İçeriğe atla

Nova Kakhovka Barajı'nın Yıkılması

Vikipedi, özgür ansiklopedi
(Kahovka Barajı'nın yıkımı sayfasından yönlendirildi)

Kakhovka Hidroelektrik İstasyonu'nun Yıkılması 1955 yılından 2023 yılına kadar hizmet vermiş, Dinyeper nehri üzerinde kurulu Ukrayna'nın Güneyinde bulunan Nova Kakhovka Şehrindeki bir nehir barajıydı olan Kakhova Barajının Rus-Ukrayna Savaşı sırasında yıkılması olayıdır.

Baraj

[değiştir | kaynağı değiştir]
Havzası ile birlikte Kakhovka Barajının panoromik görüntüsü

Baraj, 357 MW kurulu kapasiteye sahipti bir hidroelektrik santral ve bir kilidi ile ilişkilendirilmişti. Merkezi bölüme doğru her iki taraftaki uzun setler dahil, baraj, rezervuara bakan tarafta 3.2 km (2.0 mi) genişliğindeydi. Kuzeybatıdan güneydoğuya doğru merkezi bölüm, bir baraj barajı, hidroelektrik santrali ve kiliti içermekteydi.[1] Barajın inşaatına Eylül 1950'de başlandı. Son jeneratör, Ekim 1956'da devreye alındı.[2] Ukrhydroenergo tarafından işletilmektediydi.[3][4]

Barajın içinden geçen kilit Rezervuar, ABD'deki Büyük Tuz Gölü'ne eşdeğer 18 kübik kilometre su tutmaktaydı.[5] Kakhovka Rezervuarı'ndan su, 5.7 GW Zaporijya Nükleer Enerji Santrali'nin soğutulması için su sağlayıp ve Kuzey Kırım Kanalı ve Dinyeper-Krivoy Rog Kanalı aracılığıyla güney Ukrayna ve kuzey Kırım'ın sulama alanlarına su sağlamaktaydı.[3]

2019'da başlayarak, tesise önemli onarımlar ve genişletmeler yapılmıştı[6][7]

Arka Plan

[değiştir | kaynağı değiştir]

1956'da inşa edilen Kakhovka Barajı, 2022 Şubat'ında, Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin ilk günlerinde Rus kuvvetleri tarafından ele geçirildi.[8] Rusya, o yıl Ukrayna altyapısına saldırdı, birkaç diğer barajı hasar verdi ve Ukraynalıları suya erişim olmaksızın bıraktı. Örnekler arasında Temmuz'da Rus kara kuvvetleri tarafından Oskil nehri barajının yıkılması ve Eylül'de Kryvyi Rih barajına yapılan füze saldırısı bulunuyor.[9] 2022 Ekim'inde, Moldova Dışişleri Bakanı Nicu Popescu, Ukrayna'nın Dinyester Nehri üzerindeki barajı hedef alan Rus füzelerini engellediğini söyledi.[10] Bu sırada, Ukrayna başkanı Zelenskyy, Rusya'nın barajı yıkmaya ve suçlamak için Ukrayna'ya hazırlandığını uyardı ve potansiyel bir felaketi önlemek için barajda uluslararası bir gözlem misyonu çağrısında bulundu.[11]

2022'nin sonlarında, Ukrayna, Kherson karşı saldırısı sırasında Dinyeper'in batı kıyısını geri aldı. Ukrayna, Rusya'nın intikam olarak Kakhovka barajını patlayıcılarla yarmayı planladığını öne sürdü.[12] Karşı saldırı sırasında, Ukrayna güçleri Rus tedariklerini engellemek ve barajın taşkın kapılarından birini "son çare" olarak açıp açmayacağını test etmek için köprü güvertesi üzerinde HIMARS saldırıları gerçekleştirdi ve bir saldırı bir taşkın kapısını kısmen hasar verdi.[13]

Rus kuvvetleri, Kasım 2022'de Kherson'dan çekilirken, arkalarında köprü güvertesini yok ettiler, bazı su kapaklarına ise hasar verdildi[14] Rus iddialarına göre köprüde kontrollü bir yıkım kullanıldı.[15]

Ruslar daha sonra daha fazla su kapısını açtı, bu da suyun rezervuardan hızla çıkmasını sağladı. Zaporizhzhia Bölgesel Askeri İdaresi, hedeflerden birinin, Ukrayna kuvvetlerinin Dinyeper Nehri'ni geçmesini engellemek için barajın güneyindeki alanı su basması olabileceğini öne sürdü. Ukrayna'nın hidroelektrik şirketi Ukrhydroenergo, Rus işgalcilerin "Ukrayna askerlerinin ilerlemesinden korkarak istasyonun kapılarını açtığına" inandı.[16] 2023 Şubat ortasından itibaren, su seviyesi yükseldi ve Mayıs'a kadar rezervuardaki yaşanabilir adaları su bastı ve barajın üzerinden taştı.[17]

30 Mayıs'ta (barajın patlatıldığı haftadan bir hafta önce) Rus hükûmeti, işgal altındaki Ukrayna'daki endüstriyel ve hidroelektrik tesislerde "askeri operasyonlar, sabotaj ve terör eylemleri sonucu oluşan" kazalarla ilgili herhangi bir soruşturma yapılmayacağını kararlaştırdı.[18]

Yıkım

[değiştir | kaynağı değiştir]
Barajın yıkılmasından sonra insanların Ukrayna Ordusuna bağlı kuvvetler aracılığı ile kurtarılması

2023 yılının 6 Haziran sabahı yerel saatle 02:50'de, barajın "iç yapısının patlaması" meydana geldi, Ukrayna başkanı Volodymyr Zelenskyy'e göre.[19] 3.2 km (2.0 mil) genişliğindeki barajın orta bölümü yıkıldı,[20][21] bu da aşağıdaki bölgede geniş çaplı sel oluşmasına neden oldu. Yıkımının zamanında, baraj Rus kontrolü altındaydı ve su seviyesi 30 yılın en yüksek seviyesine çıkmıştı.[20]

BBC News tarafından elde edilen uydu görüntüleri, barajın durumunun Haziran'ın başından ya da daha önce itibaren kötüleştiğini gösterdi, 2 Haziran'da türbin salonundan baraja bir yol bölümünün başarısız olduğu görüldü, bu da potansiyel yapısal problemlere işaret etti.[20][22]

The New York Times tarafından danışılan uzmanlar, en muhtemel nedenin kasıtlı bir iç patlama olduğunu öne sürdü, dış saldırı veya yapısal başarısızlığın hala mümkün olmasına rağmen, daha az olası olduğunu ekledi.[20]

Tepkiler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Rusya

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kremlin sözcüsü Dmitry Peskov, "Bu sabotaj Ukrayna silahlı kuvvetlerinin iki gün önce büyük ölçekli saldırı operasyonları başlatmasına rağmen hedeflerine ulaşamaması gerçeğiyle de bağlantılıdır. Kyiv rejiminin tüm sonuçlardan tüm sorumluluğu üstlenmesi gerekiyor."[19][20] Savunma Bakanı Sergey Shoigu, Ukrayna'nın "bu cephede Rus saldırısını önlemek" için barajı havaya uçurduğunu söyledi.[23] İşgal altındaki Kherson Oblastının başı Vladimir Saldo, askeri bakımdan barajın başarısız olmasının "operasyonel ve taktiksel olarak Rus kuvvetlerinin lehine olduğunu" söyledi.[24] TASS, mevcut durumda Ukrayna'nın iddia edilen karşı saldırısının bir parçası olarak Dinyeper'ı geçmesinin pratikte imkansız olduğunu bildirdi.[25] Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zakharova, "... dün Kakhovka HPP'de olanları konuşuyorum. Bu gerçekten dünya çapında bir çalışma, araştırma ve soruşturma konusu olmalıdır. Batının tüm bu tür durumlardaki tepkisi %100 öngörülebilir. Her ne olursa olsun, gerçekten olmuş olsun ya da hayal ürünü olsun, Rusya'yı suçlama arzusu sonsuzdur."[20] dedi.

Ukrayna

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ruslar tarafından atanan Nova Kakhovka belediye başkanı başlangıçta barajın hasar görmediğini söyledi ancak daha sonra Ukrayna'yı suçladı.[20]Vladimir Putin'in basın sekreteri Dmitry Peskov, Rusya'nın dahil olmadığını inkâr etti ve bunu Ukrayna'nın bir sabotajı olarak nitelendirdi.[26] Rus devlet medyası, bir Vilkha çoklu roketatarından Ukrayna topçu ateşini suçladı.[21] Baraj, Kuzey Kırım Kanalı üzerinden Rus kontrolündeki Kırım'a suyun %85'ini sağlamaktaydı - Peskov'a göre, barajın yıkılması Kırım'a "su tedarikini kesmeye yönelik hesaplı bir Ukrayna girişimi" idi.[20][27]

İlk tepkisinde, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin Ukrayna'yı suçladı ve onu "büyük ölçekli bir çevresel ve insani felakete yol açan barbarca bir eylem" gerçekleştirmekle itham etti.[28]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Russia-Ukraine war live: dam near Kherson destroyed by Russian forces, says Ukraine, sparking evacuations". The Guardian. London. Archived from the original on 6 June 2023. Retrieved 6 June 2023.
  2. ^ Author, Not Given (17 Temmuz 1979). "Solar thermal electric plants in hydroelectric grid. Technical progress report, February 9, 1979--May 9, 1979". 
  3. ^ a b "Seven days: 28 February–6 March 2014". Nature. 507 (7490): 12-13. Mart 2014. doi:10.1038/507012a. ISSN 0028-0836. 
  4. ^ Kyslytsya, Sergiy (2022). "Statement by the Permanent Representative of Ukraine Ambassador Sergiy Kyslytsya at the UNSC meeting under agenda item "Letter dated 28 February 2014 from the Permanent Representative of Ukraine to the United Nations addressed to the President of the Security Council (S/2014/136)" (25 February 2022) Statement by the Permanent Representative of Ukraine Ambassador Sergiy Kyslytsya at the UNSC meeting under agenda item "Letter dated 28 February 2014 from the Permanent Representative of Ukraine to the United Nations addressed to the President of the Security Council (S/2014/136)" (25 February 2022)". Diplomatic Ukraine (XXIII): 84-97. doi:10.37837/2707-7683-2022-5. ISSN 2707-7683. 
  5. ^ "Nova Kakhovka dam: everything you need to know about Ukraine's strategically important reservoir". Jonathan Yerushalmy. 6 Haziran 2023. 6 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2023. 
  6. ^ "Каховська ГЕС – стійкий розвиток та підтримка регіону" [Kakhovskaya HPP – sustainable development and support of the region]. uhe.gov.ua (in Ukrainian). Archived from the original on 28 February 2022. Retrieved 25 February 2022.
  7. ^ Timchenko, V. M.; Korzhov, Ye. I.; Guliayeva, O. A.; Batog, S. V. (2015). "Dynamics of Environmentally Significant Elements of Hydrological Regime of the Lower Dnieper Section". Hydrobiological Journal (İngilizce). 51 (6): 75-83. doi:10.1615/HydrobJ.v51.i6.90. ISSN 0018-8166. 22 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2023. 
  8. ^ Anderson, H.W. (1969). "Water supplies for Coulee Dam National Recreation Area, Washington". Open-File Report. doi:10.3133/ofr698. ISSN 2331-1258. 
  9. ^ "New Head Office Building - June 1960-January 1963 - View from Sydney Hospital - 20 November 1962". 24 Mart 2023. 
  10. ^ Dandekar, Abhijit; Zhang, Yin; Ning, Samson; Seright, Randy; Bai, Baojun; Wang, Dongmei (25 Ocak 2023). "DE-FE0031606-FINAL REPORT-June 1 2018-October 31 2022". 
  11. ^ "Russia Says Ukraine Plans to Use 'Dirty Bomb'". Current Digest of the Russian Press, The. 74 (043): 3-6. 30 Ekim 2022. doi:10.21557/dsp.82298025. ISSN 2159-3612. 
  12. ^ Spector, Bert (17 Ekim 2022). "Volodymyr Zelenskyy, heroic leadership, and the historical gaze". Leadership. 19 (1): 27-42. doi:10.1177/17427150221134140. ISSN 1742-7150. 
  13. ^ "New Head Office Building - June 1960-January 1963 - Showing underpinning of Washington House and excavation as at 23 December 1960". 24 Mart 2023. 
  14. ^ "Abstracts from the 37th Annual Meeting of the Consortium of Multiple Sclerosis Centers: May 31-June 3, 2023 · Aurora, Colorado". International Journal of MS Care. 25 (s1): 1-105. 1 Mayıs 2023. doi:10.7224/1537-2073-25.s1.1. ISSN 1537-2073. 
  15. ^ Craven, Jackie (Eylül 2022). "Surveillance Video Shows Suitcases Resisting Arrest". Pleiades: Literature in Context. 42 (2-1): 234-234. doi:10.1353/plc.2022.0147. ISSN 2470-1971. 
  16. ^ "New Head Office Building - June 1960-January 1963 - From APA Building - 15 February 1962". 24 Mart 2023. 
  17. ^ RAND Review: May-June 2023. RAND Corporation. 2023. 
  18. ^ "Video". dx.doi.org. Erişim tarihi: 7 Haziran 2023. 
  19. ^ a b Hwang, Won-June (31 Mart 2023). "The Complex Dilemma of Alliance: NATO and Russia-Ukraine War". Review of International and Area Studies. 32 (1): 107-137. doi:10.56115/rias.2023.03.32.1.107. ISSN 1226-7317. 
  20. ^ a b c d e f g h "Staff - Group Photos - Warrangamba Dam - 2 June 1960". 24 Mart 2023. 
  21. ^ a b "Adelaide Project - 1963-June 1967 - Cafeteria servery from cafeteria - 5 June 1967". 24 Mart 2023. 
  22. ^ "What we know about the skills and early labour market outcomes of refugees from Ukraine". 6 Ocak 2023. 
  23. ^ Svetlitskaya, T.; Danilova, T.; Nesterkina, M.; Konstantinovskaya, N.; Anisimov, V. (25 Aralık 2020). "POSSIBLE ENVIRONMENTAL CONSEQUENCES OF QUARRY BLASTS ON THE EAST EUROPEAN PLATFORM". Nature and Society: Socio-Natural Interaction in the World-Historical Process. LLC MAKS Press. doi:10.29003/m1955.s-n_history_2020_43/124-129. 
  24. ^ Белова, Т.Н.; Чернышов, И.Н. (30 Mart 2023). "Ситуация на рынке сыра до и после введения продовольственного эмбарго". Журнал «ЭКО». 53 (4): 93-116. doi:10.30680/eco0131-7652-2023-4-93-116. ISSN 0131-7652. 
  25. ^ "Сальдо: в военном отношении ситуация после ЧС на Каховской ГЭС сложилась в пользу сил РФ". Tacc. 7 Haziran 2023. 7 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2023. 
  26. ^ Vavilova, V. K.; Yur’ev, S. V. (Temmuz 2013). "Monitoring the concrete-rock contact seam behavior fromthe upstream dam face to ensure the safety of Boguchany concrete dam". Vestnik MGSU (7): 157-166. doi:10.22227/1997-0935.2013.7.157-166. ISSN 1997-0935. 
  27. ^ "New Head Office Building - June 1960-January 1963 - View from Sydney Hospital - 29 June 1962". 24 Mart 2023. 
  28. ^ "In his first reaction, Russia's Vladimir Putin calls Kakhovka dam blast a 'barbaric act'". wionews. 8 Haziran 2023. 7 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2023. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Nova_Kakhovka_Barajı%27nın_Yıkılması&oldid=33336809" sayfasından alınmıştır