Sumgayıt Pogromu sayfasının kaynağını görüntüle

{{Karabağ Savaşı muharebeleri}}
[[Dosya:Sumgaitrioting.jpg|küçükresim|upright=1.14|sağ|Bir video kaydından alınan resimler: Yanan otomobiller ve [[Sumgayıt]] sokaklarında isyancıların büyük kalabalığı görülmektedir.{{kaynak belirt}}]]

'''Sumgayıt Katliamı'''<ref name="allen">{{Kitap kaynağı
 | son = Allen
 | ilk = Tim
 | yazarurl = 
 |eşyazarlar= Eade, John
 | yıl = 1999
 | başlık = Divided Europeans
 | yayımcı= Martinus Nijhoff Publishers
 | yer= 
 | dil = İngilizce  |tanıtıcı= ISBN 90-411-1213-8, ISBN 978-90-411-1213-2
 | url = http://books.google.com/books?id=4aECmbMMzIYC&pg=PA70
 | sayfalar =70| alıntı = ''during the anti-Armenian pogroms in Sumgayit, the sign of the cross...''
}}
</ref> veya '''Sumgayıt Olayları''',<ref name="Medvedev">Ray Medvedev, Giuletto Chiesa, ''Time of Change: Insider's View of Russia's Transformation'', I B Tauris & Co Ltd., 1991, ISBN 978-1-85043-305-7, s.224.</ref><ref name="Masih">Joseph R. Masih, Robert O. Krikorian, ''Armenia: at the crossroads'', Taylor & Francis, 1999, ISBN 90-5702-344-X, s.25.</ref> Şubat 1988'de [[Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti]]'nin [[Sumgayıt]] kentinde [[Azeriler]] tarafından işlenen ve [[Ermeniler|Ermeni]] sakinlerini hedef alan [[pogrom]].<ref name="Cornell">Svante E. Cornell, ''Small nations and great powers: a study of ethnopolitical conflict in the Caucasus'', Routledge, 2001, ISBN 978-0-7007-1162-8, s.83.</ref>

== Olaylar ==
SSCB Genel Savcılığı (Генеральный прокурор СССР) tarafından açıklanan resmî ölüm bilançosuna göre, 26 Ermeni ve 6 Azeri olmak üzere toplam 32 kişi ölmüştür.<ref>Thomas de Waal, [http://www.c-r.org/our-work/accord/nagorny-karabakh/origins-dynamics-misperceptions.php ''The Nagorny Karabakh conflict: origins, dynamics and misperceptions''] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20100705175440/http://www.c-r.org/our-work/accord/nagorny-karabakh/origins-dynamics-misperceptions.php |tarih=5 Temmuz 2010 }} 2005, URL erişim tarihi:5 Ocak 2009</ref><ref>David Remnick, ''Hate Runs High in Soviet Union's Most Explosive Ethnic Feud'', [[The Washington Post]].</ref>

== İddialar ==
[[Ziya Bünyadov]], olayların Ermeni milliyetçiler tarafından bilerek organize edildiğini, Azerbaycan halkını dünya kamuoyu önünde haksız duruma düşürmek amacıyla tasarlandığını iddia etmiştir. Ayrıca olaylar başladığı zaman dünya haber ajanslarına görüntülerin çok hızlı şekilde aktarılmasını da her şeyin Ermeniler tarafından önceden planlanmasına bağlamaktadır. Bu iddianın temel dayanağı ise pogromu yapanlar arasında Edvard Grigoryan adında<ref>De Waal. ''Black Garden'', pp. 42–43.</ref> bir Ermeninin de bulunmasıdır.<ref>Ziya Bunyatov, ''Neden Sumgayıt?'', Azerbaycan Bilim Akademisi 'Bilim' Dergisi,13 mayıs 1988.</ref>

Azeri avukat ve eski savcı [[Aslan İsmayılov]] 2010 yılında verdiği röportajda "Sumgayıt olaylarında Ermenilerin Ermenileri katlettiği kanıtlanmıştır" demiştir.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.1news.com.tr/roportajveyorumlar/20120302095602698.html | başlık = Aslan İsmayılov: Sumgayıt Olaylarında Ermenilerin Ermenileri Katlettiği Kanıtlanmıştır | yazar = Zeka Seferli | tarih = 2 Mart 2012 | çalışma =  | yayıncı = 1news.com.tr | erişimtarihi = 28 Ocak 2014 | dil = Türkçe | arşivurl = https://web.archive.org/web/20140203001249/http://www.1news.com.tr/roportajveyorumlar/20120302095602698.html | arşivtarihi = 3 Şubat 2014 | ölüurl =evet}}</ref>

== Popüler kültür ==
[[Aslan İsmayılov]] 2010 yılında bu hadiselerden bahseden "[[Sumgayıt - SSCB'nin Çöküşünün Başlangıcı]]" isimli tarihî eser kaleme almıştır.<ref>{{Haber kaynağı |url=http://www.mediaforum.az/az/2010/05/26/1988-ci-İLİN-SUMQAYIT-HADİSƏLƏRİ-HAQDA-KİTAB-və-013529305c00.html |başlık=1988-ci İLİN SUMQAYIT HADİSƏLƏRİ HAQDA KİTAB və SAYTIN TƏQDİMATI OLUB |yazar= |tarih=26 Mayıs 2010 |yayıncı=[[mediaforum.az]] |erişimtarihi=28 Ocak 2014 |dil=az |arşivurl=https://web.archive.org/web/20140204034215/http://www.mediaforum.az/az/2010/05/26/1988-ci-%C4%B0L%C4%B0N-SUMQAYIT-HAD%C4%B0S%C6%8FL%C6%8FR%C4%B0-HAQDA-K%C4%B0TAB-v%C9%99-013529305c00.html |arşivtarihi=4 Şubat 2014 |ölüurl=evet}}</ref><ref>{{Haber kaynağı |başlık=«Sumqayıt – SSRİ-nin süqutunun başlanğıcı» kitabı təqdim olunub |yazar= |url=https://www.azadliq.org/a/2053270.html |yayıncı=[[Özgür Avrupa Radyosu|azadliq.org]] |tarih=26 Mayıs 2010 |erişimtarihi=4 Ağustos 2017 |dil=az |arşivurl=https://web.archive.org/web/20170804143117/https://www.azadliq.org/a/2053270.html |arşivtarihi=4 Ağustos 2017 |ölüurl=hayır}}</ref><ref>Aslan İsmailov. [[Sumgayıt – SSCB’nin Çöküşünün Başlangıcı]].[https://web.archive.org/web/20150924111537/http://www.sumgayit1988.com/files/book-turk.pdf oku] Bakü: Çaşıoğlu. 2010. 200 sayfa. ISBN 9789952272734</ref>

== Kaynakça ==
{{Kaynakça|2}}

== Dış bağlantılar ==
* [https://web.archive.org/web/20150920190204/http://www.sumgayit1988.com/ sumgayit1988.com] {{az}}, {{Rus}}, {{en}}
* [https://web.archive.org/web/20150925231704/http://sumqayit1988.com/ sumqayit1988.com] {{az}}, {{Rus}}, {{en}}
* [https://web.archive.org/web/20111117070527/http://sumqait.com/ sumqait.com] {{az}}, {{Rus}}, {{en}}
* {{Web kaynağı | url = http://www.1news.com.tr/roportajveyorumlar/20120302095602698.html | başlık = Aslan İsmayılov: Sumgayıt Olaylarında Ermenilerin Ermenileri Katlettiği Kanıtlanmıştır | yazar = Zeka Seferli | tarih = 2 Mart 2012 | çalışma =  | yayıncı = 1news.com.tr | erişimtarihi = 28 Ocak 2014 | dil = Türkçe | arşivurl = https://web.archive.org/web/20140203001249/http://www.1news.com.tr/roportajveyorumlar/20120302095602698.html | arşivtarihi = 3 Şubat 2014 | ölüurl =evet}}
* Aslan İsmailov. [[Sumgayıt – SSCB’nin Çöküşünün Başlangıcı]].[https://web.archive.org/web/20150924111537/http://www.sumgayit1988.com/files/book-turk.pdf oku] Bakü: Çaşıoğlu. 2010. 200 sayfa. ISBN 9789952272734 {{tr}}
* İbrahim Məmmədov, [https://web.archive.org/web/20170804222805/http://sumqayit1988.com/uploads/files/qriqoryaninisi1.pdf Azərbaycana qarşı Sumqayıt təxribatı - "Qriqoryanın işi"]. Bakı, "Təhsil", 2013, 336 səh. {{az}}
* [https://web.archive.org/web/20140222060953/http://sumgayit1988.com/files/cinayat1.pdf Уголовное Дело № 18/55461-88. Сумгаит. 1989. (I)] {{Rus}}
* [https://web.archive.org/web/20140222060958/http://sumgayit1988.com/files/cinayat2.pdf Уголовное Дело № 18/55461-88. Сумгаит. 1989. (II)] {{Rus}}
* {{Web kaynağı |url=http://www.timesonline.co.uk/tol/comment/obituaries/article2970324.ece |arşivurl=https://web.archive.org/web/20110629123734/http://www.timesonline.co.uk/tol/comment/obituaries/article2970324.ece |arşivtarihi=29 Haziran 2011 |başlık=Vladimir Kryuchkov Hardline Soviet Communist who became head of the KGB and led a failed plot to overthrow Mikhail Gorbachev |yazar= |tarih=30 Ekim 2007 |yayıncı=[[timesonline.co.uk]] |erişimtarihi=4 Ağustos 2017 |dil=İngilizce |ölüurl=hayır}}
* [http://sumgait.info/sumgait/sumgait-eng/sumgayit-victims-eng.htm Katliamda hayatını kaybeden Ermenilerin listesi]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20091102175925/http://www.sumgait.info/sumgait/sumgait-eng/sumgayit-victims-eng.htm |tarih=2 Kasım 2009 }}
* [https://www.youtube.com/watch?v=dNV6OXVSy2Q&list=UUsfi_ZsSWTN02HlJOuBo3zw Sumgait Events 1988 (English) - Part 1/2]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20160328141229/https://www.youtube.com/watch?v=dNV6OXVSy2Q&list=UUsfi_ZsSWTN02HlJOuBo3zw |tarih=28 Mart 2016 }}
* [https://www.youtube.com/watch?v=KB9BVuAA098&list=UUsfi_ZsSWTN02HlJOuBo3zw Sumgait Events 1988 (English) - Part 2/2]
* {{Web kaynağı | url = https://www.youtube.com/watch?v=ABAx5C5VblE | başlık = Sumqayıt 1988, Sovet İmperiyasının gizlinləri, 2-ci hissə | yazar = [[AZTV]] | tarih = 4 Mart 2015 | yayıncı = [[YouTube]] | erişimtarihi = 4 Ağustos 2017 | dil = az | arşivurl = https://web.archive.org/web/20170819145046/https://www.youtube.com/watch?v=ABAx5C5VblE | arşivtarihi = 19 Ağustos 2017 | ölüurl = hayır }}

{{Dağlık Karabağ sorunu}}

{{Otorite kontrolü}}

[[Kategori:Azerbaycan'daki katliamlar]]
[[Kategori:Sovyetler Birliği tarihi]]
[[Kategori:Birinci Dağlık Karabağ Savaşı]]
[[Kategori:Pogromlar]]
[[Kategori:Sumgayıt|Pogrom]]
[[Kategori:Ermeni karşıtlığı]]
[[Kategori:1988'de Azerbaycan]]
[[Kategori:1988'de Ermenistan]]
[[Kategori:1988'de Sovyetler Birliği]]
[[Kategori:1988'de çatışmalar]]