Baba İlyas: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon]

← Önceki sürümle aradaki fark Sonraki sürümle aradaki fark →

İçerik silindi İçerik eklendi

Satır içi

Sayfanın 20.12, 8 Nisan 2013 tarihindeki hâli

Şablon:İslam Alevilik Şücâ-ed-Dîn Ebû'l-Bekâ Baba İlyâs bin Ali el-Horasânî^[1] 13. yüzyılda Bâbâ'îyye Tarikâtı'nın Anadolu'daki önderlerindendir.

Baba İlyâs ve mürşidi Dede Ğarkın

"Baba İlyâs", Vefâ’îyye^[2] tarikâtının ruhanî önderi ve Horasan azizlerinden olan ve çok sayıda mürid ve halifeleri bulunan "Dede Ğarkın" (Dede Garkın, Dede Kargın, Dede Karğın ya da Dede Karkın) ^[3]^[4] tarafından bu tarikâtın inançlarını Anadolu'daki Türkmenler arasında yaymak amacıyla Şeyh Osman, Aynu'd-Devlet Dede, Hacı Bağdın, ve Hacı Mihman ile birlikte görevlendirilmiş beş halifenin en genci ve meşhur olanı idi. Baba İlyas, 1231 yılında Amasya yakınlarındaki Çat (İlyasköy)^[5] köyüne yerleşti. Manevî bir hayat sürdüğü bu köyde müridleri tarafından mucizeler yaratan çok saygın bir üst düzey azîz olarak görülmekteydi. İbrahim Bey oğlu Yağ Basan Bey zamanında Kayseri'ye kadı olarak atandı. Ebu'l Vefâ'nın vefâtı üzerine de Hankah Mes'udiye şeyhliğine tâyin edildi.

Fikirleri

Baba İlyas, Tanrı sevgisinin dinin katı kurallarıyla oluşmayacağını, bunu ancak insanın kendi sevgisiyle yaratabileceğini söylüyordu. Kadın-erkek ayrımına karşı çıkıyor, bütün insanların eşitliğini savunuyordu. Türkmenlerin o zamanki yaşamlarına son derece uygun olan ortak mülkiyete dayalı bir toplumsal düzen öneriyordu. Anadolu Selçuklu yönetimi altında kötü koşularda yaşayanlar arasında da çok sayıda izleyicisi vardı. Torunu Elvan Çelebi'den nakledildiğine göre Anadolu Selçuklu sultanı II. Gıyaseddin Keyhüsrev'e karşı Ağustos 1239'da başarısızlıkla neticelecek olan Baba İshak ayaklanmasında yer aldı. 1240 tarihinde Baba İshak ile birlikte i'dam edildi.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

^ Ocak, Ahmet Yaşar: Menâkıbu'l-Kudsiyye Fî Menâsıbi'l-Ünsiyye (1995), Türk Tarih Kurumu, s. XLVIII
^ Dursun Gümüşoğlu: Tâcü'l Arifîn es-Seyyid Ebu'l Vefâ Menakıbnamesi - Yaşamı ve Tasavvufi Görüşleri, Can Yayınları, 2006, s. 48
^ Tarihçi Hamza Aksüt'e göre, günümüzde Mardin il sınırları içerisinde yer alan Dedeköy'de yaşamıştı.
^ Elvan Çelebi'nin "Menâkıbu'l Kudsiyye-Fi Menâsıbi'l-Ünsiyye" adlı eserinin ilk bölümü Dede Ğarkın hakında günümüzde elde kalan en önemli kaynağı teşkil etmektedir.
^ Amasya'nın Çat (günümüzdeki İlyasköy) köyünde Baba İlyas'ın türbesi bulunmaktadır.

[1] Ocak, Ahmet Yaşar: Menâkıbu'l-Kudsiyye Fî Menâsıbi'l-Ünsiyye (1995), Türk Tarih Kurumu, s. XLVIII

[2] Dursun Gümüşoğlu: Tâcü'l Arifîn es-Seyyid Ebu'l Vefâ Menakıbnamesi - Yaşamı ve Tasavvufi Görüşleri, Can Yayınları, 2006, s. 48

[3] Tarihçi Hamza Aksüt'e göre, günümüzde Mardin il sınırları içerisinde yer alan Dedeköy'de yaşamıştı.

[4] Elvan Çelebi'nin "Menâkıbu'l Kudsiyye-Fi Menâsıbi'l-Ünsiyye" adlı eserinin ilk bölümü Dede Ğarkın hakında günümüzde elde kalan en önemli kaynağı teşkil etmektedir.

[5] Amasya'nın Çat (günümüzdeki İlyasköy) köyünde Baba İlyas'ın türbesi bulunmaktadır.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

@@ 1. satır: / 1. satır: @@
 {{İslam Alevilik}}
-'''Şücâ-ed-Dîn Ebû'l-Bekâ Baba İlyas bin Ali el-Horasânî'''<ref>Ocak, Ahmet Yaşar: Menâkıbu'l-Kudsiyye Fî Menâsıbi'l-Ünsiyye (1995), Türk Tarih Kurumu, s. XLVIII</ref> [[13. yüzyıl]]da [[Babailer|Bâbâ'îyye Tarikâtı]]'nın [[Anadolu]]'daki önderlerindendir.
+'''Şücâ-ed-Dîn Ebû'l-Bekâ Baba İlyâs bin Ali el-Horasânî'''<ref>Ocak, Ahmet Yaşar: Menâkıbu'l-Kudsiyye Fî Menâsıbi'l-Ünsiyye (1995), Türk Tarih Kurumu, s. XLVIII</ref> [[13. yüzyıl]]da [[Babailer|Bâbâ'îyye Tarikâtı]]'nın [[Anadolu]]'daki önderlerindendir.
-==Baba İlyas ve mürşidi Dede Ğarkın==
+==Baba İlyâs ve mürşidi Dede Ğarkın==
-'''Baba İlyas''', [[Ebu'l Vefâ el-Bağdâdî|Vefâ’îyye]]<ref>Dursun Gümüşoğlu: Tâcü'l Arifîn es-Seyyid Ebu'l Vefâ Menakıbnamesi - Yaşamı ve Tasavvufi Görüşleri, Can Yayınları, 2006, s. 48</ref> tarikâtının ruhanî önderi ve Horasan azizlerinden olan ve çok sayıda mürid ve halifeleri bulunan '''Dede Ğarkın''' ''(Dede Garkın, Dede Kargın, Dede Karğın ya da Dede Karkın)'' <ref>Tarihçi Hamza Aksüt'e göre, günümüzde Mardin il sınırları içerisinde yer alan Dedeköy'de yaşamıştı.</ref><ref>Elvan Çelebi'nin ''"Menâkıbu'l Kudsiyye-Fi Menâsıbi'l-Ünsiyye"'' adlı eserinin ilk bölümü ''Dede Ğarkın'' hakında günümüzde elde kalan en önemli kaynağı teşkil etmektedir.</ref> tarafından bu tarikâtın inançlarını [[Anadolu]]'daki Türkmenler arasında yaymak amacıyla Şeyh Osman, Aynu'd-Devlet Dede, Hacı Bağdın, ve Hacı Mihman ile birlikte görevlendirilmiş beş halifenin en genci ve meşhur olanı idi. ''Baba İlyas'', 1231 yılında Amasya yakınlarındaki Çat ''(İlyasköy)''<ref>Amasya'nın Çat ''(günümüzdeki İlyasköy)'' köyünde Baba İlyas'ın türbesi bulunmaktadır.</ref> köyüne yerleşti. Manevî bir hayat sürdüğü bu köyde müridleri tarafından mucizeler yaratan çok saygın bir üst düzey azîz olarak görülmekteydi. İbrahim Bey oğlu Yağ Basan Bey zamanında Kayseri'ye kadı olarak atandı. [[Ebu'l Vefâ el-Bağdâdî|Ebu'l Vefâ]]'nın vefâtı üzerine de Hankah Mes'udiye şeyhliğine tâyin edildi.
+''"Baba İlyâs"'', [[Ebu'l Vefâ el-Bağdâdî|Vefâ’îyye]]<ref>Dursun Gümüşoğlu: Tâcü'l Arifîn es-Seyyid Ebu'l Vefâ Menakıbnamesi - Yaşamı ve Tasavvufi Görüşleri, Can Yayınları, 2006, s. 48</ref> tarikâtının ruhanî önderi ve Horasan azizlerinden olan ve çok sayıda mürid ve halifeleri bulunan ''"Dede Ğarkın"'' ''(Dede Garkın, Dede Kargın, Dede Karğın ya da Dede Karkın)'' <ref>Tarihçi Hamza Aksüt'e göre, günümüzde Mardin il sınırları içerisinde yer alan Dedeköy'de yaşamıştı.</ref><ref>Elvan Çelebi'nin ''"Menâkıbu'l Kudsiyye-Fi Menâsıbi'l-Ünsiyye"'' adlı eserinin ilk bölümü ''Dede Ğarkın'' hakında günümüzde elde kalan en önemli kaynağı teşkil etmektedir.</ref> tarafından bu tarikâtın inançlarını [[Anadolu]]'daki Türkmenler arasında yaymak amacıyla ''Şeyh Osman, Aynu'd-Devlet Dede, Hacı Bağdın, ve Hacı Mihman'' ile birlikte görevlendirilmiş beş halifenin en genci ve meşhur olanı idi. ''Baba İlyas'', 1231 yılında Amasya yakınlarındaki Çat ''(İlyasköy)''<ref>Amasya'nın Çat ''(günümüzdeki İlyasköy)'' köyünde Baba İlyas'ın türbesi bulunmaktadır.</ref> köyüne yerleşti. Manevî bir hayat sürdüğü bu köyde müridleri tarafından mucizeler yaratan çok saygın bir üst düzey azîz olarak görülmekteydi. İbrahim Bey oğlu Yağ Basan Bey zamanında Kayseri'ye kadı olarak atandı. [[Ebu'l Vefâ]]'nın vefâtı üzerine de Hankah Mes'udiye şeyhliğine tâyin edildi.
 ==Fikirleri==
@@ 9. satır: / 9. satır: @@
 == Ayrıca bakınız ==
-* [[Babailer]]
+* [[Babâîler]]
-* [[Baba İshak]]
+* [[Baba İshâk Kefersudî]]
 * [[Baba İshak ayaklanması]]