Yer çekirdeği: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
kDeğişiklik özeti yok |
Değişiklik özeti yok |
||
| 8. satır: | 8. satır: | ||
Yukarıda da görüldüğü gibi, yerkürenin yoğunluğu yeryüzünden mantoya doğru artmaktadır. [[Granit]]ik yerkabuğunda 2.7 - 2.8 g/cm³ civarında olan yoğunluk merkezde 13 g/cm³'ü bulmaktadır. |
Yukarıda da görüldüğü gibi, yerkürenin yoğunluğu yeryüzünden mantoya doğru artmaktadır. [[Granit]]ik yerkabuğunda 2.7 - 2.8 g/cm³ civarında olan yoğunluk merkezde 13 g/cm³'ü bulmaktadır. |
||
Yoğunluk artışı sürekli ve tedrici değildir; belirli derinliklerde ani yoğunluk artışları görülür. Bu derinliklerden biri ''[[Mohorovičić süreksizliği|Mohorovicic kesintisi]]'' veya kısaca ''Moho kesintisi'' olarak adlandıran ve yerkabuğu ile manto arasındaki sınıra tekabül eden derinliktir. Mantodan çekirdeğe geçişte de bu şekilde bir ani yoğunluk artışı görülür. Mantonun alt zonunda 6 g/cm³'e yakın olan yoğunluk çekirdeğin üst sınırında birden 10 g/cm³'e çıkar. Ani yoğunluk artışının görüldüğü bu sınıra da ''[[Wiechert-Gutenberg süreksizliği|Wiechert-Gutenberg kesintisi]]'' denir. |
== Yoğunluk artışı sürekli ve tedrici değildir; belirli derinliklerde ani yoğunluk artışları görülür. Bu derinliklerden biri ''[[Mohorovičić süreksizliği|Mohorovicic kesintisi]]'' veya kısaca ''Moho kesintisi'' olarak adlandıran ve yerkabuğu ile manto arasındaki sınıra tekabül eden derinliktir. Mantodan çekirdeğe geçişte de bu şekilde bir ani yoğunluk artışı görülür. Mantonun alt zonunda 6 g/cm³'e yakın olan yoğunluk çekirdeğin üst sınırında birden 10 g/cm³'e çıkar. Ani yoğunluk artışının görüldüğü bu sınıra da ''[[Wiechert-Gutenberg süreksizliği|Wiechert-Gutenberg kesintisi]]'' denir. == |
||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
== Ayrıca bakınız == |
== Ayrıca bakınız == |
||
* [[Manto]] |
* [[Manto]] |
||
Sayfanın 18.33, 17 Mart 2015 tarihindeki hâli
Yerçekirdek dünyanın en iç kısmını oluşturur. En kalın yer katmanı(geosfer)dır.
Mantodan Wiechert-Gutenberg süreksizliği ayrılır. 2.890 kilometre derinlikten dünyanın merkezine (6.370 km) kadar uzanır; yani 3.480 kilometre kalınlıktadır. Yoğunluğu dış sınırında 10 gr/cm³, dünyanın merkezi kısmında ise 13 gr/cm³ kadardır. Esas olarak demir ve nikelden oluştuğu sanılmaktadır. Çekirdek, eski literatürde Nife terimiyle açıklanan kısma karşılık gelir. Deprem dalgalarının yayılışına bakılarak yapılan araştırmalar, çekirdeğin iki kısımdan meydana geldiğini göstermektedir:
Çekirdek, dış çekirdek ve iç çekirdek olmak üzere iki kısma ayrılır. Dış çekirdek. 2890-5000 kilometre arasında yer alır (kalınlığı 2110 km). Burada yoğunluk 5.5'den 10'a kadar çıkar ve P dalga hızı ise 13.6 km/sn'den 8.1 km/sn'ye düşer. Enine deprem dalgaları (S dalgaları) bu kısma sokulmadıklarından, dış çekirdeğin sıvı olduğu sonucuna varılmıştır. İç çekirdek ise 5000-6370 kilometreler arasında, yani dünyamızın tam merkezinde yer alır ve katıdır. Kalınlığı 1370 kilometredir. Dış ve iç çekirdek arasındaki yoğunluk 12.3, sıcaklık ise 4300 °C'yi bulur. Dış ve iç çekirdek arasındaki en önemli fark, dış çekirdekte demir/nikel karışımı magma ergimiş hâlde, iç kısımda ise çok yüksek basınç etkisiyle kristal hâlinde olmasıdır, iç çekirdekte yoğunluk 13.6 gr/cm³, sıcaklık ise 4500 °C'yi aşar (6300 °C). İç çekirdeğe yoğunluğunun çok fazla olması sebebiyle ağırküre anlamında Barisfer'de denilir.
Yukarıda da görüldüğü gibi, yerkürenin yoğunluğu yeryüzünden mantoya doğru artmaktadır. Granitik yerkabuğunda 2.7 - 2.8 g/cm³ civarında olan yoğunluk merkezde 13 g/cm³'ü bulmaktadır.