Çak
Çak - Türk ve altay mitolojilerinde kötü ruh. Şeytan. Çek, Şek veya Çekir olarak da bilinir.
Tanım[değiştir | kaynağı değiştir]
Çak’ların başında bir Ulu Çak[1] bulunur. Bu çirkin görünümlü, hırıltılı sesi olan 12 başlı bir varlıktır.[2] Yeraltında yaşarlar, yaz gelince yüzeye çıkıp ağaç köklerinde barınırlar. Kısa boyludurlar. İslamiyet sonrasında, Arap kültüründe Deccal’in soy atası olarak kabul edilen ve Şeytan’ı da çağrıştıran, alnının ortasında tek gözü bulunan Şik adlı varlıkla özdeşleştirilmiştir. Araplara göre bu varlık aslında iki kişidir ve kehanet yetenekleri vardır.
Çulım Türklerinde kamlık yapan şamanların "Çak çak" veya "Çek çek" diyerek ruhlardan yardım istediği bazı kaynaklarda ifade edilmektedir. "Çak/Çek" anlayışı Türk mitolojisine İslam'la birlikte girdiği düşünülen Şeytan ile yan yana kullanılır.[3]
Çekey[değiştir | kaynağı değiştir]
Çekey (veya Çeğekey) - Türk ve Yakut mitolojisinde kötü ruhlardan bir grup. İnsanları kör ederler ve görme duyularını yok ederler.[4] İşitme duyusuna da yok edebilirler ve insanın sağır kalmasına neden olurlar.
Çahık[değiştir | kaynağı değiştir]
Çahık (veya Cahık) - Türk ve Yakut mitolojisinde kötü ruhlardan bir grup. Lanetlenmiş insanların ruhlarıdır. Şekil değiştirebilirler. Kanlı elleri, kupkuru gözleri, ölümcül sözleri vardır.[5] Çok tehlikelidirler.
Etimoloji[değiştir | kaynağı değiştir]
(Çak/Yak/Yag/Yeg) kökünden türemiştir. Kötü, pis, kirletici, kötülük getiren anlamları vardır. Vurmak, bölmek, ayırmak gibi içeriği de bulunur. Yakmak fiili ile de bağlantılı olması muhtemeldir.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Türk Mitolojisi Ansiklopedik Sözlük, Celal Beydili, Yurt Yayınevi (Sayfa - 135)
- ^ Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt, Türkiye, 2011 (OTRS: CC BY-SA 3.0) 27 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Türk Mitolojisi Ansiklopedik Sözlük, Celal Beydili, Yurt Yayınevi (Sayfa - 607)
- ^ "Sibirya Türklerinde Mitoloji, Naciye Yıldız (Çeekeyler)" (PDF). 13 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 7 Şubat 2012.
- ^ "Sibirya Türklerinde Mitoloji, Naciye Yıldız (Haan-Caahıklar)" (PDF). 13 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 7 Şubat 2012.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Türk Mitoloji Sözlüğü, Pınar Karaca 9 Aralık 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. PDF
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
| Türk mitolojisi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |