TRAPPIST-1: Revizyonlar arasındaki fark

Koordinat:Sky map 23sa 06d 29,283s; -05º 02' 28,59″
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
YBot (mesaj | katkılar)
Botlar
1.768.340 değişiklik
Otorite kontrolü şablonu eklendi
CRea80 (mesaj | katkılar)
Devriyeler
23.227 değişiklik
+bilgi kutusu + giriş +kaynaklar + şablonlar + kategoriler
1. satır: 1. satır:
{{Yıldız bilgi kutusu
'''TRAPPIST-1''', nam-ı diğer '''2MASS J23062928-0502285'''; [[Kova takımyıldızı]]nda tespit edilmiş, [[Dünya]]'dan 39 [[ışık yılı]] (12 parsek; 370 petametre) uzaklıkta bir [[ultra-soğuk cüce yıldız]]dır. [[Liège Üniversitesi]] araştırmacılarından Michaël Gillon 2015'te yıldız çevresinde Dünya'ya benzer üç gezegen bulgulamış; 2017'de ise yıldızı çevreleyen dört yeni gezegene ulaşılmıştır.
| adı = TRAPPIST-1
| resim = [[Dosya:The ultracool dwarf star TRAPPIST-1 in the constellation of Aquarius.tif|300px]]
| açıklama = TRAPPIST-1'in [[Kova (takımyıldız)|Kova takımyıldızı]]'ndaki konumu
| kaynak =
| devir = J2000
| takımyıldız = [[Kova (takımyıldız)|Kova]]
| sa = {{SAG|23|06|29,283}}<ref name="2MASS Cat" />
| da = {{DIA|−05|02|28,59}}<ref name="2MASS Cat" />
| tür = [[Anakol]]
| sınıf = M8V<ref name="Solar neighborhood" />
| sınıfrenk = M
| parlaklık = 18,798 ± 0,082<ref name="Solar neighborhood" />
| parlaklık_r = 16,466 ± 0,065<ref name="Solar neighborhood" />
| parlaklık_i = 14,024 ± 0,115<ref name="Solar neighborhood" />
| parlaklık_j = 11,354 ± 0,022<ref name="2MASS Cat" />
| r-i = 2.442
| v-r = 2.332
| j-h = 0.636
| j-k = 1.058
| değişen =
| dikey = −54 ± 2<ref name="Solar neighborhood" />
| ıraklık = 80,451 ± 0,12<ref name="Ducrot2020" /><ref name="vangrootel2017" />
| Iy = 40,54 ± 0,06
| pc = 12,43 ± 0,02
| mutpar = 18,4 ± 0,1
| bahpay = 922,1 ± 1,8<ref name="Solar neighborhood" />
| yükpay = −471,9 ± 1,8<ref name="Solar neighborhood" />
| kütle = 0,0898 ± 0,0023<ref name="Ducrot2020" />
| yarıçap = 0,1192 ± 0,0013<ref name="Agol2020" />
| tümay = 0,000553 ± 0,000018<ref name="Ducrot2020" />
| günay = 0,00000373
| yüzküt = ≈5,227<ref name="Viti'99" />
| ısı = 2566 ± 26<ref name="Agol2020" />
| met = 0,04 ± 0,08<ref name="Delrez2018" />
| dönme = 6<ref name="Barnes2014" />
| dönüş = 3,295 ± 0,003 gün<ref name="Vida_etal_2017" />
| yaş = 7,6 ± 2,2 milyar<ref name="Burgasser2017" />
| tanımlar = 2MASS J23062928-0502285 • 2MASSI J2306292-050227 • 2MASSW J2306292-050227 • 2MUCD 12171
}}


'''TRAPPIST-1''' (ayrıca '''2MASS J23062928-0502285''' olarak da belirtilir<ref name="SIMBAD" />), [[Güneş Sistemi]]'nden yaklaşık olarak 40 [[ışık yılı]] uzaklıkta,<ref name="NYT-20170222" /><ref name="NYT-20170224" /> [[Kova (takımyıldız)|Kova takımyıldızı]]'nda gözlemlenebilen M8 [[Yıldız sınıflandırma (astronomi)|tayf sınıfı]]ndaki bir ultra soğuk [[kırmızı cüce]] [[yıldız]]dır.<ref name="Gillon2016" /><ref name="eso.org" /> [[Jüpiter]]'in kütlesinin 94 katı olmasına rağmen Jüpiter gezegeninden biraz daha büyük bir yarıçapa sahiptir. Yörüngesinde, [[Kepler-90]] hariç diğer tüm [[gezegen sistemi|gezegen sistemleri]]nden daha fazla, yedi ılıman [[yerbenzeri gezegen]] tespit edilmiştir.<ref name="Witze2017" /><ref name="Marchis2017" /> Mayıs 2017'de yayınlanan bir araştırma, gezegenlerin bir [[ön gezegen diski]] aracılığıyla mevcut yörüngelerine nasıl göç ettikleri düşünüldüğünde, sistemin kararlılığının şaşırtıcı olmadığını öne sürmekte.<ref name="ApJL-20170510" /><ref name="NYT-20170510" />
[[Liège Üniversitesi]] araştırmacılarından Michaël Gillon 2015'te yıldız çevresinde Dünya'ya benzer üç gezegen bulgulamış; 2017'de ise yıldızı çevreleyen dört yeni gezegene ulaşılmıştır. Bu 7 gezegenden en az üçü, belki de tamamı, ''yaşanılabilir bölge'' (habitable zone) adı verilen yaşama elverişli koşulların olabileceği tahmin edilen alanda bulunmaktadr. Gezegenlerin en büyüğü Dünya'dan %13 daha büyüktür. Gezegenlerin tahmini olarak bir yılı Dünya'dakinin aksine çok kısa (1.5 gün ila 20 gün arasında değişmekte) sürmektedir. Gezegenlerin, TRAPPIST-1' e çok yakın olmalarından dolayı çekim kuvvetinin etkisiyle kendi yörüngeleri etrafında dönmedikleri düşünülmektedir. Yani gezegenlerin bir yüzeyi tamamen güneşli bir yüzeyi ise tamamen karanlık taraftadır ancak ortada kalan ''alacakaranlık'' bölgelerde, suyun sıvı bulunabileceği sıcaklıklara yakın sıcaklıklar olabileceği tahmin ediliyor.

Belçikalı gökbilimcilerden oluşan bir ekip, ilk olarak 2015 yılında yıldızın etrafında dönen [[Dünya]] büyüklüğünde üç gezegen keşfetti. [[Belçika]]'daki Liège Üniversitesi'nden Michaël Gillon liderliğindeki ekip, [[Şili]]'deki [[La Silla Gözlemevi]]'nde ve [[Fas]]'taki Observatoire de l'Oukaïmeden'deki [[TRAPPIST]] (Transiting Planets and Planetesimals Small Telescope) ile geçiş fotometrisi yöntemini kullanarak bu gezegenleri tespit etti.<ref name="Guardian" /><ref name="eso.org" /><ref name="popmec" /> Gökbilimciler 22 Şubat 2017'de aynı tür dört ilave ötegezegeni duyurdular. Bu çalışma, diğerleriyle birlikte ''[[Spitzer Uzay Teleskobu]]'' ve [[Cerro Paranal|Paranal]]'daki [[Very Large Telescope|VLT]]'yi kullandı ve en az üçünün ([[TRAPPIST-1e|''e'']], [[TRAPPIST-1f|''f'']] ve [[TRAPPIST-1g|''g'']]) [[yaşanabilir bölge]] içinde olduğu düşünülen gezegen sayısını yediye çıkardı.<ref name="eso.org" /><ref name="NYT-20170222" /><ref name="JPL image" /> Yüzeylerinde herhangi bir yerde sıvı su olabileceğinden hepsi yaşanabilir olabilir.<ref name="eso1706" /><ref name="Landau" /><ref name="Bolmont2017" /> Verilere bağlı olarak, 170 ila 330 K (−103 - 57 °C; −154 - 134 °F arası) tahmini denge sıcaklıkları ile iyimser yaşanabilir bölgedeki gezegen sayısı altı adede kadar çıkabilir ([[TRAPPIST-1c|''c'']], [[TRAPPIST-1d|''d'']], [[TRAPPIST-1e|''e'']], [[TRAPPIST-1f|''f'']], [[TRAPPIST-1g|''g'']] ve [[TRAPPIST-1h|''h'']]).<ref name="Delrez2018" /> Kasım 2018'de araştırmacılar, ''e'' gezegeninin en olası yer benzeri okyanus dünyası olduğunu ve "yaşanabilirliği göz önünde bulundurarak daha fazla çalışma için mükemmel bir seçim olacağını" belirlediler.<ref name="EA-20181121" />

== Gezegen sistemi ==
{{Yörünge bilgi kutusu baş
| tablo_ref =<ref name=Agol2020 /><ref name="Grimm2018" /><ref name="Delrez2018" />
}}
{{Yörünge bilgi kutusu gövde
| gezegen = [[TRAPPIST-1b|b]]
| yer_kütle = 1,374 ± 0,069
| yarıeksen = 0,01154 ± 0,0001
| süre = 1,51088432 ± 0,00000015
| dışmerkez = 0,00622 ± 0,00304
| eğiklik = 89,56 ± 0,23
| yer_yarıçap = 1,116{{±|0,014|0,012}}
}}
{{Yörünge bilgi kutusu gövde
| gezegen = [[TRAPPIST-1c|c]]
| yer_kütle = 1,308 ± 0,056
| yarıeksen = 0,01580 ± 0,00013
| süre = 2,42179346 ± 0,00000023
| dışmerkez = 0,00654 ± 0,00188
| eğiklik = 89,70 ± 0,18
| yer_yarıçap = 1,097{{±|0,014|0,012}}
}}
{{Yörünge bilgi kutusu gövde
| gezegen = [[TRAPPIST-1d|d]]
| yer_kütle = 0,388 ± 0,012
| yarıeksen = 0,02227 ± 0,00019
| süre = 4,04978035 ± 0,00000256
| dışmerkez = 0,00837 ± 0,00093
| eğiklik = 89,89{{±|0,08|0,15}}
| yer_yarıçap = 0,778{{±|0,011|0,010}}
}}
{{Yörünge bilgi kutusu gövde
| gezegen = [[TRAPPIST-1e|e]]
| yer_kütle = 0,692 ± 0,022
| yarıeksen = 0,02925 ± 0,00025
| süre = 6,09956479 ± 0,00000178
| dışmerkez = 0,00510 ± 0,00058
| eğiklik = 89,736{{±|0,053|0,066}}
| yer_yarıçap = 0,920{{±|0,013|0,012}}
}}
{{Yörünge bilgi kutusu gövde
| gezegen = [[TRAPPIST-1f|f]]
| yer_kütle = 1,039 ± 0,031
| yarıeksen = 0,03849 ± 0,00033
| süre = 9,20659399 ± 0,00000212
| dışmerkez = 0,01007 ± 0,00068
| eğiklik = 89,719{{±|0,026|0,039}}
| yer_yarıçap = 1,045{{±|0,013|0,012}}
}}
{{Yörünge bilgi kutusu gövde
| gezegen = [[TRAPPIST-1g|g]]
| yer_kütle = 1,321 ± 0,038
| yarıeksen = 0,04683 ± 0,0004
| süre = 12,3535557 ± 0,00000341
| dışmerkez = 0,00208 ± 0,00058
| eğiklik = 89,721{{±|0,019|0,026}}
| yer_yarıçap = 1,129{{±|0,015|0,013}}
}}
{{Yörünge bilgi kutusu gövde
| gezegen = [[TRAPPIST-1h|h]]
| yer_kütle = 0,326 ± 0,020
| yarıeksen = 0,06189 ± 0,00053
| süre = 18,7672745 ± 0,00001876
| dışmerkez = 0,00567 ± 0,00121
| eğiklik = 89,796 ± 0,023
| yer_yarıçap = 0,775 ± 0,014
}}
{{Yörünge bilgi kutusu son}}
[[Dosya:Comparison of TRAPPIST-1 to the Solar System.jpg|300px|right|thumb|[[Güneş Sistemi]]'nin [[Güneş_Sistemi#İç_gezegenler|iç gezegenlerine]] kıyasla TRAPPIST-1 sisteminin göreceli boyutları, yoğunlukları ve aydınlıkları.]]


== Kaynakça ==
== Kaynakça ==
{{Kaynakça}}
{{Kaynakça|2|refs=


<ref name="2MASS Cat">{{dergi kaynağı |başlık=VizieR Online Data Catalog: 2MASS All-Sky Catalog of Point Sources (Cutri+ 2003) |dergi=CDS/ADC Collection of Electronic Catalogues |sayfalar=II/246 |soyadı1=Cutri |ad1=R. M. |soyadı2=Skrutskie |ad2=M. F. |soyadı3=Van Dyk |ad3=S. |soyadı4=Beichman |ad4=C. A. |soyadı5=Carpenter |ad5=J. M. |soyadı6=Chester |ad6=T. |soyadı7=Cambresy |ad7=L. |soyadı8=Evans |ad8=T. |soyadı9=Fowler |ad9=J. |soyadı10=Gizis |ad10=J. |soyadı11=Howard |ad11=E. |soyadı12=Huchra |ad12=J. |soyadı13=Jarrett |ad13=T. |soyadı14=Kopan |ad14=E. L. |soyadı15=Kirkpatrick |ad15=J. D. |soyadı16=Light |ad16=R. M. |soyadı17=Marsh |ad17=K. A. |soyadı18=McCallon |ad18=H. |soyadı19=Schneider |ad19=S. |soyadı20=Stiening |ad20=R. |soyadı21=Sykes |ad21=M. |soyadı22=Weinberg |ad22=M. |soyadı23=Wheaton |ad23=W. A. |soyadı24=Wheelock |ad24=S. |soyadı25=Zacarias |ad25=N. |yazarları-göster=3 |numara=2246 |tarih=Haziran 2003 |bibcode=2003yCat.2246....0C}}</ref>
{{gökbilim-taslak}}


<ref name="Solar neighborhood">{{dergi kaynağı |başlık=The Solar Neighborhood. XVI. Parallaxes from CTIOPI: Final Results from the 1.5 m Telescope Program |soyadı1=Costa |ad1=E. |soyadı2=Mendez |ad2=R. A. |soyadı3=Jao |ad3=W.-C. |soyadı4=Henry |ad4=T. J. |soyadı5=Subasavage |ad5=J. P. |soyadı6=Ianna |ad6=P. A. |dergi=The Astronomical Journal |cilt=132 |sayfalar=1234 |numara=3 |tarih=4 Ağustos 2006 |doi=10.1086/505706 |bibcode=2006AJ....132.1234C |citeseerx=10.1.1.622.2310}}</ref>

<ref name="Ducrot2020">{{kaynak|arxiv=2007.07278|başlık=Global Analysis of the TRAPPIST Ultra-Cool Dwarf Transit Survey
|yıl=2020|doi=10.1093/mnras/staa2054|soyadı1=Lienhard|ad1=F.|soyadı2=Queloz|ad2=D.|soyadı3=Gillon|ad3=M.|soyadı4=Burdanov|ad4=A.|soyadı5=Delrez||soyadı6=Ducrot|soyadı7=Handley|ad7=W.|soyadı8=Jehin|ad8=E.|soyadı9=C.|ad9=A.|soyadı10=Triaud|ad10=A H M J.|soyadı11=Gillen|ad11=E.|soyadı12=Mortier|ad12=A.|soyadı13=Rackham|ad13=B. V.|dergi=Monthly Notices of the Royal Astronomical Society|cilt=497|sayı=3|sayfalar=3790–3808|bibcode=2020MNRAS.497.3790L|s2cid=220525769}}</ref>

<ref name="vangrootel2017">{{dergi kaynağı |başlık=Stellar parameters for TRAPPIST-1 |dergi=The Astrophysical Journal |ad1=Valerie |soyadı1=Van Grootel |ad2=Catarina S. |soyadı2=Fernandes |ad3=Michaël |soyadı3=Gillon |ad4=Emmanuel |soyadı4=Jehin |ad5=Richard |soyadı5=Scuflaire |ad6=Adam J. |soyadı6=Burgasser |ad7=Artem |soyadı7=Burdanov |ad8=Laetitia |soyadı8=Delrez |ad9=Brice-Olivier |soyadı9=Demory |ad10=Julien |soyadı10=de Wit |ad11=Didier |soyadı11=Queloz |ad12=Amaury H. M. J. |soyadı12=Triaud |s2cid=54034373 |yazarları-göster=3 |cilt=853 |sayı=1 |at=30 |tarih=Ocak 2018 |doi=10.3847/1538-4357/aaa023 |bibcode=2018ApJ...853...30V |arxiv=1712.01911}}</ref>

<ref name="Agol2020">{{kaynak|arxiv=2010.01074|başlık=Refining the transit timing and photometric analysis of TRAPPIST-1: Masses, radii, densities, dynamics, and ephemerides|yıl=2021|soyadı1=Agol|ad1=Eric|soyadı2=Dorn|ad2=Caroline|soyadı3=Grimm|ad3=Simon L.|soyadı4=Turbet|ad4=Martin|soyadı5=Ducrot|ad5=Elsa|soyadı6=Delrez|ad6=Laetitia|soyadı7=Gillon|ad7=Michael|soyadı8=Demory|ad8=Brice-Olivier|soyadı9=Burdanov|ad9=Artem|soyadı10=Barkaoui|ad10=Khalid|soyadı11=Benkhaldoun|ad11=Zouhair|soyadı12=Bolmont|ad12=Emeline|soyadı13=Burgasser |ad13=Adam J. |soyadı14=Carey|ad14=Sean|author15=Julien de Wit|soyadı16=Fabrycky|ad16=Daniel|soyadı17=Foreman-Mackey|ad17=Daniel|soyadı18=Haldemann|ad18=Jonas|soyadı19=Hernandez|ad19=David M.|soyadı20=Ingalls|ad20=James|soyadı21=Jehin|ad21=Emmanuel|soyadı22=Langford|ad22=Zachary|soyadı23=Leconte|ad23=Jeremy|soyadı24=Lederer|ad24=Susan M.|soyadı25=Luger|ad25=Rodrigo|soyadı26=Malhotra|ad26=Renu|soyadı27=Meadows|ad27=Victoria S.|soyadı28=Morris|ad28=Brett M.|soyadı29=Pozuelos|ad29=Francisco J.|soyadı30=Queloz|ad30=Didier|dergi=The Planetary Science Journal|cilt=2|sayı=1|sayfa=1|doi=10.3847/PSJ/abd022|bibcode=2021PSJ.....2....1A|s2cid=222125312|yazarları-göster=3}}</ref>

<ref name="Viti'99">{{dergi kaynağı |soyadı1=Viti |ad1=Serena |soyadı2=Jones |ad2=Hugh R. A. |tarih=November 1999 |başlık=Gravity dependence at the bottom of the main sequence |dergi=Astronomy and Astrophysics |cilt=351 |sayfalar=1028–1035 |bibcode=1999A&A...351.1028V }}</ref>

<ref name="Delrez2018">{{dergi kaynağı |başlık=Early 2017 observations of TRAPPIST-1 with ''Spitzer'' |dergi=Monthly Notices of the Royal Astronomical Society |ad1=Laetitia |soyadı1=Delrez |ad2=Michael |soyadı2=Gillon |ad3=Amaury |soyadı3=H.M.J |ad4=Triaud |soyadı4=Brice-Oliver Demory |ad5=Julien |soyadı5=de Wit |ad6=James |soyadı6=Ingalls |ad7=Eric |soyadı7=Agol |ad8=Emeline |soyadı8=Bolmont |ad9=Artem |soyadı9=Burdanov |ad10=Adam J. |soyadı10=Burgasser |ad11=Sean J. |soyadı11=Carey |ad12=Emmanuel |soyadı12=Jehin |ad13=Jeremy |soyadı13=Leconte |ad14=Susan |soyadı14=Lederer |ad15=Didier |soyadı15=Queloz |ad16=Franck |soyadı16=Selsis |ad17=Valerie Van |soyadı17=Grootel |s2cid=54649681 |yazarları-göster=3 |cilt=475 |sayı=3 |sayfalar=3577–3597 |tarih=Nisan 2018 |doi=10.1093/mnras/sty051 |bibcode=2018MNRAS.475.3577D |arxiv=1801.02554}}</ref>

<ref name="Vida_etal_2017">{{dergi kaynağı |başlık=Frequent Flaring in the TRAPPIST-1 System—Unsuited for Life? |dergi=The Astrophysical Journal |ad1=Krisztián |soyadı1=Vida |ad2=Zsolt |soyadı2=Kővári |ad3=András |soyadı3=Pál |ad4=Katalin |soyadı4=Oláh |ad5=Levente |soyadı5=Kriskovics |s2cid=118827117 |yazarları-göster=3 |cilt=841 |sayı=2 |at=124 |tarih=Haziran 2017 |doi=10.3847/1538-4357/aa6f05 |bibcode=2017ApJ...841..124V |arxiv=1703.10130}}</ref>

<ref name="Barnes2014">{{dergi kaynağı |başlık=Precision radial velocities of 15 M5-M9 dwarfs |dergi=Monthly Notices of the Royal Astronomical Society |ad1=J. R. |soyadı1=Barnes |ad2=J. S. |soyadı2=Jenkins |ad3=H. R. A. |soyadı3=Jones |s2cid=16005221 |yazarları-göster=etal |cilt=439 |sayı=3 |sayfalar=3094–3113 |tarih=Nisan 2014 |doi=10.1093/mnras/stu172 |bibcode=2014MNRAS.439.3094B |arxiv=1401.5350}}</ref>

<ref name="Burgasser2017">{{dergi kaynağı |başlık=On the Age of the TRAPPIST-1 System |dergi=The Astrophysical Journal |ad1=Adam J. |soyadı1=Burgasser |ad2=Eric E. |soyadı2=Mamajek |s2cid=119464994 |cilt=845 |sayı=2 |at=110 |tarih=Eylül 2017 |doi=10.3847/1538-4357/aa7fea |bibcode=2017ApJ...845..110B |arxiv=1706.02018}}</ref>

<ref name="SIMBAD">{{Web kaynağı | url = http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-basic?Ident=2MASS+J23062928-0502285 | başlık = TRAPPIST-1 -- Low-mass star (M<1solMass) | yayımcı = Centre de Données astronomiques de Strasbourg| iş = SIMBAD|erişimtarihi = 11 Kasım 2021}}</ref>

<ref name="Gillon2016">{{dergi kaynağı |başlık=Temperate Earth-sized planets transiting a nearby ultracool dwarf star |dergi=[[Nature (dergi)|Nature]] |cilt=533 |sayı=7602 |sayfalar=221–224 |yıl=2016 |url=http://www.eso.org/public/archives/releases/sciencepapers/eso1615/eso1615a.pdf |doi=10.1038/nature17448 |soyadı1=Gillon |ad1=M. |soyadı2=Jehin |ad2=E. |soyadı3=Lederer |ad3=S. M. |soyadı4=Delrez |ad4=L. |soyadı5=De Wit |ad5=J. |soyadı6=Burdanov |ad6=A. |soyadı7=Van Grootel |ad7=V. |soyadı8=Burgasser |ad8=Adam J. |soyadı9=Triaud |ad9=A. H. M. J. |soyadı10=Opitom |ad10=C. |soyadı11=Demory |ad11=B.-O. |soyadı12=Sahu |ad12=D. K. |soyadı13=Bardalez Gagliuffi |ad13=D. |soyadı14=Magain |ad14=P. |soyadı15=Queloz |ad15=D. |bibcode=2016Natur.533..221G |pmid=27135924 |pmc=5321506 |arxiv=1605.07211}}</ref>

<ref name="eso.org">{{web kaynağı |url=https://www.eso.org/public/news/eso1615/ |başlık=Three potentially habitable worlds found around nearby ultracool dwarf star – currently the best place to search for life beyond the Solar system |website=European Southern Observatory |tarih=2 Mayıs 2016}}</ref>

<ref name="NYT-20170222">{{haber kaynağı |soyadı=Chang |ad=Kenneth |başlık=7 Earth-Size Planets Identified in Orbit Around a Dwarf Star |url=https://www.nytimes.com/2017/02/22/science/trappist-1-exoplanets-nasa.html |tarih=22 Şubat 2017 |gazete=[[The New York Times]] |erişimtarihi=22 Şubat 2017}}</ref>

<ref name="NYT-20170224">{{haber kaynağı |başlık=Twinkle, Twinkle Little Trappist |url=https://www.nytimes.com/2017/02/24/opinion/twinkle-twinkle-little-trappist.html |tarih=24 Şubat 2017 |gazete=[[The New York Times]] |erişimtarihi=27 Şubat 2017}}</ref>

<ref name="Witze2017">{{dergi kaynağı |soyadı1=Witze |ad1=A. |s2cid=132356961 |başlık=These seven alien worlds could help explain how planets form |dergi=Nature |tarih=22 Şubat 2017 |doi=10.1038/nature.2017.21512}}</ref>

<ref name="Marchis2017">{{web kaynağı |url=http://www.planetary.org/blogs/guest-blogs/2017/20170222-trappist-1-potentially-habitable-worlds.html |başlık=Wonderful potentially habitable worlds around TRAPPIST-1 |soyadı=Marchis |ad=Franck |tarih=22 Şubat 2017 |yayıncı=The Planetary Society |erişimtarihi=25 Şubat 2017}}</ref>

<ref name="ApJL-20170510">{{dergi kaynağı |başlık=Convergent Migration Renders TRAPPIST-1 Long-lived |dergi=The Astrophysical Journal Letters |soyadı1=Tamayo |ad1=Daniel |soyadı2=Rein |ad2=Hanno |soyadı3=Petrovich |ad3=Cristobal |soyadı4=Murray |ad4=Norman |s2cid=119336960 |cilt=840 |sayı=2 |at=L19 |tarih=10 Mayıs 2017 |doi=10.3847/2041-8213/aa70ea |bibcode=2017ApJ...840L..19T |arxiv=1704.02957}}</ref>

<ref name="NYT-20170510">{{haber kaynağı |url=https://www.nytimes.com/2017/05/10/science/trappist-earth-size-planets-orbits-music.html |başlık=The Harmony That Keeps Trappist-1's 7 Earth-size Worlds From Colliding |gazete=[[The New York Times]] |soyadı=Chang |ad=Kenneth |tarih=10 Mayıs 2017 |erişimtarihi=11 Mayıs 2017}}</ref>

<ref name="Guardian">{{haber kaynağı |url=https://www.theguardian.com/science/2016/may/02/could-these-newly-discovered-planets-orbiting-an-ultracool-dwarf-host-life |başlık=Could these newly-discovered planets orbiting an ultracool dwarf host life? |gazete=[[The Guardian]] |ad=Ian |soyadı=Sample |tarih=2 Mayıs 2016 |erişimtarihi=2 Mayıs 2016}}</ref>

<ref name="eso.org">{{web kaynağı |url=https://www.eso.org/public/news/eso1615/ |başlık=Three potentially habitable worlds found around nearby ultracool dwarf star – currently the best place to search for life beyond the Solar system |website=European Southern Observatory |tarih=2 Mayıs 2016}}</ref>

<ref name="popmec">{{haber kaynağı |url=http://www.popularmechanics.com/space/deep-space/a20671/three-planets-life-outside-the-solar-system/ |başlık=Three new planets are the best bets for life |magazine=Popular Mechanics |ad=Jay |soyadı=Bennett |tarih=2 Mayıs 2016 |erişimtarihi=2 Mayıs 2016}}</ref>

<ref name="JPL image">{{web kaynağı |url=https://www.jpl.nasa.gov/spaceimages/details.php?id=PIA21422 |başlık=TRAPPIST-1 Planet Lineup |yayıncı=NASA{{\}}Jet Propulsion Laboratory |tarih=22 Şubat 2017}}</ref>

<ref name="eso1706">{{web kaynağı |url=https://www.eso.org/public/news/eso1706/ |başlık=Ultracool Dwarf and the Seven Planets |yayıncı=[[Avrupa Güney Gözlemevi]] |ad1=Michaël |soyadı1=Gillon |ad2=Amaury |soyadı2=Triaud |ad3=Emmanuël |soyadı3=Jehin |ad4=Brice-Olivier |soyadı4=Demory |ad5=Richard |soyadı5=Hook |yazarları-göster=3 |tarih=22 Şubat 2017 |erişimtarihi=1 Mayıs 2017 |id=eso1706}}</ref>

<ref name="Landau">{{web kaynağı |url=https://exoplanets.nasa.gov/news/1419/nasa-telescope-reveals-largest-batch-of-earth-size-habitable-zone-planets-around-single-star/ |başlık=NASA telescope reveals largest batch of Earth-size, habitable-zone planets around single star |yayıncı=NASA |series=Exoplanet Exploration |ad1=Elizabeth |soyadı1=Landau |ad2=Felicia |soyadı2=Chou |ad3=Sean |soyadı3=Potter |tarih=21 Şubat 2017 |erişimtarihi=22 Şubat 2017}}</ref>

<ref name="Bolmont2017">{{dergi kaynağı |başlık=Water loss from terrestrial planets orbiting ultracool dwarfs: implications for the planets of TRAPPIST-1 |dergi=Monthly Notices of the Royal Astronomical Society |soyadı1=Bolmont |ad1=E. |soyadı2=Selsis |ad2=F. |soyadı3=Owen |ad3=J. E. |soyadı4=Ribas |ad4=I. |soyadı5=Raymond |ad5=S. N. |soyadı6=Leconte |ad6=J. |soyadı7=Gillon |ad7=M. |s2cid=53687987 |cilt=464 |sayı=3 |sayfalar=3728–3741 |yıl=2017 |doi=10.1093/mnras/stw2578 |bibcode=2017MNRAS.464.3728B |arxiv=1605.00616}}</ref>

<ref name="EA-20181121">{{basın açıklaması kaynağı |ad=Peter |soyadı=Kelley |tarih=20 Kasım 2018 |başlık=Study brings new climate models of small star TRAPPIST‑1's seven intriguing worlds |website=UW News |yayıncı=[[Washington Üniversitesi]] |url=https://www.washington.edu/news/2018/11/20/study-brings-new-climate-models-of-small-star-trappist-1s-seven-intriguing-worlds/ |erişimtarihi=23 Şubat 2019}}</ref>

<ref name="Grimm2018">{{dergi kaynağı |başlık=The nature of the TRAPPIST-1 exoplanets |dergi=Astronomy & Astrophysics |cilt=613 |sayfalar=A68 |ad1=Simon L. |soyadı1=Grimm |ad2=Brice-Olivier |soyadı2=Demory |ad3=Michaël |soyadı3=Gillon |ad4=Caroline |soyadı4=Dorn |ad5=Eric |soyadı5=Agol |ad6=Artem |soyadı6=Burdanov |ad7=Laetitia |soyadı7=Delrez |ad8=Marko |soyadı8=Sestovic |ad9=Amaury H. M. J. |soyadı9=Triaud |ad10=Maritn |soyadı10=Turbet |ad11=Émeline |soyadı11=Bolmont |ad12=Anthony |soyadı12=Caldas |ad13=Julien |soyadı13=de Wit |ad14=Emmanuël |soyadı14=Jehin |ad15=Jérémy |soyadı15=Leconte |ad16=Sean N. |soyadı16=Raymond |ad17=Valérie |soyadı17=Van Grootel |ad18=Adam J. |soyadı18=Burgasser |ad19=Sean |soyadı19=Carey |ad20=Daniel |soyadı20=Fabrycky |ad21=Kevin |soyadı21=Heng |ad22=David M. |soyadı22=Hernandez |ad23=James G. |soyadı23=Ingalls |ad24=Susan |soyadı24=Lederer |ad25=Franck |soyadı25=Selsis |ad26=Didier |soyadı26=Queloz |s2cid=3441829 |yazarları-göster=3 |tarih=21 Ocak 2018 |doi=10.1051/0004-6361/201732233 |arxiv=1802.01377 |bibcode=2018A&A...613A..68G}}</ref>

}}

{{Astronomi koordinat|23|06|29.283|-|05|02|28.59|400000000|SDSS}}
{{Otorite kontrolü}}
{{Otorite kontrolü}}


[[Kategori:2MASS cisimleri]]
[[Kategori:Kova takımyıldızı]]
[[Kategori:Kova takımyıldızı]]
[[Kategori:M-tipi ana kol yıldızları]]
[[Kategori:TRAPPIST-1 sistemi| ]]
[[Kategori:2017'de uzay]]
[[Kategori:2017'de uzay]]
[[Kategori:2MASS cisimleri|J23062928-0502285]]
[[Kategori:M-tipi ana kol yıldızları]]
[[Kategori:Gezegen geçiş değişkenleri]]

Sayfanın 12.05, 11 Kasım 2021 tarihindeki hâli

TRAPPIST-1
TRAPPIST-1'in Kova takımyıldızı'ndaki konumu
Gözlem verisi
Dönem J2000      Ekinoks J2000
TakımyıldızKova
Sağ açıklık (α)23sa 06d 29,283s[1]
Dik açıklık (δ)−05° 02′ 28,59″[1]
Görünür büyüklük (V)18,798 ± 0,082[2]
Görünür büyüklük (R)16,466 ± 0,065[2]
Görünür büyüklük (J)11,354 ± 0,022[1]
Görünür büyüklük (I)14,024 ± 0,115[2]
Sınıflandırma
Evrimsel aşamaAnakol
Tayfsal sınıf
M8V[2]
V−R renk ölçeği2.332
R−I renk ölçeği2.442
J−H renk ölçeği0.636
J−K renk ölçeği1.058
Astrometri
Dikey hız ()−54 ± 2[2] km/s
Özdevinim (μ)RA: 922,1 ± 1,8[2] mys/y
Dec.: −471,9 ± 1,8[2] mys/y
Iraklık açısı (π)80,451 ± 0,12[3][4] mys
Uzaklık40,54 ± 0,06 Iy
(12,43 ± 0,02 pc)
Mutlak büyüklük (V)18,4 ± 0,1
Özellikler
Kütle (m)0,0898 ± 0,0023[3] M☉
Yarıçap (r)0,1192 ± 0,0013[5] R☉
Aydınlatma gücü0,00000373 L⊙
Aydınlatma gücü (bol.)0,000553 ± 0,000018[3] L⊙
Yüzey kütle çekimi (log g)≈5,227[6] cgs
Sıcaklık2566 ± 26[5] K
Metallik [Fe/H]0,04 ± 0,08[7]
Dönüş süresi3,295 ± 0,003 gün[8]
Dönüş hızı ()6[9] km/s
Yaş7,6 ± 2,2 milyar[10]
Katalog belirtmeleri
2MASS J23062928-0502285 • 2MASSI J2306292-050227 • 2MASSW J2306292-050227 • 2MUCD 12171

TRAPPIST-1 (ayrıca 2MASS J23062928-0502285 olarak da belirtilir[11]), Güneş Sistemi'nden yaklaşık olarak 40 ışık yılı uzaklıkta,[12][13] Kova takımyıldızı'nda gözlemlenebilen M8 tayf sınıfındaki bir ultra soğuk kırmızı cüce yıldızdır.[14][15] Jüpiter'in kütlesinin 94 katı olmasına rağmen Jüpiter gezegeninden biraz daha büyük bir yarıçapa sahiptir. Yörüngesinde, Kepler-90 hariç diğer tüm gezegen sistemlerinden daha fazla, yedi ılıman yerbenzeri gezegen tespit edilmiştir.[16][17] Mayıs 2017'de yayınlanan bir araştırma, gezegenlerin bir ön gezegen diski aracılığıyla mevcut yörüngelerine nasıl göç ettikleri düşünüldüğünde, sistemin kararlılığının şaşırtıcı olmadığını öne sürmekte.[18][19]

Belçikalı gökbilimcilerden oluşan bir ekip, ilk olarak 2015 yılında yıldızın etrafında dönen Dünya büyüklüğünde üç gezegen keşfetti. Belçika'daki Liège Üniversitesi'nden Michaël Gillon liderliğindeki ekip, Şili'deki La Silla Gözlemevi'nde ve Fas'taki Observatoire de l'Oukaïmeden'deki TRAPPIST (Transiting Planets and Planetesimals Small Telescope) ile geçiş fotometrisi yöntemini kullanarak bu gezegenleri tespit etti.[20][15][21] Gökbilimciler 22 Şubat 2017'de aynı tür dört ilave ötegezegeni duyurdular. Bu çalışma, diğerleriyle birlikte Spitzer Uzay Teleskobu ve Paranal'daki VLT'yi kullandı ve en az üçünün (e, f ve g) yaşanabilir bölge içinde olduğu düşünülen gezegen sayısını yediye çıkardı.[15][12][22] Yüzeylerinde herhangi bir yerde sıvı su olabileceğinden hepsi yaşanabilir olabilir.[23][24][25] Verilere bağlı olarak, 170 ila 330 K (−103 - 57 °C; −154 - 134 °F arası) tahmini denge sıcaklıkları ile iyimser yaşanabilir bölgedeki gezegen sayısı altı adede kadar çıkabilir (c, d, e, f, g ve h).[7] Kasım 2018'de araştırmacılar, e gezegeninin en olası yer benzeri okyanus dünyası olduğunu ve "yaşanabilirliği göz önünde bulundurarak daha fazla çalışma için mükemmel bir seçim olacağını" belirlediler.[26]

Gezegen sistemi

TRAPPIST-1 sistemi[5][27][7]
Bileşen
(yıldızından uzaklığına göre) 		Kütle Yarı büyük eksen
(AU) 		Yörünge süresi
(gün) 		Dış merkezlik Eğiklik Yarıçap
b 1,374 ± 0,069 M⊕ 0,01154 ± 0,0001 1,51088432 ± 0,00000015 0,00622 ± 0,00304 89,56 ± 0,23° 1,116+0,014-0,012 R⊕
c 1,308 ± 0,056 M⊕ 0,01580 ± 0,00013 2,42179346 ± 0,00000023 0,00654 ± 0,00188 89,70 ± 0,18° 1,097+0,014-0,012 R⊕
d 0,388 ± 0,012 M⊕ 0,02227 ± 0,00019 4,04978035 ± 0,00000256 0,00837 ± 0,00093 89,89+0,08-0,15° 0,778+0,011-0,010 R⊕
e 0,692 ± 0,022 M⊕ 0,02925 ± 0,00025 6,09956479 ± 0,00000178 0,00510 ± 0,00058 89,736+0,053-0,066° 0,920+0,013-0,012 R⊕
f 1,039 ± 0,031 M⊕ 0,03849 ± 0,00033 9,20659399 ± 0,00000212 0,01007 ± 0,00068 89,719+0,026-0,039° 1,045+0,013-0,012 R⊕
g 1,321 ± 0,038 M⊕ 0,04683 ± 0,0004 12,3535557 ± 0,00000341 0,00208 ± 0,00058 89,721+0,019-0,026° 1,129+0,015-0,013 R⊕
h 0,326 ± 0,020 M⊕ 0,06189 ± 0,00053 18,7672745 ± 0,00001876 0,00567 ± 0,00121 89,796 ± 0,023° 0,775 ± 0,014 R⊕
Güneş Sistemi'nin iç gezegenlerine kıyasla TRAPPIST-1 sisteminin göreceli boyutları, yoğunlukları ve aydınlıkları.

Kaynakça

  1. ^ a b c Cutri, R. M.; Skrutskie, M. F.; Van Dyk, S.; ve diğerleri. (Haziran 2003). "VizieR Online Data Catalog: 2MASS All-Sky Catalog of Point Sources (Cutri+ 2003)". CDS/ADC Collection of Electronic Catalogues, 2246. ss. II/246. Bibcode:2003yCat.2246....0C. 
  2. ^ a b c d e f g Costa, E.; Mendez, R. A.; Jao, W.-C.; Henry, T. J.; Subasavage, J. P.; Ianna, P. A. (4 Ağustos 2006). "The Solar Neighborhood. XVI. Parallaxes from CTIOPI: Final Results from the 1.5 m Telescope Program". The Astronomical Journal. 132 (3). s. 1234. Bibcode:2006AJ....132.1234C. CiteSeerX 10.1.1.622.2310 $2. doi:10.1086/505706. 
  3. ^ a b c Lienhard, F.; Queloz, D.; Gillon, M.; Burdanov, A.; Delrez; Ducrot; Handley, W.; Jehin, E.; C., A.; Triaud, A H M J.; Gillen, E.; Mortier, A.; Rackham, B. V. (2020), "Global Analysis of the TRAPPIST Ultra-Cool Dwarf Transit Survey", Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, 497 (3), ss. 3790–3808, arXiv:2007.07278 $2, Bibcode:2020MNRAS.497.3790L, doi:10.1093/mnras/staa2054 
  4. ^ Van Grootel, Valerie; Fernandes, Catarina S.; Gillon, Michaël; ve diğerleri. (Ocak 2018). "Stellar parameters for TRAPPIST-1". The Astrophysical Journal. 853 (1). 30. arXiv:1712.01911 $2. Bibcode:2018ApJ...853...30V. doi:10.3847/1538-4357/aaa023. 
  5. ^ a b c Agol, Eric; Dorn, Caroline; Grimm, Simon L.; ve diğerleri. (2021), "Refining the transit timing and photometric analysis of TRAPPIST-1: Masses, radii, densities, dynamics, and ephemerides", The Planetary Science Journal, 2 (1), s. 1, arXiv:2010.01074 $2, Bibcode:2021PSJ.....2....1A, doi:10.3847/PSJ/abd022 
  6. ^ Viti, Serena; Jones, Hugh R. A. (November 1999). "Gravity dependence at the bottom of the main sequence". Astronomy and Astrophysics. Cilt 351. ss. 1028–1035. Bibcode:1999A&A...351.1028V. 
  7. ^ a b c Delrez, Laetitia; Gillon, Michael; H.M.J, Amaury; ve diğerleri. (Nisan 2018). "Early 2017 observations of TRAPPIST-1 with Spitzer". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 475 (3). ss. 3577–3597. arXiv:1801.02554 $2. Bibcode:2018MNRAS.475.3577D. doi:10.1093/mnras/sty051. 
  8. ^ Vida, Krisztián; Kővári, Zsolt; Pál, András; ve diğerleri. (Haziran 2017). "Frequent Flaring in the TRAPPIST-1 System—Unsuited for Life?". The Astrophysical Journal. 841 (2). 124. arXiv:1703.10130 $2. Bibcode:2017ApJ...841..124V. doi:10.3847/1538-4357/aa6f05. 
  9. ^ Barnes, J. R.; Jenkins, J. S.; Jones, H. R. A.; ve diğerleri. (Nisan 2014). "Precision radial velocities of 15 M5-M9 dwarfs". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 439 (3). ss. 3094–3113. arXiv:1401.5350 $2. Bibcode:2014MNRAS.439.3094B. doi:10.1093/mnras/stu172. 
  10. ^ Burgasser, Adam J.; Mamajek, Eric E. (Eylül 2017). "On the Age of the TRAPPIST-1 System". The Astrophysical Journal. 845 (2). 110. arXiv:1706.02018 $2. Bibcode:2017ApJ...845..110B. doi:10.3847/1538-4357/aa7fea. 
  11. ^ "TRAPPIST-1 -- Low-mass star (M<1solMass)". SIMBAD. Centre de Données astronomiques de Strasbourg. Erişim tarihi: 11 Kasım 2021. 
  12. ^ a b Chang, Kenneth (22 Şubat 2017). "7 Earth-Size Planets Identified in Orbit Around a Dwarf Star". The New York Times. Erişim tarihi: 22 Şubat 2017. 
  13. ^ "Twinkle, Twinkle Little Trappist". The New York Times. 24 Şubat 2017. Erişim tarihi: 27 Şubat 2017. 
  14. ^ Gillon, M.; Jehin, E.; Lederer, S. M.; Delrez, L.; De Wit, J.; Burdanov, A.; Van Grootel, V.; Burgasser, Adam J.; Triaud, A. H. M. J.; Opitom, C.; Demory, B.-O.; Sahu, D. K.; Bardalez Gagliuffi, D.; Magain, P.; Queloz, D. (2016). "Temperate Earth-sized planets transiting a nearby ultracool dwarf star" (PDF). Nature. 533 (7602). ss. 221–224. arXiv:1605.07211 $2. Bibcode:2016Natur.533..221G. doi:10.1038/nature17448. PMC 5321506 $2. PMID 27135924. 
  15. ^ a b c "Three potentially habitable worlds found around nearby ultracool dwarf star – currently the best place to search for life beyond the Solar system". European Southern Observatory. 2 Mayıs 2016. 
  16. ^ Witze, A. (22 Şubat 2017). "These seven alien worlds could help explain how planets form". Nature. doi:10.1038/nature.2017.21512. 
  17. ^ Marchis, Franck (22 Şubat 2017). "Wonderful potentially habitable worlds around TRAPPIST-1". The Planetary Society. Erişim tarihi: 25 Şubat 2017. 
  18. ^ Tamayo, Daniel; Rein, Hanno; Petrovich, Cristobal; Murray, Norman (10 Mayıs 2017). "Convergent Migration Renders TRAPPIST-1 Long-lived". The Astrophysical Journal Letters. 840 (2). L19. arXiv:1704.02957 $2. Bibcode:2017ApJ...840L..19T. doi:10.3847/2041-8213/aa70ea. 
  19. ^ Chang, Kenneth (10 Mayıs 2017). "The Harmony That Keeps Trappist-1's 7 Earth-size Worlds From Colliding". The New York Times. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2017. 
  20. ^ Sample, Ian (2 Mayıs 2016). "Could these newly-discovered planets orbiting an ultracool dwarf host life?". The Guardian. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2016. 
  21. ^ Bennett, Jay (2 Mayıs 2016). "Three new planets are the best bets for life". Popular Mechanics. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2016. 
  22. ^ "TRAPPIST-1 Planet Lineup". NASA / Jet Propulsion Laboratory. 22 Şubat 2017. 
  23. ^ Gillon, Michaël; Triaud, Amaury; Jehin, Emmanuël; ve diğerleri. (22 Şubat 2017). "Ultracool Dwarf and the Seven Planets". Avrupa Güney Gözlemevi. eso1706. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2017. 
  24. ^ Landau, Elizabeth; Chou, Felicia; Potter, Sean (21 Şubat 2017). "NASA telescope reveals largest batch of Earth-size, habitable-zone planets around single star". Exoplanet Exploration. NASA. Erişim tarihi: 22 Şubat 2017. 
  25. ^ Bolmont, E.; Selsis, F.; Owen, J. E.; Ribas, I.; Raymond, S. N.; Leconte, J.; Gillon, M. (2017). "Water loss from terrestrial planets orbiting ultracool dwarfs: implications for the planets of TRAPPIST-1". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 464 (3). ss. 3728–3741. arXiv:1605.00616 $2. Bibcode:2017MNRAS.464.3728B. doi:10.1093/mnras/stw2578. 
  26. ^ Kelley, Peter (20 Kasım 2018). "Study brings new climate models of small star TRAPPIST‑1's seven intriguing worlds". UW News (Basın açıklaması). Washington Üniversitesi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2019. 
  27. ^ Grimm, Simon L.; Demory, Brice-Olivier; Gillon, Michaël; ve diğerleri. (21 Ocak 2018). "The nature of the TRAPPIST-1 exoplanets". Astronomy & Astrophysics. Cilt 613. ss. A68. arXiv:1802.01377 $2. Bibcode:2018A&A...613A..68G. doi:10.1051/0004-6361/201732233. 


"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=TRAPPIST-1&oldid=26513323" sayfasından alınmıştır