Köstebekgiller

Köstebekgiller
Biyolojik sınıflandırma
Âlem:	Animalia;
Şube:	Chordata;
Alt şube:	Vertebrata;
İnfa şube:	Gnathostomata;
Sınıf:	Mammalia;
Takım:	Insectivora (Böcekçiller);
Familya:	Talpidae; Fischer de Waldheim, 1817
Sınıflandırma
	Altfamilya Desmaninae Desmana; Galemys; ; Altfamilya Uropsilinae Uropsilus; ; Altfamilya Talpinae (köstebekler) Condylura; Dymecodon; Euroscaptor; Mogera; Nesoscaptor; Neurotrichus; Parascalops; Parascaptor; Scalopus; Scapanus; Scaptochirus; Scaptonyx; Talpa; Urotrichus; ;

Köstebekgiller (Talpidae), memeliler aleminde böcekçiller takımına ait, yeraltında, kazdıkları tünellerde yaşayan memeli grubunu kapsayan bir familyadır.^[1] Bazı türleri tamamen suda yaşarken bazıları yarı su yarı kara ortamında yaşar. Tamamen kürkle kaplı silindirik vücut yapıları ve küçük gözleri vardır. Ayrıca genellikle kullakları görünmeyecek şekildedir. Yer altında yaşayan omurgasız canlılarla beslenirler. Kuzey Amerika, Avrupa ve Asya'da yaşarlar.^[2]

Bu familya üç ana altfamilyaya ayrılır:

Özellikleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Toprakları kazarak ve eşeleyerek yaşamaya uyum sağlamışlardır. Ağız ve burunları hortum gibi uzamıştır. Gövdeleri silindir biçiminde, gözler körelmiş ya da körelerek deri altında kalmıştır. Kulak kepçeleri yoktur. Ön ayakları kazmaya uyum sağlamış ve kürek biçiminde genişlemiştir. Parmak sayıları önde ve arkada 5'tir. Tırnakları ön ayaklarda kazmaya uyum sağlamıştır.Postları kısa ve sık kıllarla kaplıdır. Diş yapıları sivrifarelere göre daha ilkeldir. Genellikle hepsi toprak altında yaşarlar. Yüzeye çıkardıkları toprak yığınları ile tanınırlar. Yuvaları çok karmaşık biçimdedir.

Adlandırma[değiştir | kaynağı değiştir]

Anadolu'da köstebek, köstü, kör köstü adları Talpa levantis türü böcekçil için kullanıldığı gibi, Nannospalax nehringi (kör fare) türü kemirgen için de kullanılmaktadır.

Zararları[değiştir | kaynağı değiştir]

Köstebekler bazı ülkelerde tarımsal açıdan zararlı bir hayvan olarak kabul edilirken, Almanya gibi ülkelerde koruma altına alınmış bir türdür. Köstebekler, yeni ekilmiş olan tarım arazilerinin toprak altyapısını, kazdıkları tüneller nedeniyle, bozmaktadır ve dolayısıyla da tarım ürünlerinin veriminde önemli düşüşler gözlenir. Ayrıca gelincik ve tarla faresi gibi diğer türler köstebeklerin açmış olduğu tünelleri kullanarak bitkilerin köklerine ulaşıp zarar vermektedir.

Köstebeklerin zararlı bir canlı türü olarak kabul edilmesindeki diğer bir etken ise insanlar tarafından kullanılan çimenliklerde açmış oldukları çukurlar ve bunlarla birlikte oluşan köstebek tepeciklerinin estetik problemlere neden olmasıdır.

Köstebekler, kurulan çeşitli tuzaklar ve zehirli maddelerle kontrol altına alınmaktadır.

Köstebekler Hindistan'da oldukça kirli, kötü kokulu ve pis hayvanlar olarak kabul edilmektedir. Hindistan'da köstebekler için kullanılan छछुन्दर / tʃʰətʃʰund̪ər / kelimesi çok pis ve korkak insan anlamına da gelmektedir.

Sınıflandırma[değiştir | kaynağı değiştir]

Alt familya: Uropsilinae (Asya sivri köstebeğigiller)
- Cins: Uropsilus (Asya sivri köstebekleri)
- Anderson sivri köstebeği (Uropsilus andersoni)
- Narin sivri köstebek (Uropsilus gracilis)
- Meraklı sivri köstebek (Uropsilus investigator)
- Çin sivri köstebeği (Uropsilus soricipes)
Alt familya: Scalopinae (Yenidünya köstebeğigiller)
- Oymak: Condylurini (Yıldız burunlu köstebekgiller)
  - Cins Condylura (Yıldız burunlu köstebekler)
    - Yıldız burunlu köstebek (Condylura cristata)
- Oymak: Scalopini (Öz Yenidünya köstebeğigiller)
  - Cins: Parascalops (Tüy kuyruklu köstebekler)
    - Tüy kuyruklu köstebek (Parascalops breweri)
  - Cins: Scalopus (Doğu Amerika köstebekleri)
    - Doğu Amerika köstebeği (Scalopus aquaticus)
  - Cins: Scapanulus (Gansu köstebekleri)
    - Gansu köstebeği (Scapanulus oweni)
  - Cins: Scapanus (Batı Amerika köstebekleri)
    - Geniş ayaklı köstebek (Scapanus latimanus)
    - Kıyı köstebeği (Scapanus orarius)
    - Townsend köstebeği (Scapanus townsendii)
Alt familya: Talpinae (Eskidünya köstebeğigiller)
- Oymak: Talpini (Öz Eskidünya köstebeğigiller)
  - Cins: Euroscaptor (Asya köstebekleri)
    - Büyük Çin köstebeği (Euroscaptor grandis)
    - Kloss köstebeği (Euroscaptor klossi)
    - Uzun burunlu köstebek (Euroscaptor longirostris)
    - Himalaya köstebeği (Euroscaptor micrura)
    - Japon dağ köstebeği (Euroscaptor mizura)
    - Küçük dişli köstebek (Euroscaptor parviden)
  - Cins: Mogera (Uzak Doğu köstebekleri)
    - Niigata köstebeği (Mogera etigo)
    - Küçük Japon köstebeği (Mogera imaizumii)
    - Ada köstebeği (Mogera insularis)
    - Kobe köstebeği (Mogera kobeae)
    - Uzun köstebek (Mogera robusta)
    - Sado köstebeği (Mogera tokudae)
    - Japon köstebeği (Mogera wogura)
    - Kano köstebeği (Mogera kanoana)
    - Senkaku köstebeği (Mogera uchidai)
  - Cins: Parascaptor (Ak kuruklu köstebekler)
    - Ak kuyruklu köstebek (Parascaptor leucura)
  - Cins: Scaptochirus (Kısa suratlı köstebekler)
    - Kısa suratlı köstebek (Scaptochirus moschatus)
  - Cins: Talpa (Gerçek köstebekler)
    - Altay köstebeği (Talpa altaica)
    - Kör köstebek (Talpa caeca)
    - Kafkas köstebeği (Talpa caucasica)
    - Avrupa köstebeği (Talpa europaea)
    - Acem köstebeği (Talpa davidiana)
    - Doğu Akdeniz köstebği (Talpa levantis)
    - Batı Akdeniz köstebeği (Talpa occidentalis)
    - Roma köstebeği (Talpa romana)
    - Balkan köstebeği (Talpa stankovici)
- Oymak: Scaptonychini (Uzun kuyruklu köstebekgiller)
  - Cins: Scaptonyx (Uzun kuyruklu köstebekler)
    - Uzun kuyruklu köstebek (Scaptonyx fusicaudus)
- Oymak: Desmanini (Desmangilller)
  - Cins: Desmana (Rus desmanları)
    - Rus desmanı (Desmana moschata)
  - Cins: Galemys (Pirene desmanları)
    - Pirene desmanı (Galemys pyrenaicus)
- Oymak: Urotrichini (Japon sivri köstebeğigiller)
  - Cins: Dymecodon (Japon sivri köstebekleri)
    - True sivri köstebeği (Dymecodon pilirostri)
  - Cins: Urotrichus (Japon sivri köstebekleri)
    - Japon sivri köstebeği (Urotrichus talpoides)
- Oymak: Neurotrichini (Yenidünya sivri köstebeğigiller)
  - Cins: Neurotrichus (Yenidünya sivri köstebekleri)
    - Amerika sivri köstebeği (Neurotrichus gibbsii)

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Mammal Species of the World - Browse". www.departments.bucknell.edu. 17 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2023.
^ Savage, Robert J. G. (1986). Mammal Evolution: An Illustrated Guide (İngilizce). Facts on File Publications. s. 53. ISBN 978-0-8160-1194-0.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

British Kolombiya köstebekleri hakkında 29 Aralık 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 18 Kasım 2008 tarihinde erişildi.

[1] "Mammal Species of the World - Browse". www.departments.bucknell.edu. 17 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2023.

[2] Savage, Robert J. G. (1986). Mammal Evolution: An Illustrated Guide (İngilizce). Facts on File Publications. s. 53. ISBN 978-0-8160-1194-0.

[1]

[2]