Murâdî Hanedanı
| Murâdî Hanedanı المراديون | |
|---|---|
.svg) Murâdî Hanedanı | |
| Ülke | Osmanlı Tunusu |
| Kuruluş | 1613 |
| Kurucu | I. Murad |
| Devriliş | 1702 |
| Son hükümdar | III. Murad |
Murâdî Hanedanı (Arapça: المراديون), 1613-1702 yılları arasında Tunus Beyliği'nin yönetici hanedanıydı.[1] Yerine Hüseyni Hanedanı geçti.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Hanedan Korsikalı bir yeniçeri olan I. Murad Bey tarafından kurulmuştur.[2] Tunus hükümdarı Ramazan Bey, gençliğinden beri Korsikalı Murad'ın yardımcılığını üstlenmişti. 1613'te Ramazan Bey'in ölümünden sonra Murad, velinimetinin ardından 1631'e kadar etkili bir şekilde kullandığı beylik makamına kadar geldi. Sonunda, Bey olarak konumu dayıdan daha düşük olmasına rağmen, Osmanlı padişahı tarafından paşa olarak da adlandırıldı.[3] Daha sonra görevinden istifa etti ve oğlu Hamuda Bey, Tunus'un yerel ileri gelenlerinin desteğiyle her iki unvanı da devraldı.[4] Paşa unvanı sayesinde Bey, İstanbul'daki padişah ile bağlantısını sürdürdü. 1640 yılında, dayının ölümü üzerine Hamuda Bey, bu makama yapılan atamalar üzerindeki kontrolünü sağlamak için manevra yaptı.
Hamuda'nın oğlu II. Murad Bey'in yönetiminde, divan yeniden bir eşraf meclisi olarak işlev gördü. Yine de 1673'te yeniçeriler güçlerinin azaldığını görerek isyan çıkardı. Müteakip çarpışmalar sırasında, yeniçeri dayılarının şehir kuvvetleri, aşiret şeyhlerinin altındaki büyük ölçüde kırsal kuvvetleriyle ve şehrin ileri gelenlerinden gelen halk desteğiyle Muradîlere karşı savaştı. Beyler zaferi garantiledikçe, kırsaldaki Bedeviler ve yine muzaffer olan Tunus ileri gelenleri de zafer kazandılar. Muradiler, merkezi hükûmette Türkçeyi elit statülerini ve Osmanlı bağlantılarını vurgulayarak kullanmaya devam etmesine rağmen, Arapça yerel resmi kullanıma geri döndü.
Murad Bey'in ölümünde, Muradi ailesi ile iç anlaşmazlık, Tunus Devrimleri olarak bilinen silahlı mücadelenin başlamasına yol açtı.[4] Bu huzursuzluk dönemi 1675'te II. Murad Bey'in ölümünden I. Hüseyin bin Ali et-Turki'nin 1705'te iktidarı ele geçirmesine kadar sürdü.[5] Cezayir'in Türk hükümdarları çatışmaya bir taraf adına müdahale etti. Cezayir kuvvetleri geri çekilmedi ve yerel halk tarafından hoş karşılanmadılar. Son Muradi beyi olan III. Murad, 1702'de, daha sonra birkaç yıl Cezayir'in desteğiyle hüküm süren İbrahim Şerif tarafından öldürüldü.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Masri, Safwan M. (2017). Tunisia: An Arab Anomaly (İngilizce). Columbia University Press. ISBN 978-0-231-54502-0. 22 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2022.
- ^ Arnold, Felix (2017). Islamic Palace Architecture in the Western Mediterranean: A History. Oxford University Press. s. 300. ISBN 9780190624552.
- ^ Philip Naylor, Historical Dictionary of Algeria, Scarecrow Press, 2006 p.432
- ^ a b Revault, Jacques (1967). Palais et demeures de Tunis (XVIe et XVIIe siècles). Études d'Antiquités africaines. 1. 27 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2022.
- ^ Kessler, P L. "Kingdoms of North Africa - Tunisia". www.historyfiles.co.uk (İngilizce). 3 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2022.