Spinal müsküler atrofi: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
"Spinal muscular atrophy" sayfasının çevrilmesiyle oluşturuldu.
Etiketler: İçerik Çevirmeni İçerik Çevirmeni 2
1. satır: 1. satır:
{{Infobox medical condition (new)
| name = Spinal müsküler atrofi
| synonyms = SMA
| image = Polio spinal diagram-en.svg
| caption = Omurilikte spinal müsküler atrofiden etkilenen nöronların yeri
| pronounce =
| field = [[Nöroloji]]
| symptoms = Progresif kas güçsüzlüğü<ref name=NIH2019>{{Web kaynağı | başlık = Spinal muscular atrophy | url = https://rarediseases.info.nih.gov/diseases/7674/spinal-muscular-atrophy | website = Genetic and Rare Diseases Information Center (GARD) – an NCATS Program | erişimtarihi = 27 Mayıs 2019 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20170123232235/https://rarediseases.info.nih.gov/diseases/7674/spinal-muscular-atrophy | arşivtarihi = 23 Ocak 2017 | ölüurl =evet}}</ref>
| complications = [[Skolyoz]], [[ortak kontraktür]]ler, [[zatürre]]<ref name=NORD2019>{{Web kaynağı | başlık = Spinal Muscular Atrophy | url = https://rarediseases.org/rare-diseases/spinal-muscular-atrophy/ | website = NORD (National Organization for Rare Disorders) | erişimtarihi = 27 Mayıs 2019 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20160307042712/https://rarediseases.org/rare-diseases/spinal-muscular-atrophy/ | arşivtarihi = 7 Mart 2016 | ölüurl =evet}}</ref>
| onset =
| duration =
| types = Tip 0'dan Tip 4'e kadar<ref name=NORD2019/>
| causes = ''[[SMN1]]''{{'}}deki bir mutasyon<ref name=NORD2019/>
| risks =
| diagnosis = [[Genetik test]]<ref name=NIH2019/>
| differential = [[Konjenital kas distrofisi]], [[Duchenne kas distrofisi]], [[Prader-Willi sendromu]]<ref name=NORD2019/>
| prevention =
| treatment = [[Semptomatik tedavi]], ilaçlar<ref name=NIH2019/>
| medication = [[Nusinersen]], [[onasemnogen abeparvovec]]
| prognosis = Tipine göre değişir<ref name=NORD2019/>
| frequency = 10,000 insanda 1 kişi<ref name=NORD2019/>
| deaths =
}}


'''Spinal müsküler atrofi''' ( '''SMA''' ), [[Motor nöron|motor nöronların]] kaybı ve ilerleyici kas erimesi ile sonuçlanan nadir görülen bir nöromüsküler bozukluktur.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.nhs.uk/conditions/spinal-muscular-atrophy-sma/|başlık=Spinal muscular atrophy|erişimtarihi=2020-10-24|tarih=2017-10-23|dil=en|çalışma=nhs.uk}}</ref><ref name=":3">{{Web kaynağı|url=https://medlineplus.gov/genetics/condition/spinal-muscular-atrophy/|başlık=Spinal muscular atrophy: MedlinePlus Genetics|erişimtarihi=2020-10-24|dil=en|çalışma=medlineplus.gov}}</ref><ref>{{Web kaynağı|url=https://www.childrenshospital.org/conditions-and-treatments/conditions/s/spinal-muscular-atrophy-sma|başlık=Spinal Muscular Atrophy (SMA) {{!}} Boston Children's Hospital|erişimtarihi=2020-10-25|çalışma=www.childrenshospital.org}}</ref> Genellikle bebeklik veya erken çocukluk döneminde teşhis edilir ve tedavi edilmezse bebek ölümlerinin en yaygın genetik nedenidir.<ref name="FDA20192">{{Web kaynağı|url=https://www.fda.gov/news-events/press-announcements/fda-approves-innovative-gene-therapy-treat-pediatric-patients-spinal-muscular-atrophy-rare-disease|başlık=FDA approves innovative gene therapy to treat pediatric patients with spinal muscular atrophy, a rare disease and leading genetic cause of infant mortality|erişimtarihi=27 May 2019|tarih=24 May 2019|dil=en|çalışma=FDA}}</ref> Ayrıca hastalığın daha hafif bir seyirli bir türü yaşamın ilerleyen dönemlerinde ortaya çıkabilir. Ortak özellik, önce kol, bacak ve solunum kaslarının etkilendiği istemli kasların ilerleyici zayıflığıdır.<ref name="NINDS20192">{{Web kaynağı|url=https://www.ninds.nih.gov/Disorders/Patient-Caregiver-Education/Fact-Sheets/Spinal-Muscular-Atrophy-Fact-Sheet|başlık=Spinal Muscular Atrophy Fact Sheet {{!}} National Institute of Neurological Disorders and Stroke|erişimtarihi=27 May 2019|çalışma=NINDS}}</ref><ref name="GHR20192">{{Web kaynağı|url=https://ghr.nlm.nih.gov/condition/spinal-muscular-atrophy|başlık=Spinal muscular atrophy|erişimtarihi=27 May 2019|dil=en|çalışma=Genetics Home Reference}}</ref> İlişkili problemler arasında zayıf baş kontrolü, yutma güçlüğü, [[skolyoz]] ve eklem kontraktürleri yer alabilir.<ref name="NORD20192">{{Web kaynağı|url=https://rarediseases.org/rare-diseases/spinal-muscular-atrophy/|başlık=Spinal Muscular Atrophy|erişimtarihi=27 May 2019|çalışma=NORD (National Organization for Rare Disorders)}}</ref><ref name="GHR20192" />
'''Spinal müsküler atrofi''' ('''SMA'''), ikinci motor nöronların kalıtımsal bir hastalığıdır.


Geleneksel sınıflandırmasının temelini hastalığın başlangıç yaşı ve semptomların şiddeti oluşturur.<ref name=":3">{{Web kaynağı|url=https://medlineplus.gov/genetics/condition/spinal-muscular-atrophy/|başlık=Spinal muscular atrophy: MedlinePlus Genetics|erişimtarihi=2020-10-24|dil=en|çalışma=medlineplus.gov}}</ref>
Otozomal resesif nöromüsküler hastalıkların en sık görüleni olan SMA'nın canlı doğumlarda ortaya çıkma olasılığı ise 10.000 kişide birdir.<ref name=NORD2019/>


Spinal müsküler atrofi, [[Motor nöron|motor nöronların]] hayatta kalması için gerekli bir [[protein]] olan SMN'yi kodlayan ''SMN1'' genindeki<ref name="NIH20192">{{Web kaynağı|url=https://rarediseases.info.nih.gov/diseases/7674/spinal-muscular-atrophy|başlık=Spinal muscular atrophy|erişimtarihi=27 May 2019|çalışma=Genetic and Rare Diseases Information Center (GARD) – an NCATS Program}}</ref><ref name="NORD20192">{{Web kaynağı|url=https://rarediseases.org/rare-diseases/spinal-muscular-atrophy/|başlık=Spinal Muscular Atrophy|erişimtarihi=27 May 2019|çalışma=NORD (National Organization for Rare Disorders)}}</ref> bir anormalliğe ([[mutasyon]]) bağlıdır.<ref name="GHR20192">{{Web kaynağı|url=https://ghr.nlm.nih.gov/condition/spinal-muscular-atrophy|başlık=Spinal muscular atrophy|erişimtarihi=27 May 2019|dil=en|çalışma=Genetics Home Reference}}</ref> Omurilikte bu nöronların kaybı, [[beyin]] ve [[İskelet kası|iskelet kasları]] arasındaki sinyal iletimini engeller.<ref name="GHR20192" /> Başka bir gen olan ''SMN2'', hastalığı modifiye eden bir gen olarak kabul edilir, çünkü genellikle ''SMN2'' ne kadar çok kopyalanırsa hastalık seyri o kadar hafif olur. SMA'nın teşhisi semptomlara dayanır ve genetik testlerle doğrulanır.<ref>{{Web kaynağı|url=http://childrensnational.org/visit/conditions-and-treatments/genetic-disorders-and-birth-defects/spinal-muscular-atrophy|başlık=Spinal Muscular Atrophy – Conditions {{!}} Children's National|erişimtarihi=2020-10-25|çalışma=childrensnational.org}}</ref><ref name="NIH20192" />
50 kişiden biri ise SMA hastalığının taşıyıcısıdır.<ref>{{Akademik dergi kaynağı | vauthors = Su YN, Hung CC, Lin SY, Chen FY, Chern JP, Tsai C, Chang TS, Yang CC, Li H, Ho HN, Lee CN | başlık = Carrier screening for spinal muscular atrophy (SMA) in 107,611 pregnant women during the period 2005-2009: a prospective population-based cohort study | dergi = PLOS ONE | cilt = 6 | sayı = 2 | sayfalar =e17067| tarih = Şubat 2011 | pmid = 21364876 | pmc = 3045421 |doi= 10.1371/journal.pone.0017067 | veditors = Schrijver I |bibcode= 2011PLoSO...617067S }}</ref><ref>{{Akademik dergi kaynağı | vauthors = Sugarman EA, Nagan N, Zhu H, Akmaev VR, Zhou Z, Rohlfs EM, Flynn K, Hendrickson BC, Scholl T, Sirko-Osadsa DA, Allitto BA | başlık = Pan-ethnic carrier screening and prenatal diagnosis for spinal muscular atrophy: clinical laboratory analysis of >72,400 specimens | dergi = European Journal of Human Genetics | cilt = 20 | sayı = 1 | sayfalar =27-32| tarih = Ocak 2012 | pmid = 21811307 | pmc = 3234503 |doi= 10.1038/ejhg.2011.134 }}</ref> Taşıyıcı olmanın kişinin sağlığına bilinen herhangi bir etkisi yoktur. Kişi, sadece çocuğun çocuğu SMA'dan etkileniyorsa veya ''SMN1'' geninin dizilenmesi durumunda taşıyıcılık durumunu öğrenebilir. SMA taşıyıcısı ebeveynlerden meydana gelecek her bir gebelikte hastalığın ortaya çıkma ihtimali %25'tir.


Genellikle ''SMN1'' genindeki mutasyon, her iki ebeveynden de [[Baskınlık (genetik)|otozomal resesif]] [[Kalıtım|kalıtılır]], ancak vakaların yaklaşık %2'sinde [[Doğum öncesi gelişim|erken gelişim]] sırasında ''de novo'' ortaya çıkar.<ref name="NIH20192">{{Web kaynağı|url=https://rarediseases.info.nih.gov/diseases/7674/spinal-muscular-atrophy|başlık=Spinal muscular atrophy|erişimtarihi=27 May 2019|çalışma=Genetic and Rare Diseases Information Center (GARD) – an NCATS Program}}</ref><ref name=":4">{{Kaynak|url=http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK1352/|başlık=Spinal Muscular Atrophy|erişimtarihi=2020-10-25|tarih=1993|ansiklopedi=GeneReviews®|yer=Seattle (WA)|yayıncı=University of Washington, Seattle|editör-ad=Margaret P.|editör-soyadı=Adam|editör2-ad=Holly H.|editör3-ad=Roberta A.|editör4-ad=Stephanie E.|editör2-soyadı=Ardinger|editör3-soyadı=Pagon|editör4-soyadı=Wallace|pmid=20301526}}</ref> Spinal müsküler atrofi insidansı dünya çapında yaklaşık 4.000 doğumda 1 ila 16.000 doğumda 1 arasında değişmektedir,<ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=A multi-source approach to determine SMA incidence and research ready population|yazarlar=Verhaart|tarih=July 2017|sayı=7|dil=en|sayfalar=1465–1473|çalışma=Journal of Neurology|cilt=264|issn=0340-5354|pmc=5502065|pmid=28634652|doi=10.1007/s00415-017-8549-1}}</ref> Avrupa ve ABD için sırasıyla 7.000'de 1 ve 10.000'de 1 olarak belirtilmiştir.<ref name="NORD20192">{{Web kaynağı|url=https://rarediseases.org/rare-diseases/spinal-muscular-atrophy/|başlık=Spinal Muscular Atrophy|erişimtarihi=27 May 2019|çalışma=NORD (National Organization for Rare Disorders)}}</ref>
== Belirti ve semptomlar ==
Semptomlar SMA tipine, hastalığın evresine ve bireysel faktörlere bağlı olarak değişir. Aşağıdaki belirti ve bulgular şiddetli SMA tip 0/1'de en sık görülür:<ref name=":2">{{Kitap kaynağı | veditors = Sumner CJ, Paushkin S, Ko CP |başlık=Spinal Muscular Atrophy: Disease Mechanisms | vauthors = Oskoui M, Darras BT, DeVivo DC |yayıncı=Elsevier |yıl=2017|isbn=978-0-12-803685-3 |bölüm=Chapter 1}}</ref>{{mcn|date=December 2017}}
* Özellikle [[Uzuv|ekstremitelerde]] [[arefleksi]]
* Genel [[kas zayıflığı]], [[zayıf kas tonusu]], gevşeklik ya da düşme eğilimi
* Gelişimsel kilometre taşlarına ulaşmada zorluk; oturma, ayakta durma, yürüme zorluğu
* Küçük çocuklarda: otururken kurbağa bacağı pozisyonunun benimsenmesi (kalçanın kırılması ve dizlerin bükülmesi)
* [[Solunum]] kaslarında güç kaybı: zayıf [[öksürük]], zayıf ağlama (çocuklarda), akciğerlerde veya boğazda [[salgı]] birikimi, [[nefes darlığı|solunum güçlüğü]]
* Ağır SMA tiplerinde çan biçimli gövde (solunum için sadece karın kaslarının kullanılmasından kaynaklanır)
* Dilde [[fasikülasyon]]lar (seğirme)
* Emme veya yutma güçlüğü, [[yetersiz beslenme]]


Hastalığın doğal seyri akut vakalarda doğumdan sonraki birkaç hafta içinde ölümden normal [[Beklenen yaşam süresi|yaşam beklentisine]] kadar değişir.<ref name="GHR20192">{{Web kaynağı|url=https://ghr.nlm.nih.gov/condition/spinal-muscular-atrophy|başlık=Spinal muscular atrophy|erişimtarihi=27 May 2019|dil=en|çalışma=Genetics Home Reference}}</ref> 2016 yılında '''nedensel tedaviler'''in kullanılmaya başlanması, sonuçları önemli ölçüde iyileştirdi. '''Hastalığın genetik nedenini hedefleyen ilaçlar''' arasında nusinersen, risdiplam ve [[Gen tedavisi|gen terapisi]] ilacı onasemnogene abeparvovec yer alır. [[Semptomatik tedavi|Destekleyici bakım]], [[fizik tedavi]], mesleki terapi, solunum desteği, beslenme desteği, [[Ortopedi|ortopedik müdahaleler]] ve hareketlilik desteğini içerir.<ref name="NIH20192">{{Web kaynağı|url=https://rarediseases.info.nih.gov/diseases/7674/spinal-muscular-atrophy|başlık=Spinal muscular atrophy|erişimtarihi=27 May 2019|çalışma=Genetic and Rare Diseases Information Center (GARD) – an NCATS Program}}</ref>
== Sınıflandırma ==
SMA, bebeklerden yetişkinlere kadar etkileyen geniş bir şiddet aralığında kendini gösterir. Hastalık spektrumu motor gelişimde ulaşılan en yüksek kilometre taşına uygun olarak 3-5 türe ayrılmıştır.


== Sınıflandırma ==
Geleneksel, en sık kullanılan sınıflandırma aşağıdaki gibidir:
5q SMA, yetişkinliğe kadar bebekle etkileyen, geniş bir şiddet aralığında ortaya çıkan tek bir hastalıktır. Genetiği anlaşılmadan önce, değişen tezahürlerinin farklı hastalıklar olduğu düşünülüyordu; küçük çocuklar etkilendiğinde ''Werdnig-Hoffmann,'' geç başlangıçlı vakalar için ''Kugelberg-Welander hastalığı''.<ref name=":5">{{Akademik dergi kaynağı|url=https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S096089660800672X|başlık=Ramblings in the history of spinal muscular atrophy|yazarlar=Dubowitz|tarih=2009|sayı=1|dil=en|sayfalar=69–73|çalışma=Neuromuscular Disorders|cilt=19|pmid=18951794|doi=10.1016/j.nmd.2008.10.004|ilk=Victor}}</ref>


Hastalıkların aynı bozukluğun ayrı spektrumlarını oluşturduğu 1990'da anlaşıldı. Spinal müsküler atrofi daha sonra semptomların başlama yaşı veya elde edilen maksimum motor fonksiyona göre 3-5 klinik tipte sınıflandırıldı.<ref name=":4">{{Kaynak|url=http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK1352/|başlık=Spinal Muscular Atrophy|erişimtarihi=2020-10-25|tarih=1993|ansiklopedi=GeneReviews®|yer=Seattle (WA)|yayıncı=University of Washington, Seattle|editör-ad=Margaret P.|editör-soyadı=Adam|editör2-ad=Holly H.|editör3-ad=Roberta A.|editör4-ad=Stephanie E.|editör2-soyadı=Ardinger|editör3-soyadı=Pagon|editör4-soyadı=Wallace|pmid=20301526}}</ref><ref name=":5">{{Akademik dergi kaynağı|url=https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S096089660800672X|başlık=Ramblings in the history of spinal muscular atrophy|yazarlar=Dubowitz|tarih=2009|sayı=1|dil=en|sayfalar=69–73|çalışma=Neuromuscular Disorders|cilt=19|pmid=18951794|doi=10.1016/j.nmd.2008.10.004|ilk=Victor}}</ref> Şu anda, fikir birliği, spinal müsküler atrofinin, alt tiplerin net bir şekilde tanımlanması olmaksızın bir dizi semptomu kapsadığı yönündedir.<ref name=":4" /> Bununla birlikte, aşağıdaki tabloda özetlenen geleneksel sınıflandırma, günümüzde hem klinik araştırmalarda hem de bazen tartışmalı bir şekilde tedavilere erişim kriteri olarak kullanılmaktadır.
{|class="wikitable" style="font-size: 90%"
{| class="wikitable" style="font-size: 90%"
|-
!Tip
!Tip
! [[Eponim|isim]]
!Ad babası
!Olağan&nbsp;başlangıç&nbsp;yaşı
! Olağan&nbsp;yaş&nbsp;ile ilgili&nbsp;başlangıç
! Doğal tarih (farmakolojik tedavi olmadan)
!Özellikleri
![[OMIM]]
! [[OMIM|OMİM]]
|-
|-
|'''SMA 0'''
| '''SMA 0'''
|
|
|Doğum öncesi
| doğum öncesi
|Doğumdan önce semptomları (azalmış fetal hareket) belirgin hale gelen çok nadir bir form. Etkilenen çocuklar tipik olarak ''SMN2'' geninin sadece 1 kopyasına sahiptir ve yoğun solunum desteği ile bile genellikle sadece birkaç hafta hayatta kalırlar.
| Semptomlar doğumda görülür ve sıklıkla prenatal dönemde fetal hareketlerde azalma olarak belirginleşir. Etkilenen çocuklar tipik olarak ''SMN2'' geninin yalnızca tek bir kopyasına sahiptir ve 7/24 solunum desteğiyle bile genellikle yalnızca birkaç hafta hayatta kalır. Bu form çok nadirdir - yakl. Vakaların% 2'si.
|
|
|-
|-
|'''SMA 1'''<br />(Küçük çocuk)
| '''SMA 1'''<br /><br /><br /><br />Çocuk
|'''Werdnig–Hoffmann hastalığı'''
| '''Werdnig-Hoffmann hastalığı'''
|0–6 ay arası
| 0–6 ay
|Şiddetli form, yaşamın ilk aylarında, genellikle hızlı ve beklenmedik bir başlangıç ​​ile ortaya çıkar. ("[[hipotoni]]"). Çocuklar asla desteksiz oturmayı öğrenmez. Hızlı motor nöron ölümü, başlıca solunum organlarının -özellikle solunum sisteminin- verimsizliğine neden olur. Pnömoniye bağlı solunum yetmezliği en sık ölüm nedenidir. Tedavi edilmeden ve solunum desteği olmadan, SMA tip 1 teşhisi konan bebekler genellikle iki yaşından sonra hayatta kalmaz. Uygun solunum desteği ile, SMA 1 vakalarının yaklaşık %10'unu oluşturan daha hafif SMA tip 1 fenotipleri olanların ergenlik ve yetişkinliğe kadar hayatta kaldıkları bilinmektedir.
| Bu form, hastalığın yaşamın ilk birkaç haftası veya ayında kendini gösterdiği hastaların yaklaşık %50'sinde teşhis edilir. SMA daha sonra hızlı ve beklenmedik bir şekilde başlar ve çeşitli kas grupları aşamalı olarak başarısız olur. Bebekler asla desteksiz oturmayı öğrenmezler ve yavaş yavaş kas fonksiyonlarının çoğunu kaybederler. Ölüm genellikle [[Zatürre|pnömoninin]] (sıklıkla [[aspirasyon pnömonisi]] ) neden olduğu solunum kaslarının başarısızlığından kaynaklanır. Erken dönemde solunum desteği ve/veya farmakolojik tedavi sağlanmadığı takdirde, SMA tip 1 tanısı alan bebekler genellikle iki yaşını geçemezler. Uygun solunum desteğiyle, SMA 1 vakalarının yaklaşık %10'unu oluşturan daha hafif SMA tip 1 fenotiplerine sahip olanların, her zaman 24 saat bakıma ihtiyaç duymalarına rağmen, farmakolojik tedavi olmaksızın bile ergenlik ve yetişkinliğe kadar hayatta kaldıkları bilinmektedir.
|
|{{OMIM2|253300}}
|-
|-
|'''SMA 2'''<br />(Orta yaşlı çocuk)
| '''SMA 2'''<br /><br /><br /><br />Orta seviye
|'''Dubowitz hastalığı'''
| '''Dubowitz hastalığı'''
|6–18 ay arası
| 6–18 ay
|Ara form, yaşamlarında en az bir süre oturma pozisyonunu koruyabilen, ancak desteksiz yürümeyi öğrenmemiş insanları etkiler. Zayıflığın başlangıcı genellikle 6 ila 18 ay arasında bir sürede fark edilir.
| Hastaların yaklaşık %20'sinde teşhis edilen ara form, hayatlarının en azından bir döneminde oturma pozisyonunu koruyabilen ancak desteksiz yürümeyi asla öğrenemeyen kişileri ifade eder. Zayıflığın başlangıcı genellikle yaşamın 6 ila 18 ayı arasında fark edilir. İlerlemenin büyük ölçüde değiştiği bilinmektedir, bazı insanlar zamanla kademeli olarak zayıflarken, diğerleri dikkatli bakım yoluyla nispeten sabit kalır. Vücut kasları zayıflar ve solunum sistemi, kas kontraktürleri ve spinal eğrilik gibi önemli bir endişe kaynağıdır. SMA 2'li çoğu insan tedavi görmese bile yetişkinliğe iyi bir şekilde yaşadığı halde yaşam beklentisi azalır.
|
İlerlemenin büyük ölçüde değiştiği bilinmektedir, bazı insanlar zamanla giderek zayıflar, diğerleri ise dikkatli bakım yoluyla nispeten sabit kalır. Skolyoz genellikle bu çocuklarda görülür ve [[sırt desteği|omurga ateli]], [[büyüme çubuk]]ları veya [[omurga füzyonu]] ile düzeltme, solunumun iyileştirilmesine yardımcı olunabilir. Vücut kasları zayıflar ve solunum sistemi büyük bir sıkıntı kaynağıdır.
Yaşam beklentisi azalır, ancak SMA 2'li çoğu insan yetişkinliğe doğru iyi bir yaşam sürer.
|{{OMIM2|253550}}
|-
|-
|'''SMA 3'''<br />(Çocuk)
| '''SMA 3'''<br /><br /><br /><br /> Genç
|'''Kugelberg–Welander hastalığı'''
| '''Kugelberg-Welander hastalığı'''
|>12 ay
| >12 ay
| Hastaların yaklaşık %30'unda teşhis edilen jüvenil form, 12 aylıktan sonra veya çocuklar en azından birkaç bağımsız adım atmayı öğrendikten sonra kendini gösterir. Hastalık yavaş ilerler ve SMA 3'lü çoğu insan yaşamlarının bir döneminde yürüme yeteneğini kaybederek hareket desteğine ihtiyaç duyar. Solunum tutulumu nadirdir ve yaşam beklentisi normal veya normale yakındır.
|Çocuk formu genellikle 12 aylıktan sonra ortaya çıkar ve daha sonra bu yeteneği kaybetmiş olsalar bile, hayatlarında en azından bir süredir desteksiz yürüyebilen insanları tanımlar. Solunum tutulumu daha az görülür ve yaşam beklentisi normaldir veya normale yakındır. SMA 3 olan çoğu insan hareket desteğine ihtiyaç duyar.
|
|{{OMIM2|253400}}
|-
|-
|'''SMA 4'''<br />(Yetişkin başlangıç)
| '''SMA 4'''<br /><br /><br /><br />Yetişkin başlangıçlı
|
|
| yetişkinlik
|Yetişkinlik dönemi
|Yetişkin başlangıçlı form (bazen geç başlangıçlı SMA tip 3 olarak sınıflandırılır) genellikle yaşamın üçüncü onyılından sonra bacak kaslarının kademeli olarak zayıflamasıyla ortaya çıkar ve sıklıkla kişinin yürüme yardımcıları kullanmasını gerektirir. Diğer komplikasyonlar nadirdir ve yaşam beklentisi etkilenmez.
| Bu, bazen geç başlangıçlı SMA tip 3 olarak da sınıflandırılan erişkin başlangıçlı formu belirtir. Yaklaşık olarak oluşur. Hastaların %5'inde görülür ve genellikle yaşamın üçüncü veya dördüncü dekadında ortaya çıkar. Semptomlar, sıklıkla hastanın yürüme yardımcılarını kullanmasını gerekli kılan bacak kaslarının kademeli olarak zayıflamasından oluşur. Diğer komplikasyonlar nadirdir ve yaşam beklentisi etkilenmez.
|
|{{OMIM2|271150}}
|}
|}
Bakım odaklı yayınlar hastaları kolaylık için, işlevsel durumlarına göre "oturamayanlar", "oturanlar" ve "yürüyenler" olarak sınıflandırır.


SMA'lı kişilerde motor gelişim ve ilerleme genellikle onaylanmış ölçekler kullanılarak değerlendirilir; bebeklerde CHOP-INTEND (Philadelphia Çocuk Hastanesi Nöromüsküler Bozukluklar Bebek Testi) veya HINE (Hammersmith Bebek Nörolojik Muayenesi); ve yaşlı hastalarda MFM (Motor Fonksiyon Ölçümü) veya HFMS'nin (Hammersmith Fonksiyonel Motor Ölçeği) <ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=The Hammersmith functional motor scale for children with spinal muscular atrophy: a scale to test ability and monitor progress in children with limited ambulation|sayı=4|sayfalar=155–9|çalışma=European Journal of Paediatric Neurology|yıl=2003|cilt=7|pmid=12865054|doi=10.1016/S1090-3798(03)00060-6}}</ref> <ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=A modified Hammersmith functional motor scale for use in multi-center research on spinal muscular atrophy|tarih=July 2006|sayı=7|sayfalar=417–26|çalışma=Neuromuscular Disorders|cilt=16|pmc=3260054|pmid=16750368|doi=10.1016/j.nmd.2006.03.015}}</ref> <ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=An expanded version of the Hammersmith Functional Motor Scale for SMA II and III patients|tarih=October 2007|sayı=9–10|sayfalar=693–7|çalışma=Neuromuscular Disorders|cilt=17|pmid=17658255|doi=10.1016/j.nmd.2007.05.009}}</ref> <ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Validation of the Expanded Hammersmith Functional Motor Scale in spinal muscular atrophy type II and III|işbirliği=Pediatric Neuromuscular Clinical Research Network for Spinal Muscular Atrophy (PNCR)|tarih=December 2011|sayı=12|sayfalar=1499–507|çalışma=Journal of Child Neurology|cilt=26|pmid=21940700|doi=10.1177/0883073811420294}}</ref> gibi.
== Özellikler ==
[[Dosya:Autosomal recessive - tr.svg|küçükresim|Spinal müsküler atrofi, otozomal resesif kalıtım paternine sahiptir.]]
Başlıca belirtileri kas güçsüzlüğü ve atrofisi (bir kasın tek tek hücre ve liflerinin çapında, büyüklüğünde azalma) olan SMA'nın sorumlu geni aynı olmakla birlikte 5 tipi vardır: SMA0, SMA1, SMA2 ve SMA3 ve erişkin yaşta başlayan çok nadir bir form olan SMA4.


''Werdnig-Hoffmann hastalığı'' [[Johann Hoffmann (nörolog)|Johann Hoffmann]] ve Guido Werdnig tarafından çocukluk SMA'sının en erken klinik tanımlarına atıfta bulunur.<ref name=":5">{{Akademik dergi kaynağı|url=https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S096089660800672X|başlık=Ramblings in the history of spinal muscular atrophy|yazarlar=Dubowitz|tarih=2009|sayı=1|dil=en|sayfalar=69–73|çalışma=Neuromuscular Disorders|cilt=19|pmid=18951794|doi=10.1016/j.nmd.2008.10.004|ilk=Victor}}</ref> Geç başlangıçlı formu ilk kez belgeleyen ve musküler distrofiden ayıran [[Erik Klas Hendrik Kugelberg]] (1913–1983) ve Lisa Welander' (1909–2001)dir.<ref name=":5" /> Çok nadiren kullanılan ''Dubowitz hastalığı'' ( [[Dubowitz sendromu]] ile karıştırılmamalı), adını ara SMA fenotipi üzerine birkaç çalışma yapan İngiliz nörolog Victor Dubowitz'den alır.
=== Türler ===
SMA1 (WerdnigHoffmann) bu hastalığın en ağır tipidir.{{Kaynak belirt}} Hastalık doğuşta başlar; çok gevşek olan bebek başını tutamaz, dönemez, oturamaz. Bu tip ciddi solunum güçlüğünü de beraberinde getirir. Bebekler mekanik solunum desteği olmadan yaşamını sürdüremez ve çoğu zaman doğumdan sonraki ilk yıllarda hayatını kaybeder.{{Kaynak belirt}} SMA2, bu hastalığın orta ağırlıktaki tipi olarak tanımlanır. Hastalık 18 aydan önce başlar; çocuk oturabilir ama yürüyemez.{{Kaynak belirt}} SMA3 (KugelbergWelander) ise bu hastalığın en hafif olan türüdür. Hastalık 18 aydan sonra başlar; çocuk yürüyebilir ancak sık sık düşer, merdivenleri çıkarken ve çömelip kalkarken zorlanır, hem bacaklarda hem de kollarda güçsüzlük görülür.


=== Bilimsel çalışmalar ===
== Belirti ve bulgular ==
[[Dosya:Bell_Shaped_Torso.jpg|sağ|küçükresim| İnterkostal kasların körelmesi ve nefes almak için karın kaslarının kullanılması nedeniyle çan şeklindeki gövdeyi gösteren röntgen. ]]
SMA hastalığı ilk olarak 1890'lı yıllarda iki bilim insanı Johann Hoffman ve Guido Werdnig tarafından bulunmuştur. SMA Tip 1 hastalığının Werdnig Hoffman hastalığı olarak anılmasının nedeni de budur.
Belirtiler SMA tipi, evresi ve bireysel faktörlere bağlı olarak değişir. Aşağıdaki belirti ve semptomlar en çok şiddetli SMA tip 0/I'de görülür: <ref name=":2">{{Kitap kaynağı|başlık=Spinal Muscular Atrophy: Disease Mechanisms|kısım=Chapter 1|yayıncı=Elsevier|yıl=2017|isbn=978-0-12-803685-3}}</ref> 


* Arefleksi, özellikle ekstremitelerde
1995 yılında ise hastalığa neden olan gen bulunmuş ve Survival Motor Neuron (SMN) yani hayati önem taşıyan gen olarak tabir edilmiştir. Dr. Judith Melki ve ekibi tarafından bulunan bu gen hastalığın seyrini değiştirmiştir. Bu tarihten itibaren ilaç araştırmaları başlamış ve geçen 30 yıl zarfında birçok yeni çalışmanın önü açılmıştır.
* Genel kas zayıflığı, [[Hipotoni|zayıf kas tonusu]], gevşeklik veya düşme eğilimi
* Gelişimsel dönüm noktalarına ulaşmada zorluk, oturma/ayakta durma/yürümede zorluk
* Küçük çocuklarda: otururken kurbağa bacağı pozisyonunun benimsenmesi (kalçalar kaçırılmış ve dizler fleksiyonda)
* [[Solunum sistemi|Solunum]] kaslarının güç kaybı: zayıf [[öksürük]], zayıf ağlama, akciğerler veya boğazda salgı birikmesi, solunum sıkıntısı
* Şiddetli SMA tipinde çan şeklindeki gövde (solunum için sadece karın kaslarının kullanılmasından kaynaklanır)
* Dilde fasikülasyonlar
* Emme veya yutma güçlüğü, [[Disfaji|zayıf beslenme]]


== Kaynakça ==
== Nedenler ==
[[Dosya:Autosomal_recessive_-_en.svg|küçükresim| Spinal müsküler atrofi, otozomal resesif bir kalıtım modeline sahiptir.]]
{{Kaynakça}}
Spinal müsküler atrofi, ''SMN1'' [[Gen|genindeki]] [[Mutasyon|genetik bir mutasyondan]] kaynaklanır.<ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Genetic mapping of chronic childhood-onset spinal muscular atrophy to chromosome 5q11.2–13.3|tarih=April 1990|sayı=6266|sayfalar=540–1|çalışma=Nature|cilt=344|pmid=2320125|doi=10.1038/344540a0}}</ref>


İnsan [[Kromozom 5 (insan)|Kromozomu 5]], 5q13 konumunda neredeyse aynı olan iki gen içerir: bir [[telomer]]<nowiki/>ik kopya SMN1 ve bir[[sentromer]]<nowiki/>ik kopya SMN2. Sağlıklı bireylerde, SMN1 geni, adından da anlaşılacağı gibi, [[motor nöron]]<nowiki/>ların hayatta kalmasında çok önemli bir rol oynayan motor nöron proteinini (SMN) kodlar. Öte yandan, SMN2 geni - tek bir [[nükleotit]]<nowiki/>teki (840.C→T) bir varyasyon nedeniyle - [[intron]] 6 ile [[ekson]] 8'in birleşme noktasında- alternatif eklemeye maruz kalır ve SMN2 transkriptlerinin yalnızca %10-20'si motor nöron proteininin (SMN-fl) fonksiyonel hayatta kalmasını tam olarak kodlar ve transkriptlerin kalan %80-90'ı, hücrede hızla parçalanan kesik bir protein bileşiği (SMNΔ7) ile sonuçlanır.<ref>{{Web kaynağı|url=https://ghr.nlm.nih.gov/condition/spinal-muscular-atrophy|başlık=Spinal muscular atrophy|erişimtarihi=2019-05-15|çalışma=Genetics Home Reference}}</ref>
== Dış bağlantılar ==
* {{curlie|Health/Conditions_and_Diseases/Neurological_Disorders/Muscle_Diseases/Spinal_Muscular_Atrophy}}
* {{NINDS|Spinal-Muscular-Atrophy|SMA}}{{Medical resources
| DiseasesDB = 14093
| ICD10 = {{ICD10|G|12|0|g|10}}-{{ICD10|G|12|1|g|10}}
| ICD9 = {{ICD9|335.0}}-{{ICD9|335.1}}
| ICDO =
| OMIM = 253300
| OMIM_mult = {{OMIM2|253550}} {{OMIM2|253400}} {{OMIM2|271150}}
| MedlinePlus = 000996
| eMedicine_mult = {{eMedicine2|article|1181436|Spinal Muscular Atrophy}}<br />{{eMedicine2|article|1264401|Spinal Muscle Atrophy }}<br />{{eMedicine2|article|306812|Kugelberg–Welander SMA}}
| MeshID = D014897
| GeneReviewsNBK = NBK1352
| GeneReviewsName = Spinal Muscular Atrophy
}}


SMA'dan etkilenen bireylerde, ''SMN1'' geni, ekzon 7'de<ref name="ReferenceA">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Identification and characterization of a spinal muscular atrophy-determining gene|erişimtarihi=free|tarih=January 1995|sayı=1|sayfalar=155–65|çalışma=Cell|cilt=80|pmid=7813012|doi=10.1016/0092-8674(95)90460-3}}</ref> meydana gelen bir [[delesyon]]<ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Antisense oligonucleotides delivered to the mouse CNS ameliorate symptoms of severe spinal muscular atrophy|tarih=March 2011|sayı=72|sayfalar=72ra18|çalışma=Science Translational Medicine|cilt=3|pmc=3140425|pmid=21368223|doi=10.1126/scitranslmed.3001777}}</ref> veya diğer [[Nokta mutasyon|nokta mutasyonları]] nedeniyle (sıklıkla SMA ile sonuçlanan) [[Mutasyon|mutasyona uğrar]]. ''SMN1'' dizisinin ''SMN2'ye'' fonksiyonel dönüşümü). Bununla birlikte, hemen hemen tüm insanlar, SMN proteininin normal seviyesinin %10-20'sini kodlayan ve bazı nöronların hayatta kalmasına izin veren ''SMN2'' geninin en az bir işlevsel kopyasına (çoğunda 2-4 tanesine) sahiptir. Bununla birlikte, uzun vadede, SMN proteininin azalan mevcudiyeti, omuriliğin ön boynuzu ve beyindeki motor nöron hücrelerinin kademeli olarak ölmesiyle sonuçlanır. Hepsi nöral girdi için bu motor nöronlara bağlı olan [[İskelet kası|iskelet kasları]] artık azalmış innervasyona sahiptir ve bu nedenle merkezi sinir sisteminden (CNS) gelen girdi azalmıştır. Motor nöronlar yoluyla azaltılmış impuls iletimi, denerve kasın kasılma aktivitesinin azalmasına yol açar. Sonuç olarak, denerve kaslar progresif [[Atrofi|atrofiye]] uğrar. 
[[Kategori:Motor nöron hastalıkları]]

[[Kategori:Otozomal resesif hastalıklar]]
Genellikle önce alt ekstremite, ardından üst ekstremite, omurga ve boyun kasları ve daha şiddetli vakalarda pulmoner ve çiğneme kasları etkilenir. [[Vücut bölgeleri|Proksimal]] kaslarda etkilenme [[Vücut bölgeleri|distal]] kaslardan genellikle daha erken ve daha fazladır.<ref name="2007consensus">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Consensus statement for standard of care in spinal muscular atrophy|tarih=August 2007|sayı=8|sayfalar=1027–49|çalışma=Journal of Child Neurology|cilt=22|pmid=17761659|doi=10.1177/0883073807305788}}</ref>

Semptomlarının şiddeti, geri kalan ''SMN2'' genlerinin ''SMN1'in'' işlev kaybını ne kadar telafi edebildiği ile geniş ölçüde ilişkilidir. Bu kromozom üzerinde bulunan ''SMN2'' geninin kopya sayısına da kısmen bağlı görünüyor. Sağlıklı bireyler genellikle iki ''SMN2'' gen kopyası taşırken, SMA'lı kişilerde bunlardan 1 ile 5 (veya daha fazla) arasında herhangi bir şey olabilir; ''SMN2'' kopyalarının sayısı ne kadar fazlaysa hastalık şiddeti o kadar hafiftir. Bu nedenle, çoğu SMA tip I bebeğin bir veya iki ''SMN2'' kopyası; SMA II ve III'e sahip kişiler genellikle en az üç ''SMN2'' kopyası; ve SMA IV'lü kişilerde normalde en az dördü vardır. Bununla birlikte, semptom şiddeti ile ''SMN2'' kopya sayısı arasındaki korelasyon mutlak değil ve hastalık fenotipini etkileyen başka faktörler var gibi görünmektedir.<ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Phenotype modifiers of spinal muscular atrophy: the number of SMN2 gene copies, deletion in the NAIP gene and probably gender influence the course of the disease|erişimtarihi=free|sayı=1|sayfalar=103–8|çalışma=Acta Biochimica Polonica|yıl=2009|cilt=56|pmid=19287802|doi=10.18388/abp.2009_2521}}</ref>

Spinal müsküler atrofi, [[Baskınlık (genetik)|otozomal resesif]] bir modelde kalıtılır. Bozukluğun kalıtsal olarak alınması için her ebeveynden birer tane olmak üzere kusurlu genin iki kopyası gerekir: ebeveynler taşıyıcı olabilir ve kişisel olarak etkilenmemiş olabilir. SMA, vakaların yaklaşık %2-4'ünde ''de novo'' (yani, herhangi bir kalıtsal neden olmadan) ortaya çıkıyor gibi görünmektedir. 

Spinal müsküler atrofi, [[Orak hücreli anemi|orak hücre hastalığı]] ve [[Kistik fibrozis|kistik fibroz]] gibi diğer otozomal resesif hastalıkların aksine, tüm etnik gruplardan bireyleri etkiler. Tüm türlerde ve tüm etnik gruplarda SMA'nın genel [[Prevalans|yaygınlığı]], yaklaşık 10.000 kişide 1 dir; gen frekansı 1:100 civarındadır, bu nedenle yaklaşık 50 kişiden biri taşıyıcıdır.<ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Carrier screening for spinal muscular atrophy (SMA) in 107,611 pregnant women during the period 2005–2009: a prospective population-based cohort study|erişimtarihi=free|tarih=February 2011|sayı=2|sayfalar=e17067|çalışma=PLOS ONE|cilt=6|pmc=3045421|pmid=21364876|doi=10.1371/journal.pone.0017067}}</ref><ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Pan-ethnic carrier screening and prenatal diagnosis for spinal muscular atrophy: clinical laboratory analysis of >72,400 specimens|tarih=January 2012|sayı=1|sayfalar=27–32|çalışma=European Journal of Human Genetics|cilt=20|pmc=3234503|pmid=21811307|doi=10.1038/ejhg.2011.134}}</ref> Taşıyıcı olmanın bilinen sağlık sonuçları yoktur. Kişi, yalnızca çocuğunun SMA'dan etkilenmesi veya ''SMN1'' gen dizilimi yaptırması durumunda taşıyıcılık durumunu öğrenebilir. 

== Teşhis ==
SMA tanısı, vakaların %95'inden fazlasında ''SMN1'' geninin silinmesini,<ref name=":2">{{Kitap kaynağı|başlık=Spinal Muscular Atrophy: Disease Mechanisms|kısım=Chapter 1|yayıncı=Elsevier|yıl=2017|isbn=978-0-12-803685-3}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFOskouiDarrasDeVivo2017">Oskoui M, Darras BT, DeVivo DC (2017). "Chapter 1". In Sumner CJ, Paushkin S, Ko CP (eds.). ''Spinal Muscular Atrophy: Disease Mechanisms''. Elsevier. [[Uluslararası Standart Kitap Numarası|ISBN]]&nbsp;[[Özel:BookSources/978-0-12-803685-3|<bdi>978-0-12-803685-3</bdi>]].</cite></ref> geri kalan hastalarda da bileşik bir ''SMN1'' mutasyonunu saptayan genetik testle konur. Genetik test genellikle bir kan örneği kullanılarak gerçekleştirilir. [[MLPA]] klinik önemi olan ''SMN2'' gen kopyalarının sayısını oluşturmaya da izin verdiği için daha sık kullanılan genetik test tekniklerinden biridir.<ref name=":2" />

SMAnın yalnızca paradoksal solunum, iki taraflı [[Hipotoni|düşük kas tonusu]] ve tendon reflekslerinin olmadığı akut formu olan çocuklarda bir dereceye kadar semptomatik olarak, kesin teşhisi olanaklıdır. 

=== Erken tanı ===
SMA'nın erken teşhisi, semptomların ortaya çıkmasını önlemek için yeterince erken nedensel tedavilerin uygulanmasına izin verir.

==== Preimplantasyon testi ====
Preimplantasyon genetik tanı, [[Tüp bebek|in vitro fertilizasyon]] sırasında [[embriyo]]<nowiki/>yu taramada kullanılabilir.

==== Doğum öncesi testler ====
[[Koriyonik villus örneklemesi|Koryon villus örneklemesi]], fetal DNA analizi ve diğer yöntemlerle SMA için doğum öncesi testler mümkündür.

==== Yenidoğan taraması ====
SMA için rutin yenidoğan taraması, hastalığın asemptomatik aşamasında en etkili olan nedensel tedavilerin mevcudiyeti göz önüne alındığında, gelişmiş ülkelerde giderek yaygınlaşmaktadır.<ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Perspectives in genetic counseling for spinal muscular atrophy in the new therapeutic era: early pre-symptomatic intervention and test in minors|tarih=December 2019|sayı=12|sayfalar=1774–1782|çalışma=European Journal of Human Genetics|cilt=27|pmc=6871529|pmid=31053787|doi=10.1038/s41431-019-0415-4}}</ref><ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Treatment Algorithm for Infants Diagnosed with Spinal Muscular Atrophy through Newborn Screening|tarih=2018-05-29|yazarları-göster=6|sayı=2|sayfalar=145–158|çalışma=Journal of Neuromuscular Diseases|cilt=5|pmc=6004919|pmid=29614695|doi=10.3233/JND-180304}}</ref><ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=244th ENMC international workshop: Newborn screening in spinal muscular atrophy May 10-12, 2019, Hoofdorp, The Netherlands|erişimtarihi=free|tarih=January 2020|sayı=1|sayfalar=93–103|çalışma=Neuromuscular Disorders|cilt=30|pmid=31882184|doi=10.1016/j.nmd.2019.11.002}}</ref> 2018'de SMA için yenidoğan taraması, ABD'nin önerilen yenidoğan tarama testleri listesine <ref>{{Web kaynağı|url=https://smanewstoday.com/2018/07/16/sma-added-to-us-list-of-diseases-recommended-for-newborn-screening/|başlık=SMA Added to List of Recommended Screenings for Disease Given to...|erişimtarihi=2020-05-04|tarih=2018-07-16|dil=en-US|çalışma=SMA News Today|ilk=Jose Marques|name-list-style=vanc}}</ref><ref>{{Web kaynağı|url=https://strongly.mda.org/sma-added-national-list-disorders-to-screen-for-at-birth/|başlık=SMA Added to National List of Disorders to Screen for at Birth|erişimtarihi=2020-05-04|tarih=2018-07-05|dil=en-US|çalışma=Muscular Dystrophy Association|ilk=Kristin|name-list-style=vanc}}</ref><ref>{{Web kaynağı|url=https://www.hrsa.gov/advisory-committees/heritable-disorders/rusp/index.html|başlık=Recommended Uniform Screening Panel|erişimtarihi=2020-05-04|tarih=2017-07-03|dil=en|çalışma=Official web site of the U.S. Health Resources & Services Administration}}</ref> eklendi ve Nisan 2020 itibariyle 39 ABD eyaletinde benimsendi.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.curesma.org/newborn-screening-for-sma/|başlık=Newborn Screening for Spinal Muscular Atrophy|erişimtarihi=2020-05-04|dil=en-US|çalışma=Cure SMA|ilk=Sarah|name-list-style=vanc}}</ref><ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Pilot study of population-based newborn screening for spinal muscular atrophy in New York state|erişimtarihi=free|tarih=June 2018|yazarları-göster=6|sayı=6|sayfalar=608–613|çalışma=Genetics in Medicine|cilt=20|pmid=29758563|doi=10.1038/gim.2017.152}}</ref> Şubat 2023 itibarıyla SMA taraması, yaklaşık 15 ülkede ulusal yenidoğan tarama programlarına dahil edildi ve diğer ülkelerde pilot projeler devam etmektedir.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.sma-screening-alliance.org/|başlık=SMA Newborn Screening Alliance – SMA: Test at birth, save a life|erişimtarihi=2023-02-05|dil=en-GB}}</ref>

== Yönetim ==
SMA hastalığının yönetimi ciddiyet ve türüne göre değişir. En şiddetli formlarda (tip 0/1), bireyler hızlı müdahale gerektiren büyük kas zayıflığına sahiptir. En az şiddetli form tip 4/yetişkin başlangıçlı iken, bireyler bakımı yaşamlarının sonlarına kadar aramayabilirler. SMA türleri ve her türdeki bireylerin farklılıkları nedeniyle bakım değişir. 

=== İlaç tedavisi ===
Nusinersen (Spinraza), spinal müsküler atrofiyi tedavi etmek için kullanılır.<ref name="FDA Spinraza label">{{Web kaynağı|url=https://dailymed.nlm.nih.gov/dailymed/drugInfo.cfm?setid=dd70cd5f-b0fc-4ba4-a5ea-89a34778bd94|başlık=Spinraza- nusinersen injection, solution|erişimtarihi=8 August 2020|tarih=30 June 2020|çalışma=DailyMed}}</ref> ''SMN2'' geninin alternatif eklenmesini modifiye eden bir antisens nükleotittir.<ref name="FDA Spinraza label" /> İntratekal bir enjeksiyon kullanılarak doğrudan [[Merkezî sinir sistemi|merkezi sinir sistemine]] verilir.<ref name="FDA Spinraza label" /> <ref>{{Haber kaynağı|url=https://www.wsj.com/articles/surprise-drug-approval-is-holiday-gift-for-biogen-1482856447|başlık=Surprise Drug Approval Is Holiday Gift for Biogen|erişimtarihi=2016-12-27|yazarlar=Grant|tarih=2016-12-27|çalışma=The Wall Street Journal|issn=0099-9660|ilk=Charley}}</ref> Nusinersen, SMA'lı bebeklerde hayatta kalma süresini uzatır ve motor fonksiyonlarını iyileştirir.<ref>{{Akademik dergi kaynağı|url=https://discovery.ucl.ac.uk/id/eprint/10046147/|başlık=Nusinersen versus Sham Control in Infantile-Onset Spinal Muscular Atrophy|erişimtarihi=free|tarih=November 2017|yazarları-göster=6|sayı=18|sayfalar=1723–32|çalışma=New England Journal of Medicine|cilt=377|pmid=29091570|doi=10.1056/NEJMoa1702752}}</ref><ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Drug treatment for spinal muscular atrophy types II and III|yazarlar=Wadman|tarih=1 June 2020|sayı=1|sayfalar=CD006282|çalışma=The Cochrane Database of Systematic Reviews|cilt=1|issn=1469-493X|pmc=6995983|pmid=32006461|doi=10.1002/14651858.CD006282.pub5}}</ref> 2016'da ABD'de, 2017'de AB'de kullanılması onaylandı.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.accessdata.fda.gov/drugsatfda_docs/nda/2016/209531Orig1s000TOC.cfm|başlık=Spinraza (nusinersen) Injection|erişimtarihi=8 August 2020|tarih=18 January 2017|çalışma=U.S. [[Food and Drug Administration]] (FDA)}}</ref><ref name="Spinraza EPAR">{{Web kaynağı|url=https://www.ema.europa.eu/en/medicines/human/EPAR/spinraza|başlık=Spinraza EPAR|erişimtarihi=8 August 2020|çalışma=[[European Medicines Agency]] (EMA)}}</ref><ref>{{Haber kaynağı|url=https://www.afp.com/en/news/1315/spinrazar-nusinersen-approved-european-union-first-treatment-spinal-muscular-atrophy|başlık=Spinraza (Nusinersen) Approved in the European Union as First Treatment for Spinal Muscular Atrophy|erişimtarihi=2017-06-01|tarih=2017-06-01|yayıncı=[[Agence France-Presse]] (AFP)}}</ref>

Onasemnogene abeparvovec (Zolgensma), ''SMN1'' transgenini iletmek için bir vektör olarak kendi kendini tamamlayan adeno-ilişkili virüs tip 9'u (scAAV-9) kullanan bir [[Gen tedavisi|gen terapisi]] tedavisidir.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.medicines.org.uk/emc/product/11572/smpc|başlık=Zolgensma 2 x 1013 vector genomes/mL solution for infusion|erişimtarihi=8 August 2020|çalışma=www.medicines.org.uk}}</ref><ref name="FDA Zolgensma label">{{Web kaynağı|url=https://dailymed.nlm.nih.gov/dailymed/drugInfo.cfm?setid=68cd4f06-70e1-40d8-bedb-609ec0afa471|başlık=Zolgensma- onasemnogene abeparvovec-xioi kit|erişimtarihi=8 August 2020|tarih=24 May 2019|çalışma=DailyMed}}</ref> Terapi ilk olarak ABD'de Mayıs 2019'da 24 aylıktan küçük çocuklar için [[İntravenöz tedavi|intravenöz]] bir formülasyon olarak onaylandı.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.fda.gov/vaccines-blood-biologics/zolgensma|başlık=Zolgensma|erişimtarihi=8 August 2020|tarih=24 May 2019|çalışma=U.S. [[Food and Drug Administration]] (FDA)}}</ref> Bunu Avrupa Birliği, Japonya ve diğer ülkelerdeki onaylar izledi, ancak genellikle farklı onay kapsamları vardı.<ref name="Zolgensma EPAR">{{Web kaynağı|url=https://www.ema.europa.eu/en/medicines/human/EPAR/zolgensma|başlık=Zolgensma EPAR|erişimtarihi=8 August 2020|tarih=24 March 2020|çalışma=[[European Medicines Agency]] (EMA)}}</ref>

Risdiplam (Evrysdi), sıvı formda [[Oral uygulama|ağızdan]] alınan bir ilaçtır.<ref name="FDA risdiplam">{{Basın açıklaması kaynağı}}</ref><ref name="Evrysdi label">{{Web kaynağı|url=https://www.gene.com/download/pdf/evrysdi_prescribing.pdf|başlık=Evrysdi (risdiplam) for oral solution|erişimtarihi=8 August 2020|yayıncı=Genentech}}</ref> Bu bir piridazin türevidir ve <nowiki><i id="mwAcs">SMN2</i></nowiki> geni tarafından üretilen fonksiyonel hayatta kalan motor nöron proteininin miktarını, onun ekleme modelini değiştirerek arttırarak çalışır.<ref>{{Web kaynağı|url=https://smanewstoday.com/rg7916-rg7800-roche-ptc-smaf|başlık=RG7916|erişimtarihi=2017-10-08|tarih=2016-09-08|yayıncı=BioNews Services|yazar=Maria Joao Almeida}}</ref><ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Pharmacokinetics, pharmacodynamics, and efficacy of a small-molecule SMN2 splicing modifier in mouse models of spinal muscular atrophy|tarih=May 2016|yazarları-göster=6|sayı=10|sayfalar=1885–1899|çalışma=Human Molecular Genetics|cilt=25|pmc=5062580|pmid=26931466|doi=10.1093/hmg/ddw062}}</ref> Risdiplam tıbbi kullanım için ilk olarak Ağustos 2020'de Amerika Birleşik Devletleri'nde, ve o zamandan beri 30'dan fazla ülkede onaylandı.
[[Kategori:Nörogenetik hastalıklar]]
[[Kategori:Nörogenetik hastalıklar]]
[[Kategori:Otozomal resesif hastalıklar]]
[[Kategori:Motor nöron hastalıkları]]

Sayfanın 09.38, 26 Nisan 2023 tarihindeki hâli

Spinal müsküler atrofi ( SMA ), motor nöronların kaybı ve ilerleyici kas erimesi ile sonuçlanan nadir görülen bir nöromüsküler bozukluktur.[1][2][3] Genellikle bebeklik veya erken çocukluk döneminde teşhis edilir ve tedavi edilmezse bebek ölümlerinin en yaygın genetik nedenidir.[4] Ayrıca hastalığın daha hafif bir seyirli bir türü yaşamın ilerleyen dönemlerinde ortaya çıkabilir. Ortak özellik, önce kol, bacak ve solunum kaslarının etkilendiği istemli kasların ilerleyici zayıflığıdır.[5][6] İlişkili problemler arasında zayıf baş kontrolü, yutma güçlüğü, skolyoz ve eklem kontraktürleri yer alabilir.[7][6]

Geleneksel sınıflandırmasının temelini hastalığın başlangıç yaşı ve semptomların şiddeti oluşturur.[2]

Spinal müsküler atrofi, motor nöronların hayatta kalması için gerekli bir protein olan SMN'yi kodlayan SMN1 genindeki[8][7] bir anormalliğe (mutasyon) bağlıdır.[6] Omurilikte bu nöronların kaybı, beyin ve iskelet kasları arasındaki sinyal iletimini engeller.[6] Başka bir gen olan SMN2, hastalığı modifiye eden bir gen olarak kabul edilir, çünkü genellikle SMN2 ne kadar çok kopyalanırsa hastalık seyri o kadar hafif olur. SMA'nın teşhisi semptomlara dayanır ve genetik testlerle doğrulanır.[9][8]

Genellikle SMN1 genindeki mutasyon, her iki ebeveynden de otozomal resesif kalıtılır, ancak vakaların yaklaşık %2'sinde erken gelişim sırasında de novo ortaya çıkar.[8][10] Spinal müsküler atrofi insidansı dünya çapında yaklaşık 4.000 doğumda 1 ila 16.000 doğumda 1 arasında değişmektedir,[11] Avrupa ve ABD için sırasıyla 7.000'de 1 ve 10.000'de 1 olarak belirtilmiştir.[7]

Hastalığın doğal seyri akut vakalarda doğumdan sonraki birkaç hafta içinde ölümden normal yaşam beklentisine kadar değişir.[6] 2016 yılında nedensel tedavilerin kullanılmaya başlanması, sonuçları önemli ölçüde iyileştirdi. Hastalığın genetik nedenini hedefleyen ilaçlar arasında nusinersen, risdiplam ve gen terapisi ilacı onasemnogene abeparvovec yer alır. Destekleyici bakım, fizik tedavi, mesleki terapi, solunum desteği, beslenme desteği, ortopedik müdahaleler ve hareketlilik desteğini içerir.[8]

Sınıflandırma

5q SMA, yetişkinliğe kadar bebekle etkileyen, geniş bir şiddet aralığında ortaya çıkan tek bir hastalıktır. Genetiği anlaşılmadan önce, değişen tezahürlerinin farklı hastalıklar olduğu düşünülüyordu; küçük çocuklar etkilendiğinde Werdnig-Hoffmann, geç başlangıçlı vakalar için Kugelberg-Welander hastalığı.[12]

Hastalıkların aynı bozukluğun ayrı spektrumlarını oluşturduğu 1990'da anlaşıldı. Spinal müsküler atrofi daha sonra semptomların başlama yaşı veya elde edilen maksimum motor fonksiyona göre 3-5 klinik tipte sınıflandırıldı.[10][12] Şu anda, fikir birliği, spinal müsküler atrofinin, alt tiplerin net bir şekilde tanımlanması olmaksızın bir dizi semptomu kapsadığı yönündedir.[10] Bununla birlikte, aşağıdaki tabloda özetlenen geleneksel sınıflandırma, günümüzde hem klinik araştırmalarda hem de bazen tartışmalı bir şekilde tedavilere erişim kriteri olarak kullanılmaktadır.

Tip isim Olağan yaş ile ilgili başlangıç Doğal tarih (farmakolojik tedavi olmadan) OMİM
SMA 0 doğum öncesi Semptomlar doğumda görülür ve sıklıkla prenatal dönemde fetal hareketlerde azalma olarak belirginleşir. Etkilenen çocuklar tipik olarak SMN2 geninin yalnızca tek bir kopyasına sahiptir ve 7/24 solunum desteğiyle bile genellikle yalnızca birkaç hafta hayatta kalır. Bu form çok nadirdir - yakl. Vakaların% 2'si.
SMA 1



Çocuk 		Werdnig-Hoffmann hastalığı 0–6 ay Bu form, hastalığın yaşamın ilk birkaç haftası veya ayında kendini gösterdiği hastaların yaklaşık %50'sinde teşhis edilir. SMA daha sonra hızlı ve beklenmedik bir şekilde başlar ve çeşitli kas grupları aşamalı olarak başarısız olur. Bebekler asla desteksiz oturmayı öğrenmezler ve yavaş yavaş kas fonksiyonlarının çoğunu kaybederler. Ölüm genellikle pnömoninin (sıklıkla aspirasyon pnömonisi ) neden olduğu solunum kaslarının başarısızlığından kaynaklanır. Erken dönemde solunum desteği ve/veya farmakolojik tedavi sağlanmadığı takdirde, SMA tip 1 tanısı alan bebekler genellikle iki yaşını geçemezler. Uygun solunum desteğiyle, SMA 1 vakalarının yaklaşık %10'unu oluşturan daha hafif SMA tip 1 fenotiplerine sahip olanların, her zaman 24 saat bakıma ihtiyaç duymalarına rağmen, farmakolojik tedavi olmaksızın bile ergenlik ve yetişkinliğe kadar hayatta kaldıkları bilinmektedir.
SMA 2



Orta seviye 		Dubowitz hastalığı 6–18 ay Hastaların yaklaşık %20'sinde teşhis edilen ara form, hayatlarının en azından bir döneminde oturma pozisyonunu koruyabilen ancak desteksiz yürümeyi asla öğrenemeyen kişileri ifade eder. Zayıflığın başlangıcı genellikle yaşamın 6 ila 18 ayı arasında fark edilir. İlerlemenin büyük ölçüde değiştiği bilinmektedir, bazı insanlar zamanla kademeli olarak zayıflarken, diğerleri dikkatli bakım yoluyla nispeten sabit kalır. Vücut kasları zayıflar ve solunum sistemi, kas kontraktürleri ve spinal eğrilik gibi önemli bir endişe kaynağıdır. SMA 2'li çoğu insan tedavi görmese bile yetişkinliğe iyi bir şekilde yaşadığı halde yaşam beklentisi azalır.
SMA 3



Genç 		Kugelberg-Welander hastalığı >12 ay Hastaların yaklaşık %30'unda teşhis edilen jüvenil form, 12 aylıktan sonra veya çocuklar en azından birkaç bağımsız adım atmayı öğrendikten sonra kendini gösterir. Hastalık yavaş ilerler ve SMA 3'lü çoğu insan yaşamlarının bir döneminde yürüme yeteneğini kaybederek hareket desteğine ihtiyaç duyar. Solunum tutulumu nadirdir ve yaşam beklentisi normal veya normale yakındır.
SMA 4



Yetişkin başlangıçlı 		yetişkinlik Bu, bazen geç başlangıçlı SMA tip 3 olarak da sınıflandırılan erişkin başlangıçlı formu belirtir. Yaklaşık olarak oluşur. Hastaların %5'inde görülür ve genellikle yaşamın üçüncü veya dördüncü dekadında ortaya çıkar. Semptomlar, sıklıkla hastanın yürüme yardımcılarını kullanmasını gerekli kılan bacak kaslarının kademeli olarak zayıflamasından oluşur. Diğer komplikasyonlar nadirdir ve yaşam beklentisi etkilenmez.

Bakım odaklı yayınlar hastaları kolaylık için, işlevsel durumlarına göre "oturamayanlar", "oturanlar" ve "yürüyenler" olarak sınıflandırır.

SMA'lı kişilerde motor gelişim ve ilerleme genellikle onaylanmış ölçekler kullanılarak değerlendirilir; bebeklerde CHOP-INTEND (Philadelphia Çocuk Hastanesi Nöromüsküler Bozukluklar Bebek Testi) veya HINE (Hammersmith Bebek Nörolojik Muayenesi); ve yaşlı hastalarda MFM (Motor Fonksiyon Ölçümü) veya HFMS'nin (Hammersmith Fonksiyonel Motor Ölçeği) [13] [14] [15] [16] gibi.

Werdnig-Hoffmann hastalığı Johann Hoffmann ve Guido Werdnig tarafından çocukluk SMA'sının en erken klinik tanımlarına atıfta bulunur.[12] Geç başlangıçlı formu ilk kez belgeleyen ve musküler distrofiden ayıran Erik Klas Hendrik Kugelberg (1913–1983) ve Lisa Welander' (1909–2001)dir.[12] Çok nadiren kullanılan Dubowitz hastalığı ( Dubowitz sendromu ile karıştırılmamalı), adını ara SMA fenotipi üzerine birkaç çalışma yapan İngiliz nörolog Victor Dubowitz'den alır.

Belirti ve bulgular

İnterkostal kasların körelmesi ve nefes almak için karın kaslarının kullanılması nedeniyle çan şeklindeki gövdeyi gösteren röntgen.

Belirtiler SMA tipi, evresi ve bireysel faktörlere bağlı olarak değişir. Aşağıdaki belirti ve semptomlar en çok şiddetli SMA tip 0/I'de görülür: [17] 

  • Arefleksi, özellikle ekstremitelerde
  • Genel kas zayıflığı, zayıf kas tonusu, gevşeklik veya düşme eğilimi
  • Gelişimsel dönüm noktalarına ulaşmada zorluk, oturma/ayakta durma/yürümede zorluk
  • Küçük çocuklarda: otururken kurbağa bacağı pozisyonunun benimsenmesi (kalçalar kaçırılmış ve dizler fleksiyonda)
  • Solunum kaslarının güç kaybı: zayıf öksürük, zayıf ağlama, akciğerler veya boğazda salgı birikmesi, solunum sıkıntısı
  • Şiddetli SMA tipinde çan şeklindeki gövde (solunum için sadece karın kaslarının kullanılmasından kaynaklanır)
  • Dilde fasikülasyonlar
  • Emme veya yutma güçlüğü, zayıf beslenme

Nedenler

Spinal müsküler atrofi, otozomal resesif bir kalıtım modeline sahiptir.

Spinal müsküler atrofi, SMN1 genindeki genetik bir mutasyondan kaynaklanır.[18]

İnsan Kromozomu 5, 5q13 konumunda neredeyse aynı olan iki gen içerir: bir telomerik kopya SMN1 ve birsentromerik kopya SMN2. Sağlıklı bireylerde, SMN1 geni, adından da anlaşılacağı gibi, motor nöronların hayatta kalmasında çok önemli bir rol oynayan motor nöron proteinini (SMN) kodlar. Öte yandan, SMN2 geni - tek bir nükleotitteki (840.C→T) bir varyasyon nedeniyle - intron 6 ile ekson 8'in birleşme noktasında- alternatif eklemeye maruz kalır ve SMN2 transkriptlerinin yalnızca %10-20'si motor nöron proteininin (SMN-fl) fonksiyonel hayatta kalmasını tam olarak kodlar ve transkriptlerin kalan %80-90'ı, hücrede hızla parçalanan kesik bir protein bileşiği (SMNΔ7) ile sonuçlanır.[19]

SMA'dan etkilenen bireylerde, SMN1 geni, ekzon 7'de[20] meydana gelen bir delesyon[21] veya diğer nokta mutasyonları nedeniyle (sıklıkla SMA ile sonuçlanan) mutasyona uğrar. SMN1 dizisinin SMN2'ye fonksiyonel dönüşümü). Bununla birlikte, hemen hemen tüm insanlar, SMN proteininin normal seviyesinin %10-20'sini kodlayan ve bazı nöronların hayatta kalmasına izin veren SMN2 geninin en az bir işlevsel kopyasına (çoğunda 2-4 tanesine) sahiptir. Bununla birlikte, uzun vadede, SMN proteininin azalan mevcudiyeti, omuriliğin ön boynuzu ve beyindeki motor nöron hücrelerinin kademeli olarak ölmesiyle sonuçlanır. Hepsi nöral girdi için bu motor nöronlara bağlı olan iskelet kasları artık azalmış innervasyona sahiptir ve bu nedenle merkezi sinir sisteminden (CNS) gelen girdi azalmıştır. Motor nöronlar yoluyla azaltılmış impuls iletimi, denerve kasın kasılma aktivitesinin azalmasına yol açar. Sonuç olarak, denerve kaslar progresif atrofiye uğrar. 

Genellikle önce alt ekstremite, ardından üst ekstremite, omurga ve boyun kasları ve daha şiddetli vakalarda pulmoner ve çiğneme kasları etkilenir. Proksimal kaslarda etkilenme distal kaslardan genellikle daha erken ve daha fazladır.[22]

Semptomlarının şiddeti, geri kalan SMN2 genlerinin SMN1'in işlev kaybını ne kadar telafi edebildiği ile geniş ölçüde ilişkilidir. Bu kromozom üzerinde bulunan SMN2 geninin kopya sayısına da kısmen bağlı görünüyor. Sağlıklı bireyler genellikle iki SMN2 gen kopyası taşırken, SMA'lı kişilerde bunlardan 1 ile 5 (veya daha fazla) arasında herhangi bir şey olabilir; SMN2 kopyalarının sayısı ne kadar fazlaysa hastalık şiddeti o kadar hafiftir. Bu nedenle, çoğu SMA tip I bebeğin bir veya iki SMN2 kopyası; SMA II ve III'e sahip kişiler genellikle en az üç SMN2 kopyası; ve SMA IV'lü kişilerde normalde en az dördü vardır. Bununla birlikte, semptom şiddeti ile SMN2 kopya sayısı arasındaki korelasyon mutlak değil ve hastalık fenotipini etkileyen başka faktörler var gibi görünmektedir.[23]

Spinal müsküler atrofi, otozomal resesif bir modelde kalıtılır. Bozukluğun kalıtsal olarak alınması için her ebeveynden birer tane olmak üzere kusurlu genin iki kopyası gerekir: ebeveynler taşıyıcı olabilir ve kişisel olarak etkilenmemiş olabilir. SMA, vakaların yaklaşık %2-4'ünde de novo (yani, herhangi bir kalıtsal neden olmadan) ortaya çıkıyor gibi görünmektedir. 

Spinal müsküler atrofi, orak hücre hastalığı ve kistik fibroz gibi diğer otozomal resesif hastalıkların aksine, tüm etnik gruplardan bireyleri etkiler. Tüm türlerde ve tüm etnik gruplarda SMA'nın genel yaygınlığı, yaklaşık 10.000 kişide 1 dir; gen frekansı 1:100 civarındadır, bu nedenle yaklaşık 50 kişiden biri taşıyıcıdır.[24][25] Taşıyıcı olmanın bilinen sağlık sonuçları yoktur. Kişi, yalnızca çocuğunun SMA'dan etkilenmesi veya SMN1 gen dizilimi yaptırması durumunda taşıyıcılık durumunu öğrenebilir. 

Teşhis

SMA tanısı, vakaların %95'inden fazlasında SMN1 geninin silinmesini,[17] geri kalan hastalarda da bileşik bir SMN1 mutasyonunu saptayan genetik testle konur. Genetik test genellikle bir kan örneği kullanılarak gerçekleştirilir. MLPA klinik önemi olan SMN2 gen kopyalarının sayısını oluşturmaya da izin verdiği için daha sık kullanılan genetik test tekniklerinden biridir.[17]

SMAnın yalnızca paradoksal solunum, iki taraflı düşük kas tonusu ve tendon reflekslerinin olmadığı akut formu olan çocuklarda bir dereceye kadar semptomatik olarak, kesin teşhisi olanaklıdır. 

Erken tanı

SMA'nın erken teşhisi, semptomların ortaya çıkmasını önlemek için yeterince erken nedensel tedavilerin uygulanmasına izin verir.

Preimplantasyon testi

Preimplantasyon genetik tanı, in vitro fertilizasyon sırasında embriyoyu taramada kullanılabilir.

Doğum öncesi testler

Koryon villus örneklemesi, fetal DNA analizi ve diğer yöntemlerle SMA için doğum öncesi testler mümkündür.

Yenidoğan taraması

SMA için rutin yenidoğan taraması, hastalığın asemptomatik aşamasında en etkili olan nedensel tedavilerin mevcudiyeti göz önüne alındığında, gelişmiş ülkelerde giderek yaygınlaşmaktadır.[26][27][28] 2018'de SMA için yenidoğan taraması, ABD'nin önerilen yenidoğan tarama testleri listesine [29][30][31] eklendi ve Nisan 2020 itibariyle 39 ABD eyaletinde benimsendi.[32][33] Şubat 2023 itibarıyla SMA taraması, yaklaşık 15 ülkede ulusal yenidoğan tarama programlarına dahil edildi ve diğer ülkelerde pilot projeler devam etmektedir.[34]

Yönetim

SMA hastalığının yönetimi ciddiyet ve türüne göre değişir. En şiddetli formlarda (tip 0/1), bireyler hızlı müdahale gerektiren büyük kas zayıflığına sahiptir. En az şiddetli form tip 4/yetişkin başlangıçlı iken, bireyler bakımı yaşamlarının sonlarına kadar aramayabilirler. SMA türleri ve her türdeki bireylerin farklılıkları nedeniyle bakım değişir. 

İlaç tedavisi

Nusinersen (Spinraza), spinal müsküler atrofiyi tedavi etmek için kullanılır.[35] SMN2 geninin alternatif eklenmesini modifiye eden bir antisens nükleotittir.[35] İntratekal bir enjeksiyon kullanılarak doğrudan merkezi sinir sistemine verilir.[35] [36] Nusinersen, SMA'lı bebeklerde hayatta kalma süresini uzatır ve motor fonksiyonlarını iyileştirir.[37][38] 2016'da ABD'de, 2017'de AB'de kullanılması onaylandı.[39][40][41]

Onasemnogene abeparvovec (Zolgensma), SMN1 transgenini iletmek için bir vektör olarak kendi kendini tamamlayan adeno-ilişkili virüs tip 9'u (scAAV-9) kullanan bir gen terapisi tedavisidir.[42][43] Terapi ilk olarak ABD'de Mayıs 2019'da 24 aylıktan küçük çocuklar için intravenöz bir formülasyon olarak onaylandı.[44] Bunu Avrupa Birliği, Japonya ve diğer ülkelerdeki onaylar izledi, ancak genellikle farklı onay kapsamları vardı.[45]

Risdiplam (Evrysdi), sıvı formda ağızdan alınan bir ilaçtır.[46][47] Bu bir piridazin türevidir ve <i id="mwAcs">SMN2</i> geni tarafından üretilen fonksiyonel hayatta kalan motor nöron proteininin miktarını, onun ekleme modelini değiştirerek arttırarak çalışır.[48][49] Risdiplam tıbbi kullanım için ilk olarak Ağustos 2020'de Amerika Birleşik Devletleri'nde, ve o zamandan beri 30'dan fazla ülkede onaylandı.

  1. ^ "Spinal muscular atrophy". nhs.uk (İngilizce). 2017-10-23. Erişim tarihi: 2020-10-24. 
  2. ^ a b "Spinal muscular atrophy: MedlinePlus Genetics". medlineplus.gov (İngilizce). Erişim tarihi: 2020-10-24. 
  3. ^ "Spinal Muscular Atrophy (SMA) | Boston Children's Hospital". www.childrenshospital.org. Erişim tarihi: 2020-10-25. 
  4. ^ "FDA approves innovative gene therapy to treat pediatric patients with spinal muscular atrophy, a rare disease and leading genetic cause of infant mortality". FDA (İngilizce). 24 May 2019. Erişim tarihi: 27 May 2019. 
  5. ^ "Spinal Muscular Atrophy Fact Sheet | National Institute of Neurological Disorders and Stroke". NINDS. Erişim tarihi: 27 May 2019. 
  6. ^ a b c d e "Spinal muscular atrophy". Genetics Home Reference (İngilizce). Erişim tarihi: 27 May 2019. 
  7. ^ a b c "Spinal Muscular Atrophy". NORD (National Organization for Rare Disorders). Erişim tarihi: 27 May 2019. 
  8. ^ a b c d "Spinal muscular atrophy". Genetic and Rare Diseases Information Center (GARD) – an NCATS Program. Erişim tarihi: 27 May 2019. 
  9. ^ "Spinal Muscular Atrophy – Conditions | Children's National". childrensnational.org. Erişim tarihi: 2020-10-25. 
  10. ^ a b c Adam, Margaret P.; Ardinger, Holly H.; Pagon, Roberta A.; Wallace, Stephanie E., (Ed.) (1993), "Spinal Muscular Atrophy", GeneReviews®, Seattle (WA): University of Washington, Seattle, PMID 20301526, erişim tarihi: 2020-10-25 
  11. ^ Verhaart (July 2017). "A multi-source approach to determine SMA incidence and research ready population". Journal of Neurology (İngilizce). 264 (7): 1465–1473. doi:10.1007/s00415-017-8549-1. ISSN 0340-5354. PMC 5502065 $2. PMID 28634652. 
  12. ^ a b c d "Ramblings in the history of spinal muscular atrophy". Neuromuscular Disorders (İngilizce). 19 (1): 69–73. 2009. doi:10.1016/j.nmd.2008.10.004. PMID 18951794.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  13. ^ "The Hammersmith functional motor scale for children with spinal muscular atrophy: a scale to test ability and monitor progress in children with limited ambulation". European Journal of Paediatric Neurology. 7 (4): 155–9. 2003. doi:10.1016/S1090-3798(03)00060-6. PMID 12865054. 
  14. ^ "A modified Hammersmith functional motor scale for use in multi-center research on spinal muscular atrophy". Neuromuscular Disorders. 16 (7): 417–26. July 2006. doi:10.1016/j.nmd.2006.03.015. PMC 3260054 $2. PMID 16750368. 
  15. ^ "An expanded version of the Hammersmith Functional Motor Scale for SMA II and III patients". Neuromuscular Disorders. 17 (9–10): 693–7. October 2007. doi:10.1016/j.nmd.2007.05.009. PMID 17658255. 
  16. ^ "Validation of the Expanded Hammersmith Functional Motor Scale in spinal muscular atrophy type II and III". Journal of Child Neurology. 26 (12): 1499–507. December 2011. doi:10.1177/0883073811420294. PMID 21940700. 
  17. ^ a b c "Chapter 1". Spinal Muscular Atrophy: Disease Mechanisms. Elsevier. 2017. ISBN 978-0-12-803685-3.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: ":2" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  18. ^ "Genetic mapping of chronic childhood-onset spinal muscular atrophy to chromosome 5q11.2–13.3". Nature. 344 (6266): 540–1. April 1990. doi:10.1038/344540a0. PMID 2320125. 
  19. ^ "Spinal muscular atrophy". Genetics Home Reference. Erişim tarihi: 2019-05-15. 
  20. ^ "Identification and characterization of a spinal muscular atrophy-determining gene". Cell. 80 (1): 155–65. January 1995. doi:10.1016/0092-8674(95)90460-3. PMID 7813012.  Tarih değerini gözden geçirin: |erişimtarihi= (yardım);
  21. ^ "Antisense oligonucleotides delivered to the mouse CNS ameliorate symptoms of severe spinal muscular atrophy". Science Translational Medicine. 3 (72): 72ra18. March 2011. doi:10.1126/scitranslmed.3001777. PMC 3140425 $2. PMID 21368223. 
  22. ^ "Consensus statement for standard of care in spinal muscular atrophy". Journal of Child Neurology. 22 (8): 1027–49. August 2007. doi:10.1177/0883073807305788. PMID 17761659. 
  23. ^ "Phenotype modifiers of spinal muscular atrophy: the number of SMN2 gene copies, deletion in the NAIP gene and probably gender influence the course of the disease". Acta Biochimica Polonica. 56 (1): 103–8. 2009. doi:10.18388/abp.2009_2521. PMID 19287802.  Tarih değerini gözden geçirin: |erişimtarihi= (yardım);
  24. ^ "Carrier screening for spinal muscular atrophy (SMA) in 107,611 pregnant women during the period 2005–2009: a prospective population-based cohort study". PLOS ONE. 6 (2): e17067. February 2011. doi:10.1371/journal.pone.0017067. PMC 3045421 $2. PMID 21364876.  Tarih değerini gözden geçirin: |erişimtarihi= (yardım);
  25. ^ "Pan-ethnic carrier screening and prenatal diagnosis for spinal muscular atrophy: clinical laboratory analysis of >72,400 specimens". European Journal of Human Genetics. 20 (1): 27–32. January 2012. doi:10.1038/ejhg.2011.134. PMC 3234503 $2. PMID 21811307. 
  26. ^ "Perspectives in genetic counseling for spinal muscular atrophy in the new therapeutic era: early pre-symptomatic intervention and test in minors". European Journal of Human Genetics. 27 (12): 1774–1782. December 2019. doi:10.1038/s41431-019-0415-4. PMC 6871529 $2. PMID 31053787. 
  27. ^ "Treatment Algorithm for Infants Diagnosed with Spinal Muscular Atrophy through Newborn Screening". Journal of Neuromuscular Diseases. 5 (2): 145–158. 2018-05-29. doi:10.3233/JND-180304. PMC 6004919 $2. PMID 29614695. 
  28. ^ "244th ENMC international workshop: Newborn screening in spinal muscular atrophy May 10-12, 2019, Hoofdorp, The Netherlands". Neuromuscular Disorders. 30 (1): 93–103. January 2020. doi:10.1016/j.nmd.2019.11.002. PMID 31882184.  Tarih değerini gözden geçirin: |erişimtarihi= (yardım);
  29. ^ "SMA Added to List of Recommended Screenings for Disease Given to..." SMA News Today (İngilizce). 2018-07-16. Erişim tarihi: 2020-05-04.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  30. ^ "SMA Added to National List of Disorders to Screen for at Birth". Muscular Dystrophy Association (İngilizce). 2018-07-05. Erişim tarihi: 2020-05-04.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  31. ^ "Recommended Uniform Screening Panel". Official web site of the U.S. Health Resources & Services Administration (İngilizce). 2017-07-03. Erişim tarihi: 2020-05-04. 
  32. ^ "Newborn Screening for Spinal Muscular Atrophy". Cure SMA (İngilizce). Erişim tarihi: 2020-05-04.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  33. ^ "Pilot study of population-based newborn screening for spinal muscular atrophy in New York state". Genetics in Medicine. 20 (6): 608–613. June 2018. doi:10.1038/gim.2017.152. PMID 29758563.  Tarih değerini gözden geçirin: |erişimtarihi= (yardım);
  34. ^ "SMA Newborn Screening Alliance – SMA: Test at birth, save a life" (İngilizce). Erişim tarihi: 2023-02-05. 
  35. ^ a b c "Spinraza- nusinersen injection, solution". DailyMed. 30 June 2020. Erişim tarihi: 8 August 2020. 
  36. ^ "Surprise Drug Approval Is Holiday Gift for Biogen". The Wall Street Journal. 2016-12-27. ISSN 0099-9660. Erişim tarihi: 2016-12-27.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  37. ^ "Nusinersen versus Sham Control in Infantile-Onset Spinal Muscular Atrophy". New England Journal of Medicine. 377 (18): 1723–32. November 2017. doi:10.1056/NEJMoa1702752. PMID 29091570. Erişim tarihi: free.  Tarih değerini gözden geçirin: |erişimtarihi= (yardım)
  38. ^ Wadman (1 June 2020). "Drug treatment for spinal muscular atrophy types II and III". The Cochrane Database of Systematic Reviews. 1 (1): CD006282. doi:10.1002/14651858.CD006282.pub5. ISSN 1469-493X. PMC 6995983 $2. PMID 32006461. 
  39. ^ "Spinraza (nusinersen) Injection". U.S. Food and Drug Administration (FDA). 18 January 2017. Erişim tarihi: 8 August 2020. 
  40. ^ "Spinraza EPAR". European Medicines Agency (EMA). Erişim tarihi: 8 August 2020. 
  41. ^ "Spinraza (Nusinersen) Approved in the European Union as First Treatment for Spinal Muscular Atrophy". Agence France-Presse (AFP). 2017-06-01. Erişim tarihi: 2017-06-01. 
  42. ^ "Zolgensma 2 x 1013 vector genomes/mL solution for infusion". www.medicines.org.uk. Erişim tarihi: 8 August 2020. 
  43. ^ "Zolgensma- onasemnogene abeparvovec-xioi kit". DailyMed. 24 May 2019. Erişim tarihi: 8 August 2020. 
  44. ^ "Zolgensma". U.S. Food and Drug Administration (FDA). 24 May 2019. Erişim tarihi: 8 August 2020. 
  45. ^ "Zolgensma EPAR". European Medicines Agency (EMA). 24 March 2020. Erişim tarihi: 8 August 2020. 
  46. ^ (Basın açıklaması).  Eksik ya da boş |başlık= (yardım)
  47. ^ "Evrysdi (risdiplam) for oral solution" (PDF). Genentech. Erişim tarihi: 8 August 2020. 
  48. ^ Maria Joao Almeida (2016-09-08). "RG7916". BioNews Services. Erişim tarihi: 2017-10-08. 
  49. ^ "Pharmacokinetics, pharmacodynamics, and efficacy of a small-molecule SMN2 splicing modifier in mouse models of spinal muscular atrophy". Human Molecular Genetics. 25 (10): 1885–1899. May 2016. doi:10.1093/hmg/ddw062. PMC 5062580 $2. PMID 26931466. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Spinal_müsküler_atrofi&oldid=29641305" sayfasından alınmıştır