Sirkeli Höyüğü
| Arkeolojik Höyük | |
| Adı: | Sirkeli Höyük |
| il: | Adana |
| İlçe: | Ceyhan |
| Köy: | Sirkeli |
| Türü: | Höyük |
| Tahribat: | |
| Tescil durumu: | Tescilli[1] |
| Tescil No ve derece: | 4 |
| Tescil tarihi: | 15.04.1988 |
| Araştırma yöntemi: | Kazı |
Sirkeli Höyük, Adana ili'nin 40 km. doğusunda, Ceyhan İlçesi Sirkeli Köyü'nde yer alan bir höyüktür.[2] Ceyhan Nehri'nin Nur Dağı'na dayandığı bölgede, nehrin batı kıyısında Kuzey Suriye'den Kilikya Kapıları (Gülek Boğazı) üzerinden Orta Anadolu'ya uzanan tarihi yol üzerinde bulunan Sirkeli Höyük, bu konumuyla Kilikya'nın en önemli höyüklerinden biridir. Tepe, 400 x 300 metre boyutlarında olup yüksekliği 30 metredir. Ceyhan kıyısında olmakla birlikte yerleşimin nehrin diğer kıyısına da yayılmış olduğu anlaşılmaktadır.[3]
Sirkeli Höyüğü, eski Misis-Ceyhan karayolu üzerinde yer alan Sirkeli mahallesinde Ceyhan Nehri kenarında bulunmaktadır. Hemen yanında bir kaya kütlesinin üzerinde II. Muvatalli Kabartması bulunmaktadır. Höyüğün bulunduğu yer Hitit kralı II. Muvatalli'nin Mısır Firavunu II. Ramses ile yaptığı ünlü Kadeş Savaşı gibi Suriye tarafındaki seferler için geciş yapmakta kullanılmış önemli bir köprü noktası olmalıdır. Muvatalli kabartması Anadolu'daki tarihlenebilen en eski Hitit kabartması olması ile de ayrı bir öneme sahiptir.
Kazılar
[değiştir | kaynağı değiştir]Höyükteki ilk kazılar 1936 yılında J. Garstang tarafından yapılmıştır. Daha sonra 1951 yılında, aynı ekipten M. V. Seton-Williams, Kilikya yüzey araştırmaları çerçevesinde höyükte incelemeler yapmıştır. Höyük, 1992-96 yılları arasında Ludwig-Maximilians Münih Üniversitesi'nden Prof. Dr. B. Hrouda ve 1997 yılında ise Innsbruck Üniversitesi'nden Prof. Dr. H. Ehringhaus başkanlığında yeniden kazılmıştır. 2006 yılında yeniden başlatılan kazılar Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Arkeoloji Bölümü tarafından önce Eberhard Karls Tübingen Üniversitesi, 2011’den itibaren de Bern Üniversitesi ile işbirliği halinde Mirko Novak, Ekin Kozal (2013’e kadar) ve Deniz Yaşin-Meier (2014’ten itibaren) başkanlığında devam ettirilmiştir.[2][4]
Tabakalanma
[değiştir | kaynağı değiştir]Yerleşimin Kalkolitik Çağ'dan (MÖ 5000) Tunç Çağı (MÖ 3000 – 1200), Demir Çağı (MÖ 1200 – 300), Helenistik Dönem ve Roma Dönemi boyunca, MS 100 yıllarına kadar sürekli iskan gördüğü belirtilmektedir.[3]
Buluntular
[değiştir | kaynağı değiştir]Çanak çömlek buluntuları, yerleşimin çevre bölgelerden etkilendiği ya da ticari ilişki içinde oluğunu göstermektedir. Buluntular arasında Suriye – Kilikya Boyalıları olarak bilinen Orta Tunç Çağı çanak çömleği, gaga ağızlı Hitit kapları, Geç Tunç Çağı ve Demir Çağı'na ait Kıbrıs malları yer almaktadır.[5]
Değerlendirme
[değiştir | kaynağı değiştir]Höyük yakınlarındaki kaya kabartmalarının Hitit Kralı II. Muvatalli ile oğluna ait olduğundan hareketle yerleşmenin Lawazantiya olduğu ileri sürülmektedir. Diğer yandan söz konusu kaya rölyefinin Anadolu'daki tarihlenebilen en eski Hitit kaya kabartması olduğu belirtilmektedir.[3]
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- TAY Project - Fotoğraflar 18 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Muvatalli Rölyefi (www.hittitemonuments.com) 6 Kasım 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "TAY – Dönem Ayrıntıları". 18 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2012.
- ^ a b "TAY – Yerleşme Dönem Ayrıntıları". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2012.
- ^ a b c "Sirkeli Höyük Web Sitesi". 12 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2019.
- ^ "Sirkeli Höyük Web Sitesi - Frühere Ausgrabungen". 19 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2019.
- ^ "Sirkeli Höyük Web Sitesi – Arkeolojik Buluntular". 21 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2019.