Karaağaç sayfasının kaynağını görüntüle

{{Diğer anlamı2|Karaağaç}}
{{otomatik taksonkutu
| italik_başlık = 
| resim = Ulmus glabra.jpg
| resim_altyazı =''Ulmus glabra''
| takson = Ulmus
| sıralama =  L., Sp. Pl.: 225 (1753).
| altbölüm = metne bakınız.
*{{Vikitür-ufak|Ulmus}}
}}
[[Dosya:Dağ Karaağacı yaprakları.jpg|küçükresim|Dağ Karaağacı yaprakları]]
'''Karaağaç''', [[karaağaçgiller]] (Ulmaceae) familyasının ''Ulmus'' cinsinden [[ağaç]] [[tür]]lerine verilen ad

Dünya üzerinde ılıman iklim bölgelerinde [[Kuzey Amerika]], [[Avrupa]] ve [[Asya]]'da yayılış gösterirler.

Karaağaçlar [[yaprak]]larını döken boylu [[orman]] ağaçlarıdır. [[Tomurcuk]]lar kiremitvari olarak dizilmiş olan çok sayıda pullarla örtülüdür. [[Sürgün]]ler [[wikt:pseudoterminal|pseudoterminal]] tomurcukludur ve sürgünlere iki sıralı sarmal dizilmişlerdir. Yaprak ve [[çiçek]] tomurcukları farklı şekil ve büyüklüktedir. Yaprak tomurcukları küçük dar yumurtamsı konik biçimde olmalarına karşın çiçek tomurcukları büyük ve hemen hemen küreseldir. Yapraklar sade (basit), kısa saplı, dip tarafları az veya çok çarpık (asimetrik), kenarları çift dişlidir. [[Çiçek]]ler erdişidir. Çiçeğin çan biçimindeki çanağı 4-9 lopludur ve lop sayısı kadar [[wikt:etamin|etamin]]i vardır. [[Yumurtalık (bitki)|Yumurtalık]] basıktır, derin parçalanmış iki [[stigma]]sı vardır. [[wikt:erdişi|Erdiş]]i çiçeklerin birçoğu bir arada yan durumlu olarak yaprak koltuğundan demet oluştururlar. Çiçekler ilkbaharda yapraklardan önce açarlar veya bazı taksonlarda ise çiçekleri sonbaharda görülür. Meyve basık bir [[nus]]tur. Nusun etrafı, damarları belirgin, zarsı bir kanatla çevrilmiştir. Çiçek açmasından birkaç hafta sonra olgunlaşır.

Karaağaçların yaşlı gövdelerinde kabuklar çoğunlukla kalın boyuna oluklu çatlaklıdır; birkaç [[takson]]da ise gövde kabukları uzun yıllar çatlamadan, düz ve parlak kalır. [[Amerika]]'daki kızıldereliler bir zamanlar bazı karaağaç kabukları liflerinden ip ve halat yapmışlardır. İç kabuğu ilaç olarak kullanmışlardır.

[[Odun]]ları koyu, diri odunları açık renkli olan ve güzel cila kabul eder. Odunları büyük halkalı [[wikt:trahe|trahe]]li gruba dahildir. İlkbahar odununda büyük traheler bir veya iki sıra halinde yan yana gelerek halka şeklinde düzenli bir diziliş gösterir. Yaz odununda ise dar [[wikt:lümen|lümen]]li küçük traheler, birbirine paralel uzanan, dalgalı bantlar üzerinde bir araya gelerek devamlı şeritler halinde görülürler. Odunları sert, ağır, yüksek şok mukavemetine haiz ve elastikidir; kolay yarılmaz.

Kullanış yerleri mobilyacılık ve kaplamacılıktır. Karaağaç [[tomruk]]ları su borusu olarak kullanılmışlardır.

Genellikle sıcak severler; sulak yerlerde, nehir ve dere kenarlarında yetişirler. 1919 yılında [[Hollanda]]'da görülen ve kısa zamanda [[Avrupa]]'ya yayılan karaağaç kurumalarına neden olan bir [[mantar]] hastalığı vardır. Bu mantar ''[[Ophiostoma ulmi]]'' adındaki bir mantardır.

== Taksonlar ==
{{tür|U|lmus|alata}}
{{tür|U|lmus|americana}}
{{tür|U|lmus|× androssowii}}
{{tür|U|lmus|bergmanniana}}
{{tür|U|lmus|boissieri}}
{{tür|U|lmus|× brandisiana}}
{{tür|U|lmus|castaneifolia}}
{{tür|U|lmus|changii}}
{{tür|U|lmus|chenmoui}}
{{tür|U|lmus|chumlia}}
{{tür|U|lmus|crassifolia}}
{{tür|U|lmus|davidiana}}
{{tür|U|lmus|elliptica}}
{{tür|U|lmus|elongata}}
{{tür|U|lmus|gaussenii}}
{{tür|U|lmus|glabra}}
{{tür|U|lmus|glaucescens}}
{{tür|U|lmus|harbinensis}}
{{tür|U|lmus|× hollandica}}
{{tür|U|lmus|× intermedia}}
{{tür|U|lmus|ismaelis}}
{{tür|U|lmus|kunmingensis}}
{{tür|U|lmus|laciniata}}
{{tür|U|lmus|laevis}}
{{tür|U|lmus|lamellosa}}
{{tür|U|lmus|lanceifolia}}
{{tür|U|lmus|lesueurii}}
{{tür|U|lmus|macrocarpa}}
{{tür|U|lmus|× mesocarpa}}
{{tür|U|lmus|mexicana}}
{{tür|U|lmus|microcarpa}}
{{tür|U|lmus|minor}}
{{tür|U|lmus|parvifolia}}
{{tür|U|lmus|prunifolia}}
{{tür|U|lmus|pseudopropinqua}}
{{tür|U|lmus|pumila}}
{{tür|U|lmus|rubra}}
{{tür|U|lmus|serotina}}
{{tür|U|lmus|szechuanica}}
{{tür|U|lmus|thomasii}}
{{tür|U|lmus|uyematsui}}
{{tür|U|lmus|villosa}}
{{türson|U|lmus|wallichiana}}
{{Otorite kontrolü}}
{{Taksonçubuğu|from=}}

[[Kategori:Ağaçlar]]
[[Kategori:Ulmus]]