Nalburunlu yarasa sayfasının kaynağını görüntüle

{{otomatik taksonkutu
| ad = Nalburunlu yarasa
| resim = Bat(20070605).jpg
| resim_bilgi = [[Küçük nalburunlu yarasa]]<br>''Rhinolophus hipposideros''
| takson= Rhinolophus
| sıralama = [[Bernard Germain de Lacépède|Lacépède]], 1799
| tip_tür = <center>''[[Vespertilio ferrum-equinum]]''
| tip_tür_sıra = [[Johann Christian Daniel von Schreber|Schreber]], 1774 </center>
| dış_bağlantılar = {{commons-species|Rhinolophidae}}
<!-- | altbölüm_sıra =Türler
| altbölüm= Metne bakınız -->
}}
'''Nalburunlu yarasa'''<ref name="YTK">{{kitap kaynağı |soyadı1=Demirsoy |ad1=Ali |yazarbağı=Ali Demirsoy|başlık=Yaşamın Temel Kuralları Omurgalılar/Amniyota (Sürüngenler, Kuşlar ve Memeliler) Cilt - III / Kısım - II |tarih=1992 |yayıncı=Meteksan |yer=Ankara |isbn=975-7746-02-9 |sayfalar=636-637}}</ref> ya da '''Nalburun yarasa''',<ref>{{ansiklopedi kaynağı |ansiklopedi=AnaBritannica |başlık=nalburun yarasa |yıl=1989|yayıncı=Ana Yayıncılık |cilt=16 |sayfa=388}}</ref> '''Rhinolophidae''' [[yarasa]] [[familya]]sını oluşturan yarasalara verilen isimdir. Yaşayan tek [[cins]]i olan '''''Rhinolophus''''' dışında [[Soy tükenmesi|soyu tükenmiş]] bir cins olan ''Palaeonycteris'' de tanımlanmıştır. Bazen Rhinolophidae familyası içinde de sınıflandırılan [[Hipposideridae]] familyası ile yakın akrabadır. Nalburunlu yarasalar altı [[alt cins]]e ve birçok tür grubuna ayrılırlar. Tüm nalburunlu yarasaların [[ortak ata]]sı 34 ila 40 milyon yıl önce yaşamıştır ancak bu familyanın coğrafi kökeni belirli değildir ve familya biyocoğrafyasını ortaya koyma çabaları sonuçsuz kalmıştır. Genetik kanıtların gösterdiği birçok [[tür kompleksi]]nin olma olasılığının yanı sıra daha önceden ayrı bir tür olarak tanımlanmış yarasaların aslında başka [[takson]]lardan çok az genetik farklılık göstermesi sonucu [[taksonomi]]leri karmaşıktır. Çoğunlukla tropikal ve subtropikal bölgeler olmak üzere [[Afrika]], [[Asya]], [[Avrupa]] ve [[Okyanusya]] kıtalarında, [[Eski Dünya]]'da yaşarlar.

Nalburunlu yarasalar 4 ila 28 g ağırlıkları, 30 ila 75&nbsp;mm. ön kol uzunlukları ve 35 ila 110&nbsp;mm. baş-gövde uzunluklarıyla küçük ya da orta boylu [[küçük yarasalar]]dan sayılırlar. Kürkleri kızıl kahverengi, siyahımsı ya da parlak turuncu-kırmızı olabilir ve türlerinin çoğunun uzun ve yumuşak kürkü bulunur. Adlarını at nalına benzeyen burunlarındaki ince ve geniş zar katmanından oluşan deriden alırlar. Bu burun zarları [[ekolokasyon]] ile yönlerini bulmada yardımcı olur. Çok yoğun ve karmaşık çevrelerde avlarını bulmak için sabit frekanslı çağrılar kullanan nalburunlu yarasaların ekolokasyon sistemleri oldukça gelişmiştir. Tünedikleri yerden birdenbire avlarının üzerine çullanarak böcekleri ve örümcekleri avlarlar. Çiftleşme sistemleri hakkında çok az bilgi bulunmaktadır ancak en azından bir türün tek eşli bir başka türün de çok eşli olduğu bilinmektedir. Gebelik süresi yaklaşık yedi haftadır ve bir batında tek yavru doğar. Genellikle ömürleri altı ila yedi yıl kadardır ama bir [[büyük nalburunlu yarasa]]nın otuz yıldan fazla yaşadığı bilinmektedir.

Nalburunlu yarasaların insanlar için bir hastalık kaynağı olmasının yanı sıra bazı bölgelerde gıda olarak tüketilmekte ve ilaç olarak kullanılmaktadır. İnsanların bulaşmasında ''[[Paguma larvata]]'' türü [[Misk kedisigiller|misk kedisi]]nin [[Konakçı#Tanımlar|ara konak]] olmasına rağmen bazı türleri [[Şiddetli akut solunum yolu sendromu|SARS]] için [[doğal konak]]tır. Bazı bulgular [[koronavirüs hastalığı 2019]]'a neden olan [[Şiddetli akut solunum yolu sendromu koronavirüsü 2|SARS-CoV-2]]'nin de doğal konağı olduğunu önermektedir. Başta [[Sahra Altı Afrika]] olmak üzere [[Güneydoğu Asya]] gibi bazı bölgelerde besin maddesi olarak kullanılmak üzere avlanırlar. Bazı türleri ya da [[guano]]ları [[Nepal]], [[Hindistan]], [[Vietnam]] ve [[Senegal]] gibi ülkelerde [[geleneksel tıp]]ta kullanılır.

==Fiziksel özellikler==
===Görünüm===
[[Dosya:Nose-leaf diagram.jpg|sağ|küçükresim|upright|Nalburunlu yarasanın burun yapısı]]
Nalburunlu yarasalar küçük ya da orta boylu [[küçük yarasalar]] olarak kabul edilir.<ref name="Kingdon 2013">{{Kitap kaynağı| editör1-soyadı=Kingdon| editör1-ad= J.| editör2-soyadı= Happold| editör2-ad= D.| editör3-soyadı= Butynski| editör3-ad= T.| editör4-soyadı= Hoffmann| editör4-ad= M.| editör5-soyadı= Happold| editör5-ad= M.| editör6-soyadı= Kalina| editör6-ad= J.| soyadı1=Happold| ad1=M.| soyadı2=Cotterill| ad2=F. P. D.| yıl= 2013| başlık= Mammals of Africa| cilt=4| yayıncı= A&C Black| sayfalar=300-303|isbn=9781408189962}}</ref> Kafa-gövde uzunlukları 35 ila 110&nbsp;mm. ve ön üye uzunlukları da 30 ila 75&nbsp;mm. arasında değişir. En küçük türlerden biri olan [[küçük nalburunlu yarasa]] (''R. hipposideros'') 4 ila 10 g ağırlığındayken daha büyük türlerden biri olan [[büyük nalburunlu yarasa]] (''R. ferrumequinum'') 16,5 ila 28 g. ağırlığındadır. Post renkleri türler arasında oldukça farklılık gösterir ve siyahımsıdan kırmızımsı kahverengiye ve parlak turuncu sırt kürküne kadar değişir.<ref name="Nowak1994"/><ref name="Geist"/> Alt kısımları sırt kısmından daha soluktur.<ref name="Nowak1994">{{Kitap kaynağı|ad=Ronald M.|soyadı=Nowak|başlık=Walker's Bats of the World|yıl=1994|yayıncı=JHU Press|isbn=978-0-8018-4986-2|sayfalar=[https://archive.org/details/walkersbatsofwor00rona/page/108 108-110]|url=https://archive.org/details/walkersbatsofwor00rona/page/108}}</ref> Türlerin çoğunun uzun ve yumuşak bir kürkü vardır ancak oldukça uzun ve yünsü bir posta sahip olan ''[[Rhinolophus luctus]]''ve ''[[Rhinolophus beddomei]]'' diğer türler arasında dikkati çeker.<ref name="Geist"/>

Yarasaların çoğunda olduğu gibi nalburunlu yarasaların da göğüslerinde iki [[meme bezi]] bulunur. Erişkin dişilerin karınlarında yalancı meme ucu denilen ve meme bezlerine bağlı olmayan iki meme ucu benzeri çıkıntı vardır. Aralarında Hipposideridae, Craseonycteridae, Megadermatidae ve Rhinopomatidae familyalarının da bulunduğu birkaç yarasa familyasında bu yalancı meme uçları bulunur ve yavrularının tutunması için işe yarar.<ref name="Simmons 1993">{{Dergi kaynağı| soyadı= Simmons| ad= N. B.| yıl= 1993| başlık= Morphology, function, and phylogenetic significance of pubic nipples in bats (Mammalia, Chiroptera)| dergi= [[American Museum Novitates]]| sayı= 3077| url= http://digitallibrary.amnh.org/bitstream/handle/2246/4974//v2/dspace/ingest/pdfSource/nov/N3077.pdf?sequence=1&isAllowed=y|erişimtarihi= 6 Mart 2020|arşivurl= https://web.archive.org/web/20170814234206/http://digitallibrary.amnh.org/bitstream/handle/2246/4974/v2/dspace/ingest/pdfSource/nov/N3077.pdf?sequence=1|arşivtarihi= 14 Ağustos 2017| ölüurl=hayır}}</ref> Birkaç türde erkeklerde koltukaltlarında birer yalancı meme ucu vardır.<ref name="Kingdon 2013"/>

===Kafa ve dişler===
[[Dosya:Rhinolophus ferrumequinum skull (2862264921).jpg|küçükresim|Skull of the [[Büyük nalburunlu yarasa]]nın kafatasında burun kısmında belirgin burunönü şişkinlik görülür]]
Tüm nalburunlu yarasaların burunlarında büyük ve yaprak benzeri çıkıntılar vardır. Bu çıkıntıların ön kısmının [[at nalı]]na benzemesi nedeniyle adları "nalburunlu" yarasalardır.<ref name="Kingdon 2013"/> Burun çıkıntıları tür tanımlamasında önemlidir ve farklı bölümlerden oluşur. Lanset üçgen, sivri ve oyukludur; ucu yarasanın gözlerine doğru uzanır.<ref name="Hall">{{Web kaynağı | url = https://www.environment.gov.au/system/files/pages/a117ced5-9a94-4586-afdb-1f333618e1e3/files/40-ind.pdf | başlık = Fauna of Australia Volume 40: Rhinolophidae | soyadı = Hall | ad = Leslie | yıl = 1989 | websitesi = environment.gov.au | yayıncı = AGPS Canberra |erişimtarihi= 3 Mayıs 2017 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20200126134745/https://www.environment.gov.au/system/files/pages/a117ced5-9a94-4586-afdb-1f333618e1e3/files/40-ind.pdf | arşivtarihi = 26 Ocak 2020 | ölüurl =hayır}}</ref> Sella burnun ortasında düz ve çıkıntı gibi bir yapıdır; burun deliklerinin arkasından başlar ve kafaya dik olarak dışarı doğru çıkıntı yapar.<ref name="Hall"/> Sella genellikle lansetten daha az kıllıdır.<ref name="Hall"/> Büyük ve yaprak şeklinde olan kulakları uzun oldukları kadar da geniştir ve [[tragus]]ları yoktur. [[Antitragus]]ları ise oldukça belirgindir. Gözleri çok küçüktür.<ref name="Kingdon 2013"/> Kafatasında hep burunönü şişkinliği bulunur. Bir nalburunlu yarasanın tipik [[Dentisyon#Diş Formülü|diş formülü]] şöyledir: {{DişFormülü|üst=1.1.2.3|alt=2.1.3.3}}, ancak genellikle orta alt ön azı dişleri ile önt üst ön azı dişleri eksiktir.{{sfn|Csorba|2003|p=xi}} Yavrular [[süt dişi|süt dişleri]]ni daha ana karnında iken kaybederler<ref name="Nowak1994"/> ve süt dişleri vücut tarafından emilir. Doğduklarında ağızlarında bulunan ve damaktan çıkmış dört köpek dişi sayesinde annelerine tutunabilirler.<ref>{{Dergi kaynağı|doi=10.2307/1380461|jstor=1380461|başlık=Dental Ontogeny in the Old World Leaf-Nosed Bats (Rhinolophidae, Hipposiderinae)|url=https://archive.org/details/sim_journal-of-mammalogy_1982-08_63_3/page/527|dergi=[[Journal of Mammalogy]]|cilt=63|sayı=3|sayfalar=527-529|yıl=1982|soyadı1=Hermanson|ad1=J. W.|soyadı2=Woods|ad2=C. A.|soyadı3=Howell|ad3=K. M.}}</ref> Bu durum genellikle doğumda bazı süt dişleri olan ve kısa süre normal dişlerle değişen diğer yarasa familyaları arasında atipiktir.<ref name="Wimsatt">{{Kitap kaynağı|editör1-soyadı=Wimsatt| editör1-ad= W.| yıl=1970| başlık= Biology of Bats| yayıncı= Academic Press| isbn=9780323151191|sayfalar=103-136|bölüm=Chapter 3: The Skeletal System| soyadı=Vaughan| ad=T.}}</ref>

===Postkranyal iskelet===
[[Göğüs kafesi]]ndeki [[presternum]], birinci kaburga, kısmi ikinci kaburga ve yedinci servikal omur birbirine kaynamış olarak sağlam bir halka oluştururlar.{{sfn|Csorba| 2003|p=xi}} Bu kaynaşma, sabit konumda iken de ekolokasyon yeteneği ile bağlantılıdır.<ref>{{Dergi kaynağı|doi=10.1016/j.ympev.2009.09.021|pmid=19766726|başlık=Molecular phylogenetics and historical biogeography of Rhinolophus bats|yıl=2010|soyadı1=Stoffberg|ad1=Samantha|soyadı2=Jacobs|ad2=David S.|soyadı3=MacKie|ad3=Iain J.|soyadı4=Matthee|ad4=Conrad A.|dergi=Molecular Phylogenetics and Evolution|cilt=54|sayı=1|sayfalar=1-9}}</ref> İki [[parmak kemiği]] bulunan ilk parmak dışında diğerleri üç parmak kemiğine sahiptir<ref name="Nowak1994"/> ve tüm ayak parmaklarının üç parmak kemiği vardır.{{sfn|Csorba|2003|p=xi}} Tüm ayak parmaklarında ikişer parmak kemiği olan [[Hipposideridae]] familyasından bu şekilde ayrılırlar.<ref name="Kingdon 2013"/> Kuyrukları tamamen [[Patagium|uropatagium]]un (kuyruk zarı) içinde kalır{{sfn|Csorba|2003|p=xi}} ve uropatagium'un firar kenarında [[mahmuz (biyoloji)|mahmuz]]lar vardır.<ref name="Kingdon 2013"/>

== Ekoloji ==
Rinolofitler, güney [[Avrupa]], [[Afrika]], [[Asya|Asya'nın]] güney-kuzeyi ve doğu [[Avustralya|Avustralya'nın]] [[Ilıman kuşak iklimleri|ılıman]] ve [[Dönence|tropikal]] bölgelerinde yaşarlar. Tüm türler böcekçidir ve uçuş sırasında böcekleri yakalar. Tünek alışkanlıkları çeşitlidir; bazı türler [[mağara]]larda büyük koloniler halinde bulunur, bazıları ağaç oyuklarını tercih eder, diğerleri açıkta, ağaçların dalları arasında uyur. Kuzeydeki nüfusun üyeleri kış aylarında kış [[Kış uykusu|uykusuna]] yatarken, az bir kısmın yaz uykusuna yattığı bilinmekte ikin; en az bir tür de göçmendir. Birçok Vespertilionidae yarasası gibi, bazı rinolofid türlerinin dişileri de sonbaharda çiftleşir ve [[sperm]]i kış boyu depolar, ilkbaharda döllenir ve gebe kalır.

==Taksonomi ve evrim==
===Taksonomik tarihçe===
''Rhinolophus'' ilk olarak Fransız doğa bilimci  [[Bernard Germain de Lacépède]] tarafından 1799 bir [[cins]] olarak tanımlandı. Başlangıçta yaşayan tüm nalburunlu yarasaların yanı sıra şimdi ''[[Hipposideros]]'' cinsinde sınıflandırılan yarasalar da ''Rhinolophus'' cinsi içinde yer almaktaydı.{{sfn|Csorba|2003|p=xii}} İlk olarak ''Rhinolophus'' [[Vespertilionidae]] [[familya]]sı içine kondu. [[John Edward Gray]] 1825 yılında Verspertilionidae familyasını alt familyalara ayırırken içine Rhinolophina alt familyasını da ekledi.<ref>{{Dergi kaynağı| soyadı=Gray| ad=J. E.| yıl=1825| başlık=An attempt at a division of the family Vespertilionidae into groups| dergi=The Zoological Journal| cilt=2| sayfa=242| url=https://biodiversitylibrary.org/page/27490586|erişimtarihi=5 Mart 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200221003533/https://www.biodiversitylibrary.org/page/27490586|arşivtarihi=21 Şubat 2020| ölüurl=hayır}}</ref> Nalburunlu yarasaları ayrı bir familya olarak tanıyanın ilk olarak 1836 yılında Rhinolophidae adını kullanan İngiliz hayvanbilimci [[Thomas Bell]] olduğu kaydedilmiştir.<ref name="McKenna">{{Kitap kaynağı| soyadı1= McKenna| ad1= M. C.| soyadı2= Bell| ad2= S. K.| yıl= 1997| başlık= Classification of mammals: above the species level| yayıncı= Columbia University Press| url= https://books.google.com/books?id=zS7FZkzIw-cC&pg=PA305| sayfa= 305| isbn= 9780231528535|erişimtarihi= 5 Mart 2020|arşivurl= https://web.archive.org/web/20200613124916/https://books.google.com/books?id=zS7FZkzIw-cC&pg=PA305|arşivtarihi= 13 Haziran 2020| ölüurl=hayır}}</ref> Rhinolophidae için bazen Bell takson yazarı olarak tanınsa da<ref name="Taylor 2012">{{Dergi kaynağı|doi=10.1371/journal.pone.0041744|pmid=22984399|pmc=3440430|başlık=Four New Bat Species (Rhinolophus hildebrandtii Complex) Reflect Plio-Pleistocene Divergence of Dwarfs and Giants across an Afromontane Archipelago|dergi=PLOS ONE|cilt=7| sayı=9|sayfalar=e41744|yıl=2012 |soyadı1=Taylor | ad1=Peter J.|soyadı2=Stoffberg |ad2=Samantha |soyadı3=Monadjem|ad3=Ara |soyadı4=Schoeman |ad4=Martinus Corrie |soyadı5=Bayliss |ad5=Julian |soyadı6=Cotterill |ad6=Fenton P. D.|bibcode=2012PLoSO...741744T}}</ref> takson yazarı olarak Gray'in adı ve 1825 yılı daha yaygın olarak kullanılmaktadır.<ref name="McKenna"/><ref name="Simmons 2005">{{MSW3|id=13800444}}</ref> Nalburunlu yarasalar, [[Craseonycteridae]], [[Megadermatidae]], [[Rhinonycteridae]] ve [[Rhinopomatidae]] familyaları ile birlikte [[Rhinolophoidea]] üst familyasında toplanırlar.<ref name="Springer">{{Dergi kaynağı|doi=10.1073/pnas.111551998|pmid=11353869|pmc=33452|başlık=Integrated fossil and molecular data reconstruct bat echolocation|dergi=Proceedings of the National Academy of Sciences|cilt=98|sayı=11|sayfalar=6241-6246|yıl=2001|soyadı1=Springer|ad1=M. S.|soyadı2=Teeling|ad2=E. C.|soyadı3=Madsen|ad3=O.|soyadı4=Stanhope|ad4=M. J.|soyadı5=De Jong|ad5=W. W.|bibcode=2001PNAS...98.6241S}}</ref><ref name="Amador">{{Dergi kaynağı| soyadı1=Amador| ad1= L. I.| soyadı2=Arévalo| ad2= R. L. M.| soyadı3= Almeida| ad3= F. C.| soyadı4= Catalano| ad4= S. A.| soyadı5= Giannini| ad5= N. P.| yıl=2016| başlık= Bat systematics in the light of unconstrained analyses of a comprehensive molecular supermatrix| dergi= Journal of Mammalian Evolution| cilt= 25| sayfalar=37-70|doi=10.1007/s10914-016-9363-8}}</ref>

''Rhinolophus'' cinsini başka cinslere ayırmak için girişimlerde bulunuldu. [[William Elford Leach]] 1816'da ''Phyllorhina'' cins adını önerdi; Gray 1847'de ''Aquias'', 1866'da da ''Phyllotis'' cinslerini önerdi; [[Wilhelm Peters]] ise 1867'de ''Coelophyllus'' cinsini önerdi. [[George Edward Dobson]] 1876'da tüm Asya nalburunlu yarasalarını yeniden ''Rhinolophus'' cinsi içine aldı, ayrıca Phyllorhininae ve Rhinolophinae alt familyalarını önerdi. [[Gerrit Smith Miller]] 1907 yılında [[Hipposideridae]] familyasını önerdi.{{sfn|Csorba|2003|p=xii}} Bazı takson yazarları 2000'li yılların başına kadar ''Hipposideros'' cinsini Rhinolophidae familyasının bir parçası olarak görüyordu<ref name="Stoffberg">{{Dergi kaynağı|doi=10.1016/j.ympev.2009.09.021|pmid=19766726|başlık=Molecular phylogenetics and historical biogeography of Rhinolophus bats|dergi=Molecular Phylogenetics and Evolution|cilt=54|sayı=1|sayfalar=1-9|yıl=2010|soyadı1=Stoffberg|ad1=Samantha|soyadı2=Jacobs|ad2=David S.|soyadı3=MacKie|ad3=Iain J.|soyadı4=Matthee|ad4=Conrad A.}}</ref> ancak artık ayrı bir familya olarak tanınmaktadır. Rhinolophidae ve Hipposideridae ayrımından sonra da ''Rhinolophus'' cinsi için 1934'te ''Rhinolphyllotis'' ve 1951'de ''Rhinomegalophus'' cinsleri önerilse de günümüzde bu türler yeniden ''Rhinolophus'' cinsi içine alınmıştır.{{sfn|Csorba|2003|p=xii}}

[[Knud Andersen]] ''Rhinolophus'' cinsi için tür grubu ayrımını 1905'te ilk öneren hayvanbilimcidir. Altı tür grubu tanımlamıştır: ''R. simplex'' (şimdi ''R. megaphyllus''), ''R. lepidus'', ''R. midas'' (şimdi ''R. hipposideros''), ''R. philippinensis'', ''R. macrotis'' ve ''R. arcuatus''. Yeni gruplar eklendikçe, yeni türler tanımlandıkça ve türler arasındaki ilişkiler güncellendikçe gruplar içindeki türler de sürekli olarak yeniden sınıflandırılmıştır.{{sfn|Csorba|2003|p=xiii}} Csorba vd. tarafından 2003 yılında on beş tür grubu verilmiştir.<ref>{{Dergi kaynağı|doi=10.3161/15081109ACC2015.17.1.001|başlık=Surprising Genetic Diversity in ''Rhinolophus'' luctus(Chiroptera: Rhinolophidae) from Peninsular Malaysia: Description of a New Species Based on Genetic and Morphological Characters|yıl=2015|soyadı1=Volleth|ad1=Marianne|soyadı2=Loidl|ad2=Josef|soyadı3=Mayer|ad3=Frieder|soyadı4=Yong|ad4=Hoi-Sen|soyadı5=Müller|ad5=Stefan|soyadı6=Heller|ad6=Klaus-Gerhard|dergi=Acta Chiropterologica|cilt=17|sayfalar=1-20}}</ref> Bazı alt cinsler de önerilmiştir, bunların altısı Csorba vd. tarafından 2003'te şöyle listelenmiştir:''Aquias'', ''Phyllorhina'', ''Rhinolophus'', ''Indorhinolophus'', ''Coelophyllus'' ve ''Rhinophyllotis''.{{sfn|Csorba| 2003| p=xvi}} Gayriresmî olarak nalburunlu yarasalar iki ana [[klad]]a ayrılır: Daha çok Afrikalı kladı ile daha çok Asyalı kladı.<ref name="Stoffberg"/>

===Evrimsel tarihçe===
[[Dosya:Palaeonycteris robustus.png|küçükresim|upright=1.5|[[Miyosen]] devrinin başlarından ''Palaeonycteris robustus'' türü yarasa fosilinin üst ve alt [[maksilla]]sı]]
''Rhinolophus'' cinsinin en yakın [[ortak ata]]sının 34 ila 40 milyon yıl önce yaşadığı tahmin edilmektedir.<ref name="Demos">{{Dergi kaynağı|doi=10.1186/s12862-019-1485-1|pmid=31434566|başlık=Molecular phylogenetics of the African horseshoe bats (Chiroptera: Rhinolophidae): Expanded geographic and taxonomic sampling of the Afrotropics|dergi=BMC Evolutionary Biology|cilt=19|sayı=1|sayfalar=166|yıl=2019|soyadı1=Demos|ad1=Terrence C.|soyadı2=Webala|ad2=Paul W.|soyadı3=Goodman|ad3=Steven M.|soyadı4=Kerbis Peterhans|ad4=Julian C.|soyadı5=Bartonjo|ad5=Michael|soyadı6=Patterson|ad6=Bruce D.}}</ref> Hipposideridae soyundan [[Esoen]] döneminde ayrılmıştır.<ref name="Stoffberg"/> Avrupa'da [[Miyosen]] devrinin başı ve ortası ile [[Oligosen]] devrine ait, Avustralya'da Miyosen ve Afrika'da da Miyosen ile [[Pliyosen]] dönemin sonlarına ait nalburunlu yarasa fosilleri bulunmuştur.<ref name="Geist">{{Kitap kaynağı|soyadı1=Geist| ad1= V.| ad2= D. G.| soyadı2= Kleiman| ad3= M. C.| soyadı3= McDade| başlık= Grzimek's Animal Life Encyclopedia Mammals II| cilt= Volume 13|basım= 2.| yayıncı=Gale| yıl= 2004|sayfa=387–393}}</ref> Nalburunlu yarasaların biyocoğrafyası tam olarak bilinememektedir. Farklı araştırmalar bu familyanın kökenini Avrupa, Asya ya da Afrika olarak belirtmektedir. 2010 yılında yapılmış bir çalışma familyanın Asya kökenli olduğunu ve Oligosen döneminde Afrika ve Asya kladlarının hızlı bir [[evrimsel yayılım]] geçirdiğini desteklemektedir.<ref name="Stoffberg"/> 2019 yılında yapılan bir araştırmada her ikisi de Avrasya türü olan 
''[[Rhinolophus xinanzhongguoensis|R. xinanzhongguoensis]]'' ve ''R. nippon'' nalburunlu yarasalarının Afrika türleri ile diğer Avrasya türlerinden daha yakın akraba olduğunu göstererek nalburunlu yarasaların Asya ve Afrotropik ile daha karmaşık bir biyocoğrafi ilişki içinde olduğunu önermiştir.<ref name="Demos"/>

2016 yılında [[Mitokondriyal DNA|mitokondriyal]] ve [[nükleer DNA]] kullanılarak yapılan bir araştırma nalburunlu yarasaları [[Yinpterochiroptera]] içinde [[Hipposideridae]] familyasına [[kardeş grup]] olarak yerleştirmiştir.<ref name="Amador"/>
{{klad
|label1=[[Chiroptera]]
|1={{klad
   |1={{klad
      |1=[[Yangochiroptera]] [[Dosya:Pteronotus parnellii.jpg|60px]]
      |2={{klad
         |label1=[[Yinpterochiroptera]]
         |1={{klad
            |1=[[Pteropodidae]] (büyük yarasalar) [[Dosya:Mariana Fruit Bat.jpg|40px]]
            |2={{klad
               |label1=[[Rhinolophoidea]]
               |1={{klad
                  |1={{klad
                     |1=[[Rhinopomatidae]] [[Dosya:Lesser Mouse- tailed Bat (Rhinopoma hardwickii) 2.jpg|60px]]
                     |2={{klad
                        |1=[[Megadermatidae]] [[Dosya:Megaderma spasma.jpg|60px]]
                        |2=[[Craseonycteridae]] }} }}
                  |2={{klad
                     |1=[[Rhinonycteridae]] [[Dosya:Rhinonicteris aurantia.jpg|60px]]
                     |2={{klad
                        |1=[[Hipposideridae]] [[Dosya:Hipposideros gigas.jpg|60px]]
                        |2='''Rhinolophidae''' [[Dosya:Rhinolophus rouxii.jpg|40px]]
                        }}
                     }}
                  }}
               }}
            }}
         }}
      }}
   }}
}} 
Rhinolophidae familyasında yaşayan tek cins ''Rhinolophus'' sınıflandırılır. Hem familyanın hem de cinsin hepsinin bir [[ortak ata]]dan geldiği yani [[monofili|monofiletik]] olduğu doğrulanmıştır. 2019 yılı itibarıyla 105 tanımlanmış türü bulunan ''Rhinolophus'' cinsi, ''[[Myotis]]'' cinsinden sonra en kalabalık yarasa cinsidir. ''Rhinolophus'' cinsi [[Afrotropikal alan]]da yetersiz miktarda örneklenmiştir ve bir genetik araştırma bölgede on iki kadar [[Tür kompleksi#Kriptik tür|kriptik tür]] olabileceğini tahmin etmektedir. Bunun yanı sıra bir tür olarak tanımlanmış bazı taksonların çok az genetik farklılık gösterdiği de bulunmuştur. ''[[Rhinolophus kahuzi]]'' ''[[Rhinolophus ruwenzorii]]'' türü için ve ''[[Rhinolophus gorongosae]]'' ya da ''[[Rhinolophus rhodesia]]'' türleri ''[[Rhinolophus simulator]]'' türü için bir [[sinonim (taksonomi)|sinonim]] olabilir. Bunların dışında ''[[Rhinolophus smithersi]]'', ''[[Rhinolophus cohenae]]'' ve ''[[Rhinolophus mabuensis]]'' türlerinin hepsi ''[[Rhinolophus hildebrandtii]]'' türünden çok az genetik farklılığa sahiptirler. Diğer üç taksonu tam bir tür olarak tanımlamak ''Rhinolophus hildebrandtii'' türünü [[parafiletik]] olarak bırakır.<ref name="Demos"/>

Rhinolophidae familyasında bulunan ikinci cins [[soy tükenmesi|soyu tükenmiş]] ''[[Palaeonycteris]]'' cinsidir ve yalnızca ''Palaeonycteris robustus'' türünü içerir.<ref>{{Dergi kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=hYtyqZhwVdwC&pg=PA503&lpg=PA503|dergi=North American Fauna|sayı=23|sayfa=503|yıl=1904|başlık=A List of the Genera and Families of Mammal|ad=T. S.|soyadı=Palmer|erişimtarihi=5 Mart 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200613143010/https://books.google.com/books?id=hYtyqZhwVdwC&pg=PA503&lpg=PA503|arşivtarihi=13 Haziran 2020|ölüurl=hayır}}</ref> ''Palaeonycteris robustus'' Miyosen döneminin başlarında yaşadı ve fosilleşmiş kalıntıları Fransa'da [[Saint-Gérand-le-Puy]]'da bulundu.<ref>{{Kitap kaynağı|url=https://archive.org/details/cataloguefossil02lydegoog|sayfa=[https://archive.org/details/cataloguefossil02lydegoog/page/n41 13]|başlık=Catalogue of the Fossil Mammalia in the British Museum, (Natural History): The orders Primates, Chiroptera, Insectivora, Carnivora, and Rodentia|yayıncı=Order of the Trustees| yıl= 1885|ad=Richard|soyadı= Lydekker}}</ref><ref>{{Dergi kaynağı| soyadı1= Bogdanowicz| ad1= W.| soyadı2= Owen| ad2= R. D.| yıl= 1992| başlık= Phylogenetic analyses of the bat family Rhinolophidae| dergi= Journal of Zoological Systematics and Evolutionary Research| cilt= 30| sayı= 2| sayfa= 152| url= http://www.faunaparaguay.com/rhino.pdf|doi= 10.1111/j.1439-0469.1992.tb00164.x|erişimtarihi= 5 Mart 2020|arşivurl= https://web.archive.org/web/20170808185604/http://www.faunaparaguay.com/rhino.pdf|arşivtarihi= 8 Ağustos 2017| ölüurl=hayır}}</ref>

== Tıbbi önemi ==
Eylül 2005'te, dört ''Rhinolophus'' türü, ''R. sinicus'', büyük ''[[Büyük nalburunlu yarasa|R. ferrumequinum]]'', büyük kulaklı ''R. macrotis'' ve ''R. pearsoni'', Çin'de 2002-2004 yılları arasındaki salgınlarda [[Şiddetli akut solunum yolu sendromu|SARS]] etkeni koronavirüs benzeri virüslerin doğal rezervuarları olarak belirlendi.<ref>Li, W., Zhengli, S., Meng, Y., et al. 2005. Bats are natural reservoirs of SARS-like coronaviruses. Science 310(5748):676–679.</ref><ref>Lau, S., Woo, P., Li, K., et al. 2005. Severe acute respiratory syndrome coronavirus-like virus in Chinese horseshoe bats. Proceedings of the National Academy of Sciences 102(39):14040–14045.</ref>

Hipposiderid ve rinolofid yarasalarının filogenomik ilişkilerinin, insanlarda SARS benzeri bir salgına neden olabilecek koronavirüs rezervuarları olarak potansiyel etkileri vardır.<ref name="Foley2014">{{Dergi kaynağı|başlık=How and Why Overcome the Impediments to Resolution: Lessons from rhinolophid and hipposiderid Bats|yazarlar=Foley|tarih=Şubat 2015|sayı=2|sayfalar=313-333|çalışma=Molecular Biology and Evolution|cilt=32}}</ref>

==Dağılımı ve yaşam alanı==
Nalburunlu yarasalar çoğunlukla [[Paleotropikal bölge]]ye dağılmıştır ancak bazı türleri [[Palearktik biyocoğrafik bölgesi]]nin güneyinde görülür.<ref name="Demos"/> Afrika, Asya, Avrupa ve Okyanusya olmak üzere [[Eski Dünya]]'da bulunurlar.<ref name="Stoffberg"/> Avrupa, Kuzey Afrika, Japonya, Çin ve Asya'nın güneyine dağılmış olan [[büyük nalburunlu yarasa]] familya içinde en geniş biyocoğrafi dağılıma sahip olan türdür. Diğer türler, yalnızca [[Andaman Adaları]]'nda bulunan ''[[Rhinolophus cognatus]]'' türü gibi çok daha kısıtlı alanlarda yaşar.<ref name="Geist"/> Binalar, mağaralar, ağaç kovukları ve bitki örtüsü gibi çeşitli yerlere tünerler. Türlerin çoğunluğu tropikal ya da subtropikal alanlarda olmak üzere<ref name="Kingdon 2013"/> hem ormanlık hem de ormanlık olmayan yaşam alanlarında yaşarlar.<ref name="Nowak1994"/> Kış uykusuna yatan türler yaklaşık 11&nbsp;°C ortam sıcaklığına sahip mağaraları seçerler.<ref name="Furey">{{Kitap kaynağı|doi=10.1007/978-3-319-25220-9_15|bölüm=Conservation Ecology of Cave Bats|başlık=Bats in the Anthropocene: Conservation of Bats in a Changing World|sayfalar=463-500|yıl=2016|soyadı1=Furey|ad1=Neil M.|soyadı2=Racey|ad2=Paul A.|isbn=978-3-319-25218-6}}</ref>

==Korunma durumu==
{{Pasta grafiği
    |value1 = 1.1
    |label1 = Kritik tehlikede
    |value2 = 8.0
    |label2 = Tehlikede
    |value3 = 6.9
    |label3 = Hassas
    |value4 = 9.2
    |label4 = Neredeyse tehdit altında
    |value5 = 59.8
    |label5 = Asgari endişe
    |value6 = 14.9
    |label6 = Yetersiz veri}}

2020 yılı itibarıyla [[Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği]] (IUCN) 87 nalburunlu yarasa türünü değerlendirdi. IUCN'e göre korunma statüleri aşağıdaki gibidir:<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.iucnredlist.org/search | websitesi = IUCN |erişimtarihi= 15 Şubat 2020 | başlık = <nowiki>Taxonomy=Rhinolophidae</nowiki> | arşivurl = https://web.archive.org/web/20200213044348/https://www.iucnredlist.org/search | arşivtarihi = 13 Şubat 2020 | ölüurl =hayır}}</ref>
*[[Kritik tehlikedeki türler|Kritik tehlikede]]: 1 tür (''[[Rhinolophus hilli]]'')
*[[Tehlikedeki türler|Tehlikede]]: 7 tür
*[[Hassas türler|Hassas]]: 6 tür
*[[Neredeyse tehdit altındaki türler|Neredeyse tehdit altında]]: 8 tür
*[[Asgari endişe altındaki türler|Asgari endişe]]: 52 tür
*Yetersiz veri: 13 tür

Tüm mağaralarda tüneyen yarasalar gibi mağaralarda tüneyen nalburunlu yarasalar da mağara [[habitat]]larının bozulmasına hassastırlar. Yarasa [[guano]]su toplama, [[kireç taşı]] madenciliği ve mağara [[turizm]]i mağara habitatlarının bozulmasının nedenleri arasındadır.<ref name="Furey"/>
{{temiz}}

== Kaynakça ==
===Özel===
{{Kaynakça|2}}
===Genel===
*{{Kitap kaynağı | başlık=Horseshoe Bats of the World: (Chiroptera: Rhinolophidae) | yayıncı=Alana Books |soyadı1=Csorba|ad1=G. |soyadı2=Ujhelyi|ad2=P. |soyadı3=Thomas|ad3=P. | yıl=2003 | isbn=9780953604913|kaynak={{harvid|Csorba|2003}} }}

{{taksonçubuğu|from=Q830900}}

{{Otorite kontrolü}}

[[Kategori:Rhinolophidae]]