L'Ambiance Plaza kazası
 | Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Nisan 2022) |
L'Ambiance Plaza'nın çökmesi, modern Connecticut tarihindeki en kötü felaketlerden biriydi. L'Ambiance Plaza, Bridgeport, Connecticut'ta Washington Bulvarı ve Coleman Caddesi'nin köşesinde yapım aşamasında olan bir konut projesiydi.
Genel bakış
[değiştir | kaynağı değiştir]L'Ambiance Plaza, üç park seviyesinin üstüne çıkan on üç apartman seviyesiyle on altı katlı bir bina olarak planlandı. Bir asansörle birbirine bağlanan, her biri 63 ft x 112 ft olan iki ofset dikdörtgen kuleden oluşuyordu. Yapısal çerçevesini yedi inç kalınlığındaki ardgermeli betonarme plakalar ve çelik sütunlar oluşturuyordu.[1][2] Ardgerme yöntemi çekme dayanımı düşük olan betonun yüksek dayanımlı çelik halatlar ile boyuna ve enine güçlendirilmesi sağlanır. Çelik halatlar beton sertleştikten sonra hidrolik krikolar ile çekilerek sabitlenir.[3]
Bu binanın yapımında 1948 yılında Youtz ve Slick tarafından patenti alınan döşeme kaldırma yapım yöntemi kullanılmıştır. Bu tekniğin ardından, on altı kat için döşeme plakaları, aralarında bağ kırıcılarla üst üste gelecek şekilde zemine inşa edildi. Daha sonra iki veya üç levhadan oluşan paketler, hidrolik bir kaldırma aparatı ile geçici bir kota kaldırıldı ve çelik takozlarla sabitlendi. Bu hidrolik kaldırma aparatı, her bir kolonun tepesinde, levhaya dökülen kaldırma halkalarına kadar uzanan bir çift kaldırma çubuğuna sahip bir hidrolik krikodan oluşuyordu. Levhalar doğru bir şekilde yerleştirildikten sonra, çelik kolonlara kalıcı olarak tutturuldular. Her kuledeki iki perde duvar, tamamlanan bina için en üstteki iki kat hariç hepsinde yanal direnç sağlayacaktı. Bu iki kat, sağlamlıkları için çelik kolonlar ile beton plakalar arasındaki rijit bağlantılara bağlıydı. Perde duvar, binanın yanal stabilitesinde böylesine vazgeçilmez bir rol oynadığından, statik projede, perde duvar kotunun kaldırılan döşeme plakalarının ilk üç katı içinde olması gerektiğini belirtmiştir.[4]
Kısmen dik çerçevesi 23 Nisan 1987'de tamamen çöktü ve 28 inşaat işçisini öldürmüştür. Kaza olduğu anda bina neredeyse yarı yarıya tamamlanmış durumdaydı. Batı kulesinde, dokuzuncu, onuncu ve on birinci kat döşeme paketi, doğrudan on ikinci kat ve çatı paketinin altına 4. aşamada sabitlenmişti. Perde duvarlar ise kaldırılmış döşeme plakalarının yaklaşık beş kat aşağısındaydı. İşçiler, yüksek metalik bir ses duyduklarında döşemeleri geçici olarak yerinde tutmak için dokuzuncu, onuncu ve on birinci katların altındaki kaynak kamalarını tutturuyorlardı. O sırada kama takan bir demir işçisi olan Kenneth Shepard, üstündeki levhanın "buz kırılması gibi çatladığını" görmek için başını kaldırdı. Aniden, döşeme alt kattaki döşemenin üzerine düştü, bu da bu ilave ağırlığı kaldıramadı ve karşılığında düştü. Tüm yapı, önce batı kulesi ve sonra doğu kulesi 5 saniye içinde, bir nesnenin bu yükseklikten serbest düşüşü için gerekenden yalnızca 2,5 saniye daha uzun bir süre içinde çöktü. İki gün süren kurtarma operasyonları, kazada 28 inşaat işçisinin öldüğünü ve bu kazayı döşeme kaldırma yöntemi kullanılan en kötü inşaat kazası yaptığını ortaya çıkardı. Kenneth Shepard hayatta kalan tek kişiydi.[5][6] Sonuç olarak, kazanın kesin nedeni hiçbir zaman bulunamadı. Kaza olduğunda binada bazı sıkıntılar vardı; bunlardan herhangi bir tanesi bu kazayı tetikleyebilirdi. Ama bu sıkıntılardan hangisinin ilk önce tetiklendiği ve sonrasında diğerlerini de etkileyip binanın çökmesine neden olduğu belirsizliğini korumaktadır. Kazaya sebep olan durumlar hakkında çeşitli teoriler bulunmakta. Başarısızlık, özetle, döşeme kaldırma işleminin zemin plakaları üzerindeki yüksek beton gerilmelerinden kaynaklanmış ve çatlama ile sonuçlanarak bir tür delme hatasıyla sonuçlanmıştır.[7][8][9][10][11]
Birkaç gözlemci, çökmenin önlenebilir olduğunu söylemişler ve döşeme kaldırma yönteminin uygulamasındaki teknik hatalar ve eksikliklerini vurgulamışlar.[12] Bu kaza, döşeme kaldırma yöntemine ilişkin ülke çapında büyük bir federal soruşturmanın yanı sıra, Connecticut'ta kullanımıyla ilgili geçici bir moratoryum başlatılmıştır. Kasım 1988 yılında, felaketten iki yıldan az bir süre sonra, afetten doğan tüm yasal taleplerin 41 milyon dolarlık çözümü arabuluculuk yoluyla sağlandı ve yıllarca sürecek olası davalardan kaçınılmıştır. İki yargıç - ABD Bölge Mahkemesinden Robert C. Zampano ve Connecticut Yüksek Mahkemesinden Frank S. Meadow — anlaşmazlığa "kurbanların ailelerini temsil eden yaklaşık 100 avukat ve 40 müteahhit ve taşeron arasında gayri resmi konferanslar aracılığıyla" arabuluculuk yaptı.[13]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Investigation of L'Ambiance Plaza Building Collapse". Journal of Performance of Constructed Facilities. Cuoco, Daniel. 1992.
- ^ "Architectural Board Accepts L'Ambiance Plaza Agreement". The New York Times. 23 Nisan 1989. 22 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Why Buildings Fall Down: How Structures Fail". W. W. Norton, New York, NY. Levy, Matthys and Salvadori, Mario. 1992.
- ^ "Public-Safety Issues in Collapse of L'Ambiance Plaza". Journal of Performance of Constructed Facilities. Heger, Frank. 1991.
- ^ Design and Construction Failures: Lessons from Forensic Investigations. New York: McGraw-Hill. 1991. ss. 78-85. ISBN 0-07-033565-6.
- ^ Construction Failure. second. New York: John Wiley & Sons. 1997. ss. 311-315. ISBN 0-471-57477-5.
- ^ "ENGINEERING.com > L'Ambiance Plazza". 19 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2013.
- ^ "L'Ambiance Plaza Collapse". 14 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2008.
- ^ "L'Ambiance Plaza - Case Study" (PDF). 10 Temmuz 2007 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2013.
- ^ Why Buildings Fall Down: How Structures Fail. Illustrated by Kevin Woest. W. W. Norton & Company. 1992. s. 176. ISBN 0-393-31152-X.
- ^ Engineering Considerations for Lift-slab Construction. ASCE Publications (American Society of Civil Engineers - Technical Council on Forensic Engineering). 2004. ISBN 0-7844-0705-3.
- ^ Barone (23 Nisan 2010). "23 years later, L'Ambiance losses still sting". Connecticut Post. 3 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2013.
- ^ Sam Howe Verhovek, Pact Reached In Collapse of Building 20 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., New York Times (November 16, 1988).
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- McFadden (24 Nisan 1987). "28 Feared Dead In A Bridgeport Building Collapse". New York Times. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2013.