Roma Sıcak Dönemi
| Roma Sıcak Dönemi | |
|---|---|
 | |
| Süre | MÖ 250- MS 400 |
| Konum | Roma sıcak periyodunun etkilediği alanlar: Akdeniz ve Kuzey Atlantik Okyanusu |
Roma Sıcak Dönemi, Avrupa ve Kuzey Atlantik'te yaklaşık MÖ 250'den MS 400'e kadar uzanan alışılmadık derecede sıcak bir hava dönemiydi.[1] Theophrastus (MÖ 371 – y. 287), Yunanistan'da dikilirse hurma ağaçlarının büyüyebileceğini ancak burada meyve veremediğini yazmıştır. Bugün de durum böyledir, bu da MÖ 4. ve 5. yüzyıllarda Güney Ege ortalama yaz sıcaklıklarının bir dereceye kadar modern sıcaklıkların derecesi içinde olduğu anlamına gelir. Bu ve o zamana ait diğer edebi parçalar, Yunan ikliminin temelde 2000'li yıllardakiyle aynı olduğunu doğruluyor. MÖ 3. yüzyılın sonlarında İtalyan Yarımadası'ndan ağaç halkaları, Hannibal'in MÖ 218'de ithal fillerle Alpleri geçtiği sıralarda oradaki ılıman koşullara işaret ediyor.[1]
Parthenon'da bulunan ağaçtan elde edilen dendrokronolojik kanıtlar, modern çeşitlilik modeline benzeyen MÖ 5. yüzyıldaki iklimin değişkenliğini göstermektedir.[1]
Dönemin sonunda, Güneybatı Florida'da, Dünya'ya ulaşan güneş radyasyonundaki bir azalmadan kaynaklanmış olabilecek bir soğuma kaydedildi. Bu, atmosferik dolaşım modellerinde bir değişikliği tetiklemiş olabilir.[2]
"Roma Sıcak Dönemi" ifadesi ilk kez 1995 yılındaki bir doktora tezinde göründü.[3] 1999 yılında Nature dergisinde yayınlanan bir makale ile popüler olmuştur.[4]
İklim temsilcilerinin çok daha büyük bir veri setine dayanan bir 2019 analizi de dahil olmak üzere daha yakın tarihli bir araştırma, varsayılan dönemin "Küçük Buz Devri" ve "Orta Çağ Sıcak Dönemi" gibi diğer daha sıcak veya daha soğuk sanayi öncesi dönemlerle birlikte küresel dönemler değil, bölgesel fenomenler olduğunu ortaya çıkardı.[5] Bu analiz PAGES 2k Consortium 2017 tarafından derlenen son 2.000 yıllık sıcaklık kaydı veri kümesini kullanır.[5]
Temsilciler[değiştir | kaynağı değiştir]
Polen[değiştir | kaynağı değiştir]
Galiçya'dan bir karotun yüksek çözünürlüklü polen analizi, 2003 yılında Roma Sıcak Dönemi'nin kuzeybatı İberya'da MÖ 250'den MS 450'ye kadar sürdüğü sonucuna vardı.[6]
Buzullar[değiştir | kaynağı değiştir]
Alp buzullarının 1986'da yapılan bir analizi, MS 100'den 400'e kadar olan dönemin önceki ve sonraki yüzyıllardan önemli ölçüde daha sıcak olduğu sonucuna vardı.[7] Geri çekilen Schnidejoch buzulundan çıkarılan yapıtlar, Tunç Çağı, Roma ve Orta Çağ Sıcak Dönemleri için kanıt olarak alınmıştır.[8]
Derin okyanus tortusu[değiştir | kaynağı değiştir]
1999'da okyanus akıntısı modellerinin derin okyanus tortusunun tanecikliğine dayalı olarak yeniden yapılandırılması, MS 150 dolaylarında doruğa ulaşan bir Roma Sıcak Dönemi olduğu sonucuna vardı.[4]
Yumuşakça kabukları[değiştir | kaynağı değiştir]
İzlanda'daki bir körfezdeki yumuşakça kabuklarında bulunan oksijen izotoplarının analizi, 2010'da İzlanda'nın MÖ 230'dan MS 140'a kadar sıcak bir dönem yaşadığı sonucuna vardı.[9]
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c Cambell (1998). "Late Holocene similar to 1500yr climatic periodicities and their implications". Geology. 26: 471-473. doi:10.1130/0091-7613(1998)026<0471:LHYCPA>2.3.CO;2.
- ^ Wang (2013). "Seasonal climate change across the Roman Warm Period/Vandal Minimum transition using isotope sclerochronology in archaeological shells and otoliths, southwest Florida, USA". Quaternary International. 308-309: 230-241. doi:10.1016/j.quaint.2012.11.013.
- ^ Stable isotopic record of climatic and environmental change in continental settings (PhD tez). Ann Arbor: University of Michigan. 1995. 7 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2023.
The Roman warm period though it has been suggested was responsible in part for advances in civilization, also had a dangerous side.
- ^ a b Bianchi GG, McCave IN (February 1999), "Holocene periodicity in North Atlantic climate and deep-ocean flow south of Iceland", Nature, 397 (6719), ss. 515-7, doi:10.1038/17362
- ^ a b Werner (July 2019). "No evidence for globally coherent warm and cold periods over the preindustrial Common Era" (PDF). Nature. 571 (7766): 550-554. doi:10.1038/s41586-019-1401-2. ISSN 1476-4687. PMID 31341300. 28 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 12 Nisan 2023.
- ^ Desprat (2003). "Revealing climatic variability of the last three millennia in northwestern Iberia using pollen influx data". Earth and Planetary Science Letters. 213 (1–2): 63-78. doi:10.1016/S0012-821X(03)00292-9.
- ^ Röthlisberger, F. (1986), 10,000 Jahre Gletschergeschichte der Erde, Sauerländer, ISBN 978-3794127979
- ^ Imogen Foulkes, Alpine melt reveals ancient life 12 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., BBC News, 24 August 2008.
- ^ "Two millennia of North Atlantic seasonality and implications for Norse colonies", Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A., 107 (12), March 2010, ss. 5306-10, doi:10.1073/pnas.0902522107, PMC 2851789 $2, PMID 20212157
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- "Highly variable Northern Hemisphere temperatures reconstructed from low- and high-resolution proxy data", Nature, 433 (7026), 10 Şubat 2005, ss. 613-617, doi:10.1038/nature03265, PMID 15703742. Corrigendum: Moberg et al. 2006.
- "Corrigendum: Highly variable Northern Hemisphere temperatures reconstructed from low- and high-resolution proxy data", Nature, 439 (7079), 23 Şubat 2006, s. 1014, doi:10.1038/nature04575.
- "Palaeoclimate", Climate Change 2007: The Physical Science Basis. Contribution of Working Group I to the Fourth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change, Cambridge, UK and New York, NY, USA: Cambridge University Press, 2007, ISBN 978-0-521-88009-1, 16 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. (pb: 978-0-521-70596-7).
- "A late Quaternary climate reconstruction based on borehole heat flux data, borehole temperature data, and the instrumental record" (PDF), Geophysical Research Letters, 35 (13), 4 Temmuz 2008, doi:10.1029/2008GL034187, 27 Şubat 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- "Proxy-based reconstructions of hemispheric and global surface temperature variations over the past two millennia", Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America, 105 (36), 9 Eylül 2008, ss. 13252-13257, doi:10.1073/pnas.0805721105, PMC 2527990 $2, PMID 18765811.
- "Climate 'hockey stick' is revived", BBC News, 1 Eylül 2008, 7 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 18 Mayıs 2011
- Arctic Warming Overtakes 2,000 Years of Natural Cooling, University Corporation for Atmospheric Research, 3 Eylül 2009, 27 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 19 Mayıs 2011.
- "Global Warming Reverses Long-Term Arctic Cooling", Scientific American, 4 Eylül 2009, 19 Mart 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 19 Mayıs 2011.
- "Recent warming reverses long-term arctic cooling", Science, 325 (5945), 4 Eylül 2009, ss. 1236-1239, doi:10.1126/science.1173983, PMID 19729653.
- "Global Signatures and Dynamical Origins of the Little Ice Age and Medieval Climate Anomaly", Science, 326 (5957), 27 Kasım 2009, ss. 1256-1260, doi:10.1126/science.1177303, PMID 19965474.
- "A New Reconstruction of Temperature Variability in the Extra-Tropical Northern Hemisphere During the Last Two Millennia" (PDF), Geografiska Annaler: Series A, Physical Geography, 92 (3), September 2010, ss. 339-351, doi:10.1111/j.1468-0459.2010.00399.x, 24 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF), erişim tarihi: 12 Nisan 2023.
- "Northern Hemisphere temperature patterns in the last 12 centuries", Climate of the Past, 8 (1), 2012, ss. 227-249, doi:10.5194/cp-8-227-2012.
- Scheidel, Walter, (Ed.) (2007). "Ecology". The Cambridge Economic History of the Greco-Roman World. Cambridge, UK: Cambridge University Press. doi:10.1017/chol9780521780537.003. ISBN 978-0-511-46707-3. OCLC 263074667. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım); Birden fazla|editör1=ve|editör-soyadı=kullanıldı (yardım) - PAGES 2k Consortium (11 Temmuz 2017). "A global multiproxy database for temperature reconstructions of the Common Era - Scientific Data". Scientific Data. 4 (1): 170088. doi:10.1038/sdata.2017.88. PMC 5505119 $2. PMID 28696409.