Radar

Radar, radyo dalgalarının yansıması yardımıyla uzaktaki nesneleri ve bu nesnelerin hız, kerteriz ve mesafesini tespit eden cihazdır.^[1] Radar, RAdio Detection And Ranging (radyo ile tespit etme ve menzil tayini) sözcüklerinin akronimidir.

Radarlar; kullanım alanlarına göre hava ve deniz radarları olmak üzere ikiye ayrılır. Hava radarları; askeri (stratejik) meteorolojik, astronomik, hava limanlarında ve uçaklarda kullanılır. Deniz radarları; askeri ve ticari gemilerde kullanılır. Radarlar çalıştığı frekans bandına göre de isimlendirilebilmektedir.^[2]

Tarihçe

Alman mühendis Christian Hülsmeyer elektromanyetik dalgalar ile gemilerin yerini belirlemekte kullanılabilen icadını tescil ettirmek için 1904 yılında Almanya ve İngiltere'de patent başvurusunda bulundu.

30 Nisan 1904 tarihinde Kraliyet Patent Dairesi, Christian Hülsmeyer tarafından geliştirilen, "uzaktaki metal nesnelerin yerini bir gözlemciye bildiren" cihazı 165 546 Nolu belge ile tescil etti.

Patent belgesinde bir yansıma sayesinde, gelmekte olan bir gemiyi tespit eden bir buharlı geminin resmi yer almaktadır. Ren nehrinde yapılan bir denemeyle cihazın kullanılabilirliği kanıtlandı. Daha sonra savaşın doğurduğu ihtiyaçlar ve zorlamalar sonunda geliştirilmiştir.

Çalışma prensibi

Radar, elektromanyetik enerji darbelerini yandaki şekilde görüldüğü gibi sesin yansımasına benzer bir şekilde kullanır. Radyo dalgaları ile taşınan enerji nesneye ulaşır ve tekrar nesneden yansıyarak geri döner. Enerjinin buradan küçük bir kısmı yansır ve radara geri gelir. Dönen bu bölüme aynen ses terminolojisinde olduğu gibi "yankı" adı verilir. Radar seti yankıyı yansıtan nesnenin yön ve mesafesini tespit etmek için kullanır.^[3]

$c$ ışık hızı ve $t$ yansıma zamanı olmak üzere bir cismin radara olan menzili ( $R$ ) şu formül ile bulunur:

R={\frac {ct}{2}}

Bir alıcı verici düzeninden oluşan radar, bir cismin varlığını tayin etme, bulunduğu yön ve uzaklığı ölçme işlevlerini yerine getirir. Radar cihazları temel olarak bir sinyal üreteci, bir verici, bir alıcı ve bir veya daha çok antenden oluşur.

Havacılıkta kullanımı

Radarlar havacılıkta başlıca olarak yaklaşma kontrol ve saha kontrol üniteleri tarafından hava araçlarının tespiti ve emniyet ayrımı amacıyla kullanılırlar. Bunun haricinde uçaklarda diğer hava taşıtlarının ve meteorolojik olayların tespitinde kullanılan radarlar da mevcuttur.

Kaynakça

Wikimedia Commons'ta Radar ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

^ "What Is Radar?". Australian Government. 18 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2021.
^ Radar Temelleri 9 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.: Bu web sitesi radar teknolojisi ders notlarını içerir.
^ "How Do Radars Work? | Earth Observing Laboratory". www.eol.ucar.edu. 17 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2021.

[1] "What Is Radar?". Australian Government. 18 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2021.

[rgl-2] Radar Temelleri 9 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.: Bu web sitesi radar teknolojisi ders notlarını içerir.

[3] "How Do Radars Work? | Earth Observing Laboratory". www.eol.ucar.edu. 17 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2021.

[1]

[2]

[3]