Kara kavak
| Karakavak | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
Populus nigra
L. |
Karakavak (Populus nigra), söğütgiller (Salicaceae) familyasından anavatanı Avrupa, güneybatı ve Orta Asya olan ve Türkiye'de doğal olarak bulunan bir kavak türü.
Morfolojik özellikleri
30 m'ye kadar boylanan karakavağın tacı geniş yumurtamsı; kabuğu soluk gri renkte, yaşlandıkça oluklaşır. Sürgünler sarımsı renkte tüysüz, düz ve yuvarlaktır. Tomurcuklar kırmızımsı kahverengi yumurtamsı şekilde çok yapışkandır. Yaprak sapı yapraktan daha uzunca yan tarafı yassıdır. Yaprak rombik (eşkenar dörtgen biçiminde) ve rombik-yumurtamsı veya üçgenimsi, 5-10 × 4-8 cm, alt yüzü yeşilimsi, üstü yeşil renkte; yaprak tabanı kama şeklinde veya geniş kama şeklinde nadiren kesikli, yaprak kenarı tırtıllı-testere dişli, kirpikli, ucu uzun sivri uçludur. Dişi tomurcuklar uçta dışa doğru eğrilmiştir. Erkek kedicikler 5-6 cm uzunluğunda ekseni tüysüzdür. Brahteler kahverengimsi 3-4 mm, zarımsı ve saçaklıdır. Stamenler 15-30 kadar; anterler morumsu kırmızıdır. Ovaryum yumurtamsı, tüysüz; 2 sitigmalı kapsül yumurtamsı, 5-7 × 3-4 mm, 2 kapakçıklıdır. 2n = ?19*, 38*, 57.
Fiziksel özellikleri
Çiçekler Nisan ayında açarken, tohumlar Haziranda tamamen olgunlaşır. Çiçekler iki evciklidir. Bitki kendi kendini dölleyemez. Gölgede iyi büyüyeme yapamaz, yetişmesi için nemli toprak gerekir.
Alt türler
Üç alt türe ayrılır:
- Populus nigra subsp. nigra. Orta ve doğu Avrupa. Yapraklar ve sürgünler tüysüz; kabuk gri-kahverengi, kalın, düz ve yuvarlaktır.
- Populus nigra subsp. betulifolia. Kuzeybatı Avrupa. Yaprak damarları ve sürgünler ince tüylü; kabuk gri-kahverengi, kalın, düz ve yuvarlaktır.
- Populus nigra subsp. caudina. Akdeniz.
Dağılımı
İç Anadolu ve Batı kardeniz bölümü doğal yayılış alanıdır. Ancak kolay üretildiğinden bütün bölgelerde yaygın bir şekilde yetiştirilmektedir. Çit bitkisi olarak ve dere kenarlarında sıklıkla yetiştirilir.