Şaori Kalesi

Şaori Kalesi
შაორის ციხე
	Şaori Kalesi
Genel bilgiler
Konum	Ahalkalaki Belediyesi, Samtshe-Cavaheti, Gürcistan
Koordinatlar	41°29′06″K 43°44′45″D / 41.48500°K 43.74583°D
Yükseklik
Zirve	Kiklop duvar örgüsü

Şaori Kalesi (Gürcüce: შაორის ციხე) Güney Gürcistan'ın Samtshe-Cavaheti bölgesindeki Ahalkalaki Belediyesinde yer alan bir Tunç Çağı megalit yapısıdır. Kale, taş yapı tekniği kullanılarak inşa edilen bir kiklop duvar örgüsüdür. Sıradışı bir plana ve dairesel boşluklu eşkenar dörtgen şekle sahip olan yapı, denizden 2752 metre yükseklikteki Şaori dağının tepesinde konumlanmıştır. Küçük Kafkasya dağlarında yer alan kale, Paravani Gölünün kuzeybatısındadır.^[1]^[2] Kale, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.^[3]

Mimarisi[değiştir | kaynağı değiştir]

Eskiden yerel olarak Korogli (Türkçedeki Köroğlu'ndan türemiş) olarak bilinen Şaori kalesi, Paravani gölünün çevresinde stratejik olarak inşa edilmiş Abuli Kalesi ile birçok topoğrafik ve mimari ortak özelliğe sahiptir.^[1]

Şaori kalesi, harç kullanılmadan büyük bazalt bloklarla inşa edilmiştir. Her biri dik bir tepe üzerine yerleştirilmiş iki bölümden oluşur. En yüksek alanda inşa edilmiş olan orta kısım, düzgün olmayan bir dikdörtgen plana sahiptir ve doğu tarafındaki kapısı bir metre genişliğinde ve 1,3 metre yüksekliğindedir.^[4] Şaori'nin konumu ve mekansal planlaması bir iç merkez olma ihtimalini neredeyse ortadan kaldırır.^[2]^[4] Aksine, dini amaçlar için kullanılmış olabilir.^[4]

Tarihi ve mimari arka planı[değiştir | kaynağı değiştir]

Şaori kalesinden ilk olarak 18. yüzyılın başlarında Gürcü bilgin Prens Vahushti'nin coğrafya kitabında bahsedilmektedir.^[1] Leon Melikset-Bek, 1938'de Gürcistan'daki monolitik anıtları (Şaori dahil) sistematik olarak incelemeye çalışan ilk kişiydi.^[4]

Şaori'de hiçbir arkeolojik kazı yapılmamıştır, bu da anıtın hangi kültürün izlerini taşıdığını veya kesin bir şekilde hangi tarihte yapıldığının belirlenmesini zorlaştırmaktadır.^[4]^[5] Kale, kullanılan malzemeler ve yapım tekniği olarak Trialeti mezar höyüklerine benzemektedir. Bu bilgi yapının muhtemelen MÖ 2. binyılın ilk yarısında inşa edildiğini işaret etmektedir.^[4]

Genel olarak, kiklop kalelerin yayılması, Orta-Geç Tunç Çağında Güney Kafkasya'daki toplumsal değişimlerin arkeolojik bir kanıtıdır. Ayrıca toplumsal farklılaşma ve yeni güçlenen elitlerin ortaya çıkışını yansıtmaktadır. Bu kaleler tipik olarak dağların dik yamaçlarında inşa edilmiştir. Yerleşim dağılımı ve kültürel materyal, bu tepe alanlarından sorumlu olanların ekilebilir alan ve kaynaklar üzerinde kontrol sahibi olduklarını göstermektedir, ancak bu kaleleri kendi iç bölgeleri için ekonomik ve savunma amacıyla yapmış da olabilirler.^[2]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b ^c Berdzenishvili, D. (2002). "ჯავახეთის ძველი სიმაგრეები [Old fortresses of Javakheti]". ჯავახეთი. ისტორია და თანამედროვეობა [Javakheti. History and the Present] (Gürcüce). Akhaltsikhe. ss. 181-203.
^ ^a ^b ^c Sagona, Antonio (2017). The Archaeology of the Caucasus: From Earliest Settlements to the Iron Age. Cambridge University Press. ss. 378-379, 385-386. ISBN 9781139061254.
^ "List of Immovable Cultural Monuments" (PDF) (Gürcüce). National Agency for Cultural Heritage Preservation of Georgia. 12 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 3 Temmuz 2019.
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Narimanishvili, Goderdzi; Khimshiashvili, Kakha (2009). "The Bronze Age Settlements from Trialeti". Skinner, Peter; Tumanishvili, Dimiti; Shanshiashvili, Anna (Ed.). Vakhtang Beridze 1st International Symposium of Georgian Culture — Georgian art in the context of European and Asian cultures; June 21-29, 2008, Georgia (PDF). Tiflis. ss. 30-31. ISBN 978-9941-0-2005-6. 23 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2019.
^ Shanshashvili, Nino; Narimanishvili, Goderdzi (2014). "Environment and Dwelling in the Early and Middle Bronze Ages South Caucasus". Narimanishvili, Goderdzi (Ed.). International Conference: Problems of Early Metal age Archaeology of Caucasus and Anatolia. November 19-23, 2014 November 19-23, 2014, Georgia (PDF). Tiflis. s. 247. ISBN 978-9941-0-7134-8. 1 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 17 Ekim 2020.

[jav-1] Berdzenishvili, D. (2002). "ჯავახეთის ძველი სიმაგრეები [Old fortresses of Javakheti]". ჯავახეთი. ისტორია და თანამედროვეობა [Javakheti. History and the Present] (Gürcüce). Akhaltsikhe. ss. 181-203.

[sag-2] Sagona, Antonio (2017). The Archaeology of the Caucasus: From Earliest Settlements to the Iron Age. Cambridge University Press. ss. 378-379, 385-386. ISBN 9781139061254.

[3] "List of Immovable Cultural Monuments" (PDF) (Gürcüce). National Agency for Cultural Heritage Preservation of Georgia. 12 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 3 Temmuz 2019.

[gacc-4] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Narimanishvili, Goderdzi; Khimshiashvili, Kakha (2009). "The Bronze Age Settlements from Trialeti". Skinner, Peter; Tumanishvili, Dimiti; Shanshiashvili, Anna (Ed.). Vakhtang Beridze 1st International Symposium of Georgian Culture — Georgian art in the context of European and Asian cultures; June 21-29, 2008, Georgia (PDF). Tiflis. ss. 30-31. ISBN 978-9941-0-2005-6. 23 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2019.

[5] Shanshashvili, Nino; Narimanishvili, Goderdzi (2014). "Environment and Dwelling in the Early and Middle Bronze Ages South Caucasus". Narimanishvili, Goderdzi (Ed.). International Conference: Problems of Early Metal age Archaeology of Caucasus and Anatolia. November 19-23, 2014 November 19-23, 2014, Georgia (PDF). Tiflis. s. 247. ISBN 978-9941-0-7134-8. 1 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 17 Ekim 2020.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]