Leylek sayfasının kaynağını görüntüle

{{Seçkin madde}}
{{Taksokuş
| ad = Leylek
| resim = White Stork Weißstorch Ciconia ciconia.jpg
| resim_bilgi = 
| resim2= Klapperstorch.ogg
| statü = LC
| alem = [[Hayvanlar|Animalia]]
| şube = [[Kordalılar|Chordata]]
| sınıf = [[Kuş|Aves]]
| takım = [[Leyleksiler|Ciconiiformes]] (<small>Leyleksiler</small>)
| familya = [[Ciconiidae]] (<small>Leylekgiller</small>)
| cins = [[Ciconia]]
| tür = C. ciconia
| ikili_ad = Ciconia ciconia
| ikili_ad_yazar = [[Carolus Linnaeus|Linnaeus]], 1758
| sinonimler = ''Ardea ciconia'' <small>Linnaeus, 1758</small>
| harita = WhiteStorkMap.svg
| harita_bilgi = Yaklaşık dağılımı ve göç yolları
<div style="text-align: left">
{{Lejant2|#35AC35| Üreme bölgesi|border=1px solid #aaa;}} <br />
{{Lejant2|#5087C3| Kışlak|border=1px solid #aaa;}} <br />
{{Lejant-çizgi|red solid 2px|Göç yolları}}
| dış_bağlantılar = {{commons-species|Ciconia ciconia}}
}}

'''Leylek''' (''Ciconia ciconia''), [[leylekgiller]] (Ciconiidae) [[familya]]sından büyük ve uzun bacaklı bir [[kuş]] [[tür]]ü. Siyah kanat uçuş [[tüy]]lerinin dışında tamamen beyazdır, [[Kuş gagası|gagas]]ı ve bacakları erişkinlerde kırmızı, yavrularda ise siyahtır. Büyük bir kuş olup 100–115&nbsp;cm uzunluğunda, 2,3 ila 4,5&nbsp;kg ağırlığındadır, [[kanat]] açıklığı ise 155–215&nbsp;cm'dir. Cüssesi biraz farklı olan iki alt türü ise [[Avrupa]]'da (kuzeyde [[Finlandiya]]'ya kadar), kuzeybatı [[Afrika]]'da ve güneybatı [[Asya]]'da (doğuda [[Kazakistan]]'ın güneyine kadar) bulunur. Leylekler uzun mesafelere göç ederler. Çoğunlukla [[tropikal]] [[Sahraaltı Afrika]]'dan [[Güney Afrika]]'nın güneyine ve hatta [[Hindistan]] alt kıtasının güneyine kadar olan bölgede kışı geçirirler. Avrupa'dan Afrika'ya göç ederken [[Akdeniz]] üzerinden değil, doğuda [[Levant]] üzerinden, batıda da [[Cebelitarık Boğazı]]'ndan geçerler. Bunun nedeni uçmak için gereksinim duydukları hava termallerinin deniz üzerinde oluşmamasıdır. Yerde yürürken durmadan, yavaşça hareket ederler. Leylekgiller ailesinin diğer üyeleri gibi boynu tamamen gerilmiş şekilde uçarlar.

[[Etçil]] olan leylek, [[böcek]]ler, [[balık]], [[amfibiler]], [[sürüngenler]], küçük [[memeliler]] ve küçük [[kuşlar]] gibi çok geniş bir yelpazede beslenir. Besinlerinin çoğunu yerden, kısa bitki örtüsü içinden ve sığ sulardan toplar. Tek eşli olarak ürerler ancak yaşam boyunca sürecek bir çift bağı kurmazlar. Hem erkeği hem de dişisi, çubuklardan oluşan ve birkaç yıl kullanılabilen büyük bir yuva yapar. Dişi leylek her yıl bir kereliğine olmak üzere dört yumurta yumurtlar ve yavrular 33-34 gün sonra aynı anda olmamak üzere yumurtadan çıkar. Çifti oluşturan kuşların ikisi de kuluçkaya yatar ve birlikte yavruları beslerler. Yavrular yumurtadan çıktıktan 58-64 gün sonra yuvadan ayrılır ve 7 ila 20 gün daha ebeveynler tarafından beslenir.

Leylek, [[Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği]] (IUCN) tarafından ''[[asgari endişe altındaki türler]]'' arasında sınıflandırılmıştır. [[Orta Çağ]] boyunca ormanların azalması leyleklerin yararına olmuştur ancak tarım pratiklerinin değişmesi ve sanayileşme 19. yüzyılda ve 20. yüzyılın başlarında Avrupa'nın bazı bölgelerinde popülasyonlarının azalmasına hatta yok olmasına neden olmuştur. Avrupa çapındaki koruma programlarının sonucunda leyleklerin tekrar Hollanda, Belçika, İsviçre ve İsveç'te üremeleri sağlanmıştır. Doğal düşmanlarının sayısı azdır ancak çeşitli parazitler taşıyabilir. Dikkat çekici bir tür olan leylek tarih boyunca bulunduğu bölgelerde çeşitli söylencelere konu olmuştur. Bunların en bilineni, bebeklerin leylekler tarafından getirildiği söylencesidir.

== Taksonomi ve evrimi ==
Leylek, ''Ardea ciconia'' bilimsel adı verilerek [[Carolus Linnaeus|Linnaeus]]'un 1758 tarihli eseri ''Systema Naturae''{{'}}de tanımlanan kuş türlerinden birisidir.<ref name=Linnaeus>{{kitap kaynağı|soyadı=Linnaeus|ad=Carolus|başlık=Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Tomus I. Editio decima, reformata.|yıl=1758|yayıncı=Holmiae. (Laurentii Salvii).|sayfalar=142|yazarbağı=Carolus Linnaeus|dil=Latince}}</ref> 1760 yılında [[Fransızlar|Fransız]] [[zooloji|zoolog]] [[Mathurin Jacques Brisson]] tarafından ''[[Ciconia]]'' adlı yeni bir cins altında sınıflandırılmış ve bu cinsin tip türü olmuştur.<ref name="Brisson1">{{kitap kaynağı| soyadı = Brisson | ad = Mathurin Jacques | başlık = Ornithologie ou, Méthode contenant la division des oiseaux en ordres, sections, genres, espéces & leurs variétés | cilt = 1 | yıl = 1760 | yer = Paris, Fransa | dil = Fransızca | yayıncı = C. J. B. Bauche | sayfalar =48}}</ref><ref name="boles05">{{dergi kaynağı|soyadı=Boles|ad=Walter E.|yıl=2005|başlık=A Review of the Australian Fossil Storks of the Genus ''Ciconia'' (Aves : Ciconiidae), with the description of a new species|dergi=Records of the Australian Museum|cilt=57|sayı=2|sayfalar=165-78|issn=0067-1975|url=http://australianmuseum.net.au/Uploads/Journals/18014/1440_complete.pdf|dil=İngilizce|erişimtarihi=18 Ekim 2012|arşivurl=https://web.archive.org/web/20120930000409/http://australianmuseum.net.au/Uploads/Journals/18014/1440_complete.pdf|arşivtarihi=30 Eylül 2012|ölüurl=hayır}}</ref> Hem cins hem de tür adı olan ''cǐcōnia'' [[Latince]] "leylek" kelimesinden gelmektedir.<ref>{{kitap kaynağı |başlık=An Elementary Latin Dictionary |yazar=Lewis, Charlton Thomas; Kingery, Hugh Macmaster |yer=New York, New York | yayıncı=American Book Company |yıl=1918 | sayfalar=126|url=http://books.google.com/books?id=UztOAQAAMAAJ&dq=isbn:0199102058&hl=&cd=1&source=gbs_api|isbn=0-19-910205-8|dil=İngilizce}}</ref>

İki alt türü vardır, bunlar:
* '''''Ciconia ciconia ciconia,''''' Linnaeus tarafından 1758 yılında tanımlanan tür. [[Avrupa]]'dan kuzeybatı [[Afrika]]'ya ve [[Asya]]'nın en batısından Afrika'nın doğusuna kadar olan alanda ürerler ve kışları esas olarak Afrika'da [[Sahra Çölü]]nün güneyinde geçirirler.<ref name="hbw">Elliott 1992, s. 460-61.</ref> Ancak bazı kuşlar kışları [[Hindistan]]'da da geçirmektedir.<ref name="HBIP1">{{Kitap kaynağı |başlık= Handbook of the Birds of India and Pakistan, Volume 1 |soyadı1=Ali |ad1=Salim |soyadı2=Ripley|ad2= S. Dillon |yıl=2001 |basım=2 |yayıncı=Oxford University Press | yer=Hindistan | isbn=0-19-565934-1 |sayfalar=99-101}}</ref>
* '''''Ciconia ciconia asiatica,''''', Rus doğa tarihçisi [[Nikolay Severtzov]] tarafından 1873 yılında tanımlanan alt tür. [[Türkistan]]'da ürerler ve kışları [[İran]] ile Hindistan arasında geçirirler. Diğer alt türden biraz daha büyüktür.<ref name="hbw" /><ref name="RasmussenBSA2">{{Kitap kaynağı |başlık=Birds of South Asia: The Ripley Guide|cilt=2|soyadı1=Rasmussen|ad1=Pamela C.|soyadı2=Anderton|ad2= John C. |yıl=2005 | yayıncı=Washington: Smithsonian Institution and Barcelona: Lynx edicions|isbn=84-87334-66-0 |sayfa=63}}</ref>

[[Leylekgiller]] familyasında genel olarak üç grupta toplanan altı [[cins]] sınıflandırılmıştır: ''[[Mycteria]]'' ve ''[[Anastomus]]'' cinsleri, ''[[Ephippiorhynchus]]'', ''[[Jabiru]]'' ve ''[[Leptoptilos]]'' cinsleri ve tipik leylekleri barındıran ''[[Ciconia]]'' cinsi. Yaşayan yedi türü bulunan tipik leylekler<ref name="HBW437">Elliott 1992, s. 437.</ref> düz ve sivri gagaları ve esas olarak beyaz ve siyah tüyleri ile ayırt edilmektedir.<ref name=kahl>{{dergi kaynağı|soyadı=Kahl|ad=M. Philip|başlık=An Overview of the Storks of the World|dergi=Colonial Waterbirds|yıl=1987|cilt=10|sayı=2|sayfalar=131-134|doi=10.2307/1521251}}</ref> En yakın akrabaları, daha önce leyleğin bir alt türü olarak da sınıflandırılmış olan<ref name="hbw" /> [[Doğu Asya]]'da yaşayan ''[[Ciconia boyciana]]'' türü ile [[Güney Amerika]]'da yaşayan ''[[Ciconia maguari]]'' türüdür. ''Ciconia'' cinsi içinde yakın evrimsel bağlantılar, davranışsal özellikler ve hem mitokondriyal sitokrom ''b'' gen dizileri hem de [[DNA-DNA hibridizasyon]] analizleri ile önerilmiştir.<ref name="Slikas1997">{{Dergi kaynağı|soyadı=Slikas|ad=Beth|yıl=1997|başlık=Phylogeny of the Avian Family Ciconiidae (Storks) Based on Cytochrome ''b'' Sequences and DNA–DNA Hybridization Distances|dergi=Molecular Phylogenetics and Evolution|cilt=8|sayı=3|sayfalar=275-300|issn=1055-7903|doi=10.1006/mpev.1997.0431|pmid=9417889}}</ref>

=== Fosil kaydı ===
Sağ [[humerus]]un [[distal]] ucunu temsil eden bir ''Ciconia'' fosili, [[Kenya]]'da [[Victoria Gölü]]nde [[Rusinga Adası]]nın [[Miyosen]] yataklarında bulunmuştur.<ref name=Dykes2008>{{dergi kaynağı|soyadı=Dykes|ad=Gareth J.|eşyazarlar=Alexander, Cyril Walker|başlık=New Records of Fossil 'Waterbirds' from the Miocene of Kenya|url=https://archive.org/details/american-museum-novitates-3610-001-010|dergi=[[American Museum Novitates]]|yıl=2008|sayı=3610|issn=0003-0082}}</ref> Yaşı 24 ila 26 milyon yıl arasında olduğu tahmin edilen bu fosil birbirine çok benzeyen ve aynı kemik yapısına sahip olan leylek (''C. ciconia'') ya da [[kara leylek]] (''C. nigra'') türlerine ait olabilir. [[Maboko Adası]]nda yer alan [[Miyosen]]'in orta dönemine ait fosil yataklarında başka kalıntılar da bulunmuştur.<ref name="Dykes2008" />

== Fiziksel özellikleri ==
[[Dosya:Leylek 01470.JPG|küçükresim|sol|upright=0.91|[[Darıca]] [[Boğaziçi Hayvanat Bahçesi]]nde bir leylek. Aldıkları besinlerde bulunan [[karotenoid]] nedeniyle gagaları kırmızı renklidir.]]

Leylek oldukça iri bir kuştur. Boyu 110 ila 115&nbsp;cm arasındadır.<ref>Kuşların boyu, ölü bir kuşun ya da derisinin sırt üstü yatırılarak gagasının ucundan kuyruğunun ucuna kadar ölçülür.</ref><ref>{{kitap kaynağı|başlık=Handbook of the Birds of Europe, the Middle East and North Africa: Birds of the Western Palearctic, Volume 1, Ostrich to Ducks|yıl=1977|yayıncı=Oxford University Press|isbn=0-19-857358-8|sayfalar=3|editör=Cramp, Stanley|url=http://books.google.com/books?id=gKBJAQAAIAAJ&dq=isbn:0198573588&hl=&cd=1&source=gbs_api|dil=İngilizce}}</ref> Ayakta duruken yerden yüksekliği 100 ila 125&nbsp;cm arasındadır. Kanat genişliği 155 ila 215&nbsp;cm, ağırlığı da 2,3 ila 4,5&nbsp;kg arasındadır.<ref>{{kitap kaynağı|soyadı=Mead|ad=C.|başlık=The Atlas of Bird Migrations: Tracing the Great Journeys of the Worlds Birds|yıl=2007|eşyazarlar=Ogilvie, M.}}</ref><ref>{{kitap kaynağı|soyadı=Hancock|başlık=Storks, Ibises and Spoonbills of the World|yıl=1992|yayıncı=Princeton University Press|isbn=978-0-12-322730-0|eşyazarlar=Kushan|url=http://books.google.com/books?id=7CJaxF8G1bEC&dq=isbn:9780123227300&hl=&cd=1&source=gbs_api|dil=İngilizce}}</ref> [[Leylekgiller]]in diğer türleri gibi uzun bacaklara, uzun bir boyna ve uzun sivri bir gagaya sahiptir.<ref name="HBW437" /> Ortalama olarak erkekler dişilerden biraz daha büyüktür bunun dışında görünüşleri birbirine benzer.<ref name="hbw" /> Tüyleri esas olarak beyaz renklidir ancak kanatların üst tüyleri ve uçuş tüyleri siyah renklidir. Bu siyah renkli tüylerin kaynağı bulundurdukları [[melanin]]dir.<ref>{{dergi kaynağı|soyadı=Grande|ad=Juan Manuel|eşyazarlar=Negro, Juan José; María Torres, José|başlık=The evolution of bird plumage colouration; a role for feather-degrading bacteria?|dergi=Ardeola|yıl=2004|cilt=51|sayı=2|sayfalar=375-383|url=http://www.georgealozano.com/papers/Grande2004The.pdf|biçim=pdf}}</ref> Uzun göğüs tüylerinin bazı kur davranışları sırasında kabardığı gözlemlenir.<ref name="BWP335">Cramp 1977, s. 335.</ref> [[İris]]leri donuk kahverengi ya da gridir, göz çevresindeki deri siyahtır. Erişkinlerin gagaları ve bacakları parlak kırmızı renklidir.<ref name="hbw" /> Bu kırmızı rengin nedeni besinlerinde bulunan [[karotenoid]]dir. [[İspanya]]'nın bazı bölgelerinde yapılan araştırmalar sonucunda bu pigmentin bölgeye getirilen bir kerevit türünden (''[[Procambarus clarkii]]'') gelen [[astaksantin]] maddesi kaynaklı olduğu ve diğer bölgelerde genç kuşların donuk renkli gagalarına karşın bu bölgelerde genç kuşların bile gagalarının kırmızı renkli olduğu ortaya konmuştur.<ref>{{dergi kaynağı| dergi= Comparative Biochemistry and Physiology Part B |cilt=126|sayı=3 |yıl=2000| sayfalar=347-52|başlık=Astaxanthin is the Major Carotenoid in Tissues of White Storks (''Ciconia ciconia'') Feeding on Introduced Crayﬁsh (''Procambarus clarkii'')| url= https://archive.org/details/sim_comparative-biochemistry-and-physiology-part-b_2000-07_126b_3/page/347 |eşyazarlar=Negro, Juan José; Garrido-Fernandez, Juan |doi=10.1016/S0305-0491(00)00180-2 }}</ref>

[[Dosya:White Stork (Ciconia ciconia) (5).jpg|küçükresim|upright=0.91|sağ|Boynu ileri doğru uzanmış ve ayakları kısa kuyruğunun da ötesinde arkaya doğru uzanmış olarak uçarlar.]]
Diğer leylek türlerinde olduğu gibi uzun ve geniş kanatlar bu kuşların gökte süzülmesine olanak sağlar.<ref name="HBW438">Elliott 1992, s. 438.</ref> Düzenli ve yavaş şekilde kanat çırparlar. Boynu ileri doğru uzanmış ve ayakları kısa kuyruğunun da ötesinde arkaya doğru uzanmış olarak uçarlar. Yavaş ve düzenli adımlarla, boyunları yukarı doğru uzanmış olarak yürürler. Dinlenirken ise başlarını omuzlarının arasına eğerler.<ref name="BWP328" /> Tüy değiştirmeleri çok yakından araştırılmadıysa da tüm yıl boyunca tüy değiştirir ve birincil uçuş tüyleri üreme döneminde değişir.<ref name="BWP335" />

Yumurtadan çıkan leylekler kısmen kısa ve seyrek beyazımsı ince tüylerle kaplıdır. Bu tüylerin yerine yaklaşık bir hafta sonra daha yoğun olan beyaz yünümsü ince tüyler çıkar. Üç haftanın sonunda siyah omuz ve uçuş tüylerine kavuşur. Yumurtadan çıkan kuşun bacakları pembedir ve büyüdükçe grimsi-siyaha dönüşür. Siyah renkli gagasının ucu kahverengidir.<ref name="BWP335" /> Palazlandığında genç kuşun tüyleri erişkinlerin tüylerine benzer ancak siyah tüyleri hafif kahverengidir ve gagaları ile bacakları donuk kahverengi-kırmızı renktedir. Gagalar genellikle ucu koyu olmak üzere kırmızı veya turuncu renktedir.<ref name="BWP328">Cramp 1977, s. 328.</ref><ref name="storch11">Van den Bossche 2002, s. 11.</ref> Genç kuşların gagaları bir yaz sonra erişkinlerin kırmızı rengine kavuşur ancak bazı bireylerde siyah gaga ucu kalır. Genç kuşlar ikinci yazdan itibaren erişkinlerin tüy renklerine kavuşurlar.<ref name="storch11"/>

=== Benzer türler ===
Leylek bulunduğu bölgelerde yerde görüldüğü takdirde kolayca ayırt edilebilir ancak havada uçarken belli bir mesafeden, benzer renkte kanataltı tüylere sahip [[sarı gagalı leylek]], [[ak pelikan]], [[mısır akbabası]] ve [[bayağı turna]] ile karıştırılabilir.<ref name="BWP328" /> Sarı gagalı leylek, siyah kuyruğu ve biraz daha uzun ve hafifçe eğik olan sarı gagasıyla leylekten ayırt edilebilir. Leylek, sarı gagalı leylekten biraz daha büyük yapılıdır.<ref name="SABirds" /> Ak pelikanın bacakları daha kısadır ve uçarken kuyruğunun ötesine geçmez. Ayrıca uçarken başı kısa gövdesine yakın tutarak ayrı bir profil sergiler.<ref>Cramp 1977, s. 228.</ref> Ayrıca pelikanlar düzenli ve senkronize sürüler hâlinde süzülürken leylekler organize olmadan bireysel ya da küçük gruplar hâlinde uçarlar.<ref>Svensson and Grant 1999, s. 26.</ref> Mısır akbabası, uzun güvercin kuyruğuna benzer kuyruğuyla daha küçük bir kuştur. Bacakları da kısadır ve kısa boyunludur. Küçük başı da sarımsı beyaz renklidir.<ref>Svensson and Grant 1999, s. 74.</ref> Bayağı turna da uçarken siyah ve beyaz tüyleriyle görünse de bacakları ve boynu leylekten daha uzun görünür.<ref>Svensson and Grant 1999, s. 34.</ref>

<gallery>
Dosya:Ciconia ciconia -Munster Zoo, Germany -flying-8.jpg|alt=Leylek fotoğrafı|Leylek uçarken
Dosya:Yellow-billed Stork Mycteria ibis in Tanzania 4631 cropped Nevit.jpg|alt=Sarı gagalı leylek fotoğrafı|[[Sarı gagalı leylek]] uçarken
Dosya:Djoudj - Pelican (2).JPG|alt=Pelikan fotoğrafı|[[Ak pelikan]]lar uçarken
Dosya:Neophron percnopterus -flight-8b.jpg|alt=Akbaba fotoğrafı|[[Mısır akbabası]] uçarken
Dosya:Hula 179a.jpg|alt=Turna fotoğrafı|[[Bayağı turna]] uçarken
</gallery>

== Dağılımı ve yaşam alanı ==
[[Avrupa]] kıtasında leylekler geniş ama birbirinden ayrı bölgelere dağılmıştır. Batıda [[İber Yarımadası]] ve Kuzey Afrika ile Doğu ve Orta Avrupa'nın çoğu bölgesinde yaşarlar. Dünya popülasyonunun %25'i [[Polonya]]'da toplanmıştır.<ref>{{Dergi kaynağı|yıl=2006|başlık=Sex-Related Natal Dispersal of White Storks (''Ciconia ciconia'') in Poland: How Far and Where to?|dergi=The Auk|cilt=123|sayı=4|sayfalar=1103-09|url=http://www.zin.ru/rybachy/chernetsov-pdf/PDF21a.pdf|biçim=pdf|doi=10.1642/0004-8038(2006)123[1103:SNDOWS]2.0.CO;2|issn=0004-8038|soyadı1=Chernetsov|ad1=Nikita|soyadı2=Chromik|ad2=Wiesław|soyadı3=Dolata|ad3=Pawel T.|soyadı4=Profus|ad4=Piotr|soyadı5=Tryjanowski|ad5=Piotr|erişimtarihi=6 Kasım 2012|arşivurl=https://web.archive.org/web/20120924100642/http://www.zin.ru/rybachy/chernetsov-pdf/PDF21a.pdf|arşivtarihi=24 Eylül 2012|ölüurl=hayır}}</ref> [[Asya]]'nın batısında da yaşarlar. ''Asiatica'' alt türünün yaklaşık 1450 kuşluk popülasyonu [[Orta Asya]]'da [[Aral Gölü]] ile [[Sincan Uygur Özerk Bölgesi|Doğu Türkistan]] arasında yaşamaktadır.<ref name="storch10">Van den Bossche 2002, s. 10.</ref><ref>{{Dergi kaynağı|cilt=4 |url=http://www.archive.org/stream/strayfeathersjou41876hume#page/99/mode/1up|yıl=1876|başlık=A contribution to the ornithology of eastern Turkestan| yazar= Scully, John|dergi=Stray Feathers|sayfalar=41-205}}</ref> Doğu Türkistan popülasyonunun 1980 yılı civarında soyunun tükendiğine inanılmaktadır.<ref>{{Kitap kaynağı|yazar=Ma, Ming; Dai, Cai|yıl=2002|bölüm=The fate of the White Stork (''Ciconia ciconia asiatica'') in Xinjiang, China|başlık=Abstract Volume. 23rd International Ornithological Congress, Beijing, August 11-17, 2002|sayfalar=352}}</ref> [[Göçmen kuşlar|Göç]] yolları bu türün yaşadığı bölgeleri [[Afrika]] ve [[Hindistan]]'a kadar uzatır. Popülasyonunun bir bölümü, [[İsrail]] üstünden geçerek [[Afrika]]'nın doğusuna ve ortasına giden doğu göç yoluna sadıktır.<ref name="Berthold">{{Dergi kaynağı|başlık=Detection of a New Important Staging and Wintering Area of the White Stork ''Ciconia ciconia'' by Satellite Tracking|eşyazarlar=Berthold, Peter; Van Den Bossche, Willem; Fiedler, Wolfgang; Kaatz, Christoph; Kaatz, Michael; Leshem, Yossi; Nowak, Eugeniusz; Querner, Ulrich|dergi=Ibis|cilt=143|sayı=4|sayfalar=450-55|yıl=2001|doi=10.1111/j.1474-919X.2001.tb04946.x|url=http://www.tau.ac.il/lifesci/departments/zoology/members/leshem/documents/19.pdf|erişimtarihi=6 Kasım 2012|arşivurl=https://web.archive.org/web/20110628184948/http://www.tau.ac.il/lifesci/departments/zoology/members/leshem/documents/19.pdf|arşivtarihi=28 Haziran 2011|ölüurl=hayır}}</ref><ref name="shamounbaranes03">{{Dergi kaynağı|url=http://www.tau.ac.il/lifesci/zoology/members/yom-tov/articles/The_effect_of_wind.pdf|biçim=PDF|eşyazarlar=Shamoun-Baranes, Judy; Baharad, Anat; Alpert, Pinhas; Berthold, Peter; Yom-Tov, Yoram; Dvir, Yoav; Leshem, Yossi|başlık=The Effect of Wind, Season and Latitude on the Migration Speed of White Storks ''Ciconia ciconia'', Along the Eastern Migration Route|dergi=Journal of Avian Biology|cilt=34|sayfalar=97-104|yıl=2003|doi=10.1034/j.1600-048X.2003.03079.x|erişimtarihi=6 Kasım 2012|arşivurl=https://web.archive.org/web/20120930073714/http://www.tau.ac.il/lifesci/zoology/members/yom-tov/articles/The_effect_of_wind.pdf|arşivtarihi=30 Eylül 2012|ölüurl=hayır}}</ref>

[[Güney Afrika Cumhuriyeti|Güney Afrika]]'da [[Calitzdorp]] şehrinde 1933 yılından beri üreyen leylekler olduğuna dair kayıtlar bulunmaktadır.<ref name="RSA">{{Kitap kaynağı|sayfalar=82-83|başlık=The Atlas of Southern African Birds. Volume 1. Non-passerines|yazar=Allan, David G.|yıl=1997|bölüm=White Stork|editör=Harrison, J.A.; Allan, D.G.; Underhill, L.G.; Herremans, M.; Tree, A.J. Parker, V.; Brown, C.J. (eds)|yayıncı=BirdLife South Africa|isbn=0-620-20729-9|url=http://sabap2.adu.org.za/docs/sabap1/083.pdf|erişimtarihi=6 Kasım 2012|arşivurl=https://web.archive.org/web/20120317075118/http://sabap2.adu.org.za/docs/sabap1/083.pdf|arşivtarihi=17 Mart 2012|ölüurl=hayır}}</ref> [[Bredasdorp]] şehrinde de 1990'larda 10 kadar kuşun ürediği bilinmektedir.<ref name="RSA"/> Kışları Hindistan'da geçiren az sayıda leyleğin ''C.&nbsp;c.&nbsp;asiatica'' popülasyonundan geldiği düşünülmektedir<ref name="RasmussenBSA2" /> 1990'ların başında bahar göçü sırasında 200 kadar kuş [[Kurram Vadisi]]nde gözlemlenmiştir.<ref>{{Dergi kaynağı|yazar=Whitehead, Charles Hughes Tempest |yıl=1911| başlık= On the Birds of Kohat and the Kurram Valley. Northern India. Part 3|sayfalar=954-80|cilt=20|sayı=4| dergi=Journal of the Bombay Natural History Society}}</ref> [[Almanya]]'da halkalanan kuşlardan bazıları [[Hindistan]]'ın batısında [[Bikaner]]'de ve güneyinde [[Tirunelveli]]'de görülmüştür.<ref name="HBIP1" /><ref>{{Dergi kaynağı|yazar= Prater, Stanley Henry |yıl= 1931| başlık= The Migration of the White Stork ''Ciconia ciconia'' |dergi= Journal of the Bombay Natural History Society |cilt=35 |sayı=2|sayfalar=459}}</ref> ''[[Ciconia boyciana]]'' türünün bir özelliği olan göz çevresinde kırmızı derili atipik bir örnek kaydedilmiştir.<ref>{{Dergi kaynağı|yazar= Jadeja, Vijayraj; Vyas, Raju; Parasharya, B.M. |yıl=1998| başlık= Record of ''Ciconia ciconia asiaticus'' from Indian Territory| dergi= Journal of the Bombay Natural History Society |cilt=95 |sayı=1|sayfalar=113}}</ref> Hindistan leylek popülasyonunun daha fazla araştırılması gerekmektedir.<ref name="RasmussenBSA2" /> Üreme bölgesinin kuzeyinde, [[Finlandiya]], [[Büyük Britanya]], [[İzlanda]], [[İrlanda]], [[Norveç]] ve [[İsveç]] ile [[Azorlar]] ve [[Madeira Adaları]]nın batısında, göç sırasında geçerken ve rastlantısal konuk olarak görülebilirler. Son yıllarda [[Rusya]]'nın batısında da gözlemlenmişlerdir.<ref name="BWP">{{Kitap kaynağı | soyadı = Snow | ad = David |editör= Perrins, Christopher M | başlık = The Birds of the Western Palearctic Concise Edition (2 volumes) | yayıncı = Oxford University Press |yıl = 1998| yer = Oxford, UK | sayfalar =141-43| isbn = 0-19-850188-9 | url =http://books.google.com/books?id=F7dFAAAAYAAJ&pg=PA991&dq=isbn:0198501889&hl=&cd=1&source=gbs_api| dil =İngilizce}}</ref><ref name="sixthcensus">{{Kitap kaynağı|yazar=Thomsen, Kai-Michael; Hötker, Hermann|yıl=2006|bölüm=The Sixth International White Stork Census: 2004-2005|başlık=Waterbirds Around the World|editör=Boere G.C., Galbraith C.A., Stroud D.A. (eds)|yayıncı=The Stationery Office|yer=Edinburgh, UK|sayfalar=493-95|url=http://www.jncc.gov.uk/PDF/pub07_waterbirds_part4.3.18.pdf|isbn=978-0-11-497333-9|dil=İngilizce|erişimtarihi=6 Kasım 2012|arşivurl=https://web.archive.org/web/20110304124606/http://www.jncc.gov.uk/PDF/pub07_waterbirds_part4.3.18.pdf|arşivtarihi=4 Mart 2011|ölüurl=hayır}}</ref>

[[Dosya:Stork 1000798.JPG|sağ|küçükresim|upright=1.14|[[İstanbul]]'un [[Sırapınar, Çekmeköy|Sırapınar]] köyünde otluk alanda dolaşarak yiyecek arayan leylek sürüsü. Leylekler uzun otlar ve çalılıklardan kaçınırlar.]]
Leyleklerin tercih ettiği beslenme alanları otlaklar, tarlalar ve sığ sulak alanlardır. Uzun otlar ve çalılıklardan kaçınırlar.<ref name="Johst">{{Dergi kaynağı|yazar=Johst, Karin; Brandl, Rolan; Pfeifer, Robert |yıl= 2001| başlık=Foraging in a Patchy and Dynamic Landscape: Human Land Use and the White Stork| dergi = Ecological Applications| cilt= 11|sayfalar=60-69|doi=10.1890/1051-0761(2001)011[0060:FIAPAD]2.0.CO;2|issn=1051-0761}}</ref> [[Ukrayna]]'nın kuzeyinde [[Çernobil]] şehrinin bulunduğu bölgede [[Çernobil reaktör kazası|1986 yılındaki nükleer kazadan]] sonra tarlaların uzun otlar ve çalılıklarla kaplanması sonucunda bölgedeki leylek popülasyonu azalmıştır.<ref>{{Dergi kaynağı|yazar=Samusenko, Irina|yıl=2004|başlık=Some Aspects of White Stork ''Ciconia ciconia'' Population Dynamics in the Region of Chernobyl's Accident|dergi=Bird Census News|cilt=13|sayı=2000|sayfalar=157-60|url=http://www.ebcc.info/wpimages/other/18-SamusenkaH.pdf|erişimtarihi=6 Kasım 2012|arşivurl=https://web.archive.org/web/20110627090520/http://www.ebcc.info/wpimages/other/18-SamusenkaH.pdf|arşivtarihi=27 Haziran 2011|ölüurl=evet}}</ref> [[Polonya]]'nın bazı bölgelerinde doğal beslenme alanlarının fakirliği 1999'dan beri leylekleri [[çöplük]]lerde besin aramaya zorlamıştır.<ref>{{Dergi kaynağı|dergi= European Journal of Wildlife Research | cilt = 56| sayı= 1| sayfalar=83-87|doi= 10.1007/s10344-009-0313-0| başlık= White Storks, ''Ciconia ciconia'', Forage on Rubbish Dumps in Poland—a Novel Behaviour in Population | yazar= Kruszyk, Robert, Ciach, Michał | yıl=2010}}</ref> [[Orta Doğu]], [[Kuzey Afrika|Kuzey]] ve [[Güney Afrika]]'da da leyleklerin çöplüklerde beslendiği bildirilmiştir.<ref>{{Dergi kaynağı|dergi=Waterbirds|başlık=Foraging of White Storks ''Ciconia ciconia'' on Rubbish Dumps on Non-breeding Grounds|yazar= Ciach, Michał; Kruszyk, Robert|cilt=33|sayı=1|sayfalar=101-04|yıl=2010|doi=10.1675/063.033.0112}}</ref>

Leylekler özellikle sulak ya da dönemsel olarak su alan otlak alanlarda, ormanlık ve çalılık alanlarda olduğundan daha çok ürerler.<ref name="Carrascal1993">{{Dergi kaynağı|yazar=Carrascal, Luis María; Bautista, Luis Miguel; Lázaro, Encarnación|yıl=1993|başlık=Geographical Variation in the Density of the White Stork ''Ciconia ciconia'' in Spain: Influence of Habitat Structure and Climate|url=https://archive.org/details/sim_biological-conservation_1993_65_1/page/83|dergi=Biological Conservation|cilt=65|sayı=1|sayfalar=83-87|issn=0006-3207|doi=10.1016/0006-3207(93)90200-K}}</ref> Afrika'da kışlarken de otlakları, sulak alanları ve tarlaları kullanırlar.<ref name="RSA" /> [[Orta Çağ]]da insanların ormanlık arazileri yokederek otlaklar ve tarlalar yaratması leyleklerin sayısının artmasına yardımcı olmuştur. O dönemlerde Avrupa'nın hemen hemen her yerinde yaşamakta ve İsveç kadar kuzeyde bile üremekteydiler. [[Britanya Adaları]]na leylekler nadiren rastlantısal konuk olarak gelirler ve her yıl 20 civarında kuş gözlemlenebilir ama yuva yaptıkları görülmemiştir.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.wildlifeextra.com/go/news/white-stork-dorset.html#cr |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=6 Kasım 2012 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20131112053834/http://www.wildlifeextra.com/go/news/white-stork-dorset.html#cr |arşivtarihi=12 Kasım 2013 |ölüurl=evet }}</ref> [[İskoçya]]'da 1416 yılında [[Edinburg]]'ta St.Giles Katedralinde bir çift leyleğin yuva yaptığı bilinmektedir.<ref>{{Kitap kaynağı| sayfalar=80|url=http://www.archive.org/stream/cu31924005489558#page/n88/mode/1up |başlık=Early Annals of Ornithology|yazar=Gurney, John Henry|yıl=1921|yayıncı=H F & G Witherby| yer=Londra}}</ref>

Sanayileşme ve tarım yöntemlerinin değişmesiyle birlikte 19. yüzyılda leylek popülasyonunda azalma başlamıştır. Artık leylekler eskiden yuva yaptıkları ülkelerin çoğunda yuva yapmamaktadır. Avrupa'da leylekler artık yalnız Portekiz, İspanya, Ukrayna ve Polonya'da yoğun olarak bulunmaya başlamıştır. İber Yarımadasında yalnızca güneybatı bölgesinde yoğunlaşan leylekler tarım yöntemlerinin değişmesi nedeniyle azalmaktadır.<ref name="Carrascal1993" /> 2005 yılında yapılan bir araştırmada Polonya'nın güneyinde Podhale bölgesinde 1931 yılından beri yuva yapan leyleklerin yavaş yavaş daha yüksek rakımlarda yuvalandıkları ve 1999 yılında 890 m. rakımda yuva yaptıkları ortaya çıkarılmıştır. Bunun sebebinin [[küresel ısınma]] ve diğer hayvanlar ve bitkilerin de yüksek rakımlara doğru çekilmesi olduğu öne sürülmüştür.<ref name="Tryjanowski2005">{{Dergi kaynağı|soyadı=Tryjanowski|ad=Piotr|eşyazarlar=Sparks, Tim H.; Profus, Piotr|yıl=2005|başlık=Uphill Shifts in the Distribution of the White Stork ''Ciconia ciconia'' in Southern Poland: the Importance of Nest Quality|dergi=Diversity and Distributions|cilt=11|sayı=3|sayfalar=219-23|issn=1366-9516|doi=10.1111/j.1366-9516.2005.00140.x}}</ref> Polonya'nın batısındaki Poznań eyaletine baharda üremeye gelen leylekler, 20. yüzyılın son yirmi yılında, 19. yüzyılın sonunda geldiklerinden 10 gün kadar önce gelmeye başlamışlardır.<ref>{{Dergi kaynağı|soyadı=Ptaszyk|yıl=2003|başlık=Changes in the Timing and Pattern of Arrival of the White Stork (''Ciconia ciconia'') in Western Poland|dergi=Journal für Ornithologie|cilt=144|sayı=3|sayfalar=323-29|doi=10.1046/j.1439-0361.2003.03011.x|ad1=J.|soyadı2=Kosicki|ad2=J.|soyadı3=Sparks|ad3=T. H.|soyadı4=Tryjanowski|ad4=P.}}</ref>

=== Göç ===
[[Dosya:Whitestorkflock.jpg|küçükresim|upright=1.14|İsrail üzerinde göç eden bir leylek sürüsü. Leylekler göç ederken uzun mesafe uçuşun yorgunluğunu azaltmak için hava termallerinin kaldırıcı etkisini kullanır.]]

[[Göçmen kuşlar|Kuş göçleri]] konusunda ilk sistematik araştırmalar, [[Almanlar|Alman]] [[ornitolog]] [[Johannes Thienemann]] tarafından, o zamanlar [[Doğu Prusya]] sınırlarında yer alan [[Kuron Dili]]nde kurulmuş olan dünyanın ilk kuş gözlemevi [[Rossitten Kuş Gözlemevi]]nde 1906 yılından itibaren kuş halkalama çalışmalarıyla başlatılmıştır. Her ne kadar Rossitten'den çok fazla leylek geçişi görülmediyse de Almanya ve Avrupa'da yapılan leylek halkalama çalışmaları bu gözlemevi tarafından idare edilmiştir. 1906 yılı ile [[II. Dünya Savaşı]] arasında çoğu genç olan 100.000'den fazla leylek halkalanmış ve bunların 2.000 kadarının 1908 ile 1954 yılları arasında uzun mesafe uçuşları kaydedilmiştir.<ref>{{Dergi kaynağı |eşyazarlar= Sproll, Alexandra; Fiedler, Wolfgang |yıl= 2001 |başlık= Digging in old Data: Migration and Causes of Death in White Storks (''Ciconia ciconia'') according to Ringing Recovery Data of the Vogelwarte Rossitten (Eastern Prussia) before the Second World War |dergi= Euring Newsletter |cilt= 3 |sayı=  |sayfalar=|url= http://www.euring.org/about_euring/newsletter3/sproll.htm |yayıncı= European Union for Bird Ringing |erişimtarihi= 7 Kasım 2012 |arşivurl= https://web.archive.org/web/20110722022620/http://www.euring.org/about_euring/newsletter3/sproll.htm |arşivtarihi= 22 Temmuz 2011 |ölüurl=evet}}</ref>

==== Göç yolları ====
Leylekler Avrupa'da bulunan üreme alanlarından ağustos ve eylül aylarında güneye, Afrika'ya doğru göç ederler.<ref name="Johst" /> Afrika'da kışları [[Kenya]] ve [[Uganda]]'dan [[Güney Afrika Cumhuriyeti|Güney Afrika]]'ya kadar olan bölgedeki [[savan]]larda geçirirler.<ref name="BWP331">Cramp 1977, s. 331.</ref> Bu bölgelerde sayıları bini geçen kuştan oluşan sürüler hâlinde toplanırlar.<ref name="BWP328" /> Bazı kuşlar batıya doğru giderek [[Sudan]]'ın batısına, [[Çad]]'a ve [[Nijerya]]'ya kadar ulaşabilirler.<ref name="Berthold" /> Baharda kuzeye geri dönerler; Sudan ve Mısır'da şubat ile nisan aylarında geri döndükleri kaydedilmiştir.<ref name="Reed69">{{Dergi kaynağı|soyadı1=Reed|yıl=1969|başlık=The Migration of the White Stork in Egypt and Adjacent Areas|dergi=The Condor|url=http://elibrary.unm.edu/sora/Condor/files/issues/v071n02/p0146-p0154.pdf|biçim=PDF|cilt=71|sayı=2|sayfalar=146-54|doi=10.2307/1366076|ad1=C. A.|soyadı2=Lovejoy|ad2=T. E.|erişimtarihi=8 Kasım 2012|arşivurl=https://web.archive.org/web/20110720095039/http://elibrary.unm.edu/sora/Condor/files/issues/v071n02/p0146-p0154.pdf|arşivtarihi=20 Temmuz 2011|ölüurl=evet}}</ref> Avrupa'ya ortalama 49 günlük bir yolculuk sonrasında mart ayı sonunda ve nisan ayında ulaşırlar.<ref name="Johst" /> Karşılaştırıldığında sonbahar yolculuklarının yaklaşık 26 günde tamamlandığı görülür. Arkadan gelen rüzgâr ve yol üzerindeki besin maddelerinin azlığı (kuşlar av bulamadıkları bölgelerin üstünden daha hızlı uçar) kuşların ortalama uçuş hızını artırır.<ref name="shamounbaranes03" />

[[Dosya:Flock of storks clustering over Istanbul, Turkey.ogv|küçükresim|upright=1.2|[[İstanbul]] üzerinde düzensiz gruplar hâlinde uçan leylekler]]

Orta Avrupa'dan göçen leylekler, [[Akdeniz]] üzerinden uzun deniz geçişinden kaçınmak için ya [[Türkiye]]'de [[Boğaziçi]]'nden geçen ve [[Levant]] üzerinden [[Sahra Çölü]]nü geçip [[Nil Nehri]]ni takip eden doğu göç yolunu ya da [[Cebelitarık Boğazı]] üzerinden geçen batı göç yolunu kullanırlar.<ref>{{Dergi kaynağı|doi=10.1111/j.1474-919X.1998.tb04539.x| dergi=Ibis| cilt=140| sayfalar=41-52| yıl=1998| başlık=Routes of Migrating Soaring Birds| soyadı=Leshem| ad=Yossi| eşyazarlar=Yom-Tov, Yoram| url=http://www.tau.ac.il/lifesci/departments/zoology/members/leshem/documents/17.pdf| biçim=PDF| erişimtarihi=8 Kasım 2012| arşivurl=https://web.archive.org/web/20101122091350/http://www.tau.ac.il/lifesci/departments/zoology/members/leshem/documents/17.pdf| arşivtarihi=22 Kasım 2010| ölüurl=hayır}}</ref> Bu göç yolları hava termallerinin kullanılmasını mümkün kılarak daha az enerji harcamalarını sağlar.<ref>{{Kitap kaynağı|soyadı=Alexander|ad=R. McNeill|yıl=1992|başlık=Exploring Biomechanics, Animals in Motion|yer=New York, New York|yayıncı=Scientific American Library|isbn= 0-7167-5035-X|url=http://books.google.com/books?id=WzSVxgEACAAJ&dq=isbn:071675035X&hl=&cd=1&source=gbs_api|dil=İngilizce}}</ref><ref>{{Dergi kaynağı|başlık=Flight Behaviour of White Storks ''Ciconia ciconia'' on their Migration over Southern Israel|yazar=Liechti, Felix; Ehrich, Dorothee; Bruderer, Bruno|yıl=1996|dergi=Ardea|cilt=84|sayfalar=3-13|url=http://infonet.vogelwarte.ch/upload/00544921.pdf|biçim=PDF|erişimtarihi=8 Kasım 2012|arşivurl=https://web.archive.org/web/20110707004906/http://infonet.vogelwarte.ch/upload/00544921.pdf|arşivtarihi=7 Temmuz 2011|ölüurl=evet}}</ref> Yıllık olarak 530.000 leylek tarafından kullanılan doğu göç yolu batı göç yolundan daha önemlidir ve bu yolu kullanan [[bayağı arı şahini]]nden sonra leylekler en kalabalık ikinci türdür. Göç eden yırtıcı kuşlar, leylekler ve [[ak pelikan]] sürüleri 200&nbsp;km uzunluğa erişebilmektedir.<ref name="newton74">Newton 2010, s. 74-75.</ref> Doğu yolu batı yolundan iki kat daha uzun olmasına rağmen leylekler kışlaklarına her iki yoldan da aynı sürede varabilmektedir.<ref name="newton144">Newton 2010, s. 144.</ref>

Genç leylekler güneye doğru olan ilk yolculuklarına kalıtımla intikal eden rotada başlarlar ancak hava koşulları nedeniyle bu rotadan çıkarlarsa bu değişikliği telafi edemeyip yeni kışlaklara varırlar. Erişkin leylekler güçlü rüzgârlara karşın rotalarını koruyabilmekte ve bölgeleri tanıdıkları için normal kışlaklarına ulaşabilmektedir. Aynı nedenlerden ötürü, baharda geri göç eden, kışlaklarını şaşırmış olanlar dahil tüm kuşlar, her zaman yaşadıkları üreme bölgelerine geri dönebilmektedir.<ref name="newton229">Newton 2010, s. 229.</ref> Kaliningrad'da esaret altında yetiştirilen ve gidecekleri yolu onlara gösterebilecek doğada büyümüş leylekler olmadan salınan genç leyleklerle yapılan bir deneyde kuşların içgüdüsel olarak güneye doğru uçtukları gözlemlenmiştir.<ref name="Chernetsov2004">{{Dergi kaynağı|yıl=2004|başlık=Migratory Orientation of First-year White Storks (''Ciconia ciconia''): Inherited Information and Social Interactions|dergi=Journal of Experimental Biology|cilt=207|sayı=6|sayfalar=937-43|issn=0022-0949|doi=10.1242/jeb.00853|yazar=Chernetsov, Nikita; Berthold, Peter; Querner, Ulrich}}</ref>

==== Enerji kullanımı ====
Leylekler Avrupa ve [[Sahraaltı Afrika]] arasında göç ederken uzun mesafeleri katetmek için hava termallerinin kaldırıcı gücünden yararlanarak süzülerek uçarlar. En kısa yol [[Akdeniz]] üzerinden geçmesine rağmen hava termallerinin su üzerinde oluşmaması nedeniyle uçarken daha çok enerji harcatan kanat çırparak uçmayı aza indirgemek için denizin üzerinden geçen yollardan kaçınarak kara üzerinden geçen uçuş yollarını kullanırlar.<ref>{{Dergi kaynağı|dergi=[[British Birds]]|cilt=95|yıl=2002|sayfalar=372-76|başlık=Satellite-tracked Lesser Spotted Eagle Avoids Crossing Water at the Gulf of Suez|yazar=Meyburg, Bernd-U.; Matthes, Joachim; Meyburg, Christiane|url=http://www.dr-meyburg.de/pdfs/a_sp100p/a_sp122.pdf|biçim=PDF|erişimtarihi=8 Kasım 2012|arşivurl=https://web.archive.org/web/20110718231611/http://www.dr-meyburg.de/pdfs/a_sp100p/a_sp122.pdf|arşivtarihi=18 Temmuz 2011|ölüurl=evet}}</ref> Kanat çırparak uçmanın vücut yağını süzülerek uçmaktan 23 kat daha hızlı yaktığı hesaplanmıştır.<ref>{{Dergi kaynağı|doi=10.2307/3677260|yazar=Spaar, Reto; Bruderer, Bruno|yıl=1996|başlık=Soaring Migration of Steppe Eagles ''Aquila nipalensis'' in Southern Israel: Flight Behaviour under Various Wind and Thermal Conditions|dergi=Journal of Avian Biology|cilt=27|sayı=4|sayfalar=289-301|url=http://infonet.vogelwarte.ch/upload/81156449.pdf|biçim=PDF|jstor=3677260|erişimtarihi=8 Kasım 2012|arşivurl=https://web.archive.org/web/20110707005030/http://infonet.vogelwarte.ch/upload/81156449.pdf|arşivtarihi=7 Temmuz 2011|ölüurl=evet}}</ref> Dolayısıyla sürüler yukarı yükselen sıcak havayı kullanarak 1200 ila 1500 m yükseğe çıkar ve süzülerek uçmaya devam ederler. Batı Sudan'da bu yüksekliğin 3300 m'ye kadar ulaşabildiği kaydedilmiştir.<ref name="Reed69" />

Zaman zaman su üzerinden geçen uzun uçuşlara da rastlanır. [[Danimarka]]'da yuvasında halkalanan genç bir leylek [[İngiltere]]'de görülmüş ve burada birkaç gün geçirdikten sonra yoluna devam etmiştir. Daha sonra [[Scilly Adaları]] üzerinden uçarken gözlemlenen kuş üç gün sonra [[Madeira]]'ya oldukça kötü bir durumda ulaşmıştır. Bu ada Afrika'dan 500&nbsp;km, Avrupa'dan da bunun iki katı uzaklıktadır.<ref name="Cocker">{{Kitap kaynağı | soyadı = Cocker | ad = Mark |eşyazarlar= Mabey, Richard |başlık = Birds Britannica | yıl = 2005 |yer=London, UK | yayıncı = Chatto & Windus | isbn = 0-7011-6907-9 | sayfalar =58| url =http://books.google.com/books?id=OjwgAQAAIAAJ&dq=isbn:0701169079&hl=&cd=1&source=gbs_api| dil =İngilizce}}</ref> [[Orta Doğu]] üzerinden yapılan göç, uçmaya uygun olmayan rüzgârlı havaya neden olan [[hamsin]] yeli nedeniyle sekteye uğrayabilir. Böyle durumlarda leylek sürüleri yerde rüzgâra doğru dönerek kötü havanın geçmesini ayakta beklerler.<ref name="Reed69" />

== Davranış ==
[[Dosya:Ciconia ciconia -Tsavo East National Park, Kenya-8.jpg|sağ|küçükresim|Kenya'da bir leyleğin bacaklarında dışkısının birikmesi sonucu oluşan beyazlıklar görülebilir.]]
Leylek sürü hâlinde yaşayan bir kuştur. Göç yollarında ve [[Afrika]]'da kışlaklarında binlerce kuştan oluşan sürüler kaydedilmiştir. Üreme dönemi içinde üremeyen kuşlar 40 ila 50 kuşluk gruplar hâlinde toplanırlar.<ref name="BWP328" /> Afrika'nın güneyinde leylek sürülerinin içinde daha küçük yapılı ve siyah tüylü [[Abdim leyleği]]ne de rastlanır.<ref name="SABirdssinc">{{Kitap kaynağı |başlık=The larger illustrated guide to birds of southern Africa| yayıncı=Struik |ad1=Ian |soyadı1=Sinclair |ad2=Phil |soyadı2=Hockey | ad3=Norman|soyadı3=Arlott| yıl=2005|isbn=1-77007-243-8|yer=Cape Town, RSA |sayfalar=34}}</ref> Üreyen leylek çiftleri avlanmak için küçük gruplar hâlinde toplanır ve bazı bölgelerde koloni şeklinde yuvalarda yaşadıkları gözlemlenmiştir.<ref name="BWP332">Cramp 1977, s. 332.</ref> Ancak leylek kolonileri içinde grupların büyüklüğü değişkenlik gösterir ve sosyal yapıları gevşektir. Yeni üremeye başlamış genç kuşlar çevrelerde <!-- ? -->bulunan yuvalarda kalırken üreme şansı daha yüksek olan yaşlı leylek çiftleri kolonilerin merkezine doğru daha kaliteli yuvalarda kalır.<ref name="Vergara2006">{{Dergi kaynağı|soyadı=Vergara|ad=Pablo|eşyazarlar=Aguirre, José I.|yıl=2006|başlık=Age and Breeding Success related to Nest Position in a White Stork ''Ciconia ciconia'' Colony|dergi=Acta Oecologica|cilt=30|sayı=3|sayfalar=414-18|issn=1146-609X|doi=10.1016/j.actao.2006.05.008|url=http://www.ucm.es/info/zoo/bcv/pdf/2006_ActaOecol_30_414.pdf|biçim=PDF|erişimtarihi=9 Kasım 2012|arşivurl=https://web.archive.org/web/20121012092348/http://www.ucm.es/info/zoo/bcv/pdf/2006_ActaOecol_30_414.pdf|arşivtarihi=12 Ekim 2012|ölüurl=hayır}}</ref> Sosyal yapı ve grup bütünlüğü birbirini temizleme gibi [[Diğerkâmlık|özgeci]] davranışlarla sağlanır. Leylekler bu davranışları yalnızca yuvalarda gösterir. Ayakta duran leylekler oturan leyleklerin kafalarını yuvada temizlerler. Bazen ebeveynler genç kuşları, bazen de genç kuşlar birbirini temizler.<ref name="Harrison65">{{Dergi kaynağı|soyadı=Harrison|ad=Colin James Oliver |yıl=1965|başlık=Allopreening as Agonistic Behaviour|dergi=Behaviour|cilt=24|sayı=3-4|sayfalar=161-209|jstor=4533105|doi=10.1163/156853965X00011}}</ref> Diğer leylek türlerinin çoğunun aksine, leylekler hiçbir zaman kanatlarını açmış bir duruş sergilemezler. Ancak tüyleri ıslak olduğunda kanatlarını vücutlarından uzak tutarak aşağı sarkıttıkları gözlemlenmektedir.<ref>{{Dergi kaynağı |url=http://elibrary.unm.edu/sora/Auk/v088n04/p0715-p0722.pdf |biçim=PDF |dergi=The Auk |cilt=88 |sayı=4 |sayfalar=715-22|başlık=Spread-wing Postures and their Possible Functions in Ciconiidae |ad=M. Philip |soyadı=Kahl |jstor=4086376 |yıl=1984 |erişimtarihi=9 Kasım 2012 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20110614170035/http://elibrary.unm.edu/sora/Auk/v088n04/p0715-p0722.pdf |arşivtarihi=14 Haziran 2011 |ölüurl=evet}}</ref>

Leylek bazen gaita ve idrar içeren dışkısını bacaklarına yönlendirir ve bu nedenle bacakları beyaz görünür.<ref name="SABirds">{{Kitap kaynağı |başlık=Southern African Birds: a Photographic Guide | yayıncı=Struik |ad1=Ian |soyadı1=Sinclair |ad2=Ian |soyadı2=Davidson |yıl=2006 |isbn=1-77007-244-6 |yer=Cape Town, RSA |sayfalar=34}}</ref> Sonrasında oluşan buharlaşma serinlik sağlar ve buna [[ürohidroz]] denir.<ref>{{Kitap kaynağı |başlık= The Sibley Guide to Bird Life and Behaviour |sayfalar=575|yayıncı=Christopher Helm |yer=London, UK |isbn=0-7136-6250-6 |editör=Elphick, Chris; Dunning, John B., Jr; Sibley, David (eds)|url=http://books.google.com/books?id=_wwhHAAACAAJ&dq=isbn:0713662506&hl=&cd=1&source=gbs_api|dil=İngilizce}}</ref> Bacaklarında halka bulunan kuşların halkalarında biriken bu dışkılar bazen bacaklarda travmaya neden olabilmektedir.<ref>{{Dergi kaynağı|yazar= Herholdt, J.J. |yıl=1987| başlık=Recovery of a Ring-maimed White Stork| dergi=Safring News |cilt=16|sayfalar=82}}</ref> Yuvadaki yavruların ağzına su damlatmak için gagalarına aldıkları yosunları sıkarak alet kullandıkları da gözlemlenmiştir.<ref>{{Dergi kaynağı|url=http://biology.mcgill.ca/faculty/lefebvre/articles/Lefebvre_et_al_2002.pdf|biçim=PDF|başlık=Tools and Brains in Birds|yazar=Lefebvre, Louis; Nicolakakis, Nektaria; Boire, Dennis|dergi=Behaviour|cilt=139|yıl=2002|sayfalar=939-73|doi=10.1163/156853902320387918|sayı=7|erişimtarihi=9 Kasım 2012|arşivurl=https://web.archive.org/web/20110706185023/http://biology.mcgill.ca/faculty/lefebvre/articles/Lefebvre_et_al_2002.pdf|arşivtarihi=6 Temmuz 2011|ölüurl=evet}}</ref>

=== İletişim ===
[[Dosya:Ciconia ciconia bill-clattering.ogg|küçükresim|sol|[[Fransa]]'nın güneyinde herhangi bir kuş barınağında leyleklerin gagalarını çarpmasıyla oluşan sesler kayda alınmıştır (arka planda diğer kuşların sesleri duyulmaktadır.).]]

Erişkin leylek gagasını birbirine çarparak, uzaktan duyulan makinalı tüfek sesine benzetilen yüksek bir ses çıkarır. Bu ses gaganın hızlıca açılıp kapanması ve alt ve üst gaganın her kapandığında birbirine çarpması sonucu oluşur. Rezonatör görevi yapan boğaz kesesi gaga çarpma sesinin daha da yüksek çıkmasına neden olur. Çeşitli sosyal etkileşimlerde kullanılan gaga çarpma, uzadıkça daha da yüksek bir tona ulaşır ve duruma göre belirgin değişik ritimler alır. Örneğin leylekler çiftleşme sırasında daha yavaş, alarm vermek için daha da yavaş gaga çarparlar. Erişkin kuşların çıkardığı tek vokal ses ise zorlukla duyulabilen zayıf bir ıslıktır. Ancak genç kuşlar daha belirgin bir ıslık sesi, çeşitli cıvıltılar ve besin istediklerinde de kedi gibi miyavlama sesi çıkarabilirler. Genç kuşlar da erişkinler gibi gagalarını çarparak ses çıkartırlar.<ref name="BWP334">Cramp 1977, s. 334.</ref> Leylekler kendi aralarında selamlaşma, çiftleşme sonrası ve tehdit etmek için başlarını hızlıca arkaya doğru atarak başlarının tepesiyle sırtlarına değer, yavaşça kafalarıyla boyunlarını öne doğru getirirler ve bunu birkaç kere tekrarlarlar. Üreyen çiftler yazları bölgelerini korumak için bu davranış ile birlikte kuyrukları dikilmiş ve kanatları yanlara uzatılmış şekilde öne doğru eğilme davranışını da sergilerler.<ref name="BWP333">Cramp 1977, s. 333.</ref>

[[Dosya:Klappern des weissstorches.jpg|küçükresim|upright=1.4|sağ|Başını hızla arkaya doğru atan ve gagasını çarparak ses çıkaran leylek]]

=== Beslenme ===
Leylekler çok çeşitli hayvanları avlayarak beslenirler. Yuvalarının 5&nbsp;km kadar yakınında bulunan otlaklarda ve avlarına daha kolay ulaşabilecekleri bitki örtüsünün kısa olduğu yerlerde avlanmayı tercih ederler.<ref name="Johst" /> Avlandıkları hayvanlar mevsimine, bölgeye ve avların bulunabilirliğine göre değişiklik gösterir. Sıklıkla aldıkları besinler arasında [[böcek]]ler, [[solucan]]lar, [[sürüngenler]], [[amfibiler]], özellikle [[Pelophylax kl. esculentus|''Pelophylax'' kl. ''esculentus'']] ve [[bayağı kurbağa]], tarla sıçanları, [[köstebek]]ler ve [[sivri faregiller|sivri fareler]] gibi küçük memeliler sayılabiir. Daha az sıklıkla kuş yumurtaları, yavru kuşlar, balık, [[yumuşakçalar]], [[kabuklular]] ve [[akrep]]lerle de beslenirler. Gündüzleri avlanırlar ve küçük avları bütün olarak yutarlar. Daha büyük avları ise önce öldürür, yutmadan önce parçalarlar.<ref name="BWP332" /> Lastik bantları solucanlarla karıştırıp yutabilirler, bunun sonucunda da sindirim sistemlerinin bloke olması sonucu ölümlerle karşılaşılabilir.<ref>{{Dergi kaynağı| soyadı1 = Henry | ad1 = P. Y.| soyadı2 = Wey | ad2 = G. R.| soyadı3 = Balança | ad3 = G.
|doi= 10.1675/063.034.0414| başlık = Rubber Band Ingestion by a Rubbish Dump Dweller, the White Stork (''Ciconia ciconia'') | dergi = Waterbirds | cilt = 34| sayı = 4 | sayfalar =504-508| yıl = 2011}}</ref>

İlkbaharda [[Letonya]]'ya dönen leyleklerin ''[[Rana arvalis]]'' türü kurbağaları avlamak için, bu türün erkeklerinin üreme zamanında toplu olarak çıkardıkları sesten yararlandıkları ortaya çıkarılmıştır.<ref>{{Dergi kaynağı|başlık=White Storks ''Ciconia ciconia'' Eavesdrop on Mating Calls of Moor Frogs ''Rana arvalis''|yazar=Igaune, Kristine; Indrikis Krams; Krama, Tatjana; Bobkova, Jadviga|dergi=Journal of Avian Biology|yıl=2008|cilt=39|sayı=2|sayfalar=229-32|doi=10.1111/j.2008.0908-8857.04180.x|url=http://ecolevol.biology.lv/faili/upload/2008_JAB%20Igaune%20Krama%20Krams.pdf|erişimtarihi=12 Kasım 2012|arşivurl=https://web.archive.org/web/20160303205336/http://ecolevol.biology.lv/faili/upload/2008_JAB%20Igaune%20Krama%20Krams.pdf|arşivtarihi=3 Mart 2016|ölüurl=evet}}</ref>

Üreme dönemi dışında da leyleklerin besin maddeleri benzerdir ancak daha kuru bölgelerden alınırlar.<!-- ? --><ref>{{Dergi kaynağı |yazar= Antczak, Marcin; Konwerski, Szymon; Grobelny, Seweryn; Tryjanowski, Piotr|yıl= 2002|başlık= The Food Composition of Immature and Non-breeding White Storks in Poland|dergi= Waterbirds|cilt= 25|sayı=4 |issn= 1524-4695|sayfalar=424-28|doi=10.1675/1524-4695(2002)025[0424:TFCOIA]2.0.CO;2}}</ref> Hindistan'da kışlayan leyleklerin, [[kara antilop]]ların rahatsız ettiği böcekleri avlamak için bu hayvanları takip ettikleri gözlemlenmiştir.<ref>{{Dergi kaynağı| yazar= Parasharya, Bhavbhuti M.; Vyas, Raju |yıl=1998| başlık= Foraging Association of White Stork ''Ciconia ciconia'' with Blackbuck ''Antilope cervicapra''| dergi= Journal of the Bombay Natural History Society |cilt= 95| sayı=1| sayfalar=112}}</ref> Hindistan'da kışlayan leylekler bazen ''[[Ciconia episcopus]]'' türü leyleklerle birlikte avlanırlar.<ref name="Pande">{{Dergi kaynağı |soyadı1=Pande|ad1=Satish|eşyazarlar=Sant, Niranjan; Bhate, Rohan; Ponkshe, Aditya; Pandit, Pranav; Pawashe, Amit; Joglekar, Charu |yıl=2007 |başlık=Recent Records of Wintering White ''Ciconia ciconia'' and Black ''C. nigra'' Storks and Flocking Behaviour of White-necked Storks ''C. episcopus'' in Maharashtra and Karnataka States, India |dergi=Indian Birds |cilt=3 |sayı=1 |sayfalar=28-32|yayıncı=New Ornis Foundation, Hyderabad|issn=0973-1407 |url=http://www.archive.org/details/WhiteStorkIndia}}</ref> Besin hırsızlığı, Hindistan'da bir [[kızıl tuygun]] tarafından yakalanan kemirgenin bir leylek tarafından çalınması ile kayda alınmıştır.<ref>{{Dergi kaynağı| yazar=Akhtar, S. Asad; Tiwari, J.K. |yıl=1993| başlık= Food Piracy by a White Stork ''Ciconia ciconia'' (Linn.)| dergi= Journal of the Bombay Natural History Society |cilt=90|sayı=1|sayfalar=90-91}}</ref> Ayrıca Polonya'nın bazı bölgelerinde tarla sıçanı arayan leyleklerin [[çayır tuygunu|çayır tuygunları]] tarafından rahatsız edildikleri görülmüştür.<ref>{{Dergi kaynağı|başlık=Why do Montagu's Harriers Disturb Foraging Sessions of White Storks in South-East Poland|yazar=Kitowski, Ignacy|yıl=2007|url=http://aetos.narod.ru/online/berkut16-1/ethology16-1-1.pdf|biçim=PDF|cilt=16|sayı=1|sayfalar=110-18|dergi=Berkut|erişimtarihi=12 Kasım 2012|arşivurl=https://web.archive.org/web/20110811045449/http://aetos.narod.ru/online/berkut16-1/ethology16-1-1.pdf|arşivtarihi=11 Ağustos 2011|ölüurl=evet}}</ref>

=== Üreme ve yaşam süresi ===
[[Dosya:Ciconia ciconia -Iglesia de San Isidoro, Ciguenas en el campanario, Salamanca, Spain-18June2006.jpg|sol|küçükresim|İspanya'daki bir çan kulesinde leylek yuvaları. Leylekler sıklıkla küçük koloniler hâlinde yuva yaparlar.]]

Leylekler yakınlarında sulak alanlar bulunan açık tarla arazilerinde ürerler ve ağaçlarda, binaların üzerinde ya da insanlar tarafından özel olarak yapılan platformlarda çalı çırpıdan yapılmış büyük yuvalar yaparlar.<ref name="Tryjanowski">{{Kitap kaynağı | yazar = Tryjanowski, Piotr; Sparks, Tim H.; Jerzak, Leszek (eds) | başlık = The White Stork in Poland | yıl = 2006 | yer = Poznań, Polonya| yayıncı = Bogucki Wydaw| isbn = 83-60247-35-8 | url =http://books.google.com/books?id=WpdYGQAACAAJ&dq=isbn:8360247358&hl=&cd=1&source=gbs_api| dil =İngilizce}}</ref> Yuvaların derinliği 1 ila 2 m, çapı 0,8 ila 1,5 m ve ağırlığı 60 ila 250&nbsp;kg arasındadır.<ref name="AZ-2009">{{Dergi kaynağı|yazar=Tryjanowski, Piotr; Kosicki, Jakub Z.; Kuzniak, Stanisław; Sparks, Tim H.|yıl=2009|başlık=Long-term Changes and Breeding Success in Relation to Nesting Structures used by the White Stork, ''Ciconia ciconia''|dergi=Annales Zoologici Fennici|cilt=46|sayfalar=34-38|url=http://www.sekj.org/PDF/anz46-free/anz46-034.pdf|erişimtarihi=13 Kasım 2012|arşivurl=https://web.archive.org/web/20110927170436/http://www.sekj.org/PDF/anz46-free/anz46-034.pdf|arşivtarihi=27 Eylül 2011|ölüurl=evet}}</ref> Yuvalar küçük koloniler hâlinde kurulur.<ref name="Vergara2006" /> Leylek yuvaları hayırlı bir alâmet olarak görüldüğü için insanlar tarafından rahatsız edilmediklerinden insanların yaşadığı yerlerin yakınında yuva yaparlar. Avrupa'nın güneyinde kiliselerin, Türkiye'de de camilerin üzerinde yuva yaptıkları görülür. Özellikle yaşlı erkek bireyler her yıl aynı yuvayı kullanır. Baharda erkekler kışlaklardan daha önce döner ve yuvalarını seçer. Daha büyük yuvalar daha çok sayıda yavrunun palazlanmasına izin verdiği için ilgi görür.<ref>{{Dergi kaynağı|yazar=Vergara, Pablo; Gordo, O.; Aguirre, José I.|yıl=2010|başlık=Nest Size, Nest Building Behaviour and Breeding Success in a Species with Nest Reuse: the White Stork ''Ciconia ciconia''|dergi=Annales Zoologici Fennici|cilt=47|sayfalar=184-94|url=http://www.sekj.org/PDF/anz47-free/anz47-184.pdf|biçim=PDF|erişimtarihi=13 Kasım 2012|arşivurl=https://web.archive.org/web/20110927170417/http://www.sekj.org/PDF/anz47-free/anz47-184.pdf|arşivtarihi=27 Eylül 2011|ölüurl=evet}}</ref> Çiftlerin değişmesi ve bir önceki yıl yavru yetiştirilememesi gibi nedenlerle yuva değiştirildiği görülür ve genç kuşların üremek için başka yuvalara gitmesi de mümkündür.<!-- ? --><ref>{{Dergi kaynağı|başlık=Nest-site ﬁdelity and breeding success in White Stork ''Ciconia ciconia''|dergi=Ibis|cilt=148|sayfalar=672-77|yıl=2006|yazar=Vergara, Pablo; Aguirre, José I.; Fargallo, Juan A.; Dávila, José A.|url=http://www.ucm.es/info/zoo/bcv/pdf/2006_Ibis_148_672.pdf|biçim=PDF|doi=10.1111/j.1474-919X.2006.00565.x|sayı=4|erişimtarihi=13 Kasım 2012|arşivurl=https://web.archive.org/web/20121012092334/http://www.ucm.es/info/zoo/bcv/pdf/2006_Ibis_148_672.pdf|arşivtarihi=12 Ekim 2012|ölüurl=hayır}}</ref> Bir yuvada birkaç gün kalıp yuva değiştiren farklı sayıda leylek çifti gözlemlenmiştir ancak sebebi bilinmemektedir.<ref>{{Dergi kaynağı|yazar= Wuczyński, Andrzej |başlık=The Turnover of White Storks ''Ciconia ciconia'' on Nests During Spring Migration|dergi=Acta Ornithologica|cilt=40 |sayı=1|sayfalar=83-85|biçim=PDF|yıl=2005|doi=10.3161/0001645054742651}}</ref>
[[Dosya:Cigogne blanche MHNT.jpg|küçükresim|Leylek yumurtası]]
Leyleklerin geniş yuvalarında farklı türde kuşlar da sıklıkla yuvalanır. En sık rastlanan türler [[bayağı serçe]], [[orman serçesi]] ve [[bayağı sığırcık]]tır. Daha az rastlanan türler [[bayağı kerkenez]], [[kukumav]], [[gökkuzgun]], [[ak kuyruksallayan]], [[kara kızılkuyruk]], [[küçük karga]] ve [[söğüt serçesi]]dir.<ref>Haverschmidt 1949, s. 33-34.</ref> Leylek çiftleri birbirlerini başlarını geriye doğru atıp ileriye doğru getirerek ve gagalarını çarparak selamlarlar.<ref name="hbw" /> Dişi yumurtlamadan önce bir ay boyunca çiftler sıklıkla çiftleşir. Yüksek sıklıkta çiftleşme genellikle çift dışı çiftleşme ile ilişkilendirilir ancak leyleklerde bu çok sık görünen bir durum değildir.<ref>{{Dergi kaynağı|başlık=Frequent Copulations Despite Low Sperm Competition in White Storks (''Ciconia ciconia'')|yazar=Tortosa, Francisco S.; Redondo, Tomas|dergi=Behaviour| cilt=121| sayı=3&4|yıl=1992|sayfalar=288-315|jstor=4535031|doi=10.1163/156853992X00408}}</ref>

Bir leylek çifti yılda bir kez yavru yetiştirir. Dişi tipik olarak dört yumurta yumurtlar ama 1 ila 7 arasında yumurta sayısına da rastlanmıştır.<ref name="BWP334" /> Yumurtalar beyaz renklidir ancak üzerlerini kaplayan [[gluten]]imsi madde yüzünden kirli sarımsı bir görünüşe sahiptirler. Yumurtalar 72,58 x 51,86&nbsp;mm boyutlarında<ref name="Oologia neerlandica" /> ve 96 ila 129 gram ağırlığındadır.<ref name="BWP334" /> Yumurtanın kabuğu 10,76 gram ağırlığındadır.<ref name="Oologia neerlandica">{{Kitap kaynağı |başlık=Oologia Neerlandica : Eggs of Birds Breeding in the Netherlands (Vol II)|soyadı=Pelt Lechner |ad=A. A. van |yıl=1911 |yayıncı=Nijhof |yer=The Hague, Netherlands |isbn= |sayfalar=118|url=http://www.archive.org/details/oologianeerlandi02pelt }}</ref> İlk yumurta yumurtlanır yumurtlanmaz dişi kuluçkaya yatar ve 33 ila 34 gün sonra yavrular yumurtadan sırayla çıkmaya başlar. Yumurtadan ilk çıkan yavru diğerlerine göre avantajlı durumda olur. Bazı türlerde olduğu gibi güçlü yavrular zayıf yavrulara karşı saldırgan olmasa da küçük ve zayıf yavrular bazen ebeveynleri tarafından öldürülür.<ref name="Zielinski">{{Dergi kaynağı|yazar=Zielinski, Piotr|yıl=2002|başlık=Brood Reduction and Parental Infanticide&nbsp;– are the White Stork ''Ciconia ciconia'' and the Black Stork ''C. nigra'' Exceptional?|dergi=Acta Ornithologica|cilt=37|sayı=2|sayfalar=113-19|url=http://www.ekologia.uni.lodz.pl/zielinski1.pdf|biçim=PDF|erişimtarihi=13 Kasım 2012|arşivurl=https://web.archive.org/web/20120315165816/http://www.ekologia.uni.lodz.pl/zielinski1.pdf|arşivtarihi=15 Mart 2012|ölüurl=evet}}</ref><ref>{{Dergi kaynağı|doi=10.2307/3676447|başlık = Motives for Parental Infanticide in White Storks ''Ciconia ciconia''|ad=Francisco S.|soyadı=Tortosa |eşyazarlar= Redondo, Tomas |dergi=Ornis Scandinavica| cilt=23| sayı=2 |yıl=1992| sayfalar=185-89|jstor=3676447}}</ref> Bu davranışa, besin kıtlığı olduğunda yavruların sayısını azaltıp kalan yavruların yaşama şansını artırmak için rastlanır. Leylek yavruları birbirine saldırmaz. Ebeveynlerin yüksek miktarda besini bir kerede kusması nedeniyle güçlüler ile zayıflar arasında rekâbet olmaz ve yavru sayısını azaltmak için ebeveynlerin yavrularını öldürmesi daha etkin bir yöntemdir. Ancak bu yönteme çok sık rastlanmaz.<ref name="Zielinski" />

[[Dosya:Ciconia ciconia -near Basilica of St John, Selcuk, Izmir Province, Turkey -nest-8.jpg|küçükresim|[[İzmir]]'in [[Selçuk]] ilçesinde insan yapısı platformlara kurulu leylek yuvalarından biri]]
Bahar ayında yavruların yumurtadan çıkma zamanı hava sıcaklığı ve durumu önem taşımaktadır. Serin ve yağmurlu havalar yavru ölümünü artırmakta ve üreme şansını azaltmaktadır.<ref name="Carrascal1993" /> Beklenmedik şekilde <!-- ? -->yapılan araştırmalar sonucunda en son yumurtadan çıkan yavruların, erişkinliğe eriştikten sonra, kendilerinden önce çıkan yavrulara göre daha çok yavru yetiştirdikleri gözlemlenmiştir.<ref>{{Dergi kaynağı|dergi=Evolutionary Ecology Research|yıl=2007|cilt=9|sayfalar=355-64|başlık=Younger, Weaker White Stork (''Ciconia ciconia'') Nestlings Become the Best Breeders|yazar=Aguirre, José I.; Vergara, Pablo|url=http://www.ucm.es/info/zoo/bcv/pdf/2007_EvolEcolRes_9_355.pdf|biçim=PDF|erişimtarihi=13 Kasım 2012|arşivurl=https://web.archive.org/web/20121012092221/http://www.ucm.es/info/zoo/bcv/pdf/2007_EvolEcolRes_9_355.pdf|arşivtarihi=12 Ekim 2012|ölüurl=hayır}}</ref> İlk birkaç haftada yavruların vücut ağırlığı hızla artar ve 45 gün içinde 3,4&nbsp;kg'a ulaşır. Gaganın uzunluğu 50 gün boyunca doğrusal olarak artar.<ref>{{Dergi kaynağı|yazar= Tsachalidis, Efstathios P.; Liordos, Vasilios; Goutner, Vassilis|yıl= 2005|başlık= Growth of White Stork ''Ciconia ciconia'' Nestlings|dergi= Ardea|cilt= 93|sayı= 1|sayfalar=133-37|url= http://users.auth.gr/~vgoutner/pdf/50.pdf|biçim= PDF|erişimtarihi= 13 Kasım 2012|arşivurl= https://web.archive.org/web/20110721080405/http://users.auth.gr/~vgoutner/pdf/50.pdf|arşivtarihi= 21 Temmuz 2011|ölüurl= evet}}</ref> Yavrular, ebeveynlerin yakaladığı solucan ve böceklerin yuvanın tabanına kusulması yoluyla beslenirler. Daha büyük yavrular ebeveynlerinin ağzına beslenmek için uzanabilmektedir.<ref>{{Dergi kaynağı |yazar=Mužinic, Jasmina; Rašajski, Javor |yıl=1992 |başlık=On Food and Feeding Habits in the White Stork, ''Ciconia c. ciconia'', in the Central Balkans |dergi=Õkologie der Vögel (Ecology of Birds) |cilt=14 |sayfalar=211-23|url=http://www.vretenca.hr/filez/bib/B-068.pdf |biçim=PDF |erişimtarihi=13 Kasım 2012 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20110721102823/http://www.vretenca.hr/filez/bib/B-068.pdf |arşivtarihi=21 Temmuz 2011 |ölüurl=evet}}</ref> Yavrular yumurtadan çıktıktan 58 ila 64 gün sonra palazlanırlar.<ref name="storch8">Van den Bossche 2002, s. 8.</ref>

Leylekler genellikle dört yaşında iken üremeye başlarlar ancak en erken iki, en geç yedi yaşında üredikleri kaydedilmiştir.<ref name="BWP335" /> Doğada yaşayan en yaşlı leyleğin [[İsviçre]]'de halkalandıktan sonra 39 yıl yaşadığı bilinmektedir.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.euring.org/data_and_codes/longevity-voous.htm | başlık = EURING list of longevity records for European birds | yayıncı = EURING | yıl = 2010 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150511193839/http://www.euring.org/data_and_codes/longevity-voous.htm | arşivtarihi = 11 Mayıs 2015 | erişimtarihi = 13 Kasım 2012 | ölüurl =evet}}</ref> Esaret altında yaşayan kuşlar 35 yıldan fazla yaşamışlardır.<ref name="hbw" />

== Parazitler ve hastalıklar ==
[[Dosya:Storks in Cerceda (Community of Madrid, Spain) 01.jpg|küçükresim|Leylekler, her yıl aynı yuvayı kullanır ve yıldan yıla yeni malzemeler getirerek yuvayı kaplarlar.]]
Leylek yuvaları, özellikle daha sıcak olan aylarda kuşlar kışlaklarından döndükten sonra bir dizi [[eklem bacaklılar|eklem bacaklı]] türüne de yuva olmaktadır. Yıllar boyunca aynı yuvada üreyen leylekler yuvalarını kaplamak için her yıl yeni malzeme getirir ve yuvaların içinde kat kat organik malzeme birikir. Hemvücut sıcaklıkları hem de dışkılar, besin artıkları, tüy ve deri parçaları yuvanın içindeki sıcaklığı düzenleyerek geniş ve çeşitli sayıda [[akar]] türünün beslenmesine olanak sağlar. On iki yuva üzerinde yapılan bir çalışmada 34 farklı türe ait 13.352 akara rastlanmıştır. Bunların arasında ''Macrocheles merdarius'', ''Macrocheles robustulus'', ''Uroobovella pyriformis'' ve ''Trichouropoda orbicularis'' toplanan örneklerin %85'ini oluşturmaktadır. Genellikle [[Scarabaeidae]] familyasına ait dışkı yiyen böcekler ve leyleklerin getirdiği gübreler ile yayılan bu akarlar yuva tabanlarında sıklıkla bulunan böcek yumurta ve larvalarıyla ve [[yuvarlak solucanlar]]la beslenirler. Parazit akarlara rastlanmamaktadır. Akar popülasyonunun tam etkisi bilinmemektedir, zararlı organizmaları yokettikleri için yararlı da olabilirler ya da yuvadaki yavrular için zararlı da olabilirler.<ref name="bloszyk2005">{{Dergi kaynağı | soyadı= Błoszyk | ad= Jerzy | eşyazarlar= Gwiazdowicz, Dariusz J.; Bajerlein, Daria; Halliday, Robert Bruce | yıl= 2005 | başlık= Nests of the White Stork ''Ciconia ciconia'' (L.) as a Habitat for Mesostigmatic Mites (Acari, Mesostigmata) | dergi= Acta Parasitologica | cilt= 50 | sayı= 2 | sayfalar=171-75| url= http://www.actaparasitologica.pan.pl/archive/PDF/Bloszyk.pdf | biçim= PDF |doi=  | erişimtarihi= 13 Kasım 2012 | arşivurl= https://web.archive.org/web/20110903063251/http://www.actaparasitologica.pan.pl/archive/PDF/Bloszyk.pdf | arşivtarihi= 3 Eylül 2011 | ölüurl=evet}}</ref><ref name="Bajerlein">{{Dergi kaynağı | soyadı= Bajerlein | ad= Daria |eşyazarlar= Błoszyk, Jerzy; Gwiazdowicz, Dariusz J.; Ptaszyk, Jerzy; Halliday, Bruce | yıl= 2006 | başlık= Community Structure and Dispersal of Mites (Acari, Mesostigmata) in Nests of the White Stork (''Ciconia ciconia'') | dergi= Biologia | cilt= 61 | sayı = 5 | sayfalar=525-30|doi= 10.2478/s11756-006-0086-9 }}</ref>

Leyleklerin üzerinde dörtten fazla cinse ait tüy akarı türleri bulunabilir.<ref name="Rothschild">{{Kitap kaynağı |başlık= Fleas, Flukes and Cuckoos. A Study of Bird Parasites |yazar= Rothschild, Miriam; Clay, Theresa |yıl= 1953 |yayıncı= Collins |yer= Londra, UK | sayfalar =152|url=http://www.archive.org/stream/fleasflukescucko00roth#page/152/mode/1up/ }}</ref> ''Freyanopterolichus pelargicus''<ref name="TrouessartMegnin1885">{{Dergi kaynağı | url=http://www.archive.org/stream/bulletindelasoc161unkngoog#page/n248/mode/2up | başlık=Monographie du genre ''Freyana'' et description des espèces nouvelles du Musée d'Angers | yazar=Trouessart, Édouard Louis ve Mégnin, Jean Pierre | dergi=Bulletin De La Société D'Études Scientifiques D'Angers | yıl=1885 | cilt=14 | sayfalar=29-45| dil = Fransızca}}</ref><ref name="MuseumCentralAfrica">{{Web kaynağı | url = http://www.africamuseum.be/collections/browsecollections/naturalsciences/biology/acari/browse_hosts?orderby=Host&b_start:int=3800&set_language=enAcari | başlık = Acari Collection & Systematics | yayıncı = Royal Museum for Central Africa | arşivurl = https://web.archive.org/web/20151208134829/http://www.africamuseum.be/collections/browsecollections/naturalsciences/biology/acari/browse_hosts?orderby=Host&b_start:int=3800&set_language=enAcari | arşivtarihi = 8 Aralık 2015 | erişimtarihi = 13 Kasım 2012 | ölüurl = evet }}</ref> ve ''Pelargolichus didactylus''<ref name="MuseumCentralAfrica" /> türlerinin de aralarında bulunduğu bu tüy akarları tüylerde büyüyen mantarlarla beslenirler. Tüylerde bulunan mantarlar dış tüylerin [[keratin]] maddesiyle ya da tüy yağıyla beslenirler.<ref name="fungi">{{Dergi kaynağı | soyadı= Pugh | ad= Geoffrey John Frederick | yıl= 1972| başlık= The Contamination of Birds' Feathers by Fungi | dergi= Ibis | cilt= 114 | sayı = 2 | sayfalar=172-77|doi=10.1111/j.1474-919X.1972.tb02602.x }}</ref> ''Colpocephalum zebra'' türü kuş bitleri kanatlarda, ''Neophilopterus incompletus'' türü kuş biti ise vücudun her yerinde görülebilir.<ref>{{Dergi kaynağı |başlık=Chewing Lice (''Insecta'', ''Phthiraptera'') of the White Stork (''Ciconia ciconia'' L.) in Poland |url= |soyadı1=Sławomira |ad1=Fryderyk |ad2=Joanna N. |soyadı2=Izdebska |cilt=64 |sayı=2 |dergi=Annales UMCS, Biologia |sayfalar=83-88|yıl=2009 |doi=10.2478/v10067-010-0017-6 }}</ref>

[[Dosya:Toxoplasma gondii.jpg|küçükresim|sol|Leyleklerde görülen iç parazit ''[[Toxoplasma gondii]]''{{'}}nin fotoğrafı]]
Leylekler de ayrıca çeşitli iç parazitlere de rastlanır. Bunların arasında ''[[Toxoplasma gondii]]''<ref>{{Kitap kaynağı |başlık=Foodborne Parasites |url=https://archive.org/details/foodborneparasit00orte |ad=Ynes R. |soyadı=Ortega |yıl=2006 |yer=New York, New York |yayıncı=Springer |sayfalar=[https://archive.org/details/foodborneparasit00orte/page/n134 121]|isbn=0-387-30068-6}}</ref> ve ''Giardia'' cinsi bağırsak parazitleri<ref>{{Dergi kaynağı |başlık=Giardiasis in a White Stork in The Netherlands |ad1=F.F. |soyadı1=Franssen |ad2=J. |soyadı2=Hooimeijer |ad3=B. |soyadı3=Blankenstein |ad4=Dirk J. |soyadı4=Houwers |dergi=[[Journal of Wildlife Diseases]] |cilt=36 |sayı=4|sayfalar=764-66|yıl=2000 |pmid=11085441}}</ref> sayılabilir. [[Almanya]]'da [[Saksonya-Anhalt]] ve [[Brandenburg]]'tan 120 leylek cesedi üzerinde yapılan bir incelemede sekiz tür [[karaciğer kelebekleri|karaciğer kelebeği]]ne, dört tür [[Şeritler|şerit solucanı]]nına ve en az üç tür [[yuvarlak solucanlar|yuvarlak solucan]]a rastlanmıştır.<ref>{{Dergi kaynağı|soyadı=Schuster, Rolf; Schaffer, Thoralf; Shimalov, Vladimir |yıl=2002|başlık=[The Helminth Fauna of Indigenous White Storks (''Ciconia ciconia'')]|dergi=Berliner und Munchener Tierarztliche Wochenschrift |cilt=115|sayfalar=435-39|pmid=12481650|dil=Almanca|ad1=R|soyadı2=Schaffer|ad2=T|soyadı3=Shimalov|ad3=V|sayı=11-12}}</ref> ''Chaunocephalus ferox'' türünün karaciğer kelebeği İspanya'da iki rehabilitasyon merkezine kabul edilen birçok kuşta ince bağırsak duvarında lezyonlara neden olduğu belirlenmiş ve kilo kaybının nedeni olarak tespit edilmiştir. <!-- ? -->
<ref>{{Dergi kaynağı|soyadı=Höfle|yıl=2003|başlık=''Chaunocephalus ferox'' in Free-Living White Storks in Central Spain|dergi=Avian Diseases|cilt=47|sayı=2|sayfalar=506-12|doi=10.1637/0005-2086(2003)047[0506:CFIFWS]2.0.CO;2|issn=0005-2086|ad1=U.|soyadı2=Krone|ad2=O.|soyadı3=Blanco|ad3=J. M.|soyadı4=Pizarro|ad4=M.|pmid=12887215}}</ref>

[[Batı Nil virüsü]], [[sivrisinek]]ler aracılığıyla kuşlar arasında yayılan bir kuş engeksiyonudur.<ref>{{Dergi kaynağı |yazar=Hayes, Edward B.; Komar, Nicholas; Nasci, Roger S.; Montgomery, Susan P.; O'Leary, Daniel R.; Campbell, Grant L. |başlık=Epidemiology and Transmission Dynamics of West Nile Virus Disease |dergi=Emerging Infectious Diseases |cilt=11 |sayı=8 |sayfalar=1167-73|yıl=2005 |pmid=16102302 |url=http://www.cdc.gov/ncidod/EID/vol11no08/05-0289a.htm |doi=10.3201/eid1108.050289a |pmc=3320478 |erişimtarihi=13 Kasım 2012 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20110729130816/http://www.cdc.gov/ncidod/EID/vol11no08/05-0289a.htm |arşivtarihi=29 Temmuz 2011 |ölüurl=hayır }}</ref> Ekolojisi tam olarak bilinemeyen virüsün yayılmasında<ref name="Zeller2004">{{Dergi kaynağı|soyadı=Zeller|ad=Hervé G.|eşyazarlar=Schuffenecker, Isabelle|yıl=2004|başlık=West Nile Virus: An Overview of Its Spread in Europe and the Mediterranean Basin in Contrast to Its Spread in the Americas|dergi=European Journal of Clinical Microbiology & Infectious Diseases|cilt=23|sayı=3|sayfalar=147-56|issn=0934-9723|doi=10.1007/s10096-003-1085-1|pmid=14986160}}</ref> göçeden kuşların önemli bir etkisi olduğu görülmektedir.<ref>{{Dergi kaynağı|soyadı=Malkinson|yıl=2002|başlık=The Role of Birds in the Ecology of West Nile Virus in Europe and Africa|dergi=Current Topics in Microbiology and Immunology|cilt=267|sayfalar=309-22|pmid=12082995|ad1=M.|soyadı2=Banet|ad2=C.|doi=10.1007/978-3-642-59403-8_15|seri=Current Topics in Microbiology and Immunology|isbn=978-3-642-63966-1}}</ref> 26 Ağustos 1998 tarihinde yaklaşık 1.200 leylekten oluşan bir sürü güneye yolculukları sırasında rotalarından çıkmak zorunda kalıp [[İsrail]]'in güneyinde [[Eilat]]'a inmiş ve ilk göç yoluna dönmek için kanat çırparak uçmak zorunda kalan sürüden bazı kuşlar ölmüştür. Ölen on bir genç kuşun beyinlerinde BAtı Nil virüsünün öldürücü bir ırkına rastlanmıştır. İsrail'de test edilen diğer leyleklerin vücutlarında Batı Nil virüsüne karşı [[antikor]]lara rastlanmıştır.<ref>{{Dergi kaynağı | başlık=Introduction of West Nile virus in the Middle East by Migrating White Storks|yazar=Malkinson, Mertyn; Banet, Caroline; Weisman, Yoram; Pokamunski, Shimon; King, Roni; Drouet, Marie-Thérèse; Deubel, Vincent | dergi=Emerging Infectious Diseases|yıl=2002|cilt=8|sayı=4|sayfalar=392-97|pmc=2730252|pmid=11971773 |doi=10.3201/eid0804.010217}}</ref> 2008 yılında Polonya doğal yaşamı koruma barınaklarından birinde üç genç leyleğin virüse maruz kaldıkları tespit edilmiştir ancak ülkede virüsün varlığı henüz tam olarak belirlenememiştir.<ref>{{Dergi kaynağı |dergi=Viral Immunology |cilt=21 |sayı=2 |sayfalar=247-54|yazar=Hubálek, Zdenek; Wegner, Elżbieta; Halouzka, Jiří; Tryjanowski, Piotr; Jerzak, Leszek; Sikutová, Silvie; Rudolf, Ivo; Kruszewicz, Andrzej G.; Jaworski, Zbigniew; Wlodarczyk, Radoslaw |başlık=Serologic Survey of Potential Vertebrate Hosts for West Nile Virus in Poland |yıl=2008 |doi=10.1089/vim.2007.0111}}</ref>

== Korunma durumu ==
[[Dosya:Europe stork.png|küçükresim|sağ|[[Avrupa]]'da 2004-2005 yıllarında yapılan leylek popülasyon sayımı sonuçları. Rakamlar üreyen çiftleri göstermektedir.]]
Sanayileşme ve tarım yöntemlerinin değişmesi sonucunda leylek popülasyonunun azalması 19. yüzyılda başlamıştır. Doğada yaşayan son leylek [[Belçika]]'da 1895'te, [[İsveç]]'te 1955'te, [[İsviçre]]'de 1950'de ve [[Hollanda]]'da 1991'de görülmüştür. Ancak leylek türü birçok bölgeye yeniden [[egzotik tür|sokulmuş]]tur.<ref>{{Dergi kaynağı|yazar=Berthold, Peter; Fiedler, Wolfgang; Querner, Ulrich|başlık=White Stork (''Ciconia ciconia'') migration studies: basic research devoted to conservation measures|sayfalar=133-41|cilt=2|yıl=2000|dergi=Global Environment Research|url=http://www.airies.or.jp/publication/ger/pdf/04-2-03.pdf|erişimtarihi=14 Kasım 2012|arşivurl=https://web.archive.org/web/20031210164046/http://www.airies.or.jp/publication/ger/pdf/04-2-03.pdf|arşivtarihi=10 Aralık 2003|ölüurl=evet}}</ref> [[Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği|IUCN]] tarafından 1988'de ''[[neredeyse tehdit altındaki türler]]'' arasında sınıflandırıldıktan sonra 1994'ten beri ''[[asgari endişe altındaki türler]]'' arasında sınıflandırılmaktadır. Leylek aynı zamanda ''[[Afrika-Avrasya Göçmen Sukuşları Korunması Sözleşmesi]]'' (AEWA) içinde değerlendirilen türlerden biridir.<ref name="AEWA">{{Web kaynağı | yazar =  | başlık = Annex 2: Waterbird Species to Which the Agreement Applies | eser = Agreement on the Conservation of African-Eurasian Migratory Waterbirds (AEWA) | url = http://www.unep-aewa.org/documents/agreement_text/eng/pdf/aewa_agreement_text_annex2.pdf | biçim = PDF | yayıncı = UNEP/ AEWA Secretariat | arşivurl = https://web.archive.org/web/20120926043410/http://www.unep-aewa.org/documents/agreement_text/eng/pdf/aewa_agreement_text_annex2.pdf | arşivtarihi = 26 Eylül 2012 | erişimtarihi = 14 Kasım 2012 | ölüurl =evet}}</ref> Bu sözleşmeyi kabul eden ülkelerin detaylı eylem planları oluşturarak türlerin korunması için geniş çaplı çalışmalarda bulunmaları gerekmektedir. Sözleşme içinde türlerin ve yaşam alanlarının korunması, insanların türler üzerindeki etkilerinin, araştırma eğitim ve uygulamaların yönetilmesi yer almaktadır.<ref name="AEWAintro">{{Web kaynağı | yazar =  | başlık = Introduction | eser = African-Eurasian Waterbird Agreement | url = http://www.unep-aewa.org/about/introduction.htm | yayıncı = UNEP/ AEWA Secretariat | arşivurl = https://web.archive.org/web/20131225055144/http://www.unep-aewa.org/about/introduction.htm | arşivtarihi = 25 Aralık 2013 | erişimtarihi = 14 Kasım 2012 | ölüurl =evet}}</ref> Değerlendirilen tehditler arasında sulakalanların sürekli olarak azalması, yüksek gerilim hatlarının yarattığı tehlikeler, [[Afrika]]'da ''Schistocerca gregaria'' türü çekirgelerle mücadelede kullanılan [[DDT]] gibi doğayı kirletici maddelerin kullanımı, göç yolları üzerinde ve kışlaklarda yasadışı avlanma gibi konular yer almaktadır.<ref name="hbw" />

[[Dosya:Ciconia ciconia juv small.jpg|küçükresim|sol|Leyleklerin korunması ve elektrik direklerine yuva yaparak kesintilere neden olmamaları için [[Polonya]]'da özel olarak yapılmış yuva platformu üzerinde üç genç leylek. Yuvanın yanına tünemiş iki [[orman serçesi]] de görülmektedir.]]
Orta ve Doğu Avrupa'da üreyen büyük bir leylek popülasyonu bulunmaktadır. 2004-2005 yıllarında yapılan bir sayım sonucunda [[Polonya]]'da 52.500 çift, [[Ukrayna]]'da 30.000 çift, [[Belarus]]'ta 20.000 çift, [[Litvanya]]'da 13.000 çift (dünya üzerinde en yoğun leylek populasyonu bu ülkededir), [[Letonya]]'da 10.700 çift, ve[[Rusya]]'da 10.200 çift leyleğin ürediği belirlenmiştir. [[Romanya]]'da 5.500 çift ve [[Macaristan]]'da 5.300 çift olduğu ve [[Bulgaristan]]'da da 4.956 çift leylek bulunduğu tahmin edilmektedir.<ref name="nabu">{{Web kaynağı | başlık = Preliminary Results of the VI International White Stork Census 2004/05 | url = http://bergenhusen.nabu.de/zensus/zensus2006/worldpopulation.pdf | yayıncı = Naturschutzbund Deutschland (NABU) | arşivurl = https://web.archive.org/web/20120315235529/http://bergenhusen.nabu.de/zensus/zensus2006/worldpopulation.pdf | arşivtarihi = 15 Mart 2012 | erişimtarihi = 14 Kasım 2012 | ölüurl =evet}}</ref> [[Almanya]]'da bulunan 4.482 çiftin çoğu doğu bölgesinde, özellikle [[Brandenburg]] ve [[Mecklenburg-Vorpommern]] eyaletlerinde görülmüştür (2008 yılında sırasıyla 1296 ve 863 çift).<ref>{{Web kaynağı | başlık = National data | url = http://bergenhusen.nabu.de/weissstorch/national/ | yayıncı = Naturschutzbund Deutschland (NABU) | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150205085735/http://bergenhusen.nabu.de/weissstorch/national/ | arşivtarihi = 5 Şubat 2015 | erişimtarihi = 14 Kasım 2012 | ölüurl = evet }}</ref>

[[İspanya]]'da bulunan 33.217 çift ile [[Portekiz]]'de bulunan 7.684 çift dışında Batı ve Güney Avrupa'da bulunan popülasyonlar daha az istikrarlıdır; örneğin [[Danimarka]]'da bulunan leylek popülasyonu 2005 yılında yalnızca 3 çifte düşmüştür. Doğu Akdeniz bölgesinde [[Türkiye]]'de 6.195 çift ile önemli sayıda leylek bulunurken [[Yunanistan]]'da 2.139 çift bulunmaktadır. Batı Avrupa'da koruma tedbirlerine rağmen leylek nadir görülen bir kuş türü olmaya devam etmektedir. 2004 yılında [[Fransa]]'da yalnızca 973 çift leylek varken [[Hollanda]]'da bu sayı 528 çift idi.<ref name="nabu" />

1980'lerin başında, yüzyıllardır leyleklerle bağdaştırılan [[Ren Nehri|Ren Vadisi]]nin üst kısmında yalnızca dokuz çift leylek kalmıştır. [[Alsace]] ve [[Lorraine]] bölgelerinde bulunan Leylekleri Koruma Derneklerinin çabaları sonucunda 2008 yılında bölgede bulunan leylek sayısı 270 çifte çıkarılabilmiştir.<ref>{{Haber kaynağı|başlık=French region saves iconic White Storks from brink: population hits 270 pairs after dwindling to nine|ad=Molly|soyadı=Moore|sayfalar=A10|tarih=22 Haziran 2008|gazete=The Washington Post|url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2008/06/21/AR2008062101774.html|erişimtarihi=14 Kasım 2012|arşivurl=https://web.archive.org/web/20170709140342/http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2008/06/21/AR2008062101774.html|arşivtarihi=9 Temmuz 2017|ölüurl=hayır}}</ref> [[Hayvanat bahçesi|Hayvanat bahçeleri]]nde yetiştirilen kuşların tekrar doğaya salınması [[İtalya]], [[Hollanda]] ve [[İsviçre]]'de leylek sayısının daha da azalmasını engellemiştir. 2008 yılında [[Ermenistan]]'da 601 çift, [[Hollanda]]'da 700 çift civarında leylek bulunmaktaydı.<ref name="Vogelbescherming">{{Web kaynağı | url = http://www.birdlife.org/eu/pdfs/Case_study_Restoring_Dutch_White_Stork_population.pdf | başlık = Restoring the Dutch White Stork Population: a Charismatic Species Brought Back by Targeted Conservation Work | soyadı = Altenburg | ad = Jouke | yıl = 2010 | eser = Birdlife International | yayıncı = Vogelbescherming Netherlands (BirdLife Netherlands) | arşivurl = https://web.archive.org/web/20121224044421/http://www.birdlife.org/eu/pdfs/Case_study_Restoring_Dutch_White_Stork_population.pdf | arşivtarihi = 24 Aralık 2012 | erişimtarihi = 14 Kasım 2012 | ölüurl = hayır }}</ref> Ayrıca [[Güney Afrika Cumhuriyeti|Güney Afrika]]'da da kışlamak için gelen leyleklerden birkaç çiftinin ürediği bilinmektedir.<ref name="hbw" /> [[Polonya]]'da leyleklerin elektrik hatlarına zarar vermemesi için elektrik direklerinin tepesine platform konulmuş ve bazen yuvalar özel olarak yapılan platformlara taşınmıştır.<ref name="AZ-2009"/> Hollanda'da hayvanat bahçesinde yetiştirilen kuşların doğaya salınmasının yanı sıra gönüllüler tarafından besleme ve yuva yapma programları da uygulanmıştır.<ref name="Vogelbescherming" /> Benzer programlar İsveç'te<ref>{{Web kaynağı | başlık = The Swedish White Stork Reintroduction Program | url = http://www.skof.se/stork/sida_historik_english.shtml | eser = Valkommen till Storkprojektet! | tarih = 17 Aralık 2010 | yayıncı = Scanian Ornithological Society (SkOF) | arşivengelli = evet | erişimtarihi = 14 Kasım 2012 | arşivurl = https://archive.today/20121225100736/http://www.skof.se/stork/sida_historik_english.shtml | arşivtarihi = 25 Aralık 2012 | ölüurl =evet}}</ref> ve 2000 yılında yalnızca 175 çift leylek olduğu kaydedilen İsviçre'de<ref name="Moritzi">{{Dergi kaynağı|url=http://infonet.vogelwarte.ch/upload/04836161.pdf|biçim=PDF|başlık=Time Budget, Habitat Use and Breeding Success of White Storks (''Ciconia ciconia'') under Variable Foraging Conditions During the Breeding Season in Switzerland|yazar=Moritzi, Martin; Maumary, Lionel; Schmid, David; Steiner, Isabelle; Vallotton, Laurent; Spaar, Reto; Biber, Olivier|yıl=2001|dergi=Ardea|cilt=89|sayı=3|sayfalar=457-70|erişimtarihi=14 Kasım 2012|arşivurl=https://web.archive.org/web/20110707005111/http://infonet.vogelwarte.ch/upload/04836161.pdf|arşivtarihi=7 Temmuz 2011|ölüurl=evet}}</ref><ref>{{Dergi kaynağı|url=http://www.cefe.cnrs.fr/biom/pdf/Schaub-BioCon-2004.pdf|biçim=PDF|başlık=Is the Reintroduced White Stork (''Ciconia ciconia'') Population in Switzerland Self-sustainable?|yazar=Schaub, Michael; Pradela, Roger; Lebretona, Jean-Dominique|doi=10.1016/j.biocon.2003.11.002|dergi=Biological Conservation|cilt=119|sayı=1|yıl=2004|sayfalar=105-14|erişimtarihi=14 Kasım 2012|arşivurl=https://web.archive.org/web/20110718164931/http://www.cefe.cnrs.fr/biom/pdf/Schaub-BioCon-2004.pdf|arşivtarihi=18 Temmuz 2011|ölüurl=evet}}</ref> de devreye alınmıştır. Üreme oranları düşük olduğu ve ek besleme programlarının yarar sağlamaması nedenleriyle İsviçre'de leylek sayısının uzun dönemde azalıp azalmayacağı belirsizdir.<ref name="Moritzi" /> [[Türkiye]]'de [[İzmir]]'de [[Gediz Nehri|Gediz Deltası]]nda, [[Bursa]]'da [[Uluabat Gölü]] ve [[Muğla]]'da [[Akyaka, Ula|Akyaka]]'da leylek koruma çalışmaları çeşitli dernekler ve yerel yönetimler tarafından sürdürülmektedir.<ref>{{Web kaynağı | başlık = ÜLKEMİZDEKİ LEYLEK KORUMA ÇALIŞMALARI | url = http://www.leylek.net/turkiye_pr.htm | yayıncı = Kuş Araştırmaları Derneği | arşivurl = https://web.archive.org/web/20160107060949/http://www.leylek.net/turkiye_pr.htm | arşivtarihi = 7 Ocak 2016 | erişimtarihi = 14 Kasım 2012 | ölüurl =evet}}</ref> [[Karacabey]] ilçesinin [[Eskikaraağaç, Karacabey|Eskikaraağaç]] köyünde yürütülen "Uluabat Gölü Leylek Dostu Köyler Projesi" sonucunda 2011 yılında Avrupa'nın 11. "Avrupa Leylek Köyü" seçilmiştir.<ref>{{Web kaynağı | başlık = Turkish village awarded the title of “11th European stork village” by EuroNatur | url = http://www.unep-aewa.org/news/news_elements/2011/euronatur_stork_village_turkey.htm | yayıncı = [[AEWA]] | arşivurl = https://web.archive.org/web/20151208045617/http://www.unep-aewa.org/news/news_elements/2011/euronatur_stork_village_turkey.htm | arşivtarihi = 8 Aralık 2015 | erişimtarihi = 14 Kasım 2012 | ölüurl = hayır }}</ref><ref>{{haber kaynağı|başlık=Eskikaraağaç, Avrupa leylek köyü seçildi|url=http://www.zaman.com.tr/newsDetail_getNewsById.action?haberno=1140788&title=eskikaraa%F0a%E7-avrupa-leylek-k%F6y%FC-se%E7ildi|gazete=Zaman Online|tarih=31 Mayıs 2011}}</ref>

== Adlandırma ==
[[Türkçe]]de kullanılan '''leylek''' adı [[Farsça]] ''legleg'' kelimesinden geçmiştir.<ref>Türk Dil Kurumu Türkçe Sözlük, sayfa: 1306, 10. baskı, Ankara 2005</ref> Farsçada ince ('''لك لك''' ''legleg'') sıradan kullanılan isim [[Arapça]]da kalın ('''لقلق''' ''laklak'') sıradandır ve bu yüzden Arapçadaki ismin Farsçadan geçip geçmediği kesin değildir. Türkçede leyleğin gaga takırtısına verilen '''laklak''' ile ona kinaye olarak «çene çalmak, gevezelik yapmak, sesli dedikodu yapmak» anlamında kullanılan ''laklak etmek'' deyimindeki ''laklak'' kelimesi Arapçadan geçmedir ve «leylek» anlamındadır.<ref>Türk Dil Kurumu Türkçe Sözlük, sayfa: 1296, 10. baskı, Ankara 2005</ref> Diğer [[Türk dilleri]]nde de Türkçeden ya da Arapça-Farsçadan geçme alıntı olarak görülür: [[Azerice]] ''leylək''; [[Türkmence]] ''leglek''; [[Özbekçe]] лайлак ''laylak''; [[Uygurca]] леглек ''leglek''; [[Kırgızca]] илегилек ''ilegilek'', илекилек ''ilekilek''; [[Kazakça]] дегелек ''degelek'', ләйлек ''leylėk'', ләйлік ''leylik''; [[Karakalpakça]] ләйлек ''leylėk''; [[Karaçay Balkarca]] лелек ''lelek''; [[Karayca]] ''leklek''; [[Tatarca]] ләкләк ''leklek''. Türkçeden [[Avarca]] (лакълакъ ''laḳlaḳ''), [[Arnavutça]] (''lejlek'', artikelli hâli: ''lejleku''), [[Ukraynaca]] (лелека ''leleka'') gibi komşu dillere geçmiştir. Farsçadan [[Kürtçe]] (''legleg'') ile [[Zazaca]]ya (''leglege'') geçmiştir. Türkçede ''hacı leylek'' adı da kullanılır ve bu ad Türkçeden olduğu gibi [[Kafkas dilleri]]nin Dağıstan bölümündeki [[Lakça]] (хӀажилаглаг ''hacilaglag'') ile [[Lezgice]]ye (гьажилеглег ''hacilegleg'') de geçmiştir. Bazı Türk dillerinde leylek için farklı adlandırma kullanılır: [[Kırgızca]] кунас ''ḳunas''; [[Başkurtça]] ҡауҙы ''ḳawźı''; [[Çuvaşça]] шапа тарçи ''şapa tarśi''; [[Yakutça]] Yakutça эһир ''ehir''. Bazı Türk dillerinde leylek anlamında kullanılan adlar ([[Tuvaca]] шилен ''şilen'', [[Şorca]] ve [[Teleütçe]] шӱлен ''şülen''; [[Altay dilleri]]nin Türkçe haricindeki [[Tunguzca|Tunguz dilleri]] grubundan [[Evenkice]] сили ''sili'', шили ''şili'') aslında [[balıkçıl]] anlamındaki adlardan ([[Hakasça]] сÿлен ''sülen'', [[Tatarca]] челән ''çėlen'') anlam değişmesine uğramıştır. Türkiye Türkçesinde [[pelikan]] (Azerice ''qutan''; Moğolca хотон ''hoton''; [[Macarca]] ''gödény'') adının alternatifi olarak kullanılan ''kutan'' adı da esasen diğer Türk dillerinde (Kırgızca кытан ''ḳıtan''; Kazakça құтан ''ḳutan''; Karakalpakça қутан ''ḳutan''; Özbekçe қўтон ''qo'ton''; Yakutça кутан ''kutan'') balıkçıl ([[Ardeidae]] türleri) anlamındadır. Kazakçada [[kara leylek]] için "kara balıkçıl" anlamında қара құтан ''ḳara ḳutan'' adı da kullanılır. Altay dillerinin [[Moğol dilleri]] grubundan [[Moğolca]] (өрөвтас ''örövtas'') ile [[Kalmukça]] (өрг ''örg'', ханчлд ''hançld'') farklı bir adlandırma kullanır.

[[Latince]] "leylek" anlamına gelen ''cǐcōnia'' kelimesi [[Horace]] ve [[Ovid]]'in eserlerinden itibaren kaydedilmiştir.<ref>{{Kitap kaynağı |soyadı=Simpson |ad=D.P. |başlık=Cassell's Latin Dictionary |yayıncı=Cassell Ltd. |yıl=1979 |basım=5 |yer=Londra |sayfalar=103|isbn=0-304-52257-0}}</ref> Bilimsel adının da geldiği Latinceden [[Fransızca]]ya ''cigogne'', [[İspanyolca]]ya ''cigüeña'', [[Portekizce]]ye ''cegonha'', [[İtalyanca]]ya ''cicogna'' olarak geçmiştir. [[Halk etimolojisi]]ne göre Almanca ''storch'' kelimesi çarmıha gerilmesi sırasında [[İsa]]'ya merhamet duyan bir leyleğin "''Starke ihn!''" ("ona güç ver") diye attığı çığlıktan gelmektedir.<ref name="Larousse">{{Web kaynağı | yazar = Encyclopédie Larousse | url = http://www.larousse.fr/encyclopedie/vie-sauvage/cigogne_blanche/184835 | başlık = cigogne blanche | editör = Éditions Larousse | dil = Fransızca |tanıtıcı= Larousse | arşivurl = https://web.archive.org/web/20160119071540/http://www.larousse.fr/encyclopedie/vie-sauvage/cigogne_blanche/184835 | arşivtarihi = 19 Ocak 2016 | erişimtarihi = 16 Kasım 2012 | ölüurl = hayır }}</ref> Aslında leyleğin dik yürümesi ile bağlantılı olarak ''*sturk-'', ''*sterk-''<ref>''Duden Herkunftswörterbuch'', Band 7, Dudenverlag ISBN 3-411-20907-0. p. 715a.</ref> köklerinden gelen [[Cermen dilleri|Tötonca]] ''sturkaz'' kelimesinden [[İngilizce]], [[Danca]], [[Norveççe]], [[İsveççe]]ye ''stork'', Almancaya ''storch'' olarak geçmiştir.<ref>{{Kitap kaynağı| bölüm=Stork |başlık=Oxford English Dictionary |editörler=John Simpson, Edmund Weiner | yıl=1989 |basım=2. |sayfalar=1915|yer=Oxford, UK |yayıncı=Clarendon Press |isbn= 0-19-861186-2|url=http://books.google.com/books?id=xbIRzQEACAAJ&dq=isbn:0198611862&hl=&cd=1&source=gbs_api|dil=İngilizce}}</ref> [[Felemenkçe]] leylek kelimesi ise [[Almanca]] "ruhların taşıyıcısı" anlamına gelen ''odebaar'' kelimesinden türeyen ''ooievaar''{{'}}dır.<ref name="Larousse"/>

[[İbranice]] leylek sözcüğü "bağışlayıcı" ve "nazik" anlamına gelen חסד (''hesed'') kelimesinden türeyen חסידה (''hasida'') kelimesidir.<ref name="Margolis72"/>

== Kültürde ve folklorda yeri ==
{{Alıntı kutusu
 |quote  =<poem>Leylek leylek havada,
Yumurtası tavada,
Gel bizim hayata,
Hayat kapısı kilitli,
Leyleğin başı bitli.
</poem>
 |source =[[Tekerleme]], anonim
}}
[[Dosya:Plate facing page 52, An Argosy of Fables.jpg|küçükresim|''[[Tilki ile Leylek]]'' [[fabl]]ını temsil eden resim|sol]]
Büyüklüğü, [[haşere]]leri avlaması ve insana yakın, binaların üzerlerinde yuva kurması nedeniyle leylek insan kültürü ve folklorunda çok önemli bir yer tutmaktadır.<ref name="Cocker" /> [[Antik Mısır]]'da ''ruh'' ya da ''[[Ruh#Eski Mısır|Ba]]'' ile bağdaştırılmış ve [[hiyeroglif]]i olarak kullanılmıştır.<ref>{{Kitap kaynağı|başlık=The Traveler's Key to Ancient Egypt: a Guide to the Sacred Places of Ancient Egypt|soyadı=West|ad=John Anthony|yıl=1995|yayıncı=Theosophical Publishing House|yer=Wheaton, Illinois|isbn=0-8356-0724-0|sayfa=64|url=http://books.google.com/books?id=EG0BzbCu0m4C&lpg=PA64&dq=ba%20egypt%20stork&pg=PA64#v=onepage&q&f=false|dil=İngilizce|erişimtarihi=14 Kasım 2012|arşivurl=https://web.archive.org/web/20140103100813/http://books.google.com/books?id=EG0BzbCu0m4C&lpg=PA64&dq=ba%20egypt%20stork&pg=PA64#v=onepage&q&f=false|arşivtarihi=3 Ocak 2014|ölüurl=hayır}}</ref> Bir inanışa göre leyleklerin birbirlerine yardım etmesi nedeniyle [[İbranice]] leylek sözcüğü "bağışlayıcı" ve "nazik" anlamına gelen חסד (''hesed'') kelimesinden türeyen חסידה (''hasida'') kelimesidir.<ref name="Margolis72">{{Dergi kaynağı |başlık=The Stork Fable−Some Psychodynamic Considerations |yazar= Margolis, Marvin; Parker, Philip |dergi=Journal of the American Psychoanalytic Association |yıl=1972 |doi= 10.1177/000306517202000304 |cilt=20|sayı=3| sayfalar=494-511|pmid=4116100}}</ref> [[Yunan mitolojisi|Yunan]] ve [[Roma mitolojisi]] leylekleri ebeveynlere sadakat modeli olarak çizer, leyleklerin yaşlanınca ölmediğine ama adalara uçup insan şekline büründüğüne inanılırdı. [[Ezop Masalları]]'nın ikisinde leylek de yer alır: ''Tilki ile Leylek'' ve ''Çiftçi ile Leylek''<ref>{{Kitap kaynağı |başlık=Fables|yazar=[[Ezop]] |isbn=1-56156-088-X}}</ref> Aynı zamanda leyleklerin yaşlanmış ebeveynlerine baktığına, onları beslediklerine hatta taşıdıklarına inanılmaktaydı. Çocuk kitaplarında leylekler anne babaya gösterilen saygının simgesi olarak kullanılmıştır. [[Antik Yunanca]] leylek anlamına gelen πελαργός (''pelargos'') kelimesinden türeyen ve ''Pelargonia'' adı verilen Antik Yunan yasasına göre yurttaşlar yaşlanmış ebeveynlerine bakmakla yükümlüydüler.<ref name="hbw" /> Antik Yunanlarda leylek öldürmek ölümle cezalandırılabiliyordu.<ref>{{Kitap kaynağı|bölüm=The White Stork ''Ciconia ciconia'' protection in Poland by tradition, customs, law, and active efforts|yazar=Dolata, Pawel T. | editör=Tryjanowski, Piotr; Sparks, Tim H.; Jerzak, L. (eds) |başlık=The White Stork in Poland: Studies in Biology, Ecology and Conservation|yayıncı=Bogucki Wydawnictwo Naukowe |yer=Poznań, Polonya |yıl=2006|isbn=83-60247-35-8|url=http://books.google.com/books?id=WpdYGQAACAAJ&dq=isbn:8360247358&hl=&cd=1&source=gbs_api|dil=İngilizce}}</ref> Antik [[Tesalya]]'da yılanları avladığı için korunduğu ve [[Virgil]]'in "beyaz kuş"u olduğu düşünülmektedir.<ref name="Royds14">{{Kitap kaynağı|yazar= Royds, Thomas Fletcher |başlık=The beasts, birds, and bees of Virgil; a naturalist's handbook to the Georgics|yayıncı=Oxford|yer=Oxford, UK |yıl=1914|url=http://www.archive.org/stream/beastsbirdsbeeso00roydrich#page/36/mode/2up/search/Stork}}</ref> Virgil "beyaz kuş"un baharda geri gelmesinin çiftçilere bağlarda asmaları dikme zamanının geldiği uyarısı olduğunu yazar.<ref>{{Dergi kaynağı|yazar=Thomas, Richard F.|yıl=1988|başlık=Vergil's "White Bird" and the Alexandrian reference (G. 2. 319-20)|dergi=Classical Philology|cilt=83|sayı=3|sayfalar=214-17|url=http://dash.harvard.edu/bitstream/handle/1/3775754/Thomas_Vergil_WhiteBird.pdf?sequence=2|doi=10.1086/36710|erişimtarihi=15 Kasım 2012|arşivurl=https://web.archive.org/web/20110718171159/http://dash.harvard.edu/bitstream/handle/1/3775754/Thomas_Vergil_WhiteBird.pdf?sequence=2|arşivtarihi=18 Temmuz 2011|ölüurl=evet}}</ref>

[[İslam|Müslümanlar]] her yıl göç eden leyleklerin [[Hac (İslam)|hac]] için gidilen [[Mekke]]'den geçmesi nedeniyle bu kuşlara saygıyla bakardı.<ref name="sax" /> [[Anadolu]]'da bu nedenle leyleklere "hacı leylek" ve "hacı baba" da denir.<ref name="leylek.net">{{Web kaynağı | başlık = Kültürümüzde Leylek | url = http://www.leylek.net/kulturumuzde_leylek.htm | yayıncı = Kuş Araştırmaları Derneği | arşivengelli = evet | erişimtarihi = 15 Kasım 2012 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150505190608/http://www.leylek.net/kulturumuzde_leylek.htm | arşivtarihi = 5 Mayıs 2015 | ölüurl =evet}}</ref> Leyleklerin göçü ile ilgili ilk çalışmalar [[Avrupa]]'da gövdelerinde [[Afrika]] [[ok]] başı bulunan ve [[Almanca]] ''[[Pfeilstorch]]'' (ok leylekleri) adı verilen leyleklerin bulunmasıyla başlamıştır. Bu leyleklerin en bilinen örneği 1822 yazında [[Almanya]]'nın [[Mecklenburg]] bölgesindeki [[Klütz]] şehrinde bulunan ve içi doldurularak saklanan leylektir. Leyleğin boynunda işlemeli bir Afrika oku bulunur ve günümüzde [[Rostock Üniversitesi]]'ndedir.<ref name="arrow">{{Dergi kaynağı | soyadı= Kinzelbach | ad= Ragnar | yıl= 2003 | başlık= Der Pfeilstorch in der Zoologischen Sammlung der Universität Rostock | dergi= Der Sprössling: Fachschaftsrat Biologie der Universität Rostock | cilt=  | sayı= 3 | dil= Almanca | sayfalar=9-10| url= http://www.biologie.uni-rostock.de/fachscha/Sproessling/sproessling_3.pdf |doi=  }}{{Ölü bağlantı}}</ref>

Leylekler rahatsız edilmedikleri sürece insanlardan çekinmez ve genellikle binaların üzerine yuva yaparlar. [[Almanya]]'da bir evin üzerinde leylek yuvası olmasının evi yangına karşı koruduğuna inanılırdı. Ayrıca leyleklerin ruhlarının insan olduğuna inanıldığı için de korunurlardı.<ref>{{Kitap kaynağı|yazar=Hardwick, Charles|başlık=Traditions, Superstition and Folk-lore|yayıncı=A. Ireland and Co|yer =Manchester. UK|yıl=1872|url=http://www.archive.org/stream/traditionssuper00unkngoog#page/n270/mode/1up/|sayfalar=238, 247-48}}</ref> Almanlar ve Hollandalılar iyi şans getirmesi için bazen damlarının üzerine platformlar yaparak leyleklerin yuva yapmasını sağlamaya çalışırdı.<ref name="Margolis72" /> [[Lehler]], Litvanyalılar ve Ukraynalılar leyleklerin üzerinde yuva yaptığı evlerde yaşayan ailelere ahenk getirdiğine inanırlardı.<ref name="Encyclopaedia of Ukraine">{{Web kaynağı | url = http://www.encyclopediaofukraine.com/pages/S/T/Stork.htm | başlık = Stork | yazar =  | tarih =  | eser = Encyclopedia of Ukraine | yayıncı = Canadian Institute of Ukrainian Studies | arşivengelli = evet | erişimtarihi = 15 Kasım 2012 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20161207115147/http://www.encyclopediaofukraine.com/pages/S/T/Stork.htm | arşivtarihi = 7 Aralık 2016 | ölüurl = hayır }}</ref> [[Anadolu]]'da leyleği havada görmenin o yıl içinde çok gezileceğine ve evinin çatısına leylek konanların da yakın zamanda ev sahibi olacağına inanılır.<ref name="leylek.net"/>

Leylek görsel sanatlarda çok rağbet gören bir motiftir. Yaklaşık 60'tan fazla ülke tarafından 120'den fazla [[Pul (posta)|posta pulu]] üzerinde motif olarak kullanılmıştır.<ref name="Birdtheme">{{Web kaynağı | url = http://www.birdtheme.org/mainlyimages/index.php?spec=1432 | başlık = White Stork | yazar = Scharning, Kjell | eser = Theme Birds on Stamps | arşivengelli = evet | erişimtarihi = 15 Kasım 2012 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20110717125837/http://www.birdtheme.org/mainlyimages/index.php?spec=1432 | arşivtarihi = 17 Temmuz 2011 | ölüurl = evet }}</ref> [[Litvanya]]'nın ulusal kuşudur.<ref name="Lithuania">{{Web kaynağı | url = http://en.strasbourg-europe.eu/lithuania,13812,en.html | başlık = Lithuania | eser = Understanding the European Union: Member States | yayıncı = Centre d'Information sur les Institutions Européennes (CIIE) | arşivengelli = evet | erişimtarihi = 15 Kasım 2012 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20110720173110/http://en.strasbourg-europe.eu/lithuania,13812,en.html | arşivtarihi = 20 Temmuz 2011 | ölüurl =evet}}</ref> [[Belarus]]'un<ref name="Belarus">{{Web kaynağı | başlık = Belarus natural history and wildlife | yayıncı = Republic of Belarus | arşivengelli = evet}}|url=http://www.belarus.by/en/about-belarus/natural-history {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20181226003239/https://www.belarus.by/en/about-belarus/natural-history |tarih=26 Aralık 2018 }} }}</ref> ve [[Fransa]]'nın [[Alsace]] bölgesinin<ref name="Petit Futé">{{Kitap kaynağı |ad1=Dominique |soyadı1=Auzias |ad2=Jean-Paul |soyadı2=Labourdette |başlık=Le Petit Futé Alsace |ay=Mart |yıl=2011 |bölüm=Nature |url=http://books.google.fr/books?id=y3uPC-SF5YgC&lpg=PA19&hl=fr&pg=PA19#v=onepage&f=false |dil=Fransızca |erişimtarihi=15 Kasım 2012 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20151208153605/https://books.google.fr/books?id=y3uPC-SF5YgC&lpg=PA19&hl=fr&pg=PA19#v=onepage&f=false |arşivtarihi=8 Aralık 2015 |ölüurl=hayır}}</ref> sembolüdür. [[Hannover]]'de yapılan [[Expo 2000]]'nde [[Polonya]]'nın maskotu leylek idi.<ref name="paiiz">{{Web kaynağı | başlık = Kingdom of Storks | eser = PAIIZ NEWSLETTER, number 14, 22nd March 2007 | url = http://www.paiz.gov.pl/index/?id=845f3cb43a07259b2e4724dfa5c5c0d1#71 | yayıncı = Polish Information and Foreign Investment Agency (PAIIZ) | arşivurl = https://web.archive.org/web/20160214175127/http://www.paiz.gov.pl/index/?id=845f3cb43a07259b2e4724dfa5c5c0d1#71 | arşivtarihi = 14 Şubat 2016 | erişimtarihi = 15 Kasım 2012 | ölüurl = hayır }}</ref> 19. yüzyılda leyleklerin yalnızca [[cumhuriyet]] ile yönetilen ülkelerde yaşadığı düşünülürdü.<ref>{{Kitap kaynağı|sayfalar=17-18|url=http://www.archive.org/stream/naturalhistorylo00hulmuoft#page/259/mode/1up/ |başlık=Natural History Lore and Legend|yazar=Hulme, F. Edward|yıl=1895|yayıncı=Bernard Quaritch|yer=Londra, UK}}</ref> Leylek [[heraldik|hanedan armacılığı]]nda da bazen gagasında bir [[yılan]] tutarken resmedilmiş şekilde sıklıkla rastlanır. [[Venedik]]'li Cicogna ailesinin ve [[Hollanda]]'nın [[Lahey]] kentinin armalarında leylek bulunur.<ref name="Fonseca1853">{{Kitap kaynağı |ad1=Antonio Lopez |soyadı1=de Fonseca |editör=W. P. van Stockum |yıl=1853 |başlık=La Haye |bölüm=Par un habitant |url=http://books.google.fr/books?id=yK86AAAAcAAJ&hl=fr&pg=PA21#v=onepage&q&f=false |dil=Fransızca |erişimtarihi=15 Kasım 2012 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20151208105119/https://books.google.fr/books?id=yK86AAAAcAAJ&hl=fr&pg=PA21#v=onepage&q&f=false |arşivtarihi=8 Aralık 2015 |ölüurl=hayır}}</ref>
[[Dosya:Carl Spitzweg 029.jpg|küçükresim|upright=0.55|"Der Klapperstorch" (Leylek), [[Carl Spitzweg]]'in bir tablosu (1808-1885)]]
<gallery>
Dosya:Cigogne Belon 1555.jpg|[[Doğa tarihçisi]] [[Pierre Belon]]'un gagasında yılan bulan leylek deseni, 1555
Dosya:Coa fam ITA cicogna.jpg|[[Venedik]]'li Cicogna ailesinin arması
Dosya:Blason Ville La Haye.svg|[[Lahey]] şehrinin armasında gagasında yılan tutan leylek bulunur.
Dosya:Coin of Ukraine Leleka R.jpg|Ukrayna'da 2004 yılında çıkarılan altın 2 [[Grivna]] hatıra parası
</gallery>

=== Leylekler ve yenidoğanlar ===
Avrupa folkloruna göre leylekler yenidoğanları ebeveynlerine getirir. Çok eski olan bu söylence 19. yüzyılda [[Hans Christian Andersen]]'in ''Leylekler'' adlı masalıyla popüler hâle gelmiştir.<ref name="sax">{{Kitap kaynağı| soyadı = Sax | ad = Boria | başlık = The Mythical Zoo | yıl = 2001| yer = Oxford, UK | yayıncı = ABC-CLIO | isbn = 1-57607-612-1|sayfalar =153-54| url =http://books.google.com/books?id=Y3Gr7qTarfIC&printsec=frontcover&dq=isbn:1576076121&hl=&cd=1&source=gbs_api| dil =İngilizce}}</ref> Alman folkloruna göre leylekler bebekleri mağaralarda ya da bataklıklarda bulduktan sonra ya sırtlarında taşıdıkları ya da gagalarında tuttukları bir sepetle evlerine getirir. Bu mağaralarda ''adebarsteine'' (leylek taşları) bulunurdu. Leylekler bebeği ya annelerine verir ya da bacadan içeri bırakırlardı. Çocuğu olmasını isteyenler pencere pervazlarına leylekler için şekerlemeler bırakırdı.<ref name="Margolis72" /><!-- kaynak dört cümle içindir --> Avrupa'dan yayılan bu inanış [[Filipinler]]'den [[Güney Amerika]]'ya kadar dünya üzerine yayılmıştır.<ref name="Margolis72" />

[[Slav Mitolojisi|Slav mitolojisi ve dininde]] leyleklerin doğmamış [[ruh]]ları baharları ve yazları [[İriy]]'den dünyaya taşıdıklarına inanılırdı.<ref>{{Kitap kaynağı|yazar=Gieysztor, Aleksander|yıl=1982 |dil=Lehçe| başlık=Mitologia Słowian| yayıncı= Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe| yer=Warsaw, Poland | isbn=83-221-0152-X| url=http://books.google.com/books?id=b4JKAAAAMAAJ&dq=isbn:832210152X&hl=&cd=1&source=gbs_api}}</ref> Bu inanış birçok Slav ülkesinin modern halk kültüründe "çocukları dünyaya leyleklerin getirdiği" çocuk masalında süregelmektedir.<ref>{{Web kaynağı | yazar = Jakubiec, Z. | url = http://bocianopedia.pl/bociany-i-bocki/bocian-i-czlowiek-czyli-nasz-powszechnie-lubiany-sasiad/dlaczego-bocian-przynosil-dzieci/157 | başlık = Dlaczego bocian przynosił dzieci? | yıl = 2009 | eser = Bocianopedia | dil = Lehçe | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150719040131/http://www.bocianopedia.pl/bociany-i-bocki/bocian-i-czlowiek-czyli-nasz-powszechnie-lubiany-sasiad/dlaczego-bocian-przynosil-dzieci/157 | arşivtarihi = 19 Temmuz 2015 | erişimtarihi = 15 Kasım 2012 | ölüurl = evet }}</ref> Slavlar tarafından leyleklerin iyi şans getirdiğine ve bir leylek öldürmenin kötü şans getireceğine inanılır.<ref name="autonazwa1">{{Dergi kaynağı|yazar=Szczepanowicz, Barbara|başlık=Ptaki Ziemi Świętej: bocian, czapla, ibis [Birds in the Holy Land: stork, heron, ibis]|dergi=Ziemia Święta|sayı=rok XI 1(41)|yıl=2005|url=http://basia.tomp.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=37&Itemid=12|dil=Lehçe|erişimtarihi=15 Kasım 2012|arşivurl=https://web.archive.org/web/20110812055921/http://basia.tomp.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=37&Itemid=12|arşivtarihi=12 Ağustos 2011|ölüurl=evet}}</ref> Leylek yuvalarının sayısı ile doğumlar arasındaki aldatıcı ilişkiyi gösteren uzun süreli bir araştırma temel [[istatistik]] eğitiminde [[korelasyon]]un [[nedensellik|nedenselliği]] belirtmediğini belirtmek için bir örnek olarak kullanılmaktadır.<ref>{{Dergi kaynağı| yazar=Matthews, Robert| başlık=Storks Deliver Babies (p=0.008)| dergi=Teaching Statistics| cilt=22| sayı=2| sayfalar=36-38| yıl=2000|doi=10.1111/1467-9639.00013| url=http://www.uni-marburg.de/fb21/motologie/mitarbeiter_seiten/ls/storks.pdf| biçim=PDF| erişimtarihi=15 Kasım 2012| arşivurl=https://web.archive.org/web/20120319150838/http://www.uni-marburg.de/fb21/motologie/mitarbeiter_seiten/ls/storks.pdf| arşivtarihi=19 Mart 2012| ölüurl=evet}}</ref><ref>{{Kitap kaynağı|bölüm=Statistical Causality|yazar=Didelez, Vanessa|editör=Østreng, Willy (ed)|sayfalar=114-20|başlık=Consilience: Interdisciplinary Communications 2005/2996|yıl=2007|isbn=978-82-996367-4-2|yayıncı=Centre for Advanced Study, Oslo|url=http://www.stats.bris.ac.uk/~maxvd/Consilience_Did.pdf|erişimtarihi=15 Kasım 2012|arşivurl=https://web.archive.org/web/20120306014412/http://www.stats.bris.ac.uk/~maxvd/Consilience_Did.pdf|arşivtarihi=6 Mart 2012|ölüurl=hayır}}</ref> Bebeklerin getirilmesi ile ilgili söylenceler tarih boyunca değişik şekillerde ortaya çıkmıştır. [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]]'de [[Afroamerikan]] kölelerin çocuklarına bazen beyaz çocukların leylekler tarafından getirildiği, siyah çocukların da [[akbaba]]ların yumurtalarından doğduğu söylenirdi.<ref>{{Kitap kaynağı |başlık=The White Image in the Black Mind: African-American Ideas about White People, 1830-1925|soyadı=Bay|ad=Mia|yıl=2000|yayıncı=Oxford University Press|yer=New York, New York|isbn=0-19-513279-3|sayfa=120|url=http://books.google.com/books?id=vk7kHPaKA_AC&printsec=frontcover&dq=isbn:0195132793&hl=&cd=1&source=gbs_api|dil=İngilizce}}</ref>

[[Dosya:Victorian Postcard - woman hitting stork with parasol.jpg|küçükresim|sol|19. yüzyılın başlarına ait ve kendine bebek getiren leyleği şemsiye ile kovalamaya çalışan bir kadını gösteren mizahi posta kartı]]
Psikanalist Marvin Margolis, yenidoğanları leyleklerin getirdiği söylencesinin çok eskiden beridir hâlâ kullanılmasının psikolojik bir gereksinime cevap vermesine bağlamaktadır. Çocuklarla cinselliği ve doğum olayını konuşmanın getirdiği rahatsızlık duygusunun bu söylenceyle giderilebildiğini belirtmektedir. Kuşlar çok uzun zamandan beri, [[Juno (mitoloji)|Juno]] gibi pagan tanrıçalardan [[Kutsal Ruh]]'a kadar analık sembolleriyle ilişkilendirilmiştir. Leyleğin saflığı temsil eden beyaz rengi, bebekleri taşıyabilecek kadar büyük olan cüssesi ve Cennet ile Dünya arasında uçuşu temsil edebilecek kadar yüksekten uçabilmesi nedeniyle seçilmiş olabileceğini önermektedir.<ref name="Margolis72" /> Söylence ile çocuğun iç dünyası arasındaki bağlantılar [[Sigmund Freud]]<ref name="Margolis72" /> ve [[Carl Jung]]<ref name="Jung10">{{Dergi kaynağı|soyadı=Jung|ad=Carl|yıl=1910|başlık=The Association Method&nbsp;– Lecture III: Experiences Concerning the Psychic Life of the Child|dergi=American Journal of Psychology|cilt=31|sayfalar=219-69|jstor=1422691|url=http://psychclassics.yorku.ca/Jung/Association/lecture3.htm|erişimtarihi=2 Mart 2011|sayı=3|doi=10.2307/1413002|arşivurl=https://web.archive.org/web/20110305160715/http://psychclassics.yorku.ca/Jung/Association/lecture3.htm|arşivtarihi=5 Mart 2011|ölüurl=hayır}}</ref> tarafından ele alınmıştır. Hatta Jung kızkardeşinin doğumu sırasında aynı öykünün kendisine de anlatıldığını hatırlamaktadır.<ref name="Pickles11">{{Web kaynağı | soyadı = Pickles | ad = Penny | yıl = 2011 | başlık = Jung the Man | yayıncı = The Society of Analytical Psychology | eser = The Society of Analytical Psychology: Jungian Analysis and Psychotherapy | yer = Londra | url = http://www.thesap.org.uk/jung-the-man | arşivurl = https://web.archive.org/web/20141129031015/http://www.thesap.org.uk/jung-the-man | arşivtarihi = 29 Kasım 2014 | erişimtarihi = 15 Kasım 2012 | ölüurl =evet}}</ref> Yenidoğanlarla leylekler arasında olan geleneksel bağ günümüzde de [[reklam]] sektöründe kullanılmaktadır.<ref name="Margolis72" />

Folklorda leyleğin olumsuz olarak da görüldüğü durumlar bulunmaktadır. Örneğin bir Polonya masalında Tanrı'nın leyleğin tüylerini nasıl beyaz yaptığı ve sonra Şeytan'ın leyleğe siyah kanatları verdiği ve leyleğin hem iyi hem de kötü dürtülere sahip olduğu anlatılır. Almanya'da sakat ya da ölü doğmuş bebekler de leyleklerle ilişkilendirilir ve leyleğin yolda gelirken bebeği düşürdüğü ya da eskiden yapılmış bir kötülüğü cezalandırdığı düşünülür. Doğum döneminde yatakta kalmak zorunda kalan annenin leylek tarafından "ısırıldığı" söylenir.<ref name="Margolis72" /> Danimarka'da leyleklerin bir yıl yavrularından birini diğer yıl da yumurtalarından birini yuvadan attığı söylenir.<ref name="Margolis72" /> İngiltere'de Orta Çağ'da leylekler muhtemelen kur ritüellerinden kaynaklanan bir anlayışla zina ile ilişkilendirilirlerdi. Tüylerini temizlemeleri ve duruşları kendini beğenmişlikle bağlantılı görülürdü.<ref name="deVries76">{{Kitap kaynağı |soyadı=de Vries |ad=Ad |başlık=Dictionary of Symbols and Imagery |yıl=1976 |sayfalar=445|yayıncı=North-Holland Publishing Company |yer=Amsterdam |isbn=0-7204-8021-3|url=http://books.google.com/books?id=X7wmAAAAMAAJ&pg=PP1&dq=isbn:0720480213&hl=&cd=1&source=gbs_api|dil=İngilizce}}</ref>

== Kaynakça ==
=== Genel ===
* {{Kitap kaynağı |editör=Stanley Cramp (ed) |başlık=Handbook of the Birds of Europe, the Middle East and North Africa, the Birds of the Western Palearctic, Volume 1: Ostrich to Ducks |yayıncı= Oxford: Oxford University Press |yıl=1977 |isbn=0-19-857358-8|url=http://books.google.com/books?id=gKBJAQAAIAAJ&dq=isbn:0198573588&hl=&cd=1&source=gbs_api|dil=İngilizce}}
* {{Kitap kaynağı | soyadı = Elliott | ad = Andrew | editör= del Hoyo, Josep, Elliott, Andrew; Sargatal, Jordi | başlık =Handbook of the Birds of the World Volume 1: Ostrich to Ducks |bölüm=Family Ciconiidae (Storks) | yıl = 1992 | yer = Barselona | yayıncı = Lynx Edicions | isbn = 84-87334-10-5| url =http://books.google.com/books?id=qKYRAQAAMAAJ&dq=isbn:8487334105&hl=&cd=1&source=gbs_api| dil =İngilizce}}
* {{Kitap kaynağı |başlık=The Life of the White Stork|soyadı=Haverschmidt|ad=François|yıl=1949|yayıncı=E. J. Brill|yer=Leiden|url=http://books.google.com/?id=J-UUAAAAIAAJ&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false}}
* {{Kitap kaynağı | soyadı = Newton | ad = Ian | başlık = Bird Migration | yıl = 2010 | seri = "Collins New Naturalist Library", '''113''' | yer = Londra | yayıncı = Collins | isbn = 0-00-730732-2| url =http://books.google.com/books?id=P6ifQAAACAAJ&dq=isbn:0007307322&hl=&cd=1&source=gbs_api| dil =İngilizce}}
* {{Kitap kaynağı |başlık=Collins Bird Guide |yıl=1999 |soyadı1=Lars |ad1=Svensson |ad2=Peter J. |soyadı2=Grant |yayıncı=HarperCollins |yer=Londra |isbn=0-00-219728-6|url=http://books.google.com/books?id=JUvZvgEACAAJ&dq=isbn:0002197286&hl=&cd=1&source=gbs_api|dil=İngilizce}}
* {{Kitap kaynağı|başlık=Eastern European White Stork Populations: Migration Studies and Elaboration of Conservation Measures|yazar=Van den Bossche, Willem|yıl=2002|yayıncı=German Federal Agency for Nature Conservation|url=http://wandertag.biologischevielfalt.de/fileadmin/MDB/documents/storch.pdf|yer=Bonn, Almanya|erişimtarihi=15 Kasım 2012|arşivurl=https://web.archive.org/web/20110718202622/http://wandertag.biologischevielfalt.de/fileadmin/MDB/documents/storch.pdf|arşivtarihi=18 Temmuz 2011|ölüurl=evet}}

=== Özel ===
{{kaynakça|3}}

== Dış bağlantılar ==
{{Commons kategori|Ciconia ciconia}}
* {{kuş sesi|ciconia-ciconia}}
* [http://www.xeno-canto.org/europe/browse.php?query=or:782.00 Leylek sesleri] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20110719234949/http://www.xeno-canto.org/europe/browse.php?query=or:782.00 |tarih=19 Temmuz 2011 }} xeno-canto.org websitesi,
* [http://ibc.lynxeds.com/species/european-white-stork-ciconia-ciconia? Leylek videoları, fotoğrafları ve sesleri] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20121106162202/http://ibc.lynxeds.com/species/european-white-stork-ciconia-ciconia |tarih=6 Kasım 2012 }} Internet Bird Collection websitesi,
* [https://web.archive.org/web/20120324043102/http://www.trakus.org/kods_bird/uye/?fsx=2fsdl17@d&tur=Leylek Leylek fotoğrafları] TRAKUS websitesi.

{{Kuşlar}}
{{Leylekgiller|state=all}}
{{Taksonçubuğu|from=Q25352}}
{{otorite kontrolü}}

[[Kategori:Ciconia]]
[[Kategori:Kuzey Afrika kuşları]]
[[Kategori:Türkiye'deki kuşlar]]
[[Kategori:Polonya'daki kuşlar]]
[[Kategori:Göçmen kuşlar]]
[[Kategori:Belarus'un ulusal sembolleri]]
[[Kategori:Carl Linnaeus tarafından adlandırılmış taksonlar]]