Sıvılaştırılmış doğalgaz
(Liquefied natural gas) sıvılaştırılmış doğalgaz veya LNG, doğalgazın saflaştırılması ve atmosferik basınçta yaklaşık olarak -163 °C'de yoğunlaştırılmasıyla elde edilen sıvıdır.
Bir birim/hacim LNG buharlaştırıldığında 600 birim/hacim doğalgaz elde edilir. LNG kokusuz renksiz zehirleyici olmayan sıvıdır.[1]
Kimyasal bileşimi
[değiştir | kaynağı değiştir]Büyük çoğunluğunu metanın oluşturduğu (%80-90) doğal gazın içinde etan, propan ve diğer ağır hidrokarbonlar bulunur.[2][3] Az sayıda nitrojen, oksijen, karbondioksit, kükürtlü bileşikler ve su gibi kirleticiler içerir ancak LNG sıvılaştırılırken kirleticiler uzaklaştırıldığından doğalgazdan daha temizdir.[3][4]
Fiziksel özellikler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Havadan ve sudan hafif bir gazdır
- Molekül ağırlığı -16,04 g/mol-gr
- Normal Şartlarda Gaz Yoğunluğu -0,66 kg/m³(15 °C, 1 bar)
- Kaynama noktası -161,5 °C
- Donma noktası -182,5 °C
- Kritik sıcaklık -82,5 °C
- Kritik basınç 45,95 bar
- Sıvı halde yoğunluğu 430 kg/m³- 470 kg/m³
Depolama ve nakliye
[değiştir | kaynağı değiştir]LNG kriyojenik koşullarda depolanır ve nakliye edilir. Doğalgazın sıvılaşma ve LNG'nin saklama sıcaklığı çevre sıcaklığına göre oldukça düşük olduğu için depolama ve nakliye için özel tanklar ve ekipmanlar gerekir. Ekipmanların yapımında %5-9 nikel içerikli çelikler kullanılır.[1]
Depolama
[değiştir | kaynağı değiştir]LNG nakliye edilmeden önce veya teslim edildiği yerde son kullanıcıya ulaşmadan önce depolanmalıdır. Depolama için kullanılan çift duvarlı tanklar metalden veya betondan yapılır. LNG'nin sıvı fazda kalabilmesi için ısınması engellenmelidir. Depo ile çevre arasındaki ısı transferi hızlandıkça buharlaşma nedeniyle kayıp artar. Ortalama olarak depolama tesisindeki bir LNG tankında günlük kayıp hacmin %0,05'i kadardır.[4]
Nakliye
[değiştir | kaynağı değiştir]
LNG nakliyesi genellikle gemiler ile yapılsa da limana teslim sonrasında karayolu taşımacılığı ile de nakliyesi gerçekleştirilir. Genellikle LNG, terminale girdikten sonra tekrardan gazlaştırılıp boru hatlarıyla taşınır. Ekonomik açıdan düşük miktarda doğalgazın uzun mesafelerde boru hatlarıyla taşınması daha verimli olduğu için deniz yoluyla taşınan LNG gazlaştırılıp dağıtılır.[2]
LNG tankerleri kendi taşıyan kargo tankerler ve ayrı depolu tankerler olarak ikiye ayrılır. Kendi taşıyan türdeki tankerlerde LNG depoları geminin gövdesine entegre değildir. Bu yüzden geminin yapısal dayanımına katkı sağlamazlar. Tanklar ya doğrudan gövdeye kaynaklanır ya da gemiye kaynaklı desteklere bağlanırlar. Bu tip tanklar küresel veya prizmatik tasarımdadır. Küresel tip tankerler Moss Maritime tarafından geliştirildiği içim Moss tanker olarak da anılır. Tipik küre tanklar sayesinde diğer tankerlerden kolayca ayırt edilebilir. Basınç kaynaklı gerilimleri daha verimli dağıtmak için küresel bir yapı kullanılır.[2][4]
Ayrı depolu tankerlerde geminin gövdesi tankın dış katmanını oluşturur. Karadaki LNG depolarının denizde gidebilen türü olarak düşünülebilir. Tankın iç katmanı iki tabakalı bir yapıdadır ve temel olarak kriyojenik taşınma koşullarının korunmasını sağlamaktadır. Kendi taşıyan kargo tankerlerin aksine bu tip tankerlerde geminin gövdesine gelen bir hasar doğrudan depoyu etkiler. Tankerlerin bakımı ve incelemesi görece daha zordur.[2]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Taban, Emel; Kaluç, Erdinç (2012). "Sıvılaştırılmış Doğal Gaz (LNG) Depolanmasında Kullanılan %9 Ni İçeren Çelikler ve Kaynak Edilebilirlikleri". Mühendis ve Makina. 53 (624). ss. 60-67.
- ^ a b c d Mokhatab, Saeid; Mak, John Y.; Valappil, Jaleel V.; Wood, David A. (2014). Handbook of Liquefied Natural Gas. Gulf Professional Publishing. ISBN 978-0-12-404585-9.
- ^ a b Durgut, Talat Sami (2000). Doğalgazın Sıvılaştırılması ve Ekonomik Etüdü (Yüksek Lisans). Yıldız Teknik Üniversitesi.
- ^ a b c Avcı, Atakan; Can, Muhiddin; Kılıç, Muhsin (1995). "Doğal Gaz Sıvılaştırma Yöntemleri, Sıvılaştırılmış Doğal Gazın (LNG) Nakli ve Depolanması Üzerine Bir İnceleme". Mühendislik Bilimleri Dergisi. 1 (2-3). ss. 137-144.
