Himalaya sediri: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
Değişiklik özeti yok Etiket: nowiki içeriyor |
Değişiklik özeti yok |
||
| 14. satır: | 14. satır: | ||
== Genel özellikleri == |
== Genel özellikleri == |
||
Daha sonraki dalları ve sonunda sarkık dalları olan düz büyüyen bir ana gövdesi olan hızlı büyüyen ağaçtır. Sonuç olarak, ağaç, özellikle genç olanlar, önce geniş ve piramidal olan, ancak daha sonra büyüdükçe düzleşen dekoratif bir taç şekli geliştirir. Doğal yaşam alanı olan Himalayalar'da, ağaç 60-70 m yüksekliğe kadar büyüyebilir. İğne yapraklar, 30 adede kadar birlikte paketlenmiş olarak gruplar halinde büyür. Hafif kavisli, lacivert-yeşil ve diğer ''[[Cedrus]]'' türlerine göre daha uzundurlar. Oval, dik kozalaklar tek tek veya çiftler halinde büyür ve yuvarlak bir tepeye sahiptir. Fidanlar özellikle dona karşı hassastır ve rüzgardan korunan güneşli bir yer gerektirir. ''Cedrus deodara'', yüksek pH'lı topraklarda iyi gelişmez.<ref> |
Daha sonraki dalları ve sonunda sarkık dalları olan düz büyüyen bir ana gövdesi olan hızlı büyüyen ağaçtır. Sonuç olarak, ağaç, özellikle genç olanlar, önce geniş ve piramidal olan, ancak daha sonra büyüdükçe düzleşen dekoratif bir taç şekli geliştirir. Doğal yaşam alanı olan Himalayalar'da, ağaç 60-70 m yüksekliğe kadar büyüyebilir. İğne yapraklar, 30 adede kadar birlikte paketlenmiş olarak gruplar halinde büyür. Hafif kavisli, lacivert-yeşil ve diğer ''[[Cedrus]]'' türlerine göre daha uzundurlar. Oval, dik kozalaklar tek tek veya çiftler halinde büyür ve yuvarlak bir tepeye sahiptir. Fidanlar özellikle dona karşı hassastır ve rüzgardan korunan güneşli bir yer gerektirir. ''Cedrus deodara'', yüksek pH'lı topraklarda iyi gelişmez.<ref name="vdberk" >web kaynağı |başlık=''Cedrus deodara'' |url=https://www.vdberk.com.tr/agaclar/cedrus-deodara/ |website=www.vdberk.com.tr |erişimtarihi=19 Ekim 2021 |dil=tr-TR}}</ref> |
||
== IUCN Kırmızı listesi == |
== IUCN Kırmızı listesi == |
||
| 33. satır: | 33. satır: | ||
== Kullanım ve Ticaret bilgileri == |
== Kullanım ve Ticaret bilgileri == |
||
''Cedrus deodara'' Pakistan, Keşmir ve Kuzeybatı Hindistan'da çok önemli bir kereste ağacıdır. Güçlü ve dayanıklı odunu çoğunlukla inşaat için kullanılır. Diğer kullanımlar genel marangozluk ve mobilyadır. Kokulu bir yağ, odun yongalarından ve talaştan damıtılabilir. İlk kez 1822'de İngiltere'de süs ağacı olarak tanıtıldı, ancak bir park ağacı olarak iki Akdeniz türünden daha az yaygın olmaya devam ediyor. Genellikle 'geç' dona karşı bunlardan daha hassastır ve ayrıca daha fazla nem gerektirir. Genç ağaçların özellikle sarkık liderlerle belirgin bir görünümü vardır ve bahçelerde yaygın olarak kullanılır. Bu kullanım, bodur formları ve değişen renkleri dahil olmak üzere farklı görünüme sahip çeşitlerin seçimine yol açmıştır; bunların çoğu Orta Avrupa'da yetiştirilmektedir.<ref name="ıucn" /> |
''Cedrus deodara'' Pakistan, Keşmir ve Kuzeybatı Hindistan'da çok önemli bir kereste ağacıdır. Güçlü ve dayanıklı odunu çoğunlukla inşaat için kullanılır. Diğer kullanımlar genel marangozluk ve mobilyadır. Kokulu bir yağ, odun yongalarından ve talaştan damıtılabilir. İlk kez 1822'de İngiltere'de süs ağacı olarak tanıtıldı, ancak bir park ağacı olarak iki Akdeniz türünden daha az yaygın olmaya devam ediyor. Genellikle 'geç' dona karşı bunlardan daha hassastır ve ayrıca daha fazla nem gerektirir. Genç ağaçların özellikle sarkık liderlerle belirgin bir görünümü vardır ve bahçelerde yaygın olarak kullanılır. Bu kullanım, bodur formları ve değişen renkleri dahil olmak üzere farklı görünüme sahip çeşitlerin seçimine yol açmıştır; bunların çoğu Orta Avrupa'da yetiştirilmektedir.<ref name="ıucn" /> |
||
== Kültivarlar == |
|||
*'''''Cedrus deodara'' 'Bushes Electra':''' 6-8 m yüksekliğinde, hızlı büyüyen; tacı sütunlu, koyu renkli, yoğun; yaprak maviyeşil; Çiçekler yeşil, mis kokulu. |
|||
*'''''Cedrus deodara'' 'Aurea':''' 15-20 (30) m yüksekliğinde; taç gençken geniş piramidal, daha sonra geniş, basık, yoğun; yaprak, demetler halinde iğneler, sarı ila yeşilimsi sarı, 2,5-5 cm. |
|||
*'''''Cedrus deodara'' 'Karl Fuchs':''' 15- 20 (30) m yüksekliğinde; taç dar piramidal, yoğun; yaprak, demetler halinde iğneler, gümüşi grimsi mavi, 2,5-5 cm. |
|||
*'''''Cedrus deodara'' 'Pendula':''' 5 m'ye kadar yükselir; taç, geniş sarkık, yoğun, değişken büyüyen; yaprak, demetler şeklinde. |
|||
*'''''Cedrus deodara'' 'Robusta':''' 12-15 m yüksekliğinde; taç, geniş piramidal, yarı açık; yaprak demetler halinde, iğneler koyu mavimsi yeşil, 8 cm'ye kadar.<ref name="vdberk" /> |
|||
{{temiz}} |
{{temiz}} |
||
== Kaynakça == |
== Kaynakça == |
||
Sayfanın 19.50, 19 Ekim 2021 tarihindeki hâli
| Himalaya sediri | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||
| Korunma durumu | |||||||||||||||
 Asgari endişe altında (IUCN 3.1) | |||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| İkili adlandırma | |||||||||||||||
| Cedrus deodara (Roxb. ex D.Don) G.Don, in J.C.Loudon, Hort. Brit.: 388 (1830).
| |||||||||||||||
Himalaya sediri (Cedrus deodara), çamgiller (Pinaceae) familyasından Batı Himalaya'larda yetişen sedir bir türü.
Genel özellikleri
Daha sonraki dalları ve sonunda sarkık dalları olan düz büyüyen bir ana gövdesi olan hızlı büyüyen ağaçtır. Sonuç olarak, ağaç, özellikle genç olanlar, önce geniş ve piramidal olan, ancak daha sonra büyüdükçe düzleşen dekoratif bir taç şekli geliştirir. Doğal yaşam alanı olan Himalayalar'da, ağaç 60-70 m yüksekliğe kadar büyüyebilir. İğne yapraklar, 30 adede kadar birlikte paketlenmiş olarak gruplar halinde büyür. Hafif kavisli, lacivert-yeşil ve diğer Cedrus türlerine göre daha uzundurlar. Oval, dik kozalaklar tek tek veya çiftler halinde büyür ve yuvarlak bir tepeye sahiptir. Fidanlar özellikle dona karşı hassastır ve rüzgardan korunan güneşli bir yer gerektirir. Cedrus deodara, yüksek pH'lı topraklarda iyi gelişmez.[1]
IUCN Kırmızı listesi
Cedrus deodara'nın ağaç kesimi hiç şüphesiz nüfusu etkilemiştir, muhtemelen en fazla ağaç kesilen bu alanlardaki daha büyük ağaçları ortadan kaldırmıştır. Birçok alanda yenilenme meydana geldi ve hala birçok geniş orman kaldı. Bu tür en az endişe vericidir.[2]
Coğrafi dağılım bilgileri
Doğu Afganistan (Hindu Kush), KB Pakistan (Karakoram), Çin'den kaydedildi: GB Xizang [Tibet], Keşmir'den Batı Nepal'e.[2]
Nüfus bilgileri
Yerel olarak yaygın ve baskındır. Genel nüfus eğilimi belirsizdir, çünkü ağaç kesme oranı yenilenme oranından fazla olmayabilir.[2]
Habitat ve Ekoloji bilgileri
Cedrus deodara yüksek bir dağ ağacıdır, ancak Himalaya'da çok çeşitli habitatlarda bulunur. Yayılış alanının batı kesiminde 17.00 m ile 3.000 m arasında, iklimin daha az kuru olduğu doğu kesiminde ise 1.300 m ile 3.300 m arasında kuşak halinde yetişir. Çeşitli alpin litosollerinde yetişir. İklim nemli musondur, ancak Doğu Himalayalarında artan nem sınırlayıcı bir faktördür; batıya doğru, dağılımının en batı kesiminde yıllık 750 mm'den az yağışla orta derecede kuru hale gelir. Daha yüksek kotlarda, diğer türlerin yanı sıra Abies pindrow, Nepal'de Abies spectabilis, Pinus wallichiana, Picea smithiana ve Cupressus torulosa ile iğne yapraklı bir orman kuşağı oluşturur, ancak genellikle saf meşcereler de oluşturur. Cedrus'un en yüksek sınırlarında, Juniperus squamata eşlik eden tek kozalaklı ağaç türüdür. Daha düşük kotlarda önce Quercus spp., ardından Aesculus indica, Betula sp., Corylus jaquemontii, Acer spp., Prunus spp. ve çalılar, geniş yapraklı bir ormana geçişi gözlenir.[2]
Tehdit bilgileri
Ormansızlaşma ve ormanların tarıma dönüştürülmesi Pakistan ve Hindistan'ın bazı bölgelerinde yerel tehditler oluşturabilir.[2]
Kullanım ve Ticaret bilgileri
Cedrus deodara Pakistan, Keşmir ve Kuzeybatı Hindistan'da çok önemli bir kereste ağacıdır. Güçlü ve dayanıklı odunu çoğunlukla inşaat için kullanılır. Diğer kullanımlar genel marangozluk ve mobilyadır. Kokulu bir yağ, odun yongalarından ve talaştan damıtılabilir. İlk kez 1822'de İngiltere'de süs ağacı olarak tanıtıldı, ancak bir park ağacı olarak iki Akdeniz türünden daha az yaygın olmaya devam ediyor. Genellikle 'geç' dona karşı bunlardan daha hassastır ve ayrıca daha fazla nem gerektirir. Genç ağaçların özellikle sarkık liderlerle belirgin bir görünümü vardır ve bahçelerde yaygın olarak kullanılır. Bu kullanım, bodur formları ve değişen renkleri dahil olmak üzere farklı görünüme sahip çeşitlerin seçimine yol açmıştır; bunların çoğu Orta Avrupa'da yetiştirilmektedir.[2]
Kültivarlar
- Cedrus deodara 'Bushes Electra': 6-8 m yüksekliğinde, hızlı büyüyen; tacı sütunlu, koyu renkli, yoğun; yaprak maviyeşil; Çiçekler yeşil, mis kokulu.
- Cedrus deodara 'Aurea': 15-20 (30) m yüksekliğinde; taç gençken geniş piramidal, daha sonra geniş, basık, yoğun; yaprak, demetler halinde iğneler, sarı ila yeşilimsi sarı, 2,5-5 cm.
- Cedrus deodara 'Karl Fuchs': 15- 20 (30) m yüksekliğinde; taç dar piramidal, yoğun; yaprak, demetler halinde iğneler, gümüşi grimsi mavi, 2,5-5 cm.
- Cedrus deodara 'Pendula': 5 m'ye kadar yükselir; taç, geniş sarkık, yoğun, değişken büyüyen; yaprak, demetler şeklinde.
- Cedrus deodara 'Robusta': 12-15 m yüksekliğinde; taç, geniş piramidal, yarı açık; yaprak demetler halinde, iğneler koyu mavimsi yeşil, 8 cm'ye kadar.[1]
Kaynakça
- ^ a b web kaynağı |başlık=Cedrus deodara |url=https://www.vdberk.com.tr/agaclar/cedrus-deodara/ |website=www.vdberk.com.tr |erişimtarihi=19 Ekim 2021 |dil=tr-TR}}
- ^ a b c d e f Farjon, A. 2013. Cedrus deodara. The IUCN Red List of Threatened Species 2013: e.T42304A2970751. https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2013-1.RLTS.T42304A2970751.en.