Yağ Camii
 | |
 | |
| Temel bilgiler | |
|---|---|
| Konum | Türkiye  Adana |
| Koordinatlar | 36°59′01″K 35°19′37″D / 36.98361°K 35.32694°D |
| İnanç | İslam |
| Mimari | |
| Tamamlanma | 1501 |
Yağ Camii, Adana Eski Cami veya eskiden Surp Hagop Ermeni Apostolik Kilisesi, Adana'nın merkezinde, eski çarşı içindeki tarihî cami.
1501'de Ramazanoğlu Halil Bey devrinde ekler yapılarak camiye çevrilen Surp Hagop adındaki Ermeni Kilisesi ile onun yanı başına Ramazanoğlu Beyi Piri Paşa tarafından inşa ettirilmiş caminin birleşmesi ile meydana getirilen, çok sütunlu bir camidir. 19 yüzyılda önünde yağ satışı yapılan bir pazar kurulduğundan Yağ Cami olarak anılmaktadır.
Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]
1501 yılında Surp Hagop Ermeni Kilisesi Ramazanoğlu Halil Bey’in emri ile camiye çevrilmiş; bu mekan yörenin ihtiyacını karşılamakta yetersiz kalınca Halil Bey’in oğlu Piri Mehmet Paşa yanı başına ulu cami plan tipinde yeni bir cami yaptırmış ve iki yapı birleştirilmiştir.
Minaresi 1525’te yapılan cami, Piri Mehmet Paşa’nın bitişiğine inşa ettiği medrese ile bir külliye teşkil eder. Medresenin inşası 1558’de tamamlanmıştır. Caminin eski minaresi günümüze gelememiştir. Günümüzdeki minaresi 1941 yılında yapılmıştır.
Yapı, eski kaynaklarda "Cami-i Atik", "Cami-i Köhne" gibi adlarla geçer. Evliya Çelebi ise "Eski Cami" diye bahseder. 19 yüzyılda önünde yağ satışı yapılan bir pazar kurulduğundan halk arasında Yağ Cami olarak tanınmıştır.[1] 2000'li yıllarda yapılan restorasyon çalışmalarında cami avlusunun kuzey kısmında bulunan deponun o dönemde yağların muhafaza edilmesi için kullanıldığı düşünülmektedir. 2003 yılında yapılan restorasyon sonucunda alt geçiş ve su kuyularının bulunmuştur.[2]
1998 Adana depreminde hasar gören cami, geniş çaplı onarım gördükten sonra yeniden ibadete açılmıştır.
Mimari özellikleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Selçuklu Ulu Camileri karakterinde, yani çok sütunlu cami tipinde bir camidir. Kareye yakın dikdörtgen planlıdır, kuzey˗ güney yönünde uzanır. Bitişiğindeki medrese ile ortak avlu içerisinde bulunur.
Yapıya sonradan eklenen bir anıt gibi büyük ve görkemli bir avlu kapısı vardır. Girişin hemen yanında doğu yönünde uzanan medrese odaları, güney yönünde cami bulunur. Kuzeybatıdaki merdivenlerden inilen yeraltındaki mahzen gibi ince uzun bölüm abdest yeri olarak kullanılır.[1]
Camiye kuzey cephedeki kapında girilir. Doğu-batı doğrultusundaki iki bölümlü harimin doğusu, yapının orijinal döneminden kalma yarım silindir biçimli, kiremit çatılı kilise kısmını; batısı ise ona eklenen enine dikdörtgen beş sahınlı mekânı içerir. Harimin önündeki son cemaat yeri 19.5 metre uzunluğunda 5 metre genişliğinde dikdörtgen planlıdır.[3]
Malzeme olarak kesme taş ve tuğla kullanılmıştır. Harim içindeki sütunlar ile son cemaat yeri sütunları ise devşirme malzemedendir.[1]
Medresenin kare plânlı ve üzeri kubbeli dersanesinin saçakları, devrin ahşap işçiliğini göstermesi bakımından önemlidir.
Galeri[değiştir | kaynağı değiştir]
-
Anıtsal taç kapı -
Avlu -
İbadet mekanı -
Minber -
Yer altındaki abdest yeri
.jpg)
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c Tanburoğlu, Nermin (2017). "Adana'da yapı toplulukları ve şehrin gelişimi". Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü doktora tezi.
- ^ "Adana haberleri Tarihi cami ihtişamıyla göz kamaştırıyor". Haber7. 9 Ekim 2018. 3 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2024.
- ^ Kırkış, Tolga (2008). "Adana Kent Merkezinde Cami Mimarisinin Geçmişten Günümüze Gelişimi" (PDF). Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü yüksek lisans tezi. 12 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 4 Şubat 2024.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
 |
Wikimedia Commons'ta Yağ Mosque, Adana ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |