Mehmet Sadık Eti
Mehmet Sadık Eti, (d. 1895, Kemaliye, Erzincan) - (ö. 14 Ocak 1957), Türk siyasetçidir.
Berlin Hukuk Fakültesi mezunudur. Genel Meclis Üyeliği, Malatya ve Erzincan Daimî Encümen Üyelikleri, Fırat Gazetesi sahipliği, Kemaliye Belediye Başkanlığı, Çiftçilik, TBMM VIII. ve IX. Dönem Malatya Milletvekilliği yapmıştır. Evli ve bir çocuk babasıdır.[1]
Kurtuluş Savaşı'na katılmak için İstanbul'dan Anadolu'ya geçen şair Nâzım Hikmet’in Yürüyen Adam şiirinde bahsettiği ve pek çok kaynakta “Nazım’a komünizmi öğreten adam” diye anılan kırmızı atkılı adam Sadık Ahi Eğin'de eşraftan bir ailenin çocuğuydu. Kökeni Anadolu'daki Ahilik teşkilatına dayanan Sadık Bey, Almanya'ya eğitim için gittiğinde kendisine ikinci bir isim olarak "Ahi" ismini almıştı.
Berlin Hukuk Fakültesi'nde okurken, Spartakist harekete ilgi duyan Sadık Ahi[2], kendisi gibi eğitim almak için Almanya'ya gelen öğrenciler, teknik eğitim görmek ve tecrübe kazanmak için gönderilen Türk işçiler ve yine Almanya'daki silah fabrikalarında staj yapan İmalât-ı Harbiye ustalarının katılımı ile Türkiye İşçi ve Çiftçi Partisi (Arbeiter und Bavern Partei der Türkei) isimli bir parti kuruluşuna katılır. Partinin yayın organı olarak 1 Mayıs 1919'da “Bütün memleketlerin proletaryasına” başlıklı Türkçe-Almanca bir bildiri ile Kurtuluş dergisini yayınlarlar. Savaş sona erdiği için İstanbul'a dönen Sadık Ahi ve bazı arkadaşları Anadolu'da başlayan milli mücadeleye katılmak için İnebolu üzerinden Ankara'ya geçeceklerdir.
Vâlâ Nureddin Bu Dünyadan Nazım Geçti isimli kitabında Sadık Ahi'den şöyle bahseder:[3]
“Bu zat, yaman bir sülalenin yaman maceralar yaşamış önemli bir kişisiydi. Bu zat Eğinli Sad Ahi idi. İlerde Mehmet Eti ismini alarak Cumhuriyet Halk Partisi milletvekili olmuş bir garip politikacı. (…) Sadık Ahi Eğinli bir eşraf ailesindendi. Tarihteki direkt ahilerden olduğunu söylüyordu. (…) Zayıftı, boynu uzundu, kırmızı atkısını hep takardı, bunu bir remiz sayıyordu.”
Sadık Ahi, Cumhuriyet'in ilanından sonra soyadı olarak Eti'yi alacak, ardından Mehmet Sadık Eti ismiyle belediye başkanı, milletvekili olacaktır.[4]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "TBMM Albümü". tbmm.gov.tr. 29 Ekim 2012. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2014.
- ^ Tevetoğlu, Fethi (1967). Türkiye’de Sosyalist ve Komünist Faaliyetler (1910-1960). Ayyıldız Matbaası. s. 83.
- ^ Vâ-Nû, (Vala Nurettin) (1995). Bu dünyadan Nâzım geçti. 1. basım. İstanbul: İlke Kitap. ISBN 978-975-8069-00-2.
- ^ Kaynar, Mete Kaan (4 Mayıs 2024). "Amirimin 'Etimesut'u ve Spartakist Sadık Ahi'nin eti oluşu". Gazete Duvar. 13 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2024.