-cause mortality in diabetic and non-diabetic populations: a systematic review and meta-analysis". BMJ Open. 7 (7): e015949. doi:10.1136/bmjopen-2017-015949. PMC 5642750 $2. PMID 28760792.
- ^ Kilpatrick ES, Bloomgarden ZT, Zimmet PZ (2009). "Is haemoglobin A1c a step forward for diagnosing diabetes?". BMJ. 339: b4432. doi:10.1136/bmj.b4432. PMID 19903702.
- ^ a b Nathan DM, Kuenen J, Borg R, Zheng H, Schoenfeld D, Heine RJ (2008). "Translating the A1C assay into estimated average glucose values". Diabetes Care. 31 (8): 1473–1478. doi:10.2337/dc08-0545. PMC 2742903 $2. PMID 18540046. 2012-02-19 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2009-09-24.
- ^ Saaddine, Jinan B.; Fagot-Campagna, Anne; Rolka, Deborah; Narayan, K. M. Venkat; Geiss, Linda; Eberhardt, Mark; Flegal, Katherine M. (2002-08-01). "Distribution of HbA(1c) levels for children and young adults in the U.S.: Third National Health and Nutrition Examination Survey". Diabetes Care. 25 (8): 1326–1330. doi:10.2337/diacare.25.8.1326. ISSN 0149-5992. PMID 12145229.
- ^ "Nationella Diabetesregistret Årsrapport 2014 års resultat" (PDF). Nationella Diabetesregistret Årsrapport 2014 års resultat (İsveççe). Nationella Diabetes Registret. 2017-10-02 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2015-12-14.
- ^ Change to HbA1c values 2014-03-01 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. at Diabetes UK, 2013
- ^ "Executive summary: Standards of medical care in diabetes—2010". Diabetes Care. 33 (Suppl 1): S4–S10. January 2010. doi:10.2337/dc10-S004. PMC 2797389 $2. PMID 20042774. 2010-01-13 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2010-01-02.
- ^ "Diagnosing Diabetes and Learning About Prediabetes". American Diabetes Association. 28 July 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 December 2018.
- ^ American Diabetes Association (2007). "Standards of medical care in diabetes". Diabetes Care. 30 (Suppl 1): S4–S41. doi:10.2337/dc07-S004. PMID 17192377.
- ^ Klonoff, David C. (2019-03-22). "Hemoglobinopathies and Hemoglobin A1c in Diabetes Mellitus". Journal of Diabetes Science and Technology. 14 (1): 3–7. doi:10.1177/1932296819841698. ISSN 1932-2968. PMC 7189151 $2. PMID 30897962.
- ^ Dufresne, L.; Joly, J. G.; Lepage, R.; Lessard, F.; Bannon, P. (1984). "Glycated Hemoglobin in Uremic Patients as Measured by Affinity and Ion-Exchange Chromatography" (PDF). clinchem.com. ss. 485–486. doi:10.1093/clinchem/30.3.485. PMID 6697506. 2011-06-07 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2009-08-31.
- ^ "Undetectable Glycosylated Hemoglobin in Autoimmune Hemolytic Anemia" (PDF). repository.oai.yamaguchi-u.ac.jp. 2011-07-16 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2009-08-31.
- ^ The International Expert Committee (2009). "International expert committee report on the role of the A1C assay in the diagnosis of diabetes". Diabetes Care. 32 (7): 1327–1334. doi:10.2337/dc09-9033. PMC 2699715 $2. PMID 19502545.
- ^ a b Sun J, Buys NJ (2016). "Glucose- and glycaemic factor-lowering effects of probiotics on diabetes: a meta-analysis of randomised placebo-controlled trials". British Journal of Nutrition. 115 (7): 1167–1177. doi:10.1017/S0007114516000076. PMID 26899960.
- ^ "Hypothyroidism Falsely Raises HbA1c and Glycated Albumin Levels". Diabetes In Control. 12 November 2010. 23 September 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 August 2015.
- ^ Kim, M. K.; Kwon, H. S.; Baek, K. H.; Lee, J. H.; Park, W. C.; Sohn, H. S.; Lee, K. W.; Song, K. H. (7 September 2010). "Effects of Thyroid Hormone on A1C and Glycated Albumin Levels in Nondiabetic Subjects With Overt Hypothyroidism". Diabetes Care. 33 (12): 2546–2548. doi:10.2337/dc10-0988. PMC 2992186 $2. PMID 20823345.
- ^ Delack JB, Stogdale L (October 1983). "Glycosylated hemoglobin measurement in dogs and cats: implications for its utility in diabetic monitoring". Can Vet J. 24 (10): 308–311. PMC 1790442 $2. PMID 17422317.
Dış bağlantılar
 |
Wikimedia Commons'ta Hemoglobin A1c ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- National Diabetes Information Clearinghouse2010-02-21 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
- Amerikan Diyabet Derneği Tıbbi Bakım Standartları 2007 (İngilizce)