Otorite

Otorite

Max weber otorite tiplerini 3'e ayirir: geleneksel otorite, karizmatik otorite ve hukuksal (demokratik) otorite. geleneksel otorite, geleneklerin buyuk saygi gordugu, toplumsal duzenin agir degistigi* toplumlarda ve kurumlarda gorulur (ataerkil aile, feodal toplum gibi). bu gibi ortamlarda iktidarin kaynagi; gelenekler ya da yerlesik inanclardir.

karizmatik otorite, onderin olaganustu gibi gorunen niteliklerinden dogar. iktidarin kaynagi, bizzat kisinin dogustan sahip olduguna inanilan ozelliklerdir. buyuk bir kahraman ya da cok zor kosullar icinde toplumu cikis yoluna sokabilmis olan bir onderin iktidarinin kokeninde karizmatik otorite bulunur. cogu zaman mantikla arastirilmadan, onun olaganustu niteliklere sahip olduguna inanilir (ataturk, mao, castro gibi).

hukuksal (demokratik) otorite, ne geleneklerden, ne de olaganustu kisisel niteliklerden kaynaklanir. bu tur otorite soz konusu oldugunda, iktidarin kaynagini akil ve kurallar olusturur. kisiler belli kurallara gore iktidara gelir, belirli sinirlar icinde yetkilerini kullanir ve belirli kurallara gore iktidardan uzaklasirlar.

bu uc "mesru" iktidar kaynagina, genelde mesru sayilmayan; kaba guce ve baskiya dayali otorite de eklenebilir. koklu siyasal rejim degisikliklerinin en azindan baslangic donemlerinde, siyasal iktidarlarin ana kaynagini bu tur bir otorite olusturur. zamanla diger otorite turleri devreye girer.