The Misfits (roman, 1961)
 Arthur Miller bu romanı kendi senaryosundan, onu da yine kendi hikâyesinden uyarlamıştı | |
| Yazar | Arthur Miller |
|---|---|
| Ülke | ABD |
| Dil | İngilizce |
| Konu | Romantik çağdaş western |
| Tür | Roman |
| Yayımcı | Dell Publishing Co. Inc.,New York |
| Sayfa | 224 + 8 fotoğraf sayfası |
The Misfits (Uygunsuzlar), Amerikalı oyun yazarı Arthur Miller'ın 1961 yılında yazdığı romanın adıdır. Kitabın önsözünde bizzat yazarın da belirttiği gibi görünüşte romana benzese de aslında bu alışılmadık formatın yeni bir deneme tarzı olduğu, kitabının roman, oyun ve senaryo formatlarının dışında olduğu, ama bunların hepsinden de ögeler içerdiği belirtilmiştir.[1]
Bu roman aslında aynı yıl çevrilen, The Misfits adlı filmin senaryosuna dayanmaktadır. John Huston'ın yönettiği, Clark Gable, Marilyn Monroe ve Montgomery Clift'in başrollerinde oynadıkları bu 1961 ABD yapımı siyah beyaz filmin senaryosunu da Arthur Miller yazmıştı. Zaten bu senaryo da yazarın 1957'de Esquire dergisine yazdığı aynı adlı kısa hikâyeye dayanmaktaydı. Film 1963 yılında Türkiye'de "Uygunsuzlar" adıyla gösterime girmişti. Film çekilirken Arthur Miller, başrol oyuncusu Marilyn Monroe ile evliydi, çekimlerden kısa süre sonra da boşandılar.
Önce senaryosu sonra romanı yazılan filmlere bir başka örnek teşkil eden ve filmiyle aynı yıl piyasaya verilen bu kitap da muhtemelen bir pazarlama stratejisi sonucunda, filmin başarısını desteklemek amacıyla, yani ticari kaygılarla senaryonun yazarına ısmarlanmıştı. Filmin başrol oyuncularından, aynı zamanda yazarın arkadaşı da olan Clark Gable'a ithaf edilmiş olan kitabın sonunda yer alan 8 sayfada filmden alınmış 12 fotoğraf karesi kullanılmıştır. Kitaptaki tanıtım yazısında "The Misfits"in, yazarın 1955'te yayımlanan "A View from the Bridge" (Köprüden Görünüş)'den beri yazdığı en önemli eseri olduğu belirtilmiştir.
Kitabın sonundaki 31 sayfada, Miller'ın "Esquire" dergisinde yayımlanan aynı adlı orijinal hikâyesi de yer almaktadır.
Konusu[değiştir | kaynağı değiştir]
1960'lı yıllarda Reno Nevada'da geçen bu "modern western" mevcut düzene uyum sağlayamamış maceracı bir grup arkadaşın öyküsünü anlatır. Eski bir kovboy olan kumarbaz Gay, kumar borçları için Mustang denen başıboş yabani atları yakalayarak köpek maması yapılmak üzere mezbahalara satar. Oysa daha önceleri bu Mustang'leri binmeleri için küçük çocukların ailelerine satan Gay, artık oldukça yaşlanmıştır ve işler eskisi gibi iyi gitmemektedir. Yardımcısı Guido ve avare ve alkolik rodeocu Perce arkadaş grubunun diğer elemanlarıdır. Modern Batı'nın bu demode kovboyları, geçimlerini sağlayabilmek için vahşi at ve kartal avlayıp, rodeolara katılarak günlerini geçirirlerken, aralarına henüz boşanmış, çocuksu tavırları olan Roslyn adında güzel bir kadın katılır. Roslyn bu gamsız insanların kaybolmakta olan hayatlarına taze bir soluk getirir. Üç adamın da hayatı kökten değişmiştir.
Roslyn, Gay ve Guido'nun çöldeki evlerine yerleşir. Ona kur yapmaya çalışan bu iki yalnız erkek arasında bir gerilim yaşanır. Ancak Roslyn, karısı ölmüş olduğu için kendisini başkalarına acındırmaya çalışan (aynı zamanda kendine de acıyan) Guido yerine, yaşlı kovboy Gay'i seçer. Birlikte gittikleri bir rodeo müsabakasında, rodeocu genç Perce'le tanışırlar ve dördü birden Gay'in önderliğinde Mustang yakalamaya çıkarlar. Ancak durum o kadar da romantik değildir. Yakalanan hayvanlar köpek maması yapılmak üzere mezbahaya satılacaktır. Yakalama sırasında hayvanlara karşı yeterince vahşet de sergilenince melankolik yapıdaki Roslyn isyan eder.
Tarzı ve karakterler[değiştir | kaynağı değiştir]
"The Misfits" bir karakter çalışmasıdır. Hikâyenin eğildiği aykırı kovboy karakterleri zaten uzun zamandan beri edebiyat ve sinemada yeteri kadar romantikleştirilmişlerdi. Ancak Arthur Miller bu modası geçmiş, uyumsuz karakterlerin üzerinden bir kez daha geçerken onların iç dünyalarına, yüreklerine daha fazla odaklanmıştır. Romanın oldukça sürükleyici ve karmaşık dört karakteri üzerinden yazar aşkın doğası ve insanın varoluş nedeni hakkında en duru ifadeleri kullanmıştır.[1]
Romanın dört yaralı karakteri vardır.
- Gay, yaşı artık geçmekte olan, maço tipli, köşeli bir kovboy eskisidir ve artık düzenli iş yapamamaktadır.
- Guido, Bir motor tamircisi olan Guido onun yardımcısıdır ve karısının ölümünü bir türlü kabullenememiştir. Karısı öldüğü için kendine acıyan, aynı zamanda kendini başkalarına acındıran, II. Dünya Savaşı sırasında yaralanmış emekli bir pilottur.
- Perce, Üçüncü karakter ise annesinin etkisinden bir türlü kopamayan, ona gereğinden fazla bağlı alkolik ve avare bir rodeocu olan Perce'dir. Kafasına çok darbe aldığı için tuhaf davranışları vardır, kolay incinir ve naif bir yapıdadır. (Filmde Perce'i canlandıran ve bir eşcinsel olan Montgomery Clift de benzer bir karakter yapısındaydı.[2]
- Roslyn, Dördüncü karakter ise üçlüye sonradan katılan çocuksu tavırlı, güzel dul Roslyn'dir. Yeni boşanmış, depresyondaki bu melankolik güzel, kolay incinir, kırılgan bir yapıdadır. Kederli görünüşünün altında yumuşak kalpli, uysal bir insan yatmaktadır (Filmde bu karakteri canlandıran Marilyn Monroe'nun gerçek hayattaki özelliklerine çok benziyor. Zaten Arthur Miller bu rolü o tarihte karısı olan Marilyn Monroe için yazmıştı)
Nevada'nın sert ve acımasız doğasında yaşayan bu üç erkek, artık tükenmeye yüz tutmuş bir nesli temsil ederler. Bu modası geçmiş kovboylar bir yandan, eski zamanlarda olduğu gibi özgür bir yaşam sürdürmeye çalışırlarken, medeniyetin bu özgürlüğe getirdiği saldırı ve kısıtlamaları, günden güne dozu artan müdahalesini de bir türlü anlayamazlar. Onların prensiplerine göre düzenli ve sabit maaşlı bir işte çalışmak en büyük günah sayılmaktadır. Bunun için de vahşi atları yakalayıp mezbahaya satarlar, mütevazı para ödülleri için biteviye bir şekilde rodeo yarışlarına katılırlar vb. Anlık yaşayan bu insanlar haliyle kendilerini ucuz viskiyle avuturlar. Başlarda her üçü de çocuksu idealleri olan güzel dul Roslyn'e yaklaşmaya çalışırlar. Karısı ölmüş olan Guido ona acıklı hikâyeler anlatarak kalbini kazanmaya çalışır, genç rodeocu Perce'ün de fazla şansı olmaz. Roslyn kendine yaşlı kovboy Gay'i seçer.[3]
Film versiyonu[değiştir | kaynağı değiştir]
Sinema edebiyat ilişkisi içerisinde yaklaşık 100 yıldır sayısız roman, oyun, masal, hikâye ve çizgi roman beyaz perdeye aktarılmıştır. Ancak daha az sayıda eserde bunun tersi de gerçekleşmişti. Yani önce bir senaryoya dayanarak çekilen filmden sonra çeşitli nedenlerle o filmin veya senaryonun bir de romanı piyasaya sürülmüştür. Önce senaryosu sonra romanı yazılan filmlere bir örnek de "The Misfits" olmuştur. Amerikalı oyun yazarı Arthur Miller 1957 yılında Esquire dergisine yazdığı kısa hikâyeden yola çıkarak 1961 yılında bir film senaryosu yazdı. O yıl bu senaryodan bir film yapıldı. John Huston tarafından sinemaya aktarılan The Misfits filminin başlıca rollerinde Clark Gable, Marilyn Monroe, Montgomery Clift ve Eli Wallach oynadılar. 1961 United Artists yapımı iki saatlik bu siyah beyaz filme tam 4 milyon dolar harcanmıştı. Böylelikle film en maliyetli siyah beyaz film olma unvanını da kazanmış oldu. Çekimleri Nevada'da yapılan filmin müziklerini Alex North bestelemişti.
Çekimlerden 12 gün sonra Clark Gable kalp krizi geçirerek öldü. Çekimler sırasında evli olan Monroe ve Miller, çekimler bitince boşandılar. Marilyn Monroe bir yıl kadar sonra aşırı dozda ilaçtan öldü. Montgomery Clift ise 6 yıl sonra bu film televizyonda gösterilirken kalp krizinden öldü.
Film gösterime verildiği aynı yıl, senaryonun (ve onun dayandığı kısa hikâyenin) yazarı olan Arthur Miller, kendi eserini roman formunda yeniden düzenledi ve yayımladı.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
İlgili kitabın kapak ve iç sayfalarındaki bilgiler.
- ^ a b Miller, Arthur (1961). The Misfits. Dell Publishing Co. Inc.,New York. ss. sayfa 7.
- ^ "Wandering outsiders search for direction in an unforgiving film" (İngilizce). epinions.com. Erişim tarihi: 22 Eylül 2011.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ "Walking Wounded: The Misfits" (İngilizce). epinions.com. Erişim tarihi: 22 Eylül 2011.[ölü/kırık bağlantı]