İçeriğe atla

Felsefi ustura

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Felsefede ustura, bir olguya ilişkin olasılık dışı açıklamaları ortadan kaldırmaya veya gereksiz eylemlerden kaçınmaya yarayan ilkeleri ifade etmek için kullanılır.

Usturalara örnek olarak aşağıdakiler gösterilebilir:

  • Ockham'ın usturası: Daha basit açıklamaların doğru olma olasılığı daha yüksektir. Gereksiz veya olanaksız varsayımlardan kaçının.
  • Hanlon'un usturası: Aptallıkla açıklanabilecek olanı hiçbir zaman kötülük ile ilişkilendirmeyin.
  • Hitchens'ın usturası: Delil olmadan iddia edilen şey, delil olmadan reddedilebilir.
  • Hume'un giyotini: Olması gereken şey, olan şeyden çıkarsanamaz. "Herhangi bir etkiye bağladığımız neden o etkiyi ortaya çıkarmaya yeterli değilse, ya bu nedeni bir kenara atmamız ya da ona, etki ile orantılı olmasını sağlayacak nitelikler eklememiz gerekir."[1]
  • Newton'un alevli lazer kılıcı: Deney veya gözlemle karara bağlanamayan konu tartışmaya layık değildir.
  • Sagan standartı: Olağanüstü iddialar olağanüstü delilleri gerektirir.[2]
  • Popper'ın yanlışlanabilirlik ilkesi: Bir teorinin bilimsel olarak değerlendirilebilmesi için o teorinin yanlışlanabilir olması gerekir.
  • Grice'ın usturası: Bir basitlik ilkesi olarak, dilbilimsel açıklamalarda konuşma ile ilgili imalar semantik bağlama tercih edilmelidir.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ İnsanın Anlama Yetisi Üzerine Bir Soruşturma. Say Yayınları. 6 Eylül 2017. s. 112. ISBN 6050206104. 
  2. ^ Cosmos: A Personal Voyage. 12. Bölüm.