Gelecek 100 Yıl

Gelecek Yüz Yıl

Yazar	George Friedman
Türler	Kurgu, Savaş
Yayım	Mart 2009
ISBN	0-385-51705-X

Gelecek 100 Yıl, George Friedman'ın 2009 yılında çıkarılan bir kitabı. Friedman kitapta, 21. yüzyılın başlıca jeopolitik olaylarını ve eğilimlerini öngörmeye çalışıyor. Friedman ayrıca, bu dönemde gerçekleşebilecek teknoloji ve kültür değişiklikleri üzerine kitapta spekülasyon yapıyor.

Genel bakış

Friedman, Amerika Birleşik Devletleri'nin 21. yüzyılda hakim küresel süper güç olarak kalacağını ve 21. yüzyılın tarihinin başta diğer dünya güçlerinin Amerikan hakimiyetine meydan okumaya yönelik girişimlerinden oluşacağını öngörüyor. Temel olarak yüzyılın jeopolitiği ve savaşları ile ilgili olarak kitap, 21. yüzyıl için bazı ekonomik, sosyal ve teknolojik öngörüler de yapmaktadır.

İkinci Soğuk Savaş

2010'larda ABD ve İslamcı köktendinciler arasındaki çatışma ortadan kaybolacak ve Birleşik Devletler ile Rusya arasında daha az kapsamlı ve ilkinden daha kısa sürecek ikinci bir Soğuk Savaş olacak. Bu, Rusya'nın askeri yeteneklerin birikimi ile birlikte, etki alanını Orta ve Doğu Avrupa'ya yaymaya yönelik Rus girişimleri ile karakterize olacak. Bu süre zarfında, Rusya ordusu Amerika Birleşik Devletleri için bölgesel bir meydan okuma olacak. Birleşik Devletler, bu dönemde tamamı kendini Rus jeopolitik tehditlerine karşı koymaya adanmış bazı Orta ve Doğu Avrupa ülkelerine yakın bir müttefik haline gelecektir. Friedman, kitabın Amerika Birleşik Devletleri'nin muhtemelen Doğu Avrupa ülkelerinin yakın bir müttefiki haline geldiğini söylüyor: Polonya, Çek Cumhuriyeti, Slovakya, Macaristan ve Romanya. 2015 yıllarında Doğu Avrupa'daki ülkeler tarafından Polonya tarafından yönetilen bir askeri ittifak oluşturulmaya başlanacak ve bu kitapta "Polonya Bloku" olarak anılacaktır.

2020'lerin başında Yeni Soğuk Savaş, Rusya'nın azalan nüfusu ve zayıf altyapısı ile birlikte Rusya üzerindeki ekonomik gerginlik ve siyasi baskı Rusya'nın federal hükûmetinin, Sovyetler Birliği'nin dağılması gibi tamamen çökmesine neden olduğunda sona erecek. Diğer eski Sovyetler Birliği ülkeleri de parçalanacak.

Bu zamanlarda anakara Çin'de siyasi ve kültürel olarak parçalanacak. Kitap, 1980'den bu yana Çin'in hızlı ekonomik gelişmesinin, Çin toplumunda iç baskılara ve eşitsizliklere neden olacağını iddia ediyor. ÇHC'deki bölgesel gerginlik zengin kıyı bölgeleriyle yoksul iç bölgeler arasında artacaktır. Friedman, iki muhtemel senaryo sunuyor; hükûmetin dış çıkarları ihlal edeceğini ve ülkeyi parçalamasını engellemek için bir demir yumrukla yönetileceğini ya da Çin'in parçalanacağını ve merkezi yönetimin gerçek gücünü yitirirken illerin gittikçe özerkliğinin güçleneceği. Parçalanmanın en olası senaryo olduğu varsayımı olduğu için Friedman kitapta bunun üzerinden devam ediyor.

2020'lerde Rus hükûmetinin çökmesi ve anakara Çin'in parçalanması Avrasya'yı genel bir kaosa bırakacaktır. Diğer güçler daha sonra bölgede iletecek ya da nüfuz alanlarını tesis edecek ve birçok durumda bölgesel liderler ayrılacaktır. Rusya'da Çeçenistan ve diğer Müslüman bölgeler ile Uzak Doğu Rusyası (Yakutistan ve diğer Sibirya ülkeleri) bağımsız olacak, Finlandiya Kareliya'yı ekleyecek, Romanya Moldova'yı ilhak edecek, Tibet bağımsızlığını Hindistan'ın yardımıyla elde edecek, Tayvan (ÇHC) etkisini anakara Çin'e taşıyacaktır. Birleşik Devletler, Avrupa güçleri ve Japonya anakara Çin'de bölgesel etki alanlarını yeniden yaratacak.

Yeni Güçler Ortaya Çıkıyor

2020 ve 2030'larda Avrasya'da üç ana güç ortaya çıkacak: Türkiye, Polonya ve Japonya. Başlangıçta ABD tarafından desteklenen Türkiye, nüfuz alanını genişletecek ve Osmanlı İmparatorluğu döneminde olduğu gibi bölgesel bir güç haline gelecektir. Türk nüfuz alanı, eski Osmanlı toprakları ve kuzeyde Rusya ve diğer eski Sovyetler Birliği ülkelerine giderek parçalanmış Arap dünyasına uzanacaktır. İsrail güçlü bir ulus olmaya devam edecek ve yakın çevredeki Türk nüfuz alanının dışında kalacak tek ülke olacaktır. Ama İsrail, Türkiye'nin askeri ve siyasi gücü nedeniyle Türkiye ile barınmak zorunda kalacak.

Bu arada, Japonya ekonomik etki alanını kıyı Çin, Rusya Uzakdoğusu ve birçok Pasifik Adasına taşıyacak. Friedman, Japonya'nın bu dönemde dış politikasını değiştirerek jeopolitik açıdan daha agresif hale geleceğini ve büyük bir askeri birikimin başlayacağını öngörüyor. Friedman, Japonya'nın bölgede bu süre boyunca Doğu Asya'da iktidarı ele geçirecek bir askerî gücü inşa edeceğini öngörüyor.

Son olarak, Polonya askeri ittifakı "Polonya Bloğu"na liderliğini sürdürecek ve müttefikleri ile Polonya ve müttefikleri Polonya-Litvanya Birliği zamanında olduğu gibi büyük bir güç olacak. Şimdi önemli bir askeri güce sahip olan Polonya, ekonomik nüfuzunu eskiden Avrupa Rusya'sına genişletecek ve İdil Nehri Vadisinin önemli ekonomik bölgesindeki nüfuzuyla Türkiye ile rekabet etmeye başlayacak. Bu zaman zarfında, askeri kullanıma yönelik uzay programları ortaya çıkmaya başlayacak ve Japonya ve Türkiye uzaya askeri üretimlere başlayacak.

Gerginlik Oluşturuyor

Bu dönemin başında, Amerika Birleşik Devletleri üç güçle müttefik olacak. 2020'ye gelindiğinde, Birleşik Devletler 75 yıl boyunca Türkiye ve Japonya ile ittifak kuracak. Bununla birlikte, İkinci Soğuk Savaşın sona ermesinden ve Rusya'nın çöküşünden sonraki yıllarda, Birleşik Devletler, Türkiye ve Japonya askeri güçlerini ve ekonomik nüfuzlarını genişlettikçe yavaş yavaş huzursuz hale gelecektir. Bölgesel etki alanlarını kuran Türkiye ve Japonya, Amerikan çıkarlarını tehdit etmeye başlayacak. Türk ve Japon deniz gücünün büyümesi ve uzayda askeri faaliyetleri, Amerika Birleşik Devletleri için özellikle rahatsız edici olacaktır.

Benzer ilgi alanlarına sahip olan Japonya ve Türkiye'nin, muhtemelen Amerika'nın ezici küresel gücüne karşı koymak amacıyla bu dönemin sonlarına doğru bir ittifak oluşturacağını öngörüyor. Kitap ayrıca, kesin olmasa da, Almanya ve Meksika'nın bu Birleşik Devletler karşıtı koalisyona üye olabileceğini yazıyor. Bu önümüzdeki yüzleşmede, Birleşik Devletler, muhtemelen bir restabilize edilmiş Çin, Hindistan, Birleşik Kore, Birleşik Krallık ve "Polonya Bloku" ile ittifaka gidecek. 2040'lara gelindiğinde, bu iki ittifak arasında küresel bir gerilim ve rekabet olacaktır.

Demografik Değişim

Kitap ayrıca, özellikle Avrupa'da olmak üzere gelişmiş ülkelerde düşük doğum oranlarının yıllarca düşmesinin, 21. yüzyılın ilk yarısı boyunca dramatik kültürel, sosyal ve siyasi değişimlere neden olacağını öngörüyor. Bu ülkeler giderek yaşlanan nüfus nedeniyle ekonomik ve sosyal gerginlik yaşayacaklar. Sonuç olarak, 2020 ve 2030'lu yılların arasında, batılı ülkeler göçmenler için yarışmaya başlayacaklar. Özellikle, Birleşik Devletler göç kontrollerini büyük ölçüde kolaylaştıracak ve yabancılarla - özellikle de Meksikalıları - Amerika Birleşik Devletleri'ne göç etmek için ikna etmeye çalışacaktır.

Ancak yüzyılın sonlarında, robotlar işleri bırakmaya başlayınca, büyük işsizlik yaşanacak ve emek fazlalığı çeken Birleşik Devletler, yeniden göçü sınırlamak için harekete geçecek.

3. Dünya Savaşı

21'inci yüzyılın ortalarında, 2050 yılının civarında, Amerika Birleşik Devletleri, "Polonya Bloku", İngiltere, Hindistan ve Çin'in bir tarafta, Türkiye ve Japonya'nın diğer tarafta olduğu bir Üçüncü Dünya Savaşı gerçekleşecektir. Almanya ve Fransa savaşın son safhalarında Türkiye ve Japonya tarafında savaşa katılacak. Kitabın verdiği bilgiye göre, savaş muhtemelen ABD ve müttefikleri aleyhine koordine edilen bir Türk-Japon saldırı saldırısı ile başlatılacak. Kitapta Friedman, saldırının Amerikalıların tamamen gözetim altına alınacağı ve 24 Kasım 2050'de (Şükran Günü) potansiyel bir zaman olarak hipotez kuracağı bir dönemde gerçekleşeceğini öngörüyor.

Türk-Japon ittifakının ilk saldırısıyla ABD ve müttefiklerinin askeri yetenekleri engellenecek. Böylece, Türk-Japon ittifakı, ABD'nin Türk-Japon ittifakının bir diğer süper güç olarak statüsünü kabul etmesini talep ederek müzakerelere başlamaya çalışacak. Bununla birlikte, ABD Avrasya'ya karşı Türk ve Japon hegemonyasını kabul etmeyi reddeden şartları reddedecek ve savaşa girecek. Türk-Japon ittifakı başlangıçta ABD ordusu tarafından engellendikten sonra askeri avantaja sahip olacak. Bununla birlikte, savaş ilerledikçe ABD yeniden inşa edip askeri yeteneklerini artırdığı ve yeni askeri teknolojilerin kullanımına öncülük ettiği için güç dengesi değişmeye başlayacak. Savaş Amerika Birleşik Devletleri ve müttefiklerinin zaferiyle sona erecek.

Savaş Sonrası

Savaşı takiben, Birleşik Devletler 2050'lerde başlayan ve 2060'lı yılların sonlarına dek süren savaş sonrası ekonomik patlamanın tadını çıkaracak. Ekonomik patlama, dramatik ekonomik büyümeyi teşvik edecek ve dünya çapında Amerikan etkisini artıracak yeni teknolojilerin geliştirilmesine yol açan savunma harcamalarının artması sonucunda ortaya çıkacaktır.

Birleşik Devletler, dünya üzerinde askeri ve siyasi olarak egemen olmaya devam edecek ve uzay üzerindeki egemenliğini de pekiştirecek. Özellikle, diğer güçlerin uzaya askeri yatırım geliştirmelerini engellemek için çalışacaktır. Bu arada, Türkiye, kendi etki alanını kaybedecek olsa da, fiili imparatorluğu yenilginin bir sonucu olarak artan oranda gerginleşmesine rağmen, etki alanının büyük kısmını koruyacaktır. ABD tarafından dikte edilen ve 3. Dünya Savaşı'ndaki anlaşma uyarınca, Japonya ve Türkiye'ye askeri kısıtlamalar getirilecek, ancak teorikte kalacak.

Bu arada, Polonya Bloku'nun savaşın bir sonucu olarak genişlediği için Polonya'nın gücü büyüyecek. Altyapısı ve ekonomisi parçalanmasına ve özellikle ağır kayıplara uğramasına rağmen Polonya, Polonya Bloku'nun artan nüfuz alanını ekonomisini yeniden inşa etmek için kullanacak. ABD, Polonya Bloku'nun artan bir potansiyel tehdit olarak büyüyen gücüne bakmaya başlayacak. Avrupa'da Polonya hegemonyasını önlemek için, Birleşik Devletler, Polonya'nın Avrupa'ya hakim olmasını önlemek için eski düşmanı olan Türkiye ve İngiltere ile aynı hizada olacak ve Polonya'nın askeri amaçlarla alan kullanmasına engel olacak.

Tahminlerin revizyonu

Rusya ve Çin'in Parçalanması

2015 yılında Stratfor, Rusya ve Çin hakkındaki kitapta öngörüleri revize eden 2015-2025 için on yıllık bir tahmini yayınladı. Rus hükûmetinin tamamen çöküşünden ziyade, Rus hükûmetinin gücünün çoğunu kaybedeceği ve ülke yavaş yavaş bir dizi yarı özerk bölgede parçalanacağı öngörülüyordu. Kitap, Çin'in parçalanmasının otoriter bir kuralın yeniden dayatılmasından daha olası olduğunu öne sürerken, bölgesel parçalanmanın Çin için daha az muhtemel bir senaryo olduğunu öngörüyor ve en muhtemel sonuç, Katı otoriter bir kural. Günümüzde, bunun, üçüncü dünya savaşı ve Meksika ile olan çatışma gibi kitaplar için ne gibi etkileri olduğu daha bilinmiyor.

İnceleme

• San Francisco Chronicle4 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Kaynakça

Gelecek 100 Yıl. Pegasus Yayınları. Mart 2009. s. 320.