VIII. Henry sayfasının kaynağını görüntüle

{{Diğer anlamı2|VIII. Henry}}
{{Kraliyet bilgi kutusu
| isim          = VIII. Henry
| resim         = Henry-VIII-kingofengland 1491-1547.jpg
| resim_boyutu  = 
| başlık        = 
| veraset       = [[İngiltere hükümdarları listesi|İngiltere kralı]]
| hüküm_süresi  = 21 Nisan 1509 – 28 Ocak 1547 (38 yıl)
| taç_giymesi   = 24 Haziran 1509 (17 yaşında)
| önce_gelen    = [[VII. Henry]]
| sonra_gelen   = [[VI. Edward]]
| veliaht       = 
| eşi           = {{Henryviiieşleri}}
| çocukları     = [[I. Mary]]<br /> [[I. Elizabeth]]<br /> [[VI. Edward]]<br />[[Catherine Carey]] (gayrimeşru) <br /> [[Henry Carey]] (gayrimeşru) <br /> [[Henry Fritzroy]] (gayrimeşru)
| tam ismi      = 
| hanedan       = [[Tudor Hanedanı]]
| babası        = [[VII. Henry]]
| annesi        = [[Yorklu Elizabeth]]
| doğum_tarihi  = {{doğum tarihi|1491|06|28}}
| doğum_yeri    = [[Greenwich]]
| ölüm_tarihi   = {{ölüm tarihi ve yaşı|1547|01|28|1491|06|28}}
| ölüm_yeri     = [[Whitehall Sarayı]], [[Londra]]
| defin_tarihi  = 
| defin_yeri    = [[Windsor Sarayı]]
| meslek        = 
| imza          = 
| dini          = [[Hristiyan]]
}}
'''VIII. Henry''' (28 Haziran 1491 - 28 Ocak 1547), 22 Nisan 1509'dan 1547'deki ölümüne kadar [[Birleşik Krallık monarşisi|İngiltere kralıydı]]. Henry, yaptığı ilk evlilik olan [[Catherine (Aragon)|Aragonlu Catherine]] ile yaptığı evliliği iptal ettirme çabalarıyla tanınır. [[VII. Clemens|Papa VII. Clemens]] ile böyle bir fesih konusunda yaşadığı anlaşmazlık, Henry'nin [[İngiliz Reformasyonu]]'nu başlatmasına ve [[İngiltere Kilisesi]]'ni papalık otoritesinden ayırmasına yol açtı. Kendisini İngiltere Kilisesi'nin Yüce Başkanı olarak atadı ve papa tarafından aforoz edildiği [[Manastırların tasfiyesi|manastırları feshetti]].

Henry, [[Birleşik Krallık Anayasası|İngiltere Anayasası]]'na radikal değişiklikler getirerek kraliyet gücünü genişletti ve papalığın üstünlüğüne karşı [[İlahi hak|kralların ilahi hakkı]] teorisini başlattı. Muhalefeti bastırmak için sık sık vatana ihanet ve sapkınlık suçlamalarını kullandı ve suçlananlar genellikle resmî bir yargılama olmaksızın idam edildi. Siyasi amaçlarının çoğunu [[Birleşik Krallık başbakanları listesi|başbakanları]] aracılığıyla gerçekleştirdi; bu bakanlardan bazıları onun gözünden düştüklerinde sürgüne gönderildi ya da idam edildi. [[Thomas Wolsey]], [[Thomas More]], [[Thomas Cromwell]] ve [[Thomas Cranmer]] onun yönetiminde önemli rol oynadılar.

Henry, manastırların feshedilmesinden ve Reform Parlamentosu yasalarından elde edilen gelirleri kullanan savurgan bir harcamacıydı. Daha önce Roma'ya ödenen parayı kraliyet gelirine dönüştürdü. Bu kaynaklardan gelen paraya rağmen, kişisel savurganlığı ve özellikle [[I. François|Fransa kralı I. François]], [[V. Karl|Kutsal Roma İmparatoru V. Karl]], [[V. James|İskoçya kralı V. James]] ve Arran Kontu ve Guise'li Mary yönetimindeki İskoç naipliği ile yaptığı masraflı ve büyük ölçüde verimsiz savaşlar nedeniyle sık sık mali yıkımın eşiğine geldi. [[Kraliyet Donanması]]nı genişletti, 1535 ve 1542 Galler Yasaları ile Galler'in İngiltere'ye ilhakını denetledi ve 1542 İrlanda Tacı Yasası'nın ardından İrlanda kralı olarak hüküm süren ilk İngiliz hükümdarı oldu.

== İlk yılları ==
[[Dosya:1491 Henry VIII.jpg|sol|küçükresim|upright=1.09|VIII. Henry, 1491]]
Henry, [[VII. Henry]] ve [[Yorklu Elizabeth]]'in üçüncü çocukları ve ikinci oğullarıydı. Henry'nin altı kardeşinden sadece üçü hayatta kaldı, [[Mary Tudor (Fransa kraliçesi)|Mary Tudor]], [[Arthur Tudor]] ve [[Margaret Tudor]]. Henry, 1494 yılında [[York Dükü]] ilan edildi.

== Arthur'un ilk evliliği ve ölümü ==
1502 yılında ağabeyi Arthur ani bir şekilde bilinmeyen bir sebepten öldü. 1509 yılında VII. Henry ölünce 22 Nisan 1509'da tahta VIII. Henry geçti. Birkaç ay sonra ise ölen ağabeyinin karısı [[Aragonlu Catherine]] ile evlendi.

== Eşleri ==
[[Dosya:British - Field of the Cloth of Gold - Google Art Project.jpg|küçükresim|upright=1.32|VIII. Henry ve alayı]]
VIII. Henry'nin [[Bessie Blount]] ile olan ilişkisinden [[Henry Fitzroy]] doğdu. Henry altı yaşında İngiliz Kontu, [[Richmond, North Yorkshire|Richmond]] ve [[Somerset]] Dükü oldu. Henry'nin bilinen ikinci metresi [[Mary Boleyn]]'den [[Catherine Carey]] ve [[Henry Carey]] adlı iki çocuğu oldu. Catherine Carey daha sonra teyzesi Kraliçe [[Anne Boleyn]]'e ve kralın 4. karısı [[Clevesli Anne]]'e nedimelik yapmıştır. Henry'nin ikinci karısı Anne Boleyn ile evliliği sırasında Anne ve Mary'nin kuzeni olan [[Madge Shelton]] ile de ilişkisi olduğu iddia edilmektedir. Aynı zamanda Anne Boleyn'den sonra evlendiği 3. eşi ve [[VI. Edward]]'ın annesi [[Jane Seymour]]'u Anne ile hala evliyken metresi yapmıştır. Bu yüzden Anne'le evliliği süresince sık sık kavga ettikleri iddia edilmektedir. Aynı şekilde 5. karısı [[Katherine Howard]] da Clevesli Anne'den boşanmadan önce metresi olmuştur.

== İngiliz Reformu ve ikinci evliliği ==
[[Dosya:Michel Sittow 002.jpg|küçükresim|sol|upright=0.77|Aragonlu Catherine]]
Henry'nin [[Aragonlu Catherine]] ile evliliği sırasında altı çocuğu oldu ama bunların arasından sadece bir kız çocuğu, [[I. Mary|Prenses Mary]] sağ kaldı. Kral, Anne Boleyn'e olan aşkının da etkisiyle Catherine'in erkek çocuk doğuramamasını evliliklerinin lanetli ve geçersiz olduğuna bağlayarak evliliklerini sonlandırmak istedi. Fakat, Catherine'nin yeğeni İspanya İmparatoru [[V. Karl (Kutsal Roma İmparatoru)|V. Karl veya Şarlkent]], Henry'nin bu isteğine şiddetle karşı çıktı. Yaklaşık altı yıl boyunca boşanmak için uğraşan Henry, [[İngiliz Reformu]] ile [[Anglikanizm]] kilisesini kurdu ve ilk evliliğinin geçersiz olduğunu ilan etti. 1533 yılında Anne ile evlendiler ve evlilikleri 3 yıl sürdü. Anne'in yaptığı doğumlardan sağ kalan tek çocukları [[I. Elizabeth]]'tir.

== Attan düşüşü ==
[[Dosya:Henry 8 with children.jpg|küçükresim|upright=1.3|VIII.Henry, çocukları I. Mary, I. Elizabeth Ve Prens Edward ile.]]
1535'te Henry, Anne'in sonradan ölü doğacak olan çocuğuna hamile olduğunu öğrendiğinde şölenler ve mızrak dövüşleri düzenledi. O da bu dövüşlere katıldı ancak attan düşerek ağır yaralandı. Sağ bacağında ölene dek hiç kapanmayan ve kötü koku yayan bir yara açıldı. Kralın yaralanmasından sonra karnında çocuk taşıyan karısı Anne'in düşük yapması, Kral'ın evliliğin bir büyü eseri gerçekleştiğine inanmasına neden olmuştur.

== Anne'in idamı ==
[[Dosya:Anneboleyn2.jpg|küçükresim|upright=0.82|Anne Boleyn]]
Anne Boleyn 1536 yılında kardeşi Rochford Vikontu [[George Boleyn]]'in de aralarında bulunduğu 5 kişiyle zina, vatan hainliği ve ensest ilişki suçlarını işleme nedeniyle tutuklanarak yargılandı. Yargılandığı tüm bu konularda aleyhinde yeterince delil olmadığı halde yine de idam cezasına çarptırıldı ve kardeşi George'dan iki gün sonra 19 Mayıs 1536'da [[Londra Kulesi]]'nde idam edildi. George ile birlikte idam edilenler arasında Henry Norris, Sir Francis Weston, Sir William Brereton ve Mark Smeaton da vardı.

== Prensin doğumu ==
Henry Anne'in idamından 10 gün sonra [[Jane Seymour]] ile evlendi ve Kraliçe birkaç ay sonra hamile kaldı. 12 Ekim 1537 tarihinde [[VI. Edward|Prens Edward]] doğdu. Jane doğumdan on iki gün sonra 24 Ekim'de öldü.

== Son yılları ==
1540 yılında Jane'in ölümünden dört yıl sonra Henry [[Cleves'li Anne]] ile evlendi ve sadece altı ay evli kaldıktan sonra boşandı. Henry aynı yıl [[Anne Boleyn]]'in kuzeni [[Catherine Howard]] ile evlendi. Kendisinden otuz yaş küçük olan Catherine Howard ile iki yıl evli kaldıktan sonra, [[Thomas Culpeper]] ve [[Francis Dereham]] ile zina yapma nedeniyle Catherine'i tutukladı ve yargılamadan idam etti. İdam edilenler arasında [[George Boleyn]]'in karısı Jane Boleyn de vardı. Henry bir yıl sonra [[Catherine Parr]] ile evlendi ve ölümüne kadar Catherine ile evli kaldı.

== Çocukları ==
=== [[Catherine (Aragon)|Aragon’lu Catherine]]===
'''''Henry Tudor''''' (1 Ocak 1511 - 22 Şubat 1511), &nbsp;(52 günlük)

''İsimsiz kız'' (31 Ocak 1510) ölü doğmuş.

''İsimsiz oğul'' (17 Eylül 1513) doğumdan kısa süre sonra öldü.

''İsimsiz oğul'' (Kasım 1514) doğumdan kısa süre sonra öldü.

'''''[[I. Mary]]'''''  (18 Şubat 1516 - 17 Kasım 1558) Temmuz 1553'ten itibaren 1558'deki ölümüne kadar İngiltere ve İrlanda Kraliçesi.

''İsimsiz kız'' (10 Kasım 1518)   gebeliğin 8. ayında ölü doğmuş &nbsp;veya en az bir hafta yaşamış<ref name="worldcat.org">{{Kitap kaynağı|url=https://www.worldcat.org/oclc/52312744|başlık=Six wives : the queens of Henry VIII|tarih=2003|yer=Londra|yayıncı=Chatto & Windus|ad=David|soyadı=Starkey|isbn=0-7011-7298-3|oclc=52312744}}</ref>
===Elizabeth Blount===
Henry’nin oğlu olarak kabul edilen tek gayri meşru çocuğu doğurdu.

'''''[[Henry FitzRoy]]'''''  (15 Haziran 1519 - 23 Temmuz 1536)  gayri meşru; VIII. Henry  tarafından 1525'te kabul edildi;
===[[Anne Boleyn]]===
[[I. Elizabeth|'''''I.''''' '''''Elizabeth''''']]  (7 Eylül 1533 - 24 Mart 1603)  17 Kasım 1558'den 1603'teki ölümüne kadar İngiltere ve İrlanda Kraliçesi idi . Elizabeth, [[Tudor Hanedanı]]'nın son hükümdarıydı ve bazen "Bakire Kraliçe" olarak anılır.

''İsimsiz oğul'' (1534) düşük.

''İsimsiz oğul'' (1535) düşük.<ref name="worldcat.org"/>

''İsimsiz oğul''  (29 Ocak 1536)  erkek olduğuna inanılan bir çocuğun gebeliğin dördüncü ayında düşük yapması.

===[[Jane Seymour]]===
'''''[[VI. Edward]]'''''  (12 Ekim 1537 - 6 Temmuz 1553), 28 Ocak 1547'den 1553'teki ölümüne kadar İngiltere ve İrlanda kralı.

== Galeri ==

{{başlangıç kutusu}}
{{s-reg}}
{{sıra kutusu
| önce = [[VII. Henry]]
| başlık = [[Dosya:Coat of Arms of England (1509-1554).svg|50px]]<br/>[[İngiltere hükümdarları listesi|İngiltere kralı ve İrlanda lordu]]
| yıllar = 21 Nisan 1509 – 28 Ocak 1547
| sonra = [[VI. Edward]]}}
{{bitiş kutusu}}
{{CommonsKat-ufak|Henry VIII of England}}
{{İngiltere, İskoçya ve Britanya hükümdarları}}

{{Otorite kontrolü}}

== Kaynakça ==
{{kaynakça}}

{{DEFAULTSORT:Henry 08}}
[[Kategori:VIII. Henry| ]]
[[Kategori:1491 doğumlular]]
[[Kategori:1547 yılında ölenler]]
[[Kategori:Tudor Hanedanı]]
[[Kategori:16. yüzyıl İngiliz hükümdarları]]
[[Kategori:16. yüzyıl yazarları]]
[[Kategori:İngiliz Anglikanlar]]
[[Kategori:İtalya Savaşları'nda kişiler]]
[[Kategori:Anglikanizm tarihi]]
[[Kategori:1500'lerde İngiltere]]
[[Kategori:1510'larda İngiltere]]
[[Kategori:1520'lerde İngiltere]]
[[Kategori:1530'larda İngiltere]]
[[Kategori:1540'larda İngiltere]]