Kurguda evrim sayfasının kaynağını görüntüle

[[Dosya:Science_fiction_women.jpg|küçükresim| [[Paul Merwart|Paul Merwart'ın]] [[Camille Flammarion|Camille Flammarion'un]] 1894 tarihli romanı ''La Fin du'' Monde'un 1911 baskısı için yaptığı bir illüstrasyonda, tüm kadınlar güzel olacak şekilde [[evrim]]leşmiştir .]]
[[Evrim]], [[Charles Darwin|Charles Darwin'in]] zamanından önce başlamasına ve Darwin'in olduğu kadar [[ortogenez|ilerlemeci]] ve [[Jean-Baptiste Lamarck|Lamarckist]] görüşleri de yansıtmasına rağmen, 19. yüzyılın sonlarınan itibaren [[bilimkurgu]]daki [[spekülatif evrim]] de dahil olmak üzere kurguda önemli bir tema olmuştur.<ref name="SFE">{{Web kaynağı | url = http://www.sf-encyclopedia.com/entry/evolution | başlık = Evolution | erişimtarihi = 24 Temmuz 2018 | tarih = 5 Temmuz 2018 | çalışma = The Encyclopedia of Science Fiction | yayıncı = Gollancz | arşivurl = https://web.archive.org/web/20111023180331/http://www.sf-encyclopedia.com/entry/evolution | arşivtarihi = 23 Ekim 2011}}</ref> İster insanlığın mükemmelliğe doğru nasıl evrimleşebileceği açısından iyimser olarak, ister insan doğası etkileşiminin ve hayatta kalma mücadelesinin korkunç sonuçları açısından kötümser olarak alındığında, [[Darwinizm|Darwinci evrim]] edebiyatta yaygındır. Diğer temalar, insanlığın başka türler veya [[Yapay zekâ|akıllı makineler]] tarafından değiştirilmesini içerir.

== Bağlam ==
[[Charles Darwin|Charles Darwin'in]] 1859 tarihli ''[[Türlerin Kökeni|Türlerin Kökeni'nde]] ortaya'' koyduğu [[doğal seçilim]] yoluyla [[evrim]]i, modern biyolojide baskın teoridir,<ref>{{Kitap kaynağı|url=https://archive.org/details/isbn_9780199230846/page/17|başlık=Why Evolution is True|sayfa=[https://archive.org/details/isbn_9780199230846/page/17 17]|yayıncı=[[Oxford University Press]]|yıl=2009|isbn=0-19-923084-6|ilk=Jerry A.}}</ref><ref>{{Web kaynağı|url=http://www.nas.edu/evolution/index.html|başlık=Evolution Resources|arşivtarihi=3 Haziran 2016|arşivurl=https://web.archive.org/web/20160603230514/http://www.nas.edu/evolution/index.html|yer=Washington, D.C.|yayıncı=[[National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine]]|yıl=2016}}</ref> ancak buna bir [[felsefe]] olarak ve kurguda daha önceki iki evrim teorisi eşlik eder., ilerlemecilik ([[ortogenez]]) ve [[Lamarkizm]] .<ref name="SFE"/> İlerlemecilik, evrimin bir mükemmellik hedefine doğru ilerleme olduğu ve bir şekilde bu amaca yönelik olduğu görüşüdür.<ref>{{Kitap kaynağı|url=https://archive.org/details/monadtomanconcep0000ruse|başlık=Monad to man: the Concept of Progress in Evolutionary Biology|tarih=1996|sayfalar=[https://archive.org/details/monadtomanconcep0000ruse/page/526 526-539]|yayıncı=Harvard University Press|isbn=978-0-674-03248-4|ilk=Michael}}</ref> [[Jean-Baptiste Lamarck|Jean-Baptiste de Lamarck'tan]] uzun süre öncesine dayanan bir felsefe olan Lamarkizm, evrimin, bir hayvanın yaşamı boyunca kullanma veya kullanmama yoluyla edinilen özelliklerinin kalıtımı tarafından yönlendirildiği görüşüdür.<ref name="Zirkle1935">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=The Inheritance of Acquired Characters and the Provisional Hypothesis of Pangenesis|yazarlar=Zirkle|sayfalar=417-445|çalışma=[[The American Naturalist]]|yıl=1935|cilt=69|doi=10.1086/280617}}</ref>

== İlerlemecilik ==
{{Daha fazla|Ortogenez}}
İlerleme ve evrim fikirleri, 18. yüzyılda Darwinizm'den çok önce popülerdi ve [[Nicolas-Edme Retif|Nicolas-Edme Rétif'in]] alegorik 1781 öyküsü ''{{Diller arası bağlantı|La découverte Australe par un homme volant|fr|La Découverte australe}}'' volant'a yol açtı. (Uçan Bir Adam Tarafından Güney Yarımkürenin Keşfi).<ref name="SFE"/>

Evrimsel biyolog Kayla M. Hardwick 2013 yapımı ''[[Man of Steel|Çelik Adam]]'' filminden alıntı yapıyor, burada kötü adam Faora şöyle diyor: "Senin bir [[ahlak]] anlayışına sahip olman ve bizim sahip olmamamız, bize evrimsel bir avantaj sağlıyor. Ve eğer tarih bize bir şey öğrettiyse, o da evrimin her zaman kazandığıdır." Evrimin kazandığı fikrinin ilerlemeci olduğuna dikkat çekerken, evrimin kötülüğe ahlaki ve iyiye göre bir avantaj sağladığı, zorlu canavarların yaratılmasına yol açtığı fikrinin popüler bir bilimkurgu yanılgısı olduğuna dikkat çekiyor (iddia ediyor).<ref name="Hardwick2014">{{Web kaynağı | url = https://nothinginbiology.org/2014/10/22/natural-selection-at-the-movies-only-the-bad-guys-evolve/ | başlık = Natural selection at the movies: Only the bad guys evolve | erişimtarihi = 24 Temmuz 2018 | tarih = 22 Ekim 2014 | çalışma = Nothing in Biology Makes Sense [except in the light of evolution] | arşivurl = https://web.archive.org/web/20141023153445/https://nothinginbiology.org/2014/10/22/natural-selection-at-the-movies-only-the-bad-guys-evolve/ | arşivtarihi = 23 Ekim 2014}}</ref> Hardwick, "kötü adam özelliklerinin" evrimine örnekler olarak [[H. G. Wells|HG Wells'in]] 1895 tarihli ''[[Zaman Makinesi|The Time Machine'indeki]]'' [[Morlock|Morlock'ları]], [[Robert A. Heinlein|Robert Heinlein'in]] 1959 tarihli ''[[Yıldız Gemisi Askerleri|Starship Troopers'ındaki]]'' böcek [[Gerçek sosyal yaşam|kast sistemini]] ve [[Don Siegel|Don Siegel'in]] 1956 tarihli ''Invasion of Body Snatchers'daki'' etkili kolonizasyonu veriyor.<ref name="Hardwick2014" />

== Lamarkizm ==
{{Daha fazla|Lamarkizm}}
19. yüzyıl Fransız edebiyatında, [[Camille Flammarion|Camille Flammarion'un]] 1887 tarihli ''Lumen'' ve 1894 tarihli ''[[Omega: Dünyanın Son Günleri|Omega: The Last Days of the World]]'', [[J.-H. Rosny|J.-H. Rosny'nin]] 1887 ''Les Xipéhuz'' ve 1910 ''La mort de la terre'' ve [[Jules Verne|Jules Verne'in]] 1901 ''La grande forêt, le village aérien'' . Filozof [[Henri Bergson|Henri Bergson'un]] sözde [[élan vital]] tarafından yönlendirilen yaratıcı evrimi, muhtemelen [[JD Beresford|JD Beresford'un]] İngiliz evrim fantezisi olan 1911 tarihli ''[[Hampdenshire Harikası|The Hampdenshire Wonder'a]]'' ilham verdi.<ref name="SFE"/>

== Darwinizm ==
[[Dosya:The_War_of_the_Worlds_by_Henrique_Alvim_Corrêa_08_b&w.jpg|küçükresim| [[Henrique Alvim Corréa|Henrique Alvim Corréa'nın]] [[H. G. Wells|HG Wells'in]] 1898 tarihli " [[Dünyaların Savaşı|The War of the Worlds]] " kitabının 1906 baskısı için resim]]
Darwin'in evrim versiyonu, kurguda, hem fantezilerde hem de onun daha korkunç " [[en iyinin hayatta kalması]] " etkilerinin hayali keşiflerinde, olası insan evrimine büyük bir dikkatle odaklanılarak geniş çapta araştırılmıştır. HG Wells'in daha önce bahsedilen ''Zaman Makinesi'', 1896 tarihli [[Dr. Moreau'nun Adası]]  ve 1898 tarihli ''[[Dünyaların Savaşı]]'' adlı eseri, hayatta kalma mücadelesinde insan doğasının karanlık taraflarının olası korkunç sonuçlarını karamsar bir şekilde araştırıyor.<ref name="SFE"/> Daha genel olarak, [[Joseph Conrad|Joseph Conrad'ın]] 1899 ''[[Karanlığın Yüreği|Heart of Darkness]]'' ve [[Robert Louis Stevenson|RL Stevenson'ın]] 1886 ''[[Dr. Jekyll ile Bay Hyde|Dr Jekyll ve Mr Hyde'ı]]'' ana akım [[İngilizce edebiyat|İngiliz edebiyatındaki]] Darwinci düşünceyi tasvir eder.<ref name="NYT1986">{{Haber kaynağı|url=https://www.nytimes.com/1986/10/05/books/darwin-and-the-evolution-of-fiction.html|başlık=Darwin and the Evolution of Fiction|erişimtarihi=24 Temmuz 2018|yazarlar=Levine|tarih=5 Ekim 1986|çalışma=[[The New York Times]]|arşivurl=https://web.archive.org/web/20180724155647/https://www.nytimes.com/1986/10/05/books/darwin-and-the-evolution-of-fiction.html|arşivtarihi=24 Temmuz 2018|ölüurl=hayır}}</ref>

Evrimci biyolog [[J.B.S. Haldane|JBS Haldane]], 1927'deki ''Olası Dünyalar'' koleksiyonunda ''The Last Judgment adlı'' iyimser bir hikâye yazdı. Bu, [[Olaf Stapledon|Olaf Stapledon'ın]] milyar yıllık bir zaman diliminde insanlardan evrimleşen birçok türü tasvir eden 1930 ''[[Son ve İlk İnsanlar|Son ve İlk İnsanlar'ını]]'' etkiledi. [[Arthur C. Clarke|Arthur C. Clarke'ın]] 1950 ''[[Çocukluğun Sonu|Childhood's End]]'' ve [[Brian Aldiss|Brian Aldiss'in]] 1959 tarihli  ''[[Kum Taneleri Gibi Galaksiler|Kum Taneleri Gibi Galaksiler'inde]]'' olduğu gibi, Darwinizm'e farklı bir yaklaşım, 1950'lerden itibaren popüler olan, insanların az çok tanrısal zihinsel kapasite geliştirecekleri fikridir. Başka bir bilimkurgu teması, Dünya'daki insanlığın yerini başka türlerin veya [[Yapay zekâ|akıllı makinelerin almasıdır]] . Örneğin, [[Olof Johannesson|Olof Johannesson'un]] 1966 ''tarihli Büyük Bilgisayar'ı'' insanlara akıllı makinelerin evrimleşmesini sağlama rolünü verirken, [[Kurt Vonnegut|Kurt Vonnegut'un]] 1985 ''[[Galapagos (roman)|Galapagos'u]]'' yeni bir türü betimleyen birkaç romandan biridir.<ref name="SFE"/>

== Ayrıca bakınız ==

* [[Kurguda genetik]]
* [[Kurgudaki parazitler]]

== Kaynakça ==
<references group="" responsive="0"></references>
{{Kurguda biyoloji}}{{Bilimkurgu}}

[[Kategori:Biyoloji ve kültür]]
[[Kategori:Evrim]]