Homoplasi: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
+Paralellik ve yakınsaklık
+İlkel özelliklere geri dönüş
19. satır: 19. satır:
}}
}}
[[Paralel evrim|Paralel]] ve [[yakınsak evrim]] farklı türlerin birbirinden bağımsız olarak ortak atalarında bulunmayan yeni bir karakter kazanarak evrimleşmelerine yol açar. Benzer karakterler eşdeğer gelişim mekanizmalarıyla kazanıldığında bu süreçten paralel evrim olarak sözedilir.<ref>{{Dergi kaynağı | soyadı=Archie|ad=JW |yıl=1989|başlık=Homoplasy excess ratios: new indices for measuring levels of homoplasy in phylogenetic systematics and a critique of the consistency index|dergi=Systematic Biology|cilt=38|sayı=3|sayfalar=253–269|doi=10.2307/2992286|jstor=2992286}}</ref><ref name=":0">{{Dergi kaynağı| soyadı=Wake|ad=DB |tarih= Eylül 1991 |başlık=Homoplasy: The Result of Natural Selection, or Evidence of Design Limitations? |dergi=The American Naturalist|cilt=138|sayı=3|sayfalar=543–567|doi=10.1086/285234 |s2cid= 85043463 }}</ref> Benzerlikler farklı gelişim mekanizmalarından kaynaklanıyor ise bu sürece yakınsak evrim denir.<ref name=":0" /><ref>{{Dergi kaynağı|soyadı=Hodin|ad=J |yıl=2000|başlık=Plasticity and constraints in development and evolution|dergi=Journal of Experimental Zoology|cilt=288|sayı=1|sayfalar=1–20|doi=10.1002/(SICI)1097-010X(20000415)288:1<1::AID-JEZ1>3.0.CO;2-7|pmid=10750048}}</ref> Bu tür homoplasiler, farklı soyların [[seçilim değeri]]ni artıracak benzer [[adaptasyon|uyum]]lar gerektiren benzer [[ekolojik niş]]lerde yaşaması durumunda ortaya çıkabilir. İlginç bir örnek [[Avustralya]]'da yaşayan köstebeğe benzer keseliler ([[Notoryctidae]]), [[Afrika]]'da yaşayan altın köstebekler ([[Chrysochloridae]]) ve [[Kuzey Amerika]], [[Avrupa]] ile [[Asya]]'da yaşayan [[köstebekgiller]] ([[Talpidae]]) arasında görülebilir. Farklı coğrafi bölgelerden ve soylardan olan bu [[memeliler]]in hepsi birbirinden bağımsız olarak yeraltı ekolojik nişinde yaşamayı sağlayacak, koni şeklinde kafa yapısı ve düz ön pençeler gibi tünel kazmayı kolaylaştıran benzer özellikler kazanarak evrimleşmişlerdir.<ref name="Nevo1979">{{Dergi kaynağı | soyadı=Nevo|ad=E |yıl=1979|başlık=Adaptive convergence and divergence of subterranean mammals|dergi=Annual Review of Ecology and Systematics|cilt=10|sayfalar=269–308|doi=10.1146/annurev.es.10.110179.001413}}</ref>
[[Paralel evrim|Paralel]] ve [[yakınsak evrim]] farklı türlerin birbirinden bağımsız olarak ortak atalarında bulunmayan yeni bir karakter kazanarak evrimleşmelerine yol açar. Benzer karakterler eşdeğer gelişim mekanizmalarıyla kazanıldığında bu süreçten paralel evrim olarak sözedilir.<ref>{{Dergi kaynağı | soyadı=Archie|ad=JW |yıl=1989|başlık=Homoplasy excess ratios: new indices for measuring levels of homoplasy in phylogenetic systematics and a critique of the consistency index|dergi=Systematic Biology|cilt=38|sayı=3|sayfalar=253–269|doi=10.2307/2992286|jstor=2992286}}</ref><ref name=":0">{{Dergi kaynağı| soyadı=Wake|ad=DB |tarih= Eylül 1991 |başlık=Homoplasy: The Result of Natural Selection, or Evidence of Design Limitations? |dergi=The American Naturalist|cilt=138|sayı=3|sayfalar=543–567|doi=10.1086/285234 |s2cid= 85043463 }}</ref> Benzerlikler farklı gelişim mekanizmalarından kaynaklanıyor ise bu sürece yakınsak evrim denir.<ref name=":0" /><ref>{{Dergi kaynağı|soyadı=Hodin|ad=J |yıl=2000|başlık=Plasticity and constraints in development and evolution|dergi=Journal of Experimental Zoology|cilt=288|sayı=1|sayfalar=1–20|doi=10.1002/(SICI)1097-010X(20000415)288:1<1::AID-JEZ1>3.0.CO;2-7|pmid=10750048}}</ref> Bu tür homoplasiler, farklı soyların [[seçilim değeri]]ni artıracak benzer [[adaptasyon|uyum]]lar gerektiren benzer [[ekolojik niş]]lerde yaşaması durumunda ortaya çıkabilir. İlginç bir örnek [[Avustralya]]'da yaşayan köstebeğe benzer keseliler ([[Notoryctidae]]), [[Afrika]]'da yaşayan altın köstebekler ([[Chrysochloridae]]) ve [[Kuzey Amerika]], [[Avrupa]] ile [[Asya]]'da yaşayan [[köstebekgiller]] ([[Talpidae]]) arasında görülebilir. Farklı coğrafi bölgelerden ve soylardan olan bu [[memeliler]]in hepsi birbirinden bağımsız olarak yeraltı ekolojik nişinde yaşamayı sağlayacak, koni şeklinde kafa yapısı ve düz ön pençeler gibi tünel kazmayı kolaylaştıran benzer özellikler kazanarak evrimleşmişlerdir.<ref name="Nevo1979">{{Dergi kaynağı | soyadı=Nevo|ad=E |yıl=1979|başlık=Adaptive convergence and divergence of subterranean mammals|dergi=Annual Review of Ecology and Systematics|cilt=10|sayfalar=269–308|doi=10.1146/annurev.es.10.110179.001413}}</ref>

== İlkel özelliklere geri dönüş ==
[[Geri evrim]] ise önceden kazanılmış karakterlerin kaybolması ile homoplasiye neden olur.<ref name="Wake2011">{{Dergi kaynağı | soyadı1= Wake|ad1=DB|soyadı2=Wake|ad2=MH|soyadı3=Specht|ad3=CD | başlık = Homoplasy: from detecting pattern to determining process and mechanism of evolution | dergi = Science | cilt = 331 | sayı = 6020 | sayfalar = 1032–5 | tarih = Şubat 2011 | pmid = 21350170 | doi = 10.1126/science.1188545 | bibcode = 2011Sci...331.1032W | s2cid = 26845473 }}</ref> Bu süreç çevresel değişiklikler nedeniyle kazanılmış karakterlerin bazılarının artık yararlı olmadığı ve hatta pahalıya mal olduğu durumlarda ortaya çıkabilir.<ref>{{Dergi kaynağı|soyadı1= Fong|ad1=DW|soyadı2=Kane|ad2=TC|soyadı3=Culver|ad3=DC |yıl=1995|başlık=Vestigialization and loss of nonfunctional characters|dergi=Annual Review of Ecology and Systematics|cilt=26|sayfalar=249–68|doi=10.1146/annurev.es.26.110195.001341}}</ref><ref name="Hall2008" /> Bu süreç yeraltında ve mağaralarda yaşayan havanların görme yetilerini kaybetmesi,<ref name="Nevo1979" /><ref name="Jones1989">{{Dergi kaynağı |soyadı1= Jones|ad1=R|soyadı2=Culver|ad2=DC | başlık = EEvidence for selection on sensory structures in a cave population of ''Gammarus minus'' (Amphipoda) | dergi = Evolution; International Journal of Organic Evolution | cilt = 43 | sayı = 3 | sayfalar = 688–693 | tarih = Mayıs 1989 | pmid = 28568387 | doi = 10.1111/j.1558-5646.1989.tb04267.x | s2cid = 32245717}}</ref> mağaralarda yaşayan hayvanların [[pigmentasyon]] kaybına uğraması<ref name="Jones1989" /> ve hem yılanlarda hem de bacaksız kertenkelelerde bacakların kaybı şekillerinde görülebilir.<ref>{{Dergi kaynağı|soyadı1= Skinner|ad1=A|soyadı2=Lee|ad2=MS |yıl=2009|başlık=Body-form evolution in the scincid lizard ''Lerista'' and the mode of macroevolutionary transitions|dergi=Evolutionary Biology|cilt=36|sayfalar=292–300|doi=10.1007/s11692-009-9064-9|s2cid=42060285}}</ref><ref>{{Dergi kaynağı| soyadı1= Skinner|ad1=A|soyadı2=Lee|ad2=MS|soyadı3=Hutchinson|ad3=MN | başlık = Rapid and repeated limb loss in a clade of scincid lizards | dergi = BMC Evolutionary Biology | cilt = 8 | sayfalar = 310 | tarih = Kasım 2008 | pmid = 19014443 | doi = 10.1186/1471-2148-8-310 | pmc = 2596130 }}</ref>


==Kaynakça==
==Kaynakça==

Sayfanın 16.57, 3 Eylül 2021 tarihindeki hâli

Atasal ve türemiş karakterlerin ya da özelliklerin farklı dağılımlarını tanımlamak için kullanılan terminolojiyi gösteren kladogram. Homoplasi ortak atadan kalma olduğu yakınlık analizi ile açıklanamayan benzer karakterlerdir.[1]

Homoplasi, biyoloji ve filogenetikte, evrim boyunca farklı soylarda birbirinden bağımsız olarak kazanılan ya da kaybedilen karakterleri tanımlamak için kullanılan terimdir. Ortak atadan kalma oldukları yakınlık analizi ile açıklanabilen homolojiden farklıdır.[2] Homoplasi hem uyum sağlayan türlerde etkin olan benzer seçilim baskıları hem de genetik sürüklenme etkileri ile ortaya çıkabilir.[3][4]

Sıklıkla homoplasi morfolojik özelliklerin benzerliği olarak görülür. Halbuki homoplasi genetik sekans,[5][6] yaşam döngüsü tipleri,[7] ya da hatta davranışsal karakterler[8][6] gibi farklı özelliklerde de görülebilir.

Etimoloji

Homoplasi terimini ilk olarak Ray Lankester 1870 yılında kullandı.[9] Sıfat olarak homoplasik ya da homoplastik kullanılır. Grekçe "benzer, eşlenik" anlamına gelen ὁμός (homós) ve "biçimlendirmek, şekillendirmek" anlamına gelen πλάσσω (plássō) sözcüklerinden oluşur.[10][11][12][5]

Paralellik ve yakınsaklık

Avustralya'da yaşayan,
Notoryctes typhlops
Afrika'da yaşayan
Chrysochloris asiatica
Avrupa ve Asya'da yaşayan
Talpa europaea

Paralel ve yakınsak evrim farklı türlerin birbirinden bağımsız olarak ortak atalarında bulunmayan yeni bir karakter kazanarak evrimleşmelerine yol açar. Benzer karakterler eşdeğer gelişim mekanizmalarıyla kazanıldığında bu süreçten paralel evrim olarak sözedilir.[13][14] Benzerlikler farklı gelişim mekanizmalarından kaynaklanıyor ise bu sürece yakınsak evrim denir.[14][15] Bu tür homoplasiler, farklı soyların seçilim değerini artıracak benzer uyumlar gerektiren benzer ekolojik nişlerde yaşaması durumunda ortaya çıkabilir. İlginç bir örnek Avustralya'da yaşayan köstebeğe benzer keseliler (Notoryctidae), Afrika'da yaşayan altın köstebekler (Chrysochloridae) ve Kuzey Amerika, Avrupa ile Asya'da yaşayan köstebekgiller (Talpidae) arasında görülebilir. Farklı coğrafi bölgelerden ve soylardan olan bu memelilerin hepsi birbirinden bağımsız olarak yeraltı ekolojik nişinde yaşamayı sağlayacak, koni şeklinde kafa yapısı ve düz ön pençeler gibi tünel kazmayı kolaylaştıran benzer özellikler kazanarak evrimleşmişlerdir.[16]

İlkel özelliklere geri dönüş

Geri evrim ise önceden kazanılmış karakterlerin kaybolması ile homoplasiye neden olur.[17] Bu süreç çevresel değişiklikler nedeniyle kazanılmış karakterlerin bazılarının artık yararlı olmadığı ve hatta pahalıya mal olduğu durumlarda ortaya çıkabilir.[18][4] Bu süreç yeraltında ve mağaralarda yaşayan havanların görme yetilerini kaybetmesi,[16][19] mağaralarda yaşayan hayvanların pigmentasyon kaybına uğraması[19] ve hem yılanlarda hem de bacaksız kertenkelelerde bacakların kaybı şekillerinde görülebilir.[20][21]

Kaynakça

  1. ^ Page, Roderick D.M.; Holmes, Edward C. (14 Temmuz 2009). Molecular Evolution: A Phylogenetic Approach. John Wiley & Sons. ISBN 978-1-4443-1336-9. OCLC 609843839. 
  2. ^ Torres-Montúfar, A; Borsch, T; Ochoterena, H (Mayıs 2018). "When Homoplasy Is Not Homoplasy: Dissecting Trait Evolution by Contrasting Composite and Reductive Coding". Systematic Biology. 67 (3). ss. 543–551. doi:10.1093/sysbio/syx053. PMID 28645204. 
  3. ^ Stearns, SC; Hoekstra, RF (2005). Evolution: an introduction (2 bas.). Oxford: Oxford University Press. ISBN 9780199255634. 
  4. ^ a b Hall, AR; Colegrave, N (Mart 2008). "Decay of unused characters by selection and drift". Journal of Evolutionary Biology. 21 (2). ss. 610–7. doi:10.1111/j.1420-9101.2007.01473.x. PMID 18081745. 
  5. ^ a b Reece, JB; Urry, LA; Cain, ML; Wasserman, SA; Minorsky, PV; Jackson, RB (2011). Campbell Biology (9 bas.). Pearson. ISBN 9780321739759. 
  6. ^ a b Sanderson, MJ; Hufford, L (1996). Homoplasy: The Recurrence of Similarity in Evolution. San Diego, CA: Academic Press, Inc. ISBN 0-12-618030-X. 
  7. ^ Silberfeld, T; Leigh, JW; Verbruggen, H; Cruaud, C; de Reviers, B; Rousseau, F (Ağustos 2010). "A multi-locus time-calibrated phylogeny of the brown algae (Heterokonta, Ochrophyta, Phaeophyceae): Investigating the evolutionary nature of the "brown algal crown radiation"". Molecular Phylogenetics and Evolution. 56 (2). ss. 659–74. doi:10.1016/j.ympev.2010.04.020. PMID 20412862. 
  8. ^ de Queiroz, A; Wimberger, PH (Şubat 1993). "The usefulness of behavior for phylogeny estimation: levels of homoplasy in behavioral and morphological characters". Evolution; International Journal of Organic Evolution. 47 (1). ss. 46–60. doi:10.1111/j.1558-5646.1993.tb01198.x. PMID 28568085. 
  9. ^ Lankester, ER (1870). "On the use of the term homology in modern zoology, and the distinction between homogenetic and homoplastic agreements". Annals and Magazine of Natural History. 6 (31). ss. 34–43. doi:10.1080/00222937008696201. 
  10. ^ Bailly, Anatole (1981). Abrégé du dictionnaire grec français. Paris: Hachette. ISBN 2010035283. OCLC 461974285. 
  11. ^ Bailly, Anatole. "Greek-french dictionary online". www.tabularium.be. Erişim tarihi: 25 Ekim 2018. 
  12. ^ Holt, JR; Judica, CA (4 Şubat 2014). "Systematic Biology - Dictionary of Terms: Homoplasy". Erişim tarihi: 21 Eylül 2018. 
  13. ^ Archie, JW (1989). "Homoplasy excess ratios: new indices for measuring levels of homoplasy in phylogenetic systematics and a critique of the consistency index". Systematic Biology. 38 (3). ss. 253–269. doi:10.2307/2992286. JSTOR 2992286. 
  14. ^ a b Wake, DB (Eylül 1991). "Homoplasy: The Result of Natural Selection, or Evidence of Design Limitations?". The American Naturalist. 138 (3). ss. 543–567. doi:10.1086/285234. 
  15. ^ Hodin, J (2000). "Plasticity and constraints in development and evolution". Journal of Experimental Zoology. 288 (1). ss. 1–20. doi:10.1002/(SICI)1097-010X(20000415)288:1<1::AID-JEZ1>3.0.CO;2-7. PMID 10750048. 
  16. ^ a b Nevo, E (1979). "Adaptive convergence and divergence of subterranean mammals". Annual Review of Ecology and Systematics. Cilt 10. ss. 269–308. doi:10.1146/annurev.es.10.110179.001413. 
  17. ^ Wake, DB; Wake, MH; Specht, CD (Şubat 2011). "Homoplasy: from detecting pattern to determining process and mechanism of evolution". Science. 331 (6020). ss. 1032–5. Bibcode:2011Sci...331.1032W. doi:10.1126/science.1188545. PMID 21350170. 
  18. ^ Fong, DW; Kane, TC; Culver, DC (1995). "Vestigialization and loss of nonfunctional characters". Annual Review of Ecology and Systematics. Cilt 26. ss. 249–68. doi:10.1146/annurev.es.26.110195.001341. 
  19. ^ a b Jones, R; Culver, DC (Mayıs 1989). "EEvidence for selection on sensory structures in a cave population of Gammarus minus (Amphipoda)". Evolution; International Journal of Organic Evolution. 43 (3). ss. 688–693. doi:10.1111/j.1558-5646.1989.tb04267.x. PMID 28568387. 
  20. ^ Skinner, A; Lee, MS (2009). "Body-form evolution in the scincid lizard Lerista and the mode of macroevolutionary transitions". Evolutionary Biology. Cilt 36. ss. 292–300. doi:10.1007/s11692-009-9064-9. 
  21. ^ Skinner, A; Lee, MS; Hutchinson, MN (Kasım 2008). "Rapid and repeated limb loss in a clade of scincid lizards". BMC Evolutionary Biology. Cilt 8. s. 310. doi:10.1186/1471-2148-8-310. PMC 2596130 $2. PMID 19014443. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Homoplasi&oldid=26129627" sayfasından alınmıştır