III. Selim sayfasının kaynağını görüntüle

{{Kraliyet bilgi kutusu
| isim = III. Selim
| unvan = [[Hilâfet|İslâm Halifesi]]<br>[[Emîrü'l-mü'minîn]]<br>[[İki kutsal caminin hizmetkârı|İki Kutsal Caminin Hizmetkârı]]
| resim = Konstantin Kapidagli 002.jpg
| resim_boyutu = 240px
| altyazı = III. Selim'in [[Konstantin Kapıdağlı]] tarafından çizilmiş portresi, 1803.
| veraset = [[Osmanlı padişahları listesi|28. Osmanlı Padişahı]]
| hüküm_süresi = 7 Nisan 1789 - 29 Mayıs 1807 <br> ({{Age in years, months and days|1789|04|7|1807|05|29}})
| taç_giymesi = 
| önce_gelen = [[I. Abdülhamid]]
| sonra_gelen = [[IV. Mustafa]]
| vekil_başlık = 
| vekil = 
| veraset1 = [[Halifeler listesi|107. İslâm Halifesi]]
| hüküm_süresi1 = 7 Nisan 1789 - 29 Mayıs 1807
| taç_giymesi1 = 
| önce_gelen1 = [[I. Abdülhamid]]
| sonra_gelen1 = [[IV. Mustafa]]
| vekil_başlık1 = 
| vekil1 = 
| veraset2 = 
| hüküm_süresi2 = 
| taç_giymesi2 = 
| önce_gelen2 = 
| sonra_gelen2 = 
| vekil_başlık2 = 
| vekil2 = 
| veraset3 = 
| hüküm_süresi3 = 
| taç_giymesi3 = 
| önce_gelen3 = 
| sonra_gelen3 = 
| vekil_başlık3 = 
| vekil3 = 
| veliaht = 
| doğum_adı = 
| doğum_tarihi = 24 Aralık 1761
| doğum_yeri = [[Topkapı Sarayı]], [[İstanbul]], [[Osmanlı İmparatorluğu]]
| ölüm_tarihi = {{Ölüm tarihi ve yaşı|1808|7|28|1761|12|24|df=y}}
| ölüm_yeri = [[Topkapı Sarayı]], [[İstanbul]], [[Osmanlı İmparatorluğu]]
| defin_tarihi = 
| defin_yeri = [[Laleli Camii]], [[İstanbul]]
| eşi = {{Yalın liste|
*Nefizar Kadın
*Afitab Kadın
*Refet Kadın
*Pakize Hanım
*[[#Ailesi|Diğerleri]]}}
| çocukları = 
| tam ismi = Selim bin Mustafa
| hanedan = [[Osmanlı Hanedanı]]
| babası = [[III. Mustafa]]
| annesi = [[Mihrişah Sultan]]
| dini = [[İslam]]
| meslek = 
| imza = Tughra of Selim III.JPG
| modül = 
}}

'''III. Selim''' ([[Osmanlı Türkçesi]]: سليم ثالث ''Selīm-i sālis''), divan edebiyatındaki mahlasıyla '''''İlhami''''' (24 Aralık 1761 - 28 Temmuz 1808), 28. [[Osmanlı padişahı]] ve 107. [[İslam halifesi]]dir.

III. Selim, 24 Aralık 1761 tarihinde babası [[III. Mustafa]]'nın saltanatı döneminde dünyaya geldi. Babası, 21 Ocak 1774 günü öldüğünde yalnızca 13 yaşında olduğu için, amcası [[I. Abdülhamid]] tahta çıktı. [[I. Abdülhamid]], şehzade Selim'e kendisinden önceki padişahların tersine, oldukça iyi davrandı. [[Kafes (Osmanlı İmparatorluğu)|Kafes]] (oda hapsi) hayatı yaşamasına rağmen Selim'in iyi bir eğitim almasını sağladı. Şehzade Selim, [[müzik]] ve [[edebiyat]]la ilgilendi. [[Fransa]]'nın [[Fransız Devrimi|Fransız İhtilali]] öncesindeki son kralı olan [[XVI. Louis]]'le mektuplaştı. Daha tahta çıkmadan [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı Devleti]]'nde köklü bir yapısal değişikliğe gerek olduğu inancına vardı. [[I. Abdülhamid]], 7 Nisan 1789 yılında ölünce, III. Selim; [[Avrupa]]'yı temelinden sarsacak olan [[Fransız Devrimi|Fransız İhtilali]]'nin eşiğinde tahta çıktı.

III. Selim, tahta çıktığında [[Osmanlı İmparatorluğu]] hem [[Avusturya Arşidüklüğü|Avusturya]] hem de [[Rusya İmparatorluğu|Rusya]]'yla savaş halindeydi. Başarısızlıkla sonuçlanan bu savaşlar 1792 yılında Avusturya'yla yapılan [[Ziştovi Antlaşması]] ve 1792 yılında [[Rusya İmparatorluğu|Rusya]]'yla yapılan [[Yaş Antlaşması]] ile son buldu. Böylece III. Selim, [[Osmanlı Ordusu]]'nda çoktandır yapmak istediği yenilikleri yapma fırsatı buldu. 1793 yılında [[Nizam-ı Cedid]] ordusunu kurdu. Bu sırada [[Napolyon Bonapart]]'ın komutası altındaki Fransız orduları Osmanlı Devleti'ne ait olan [[Mısır]]'a saldırmıştı (1798). Osmanlı ordusu İngilizlerin yardımıyla Mısır'ı başarıyla savundu. 1801 yılında yapılan [[El-Ariş Antlaşması]] ile Fransa Mısır'daki emellerinden vazgeçti.

1807 yılında [[Nizam-ı Cedid]] ordusunun kaldırılmasını isteyen yeniçeriler [[Kabakçı Mustafa]]'nın önderliği altında ayaklandılar. III. Selim Nizam-ı Cedid ordusunu dağıtmak ve 29 Mayıs 1807 tarihinde de tahttan çekilmek zorunda kaldı. III. Selim'in yerine geçen amca oğlu [[IV. Mustafa]] III. Selim'i tekrar kafese gönderdi. 28 Temmuz 1808 tarihinde III. Selim'i tekrar tahta çıkarmak amacıyla Rusçuk ayanı [[Alemdar Mustafa Paşa]] saraya yaklaşırken III. Selim, kuzeni padişah [[IV. Mustafa]]'nın emriyle boğduruldu. III. Selim ile onu idam etmeye gelen yeniçeriler arasında büyük bir arbede geçtiği bilinmektedir. III. Selim'in cenazesi [[Laleli Camii]]'nin avlusunda babası [[III. Mustafa Türbesi]]'ne defnedildi.

== III. Selim döneminde Avrupa ülkeleriyle ilişkiler ==
[[Dosya:III. Selim.jpg|sağ|küçükresim|Saray ressamı [[Konstantin Kapıdağlı]] tarafından çizilen III. Selim portresi, 1804]]

=== Osmanlı-Rusya ilişkileri ===
{{Ana|1787-1792 Osmanlı-Rus Savaşı}}

III. Selim'in saltanatı [[Osmanlı-Rus Savaşları]] (1787-1792 Savaşları) devam ederken başladı. [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı Devleti]]'nin [[Fransa]]'ya karşı [[Rusya]]'yla ittifak yapmasıyla devam etti. Ancak daha sonra bu ittifak bozuldu ve III. Selim'in saltanatının sonunda Osmanlı Devleti tekrar [[Rusya]] ile savaş halindeydi.

1774 yılında [[Çariçe II. Katerina]] ile imzalanan [[Küçük Kaynarca Antlaşması]] ile Osmanlı Devleti [[Kırım]]'ı [[Rusya İmparatorluğu|Rusya]]'ya vermek zorunda kalmıştı. III. Selim tahta çıktığında [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı Devleti]] başında hala [[Çariçe II. Katerina|II. Katerina]]'nın bulunduğu [[Rusya İmparatorluğu|Rusya]]'dan [[Kırım]] gibi önemli toprakları geri almak amacıyla [[1787-1792 Osmanlı-Rus Savaşı]]'nı savaşmaktaydı. [[İngilizler|İngiliz]] ve Fransızlar da savaşa katılmamakla birlikte bu savaşta [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı Devleti]]'ni destekliyorlardı ancak Osmanlı Devleti hesaplamadığı bir şekilde kendisini [[Avusturya Arşidüklüğü|Avusturya]]'nın da karşısında buldu. Osmanlı ordusu disiplinden uzaktı ve [[Rusya İmparatorluğu|Rusya]] ile yaptığı [[1787-1792 Osmanlı-Rus Savaşı|Fokşan (1 Ağustos 1789) ve Boze (22 Eylül 1789) Savaşlarında]] büyük kayıplara uğradı. [[Akkerman Kalesi]] Rusların eline geçti ve [[Besarabya]] [[Rusya İmparatorluğu|Rusya]] tarafından işgal edildi. Osmanlı Devleti kendine müttefik bulmak amacıyla 11 Temmuz 1789 tarihinde [[İsveç]] ve 31 Ocak 1790 tarihinde de [[Prusya]]'yla barış antlaşmaları imzaladı. Ancak bu iki devletten de elle tutulur bir yardım alamadı. Sonunda Osmanlı Devleti'ne karşı [[Rusya İmparatorluğu|Rusya]] kadar başarılı olamayan Avusturya, Osmanlı Devleti'yle barış antlaşması imzaladı. ([[Ziştovi Antlaşması]] 4 Ağustos 1791) Avusturya'nın savaştan çekilmesinden birkaç ay sonra Rusya da barış antlaşması yapmaya razı oldu ([[Yaş Antlaşması]] 9 Ocak 1792). Osmanlı Devleti bu antlaşmayla [[Kırım]]'ın Rusya'nın egemenliği altına geçtiğini tekrar kabul etmek zorunda kaldı. Dinyester nehri Rusya ile Osmanlı Devleti arasında sınır olarak kabul edildi.

[[Dosya:Ottoman Sultan Selim III (1789).jpg|küçükresim|[[Konstantin Kapıdağlı]] tarafından çizilen, III. Selim’in [[Topkapı Sarayı]], [[Saadet Kapısı]] önünce düzenlenen tahta çıkış törenine ([[Cülûs|cülus]]) yönelik portre, 1789|265x265px]]

1792 yılından 1805 yılına kadar Osmanlı Devleti ve Rusya barış içinde yaşadılar. Hatta Osmanlı Devleti [[Mısır]]'ı işgal eden [[Fransa]]'ya karşı [[Birleşik Krallık]] ve Rusya ile işbirliği bile yaptı. 24 Eylül 1805 tarihinde Osmanlılar Ruslarla yeni bir dostluk antlaşması imzaladılar. Ancak bu antlaşmanın imzasından kısa bir süre sonra tekrar Osmanlı Devleti ve Rusya arasında anlaşmazlık çıktı. Rusya, Osmanlıların Rus yanlısı [[Eflak]] ve [[Boğdan]] beylerini görevden almasından hoşnut kalmadı. 40.000 civarında Rus askeri Eflak ve Boğdan'a girdi. III. Selim 22 Aralık 1805 tarihinde boğazları kapattı ve Rusya'ya savaş ilan etti. Rus donanması Osmanlı donanmasını 11 Mayıs 1807 tarihinde [[Çanakkale Boğazı]] civarında ve 19-29 Haziran 1807 tarihleri arasında [[Limni]] adası yakınında yendi. III. Selim tahttan indirildiğinde [[1806-1812 Osmanlı-Rus Savaşı]] hâlen devam etmekteydi.

=== Osmanlı-Avusturya İlişkileri ===
{{Ana|Ziştovi Antlaşması}}

Osmanlılar 1529 yılında [[I. Süleyman|Kanuni Sultan Süleyman]]'ın [[I. Viyana Kuşatması|Viyana'yı kuşatmasından]] beri defalarca Avusturya ile savaşa girmişlerdi. III. Selim tahta geçtiğinde de Avusturya Rusya'yla birlikte Osmanlı Devleti ile tekrar savaş halindeydi. Osmanlılar Avusturya'ya karşı İsmail zaferini kazandılar. Ancak Avusturyalılar Sebeş, Muhadiye, Lazarethane ve Pançova'yı işgal etmeyi başardılar. [[Belgrad]]'ı 8 Ekim 1789 tarihinde ve Semendire'yi daha sonra ele geçirdiler. Ancak Avusturya gene de Osmanlılara karşı kesin bir üstünlük sağlayamadı. Hem savaş yorgunluğu hem de içişlerindeki sorunlardan dolayı Avusturya Osmanlı Devleti ile antlaşma istedi. 4 Ağustos 1791'de imzalanan [[Ziştovi Antlaşması]] ile Avusturya ele geçirdiği toprakları Osmanlılara geri verdi ve ayrıca Rusya'ya yardımda bulunmayacağına söz verdi. Bu savaş Osmanlıların Avusturyalılarla yaptığı son savaş oldu. Bu tarihten sonra Rusya Osmanlıların en önemli düşmanı ve rakibi oldu.

=== Osmanlı-Fransa İlişkileri ===
{{Ayrıca bakınız|Napolyon Bonapart}}
{{Ayrıca bakınız|Fransa'nın Mısır Seferi}}

[[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı]]ların, [[Fransızlar|Fransız]]larla [[I. Süleyman|Kanuni Sultan Süleyman]] zamanına kadar uzanan bir dostluk ilişkileri vardı. Fransızlar ilk defa kendilerine tanınan [[kapitülasyon]]lardan büyük yarar görmüşler, ilişkiler kesintisiz olarak bir dostluk temelinde süregelmişti. III. Selim daha tahta geçmeden [[Fransa]] kralı [[XVI. Louis]]'yle mektuplaşmaktaydı ve [[Ruslar]]la yapılmakta olan savaşta [[Fransızlar|Fransız]]lar Osmanlı Devletinin tarafını tutuyorlardı. Ancak Fransa hükûmetinin Büyük Britanya'nın Mısır ve Uzakdoğu ticaret yolları üzerindeki etkisini kırma amacını gütmesi nedeniyle bu ilişkilerde ilk olarak bir kırışma meydana geldi. Dışişleri Bakanı [[Charles-Maurice de Talleyrand-Périgord]] ve General [[Napolyon Bonapart]], Osmanlıların elinde olan [[Mısır]]'ı ele geçirip Fransa lehine [[Büyük Britanya]] karşısında önemli bir avantaj sağlamak istiyordu. 2 Temmuz 1798 tarihinde Napolyon [[İskenderiye]]'yi işgal etti. [[Mısır]] her ne kadar [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı Devleti]]'nin bir parçası olsa da iç işlerinde oldukça bağımsız olarak yönetilmekteydi.

[[Kahire]]'nin de 22 Temmuz 1798 tarihinde [[Napolyon Bonapart]]'ın eline geçmesi üzerine Osmanlılar bu durumu kabul edemeyerek Mısır'ı savunmaya karar verdiler. 2 Eylül 1798 tarihinde Osmanlı Devleti Fransa'ya savaş ilan etti. Osmanlı ve Mısır orduları Fransa karşısında önce bazı yenilgiler aldılar ama [[Cezzar Ahmed Paşa]] komutasındaki ordu 18 Mart 1799 tarihinde Akka önlerinde karşılaştığı Fransız ordusunu başarıyla geriye püskürttü. Bonapart komutasındaki Fransız ordusu 1 Ağustos 1799'da Osmanlı kuvvetleri karşısında bir muharebe kazandı, ancak Fransa ordusunun yetersiz olduğu ortaya çıkmaktaydı. Bu durumu göz önünde bulunduran ve Fransa'daki siyasi bunalıma müdahale etmek isteyen Napolyon Bonapart Fransa'ya geri döndü (22 Ağustos 1799). Mısır'da gücünü pekiştiremeyen Fransa sonunda 27 Haziran 1801 tarihinde imzalanan sözleşmenin hükümleri uyarınca Mısır'dan geri çekildi. 9 Ekim 1801'de imzalanan [[Paris Antlaşması (1801)|Paris Antlaşması]] Fransa'nın Mısır seferini sona erdirdi; bu şekilde Mısır yeniden Osmanlı yönetimine geçti.

Mısır konusundaki anlaşmazlık olumlu bir sonuca bağlandıktan sonra Fransa'yla olan ilişkiler kısa zamanda düzeldi. 25 Haziran 1802'de Paris'te imzalanan bir diğer barış antlaşması da Fransa ve Osmanlı Devleti arasındaki dostluğu pekiştirdi. Napolyon Bonapart 1804 yılında kendini "I. Napolyon" adıyla imparator ilan ettikten sonra [[İstanbul]]'a bir elçi gönderdi. [[Horace Sébastiani]] adındaki bu elçi III. Selim'in çok yakın güvenini kazandı. Sébastiani III. Selim'i Rusya ve [[Birleşik Krallık]]'a karşı savaş açmaya ikna etmeye çalışıyordu. Ruslar da tam tersine Osmanlıların [[Fransa]]'ya savaş ilan etmesini istiyorlardı. Ancak Rusya'nın, Osmanlı Devleti'nden kendisini [[Balkanlar]]'daki [[Hristiyanlık|Hristiyanlar]]ın koruyucusu olarak kabul etmesini istemesi ve Sırp isyanlarını desteklemesi Rusya'yla olan ilişkileri gerginleştirdi. Sonunda Rusya'nın Eflak ve Boğdan'a girmesiyle Osmanlılar, Rusya'ya savaş açtılar. [[Birleşik Krallık]], Osmanlı Devleti'nden [[Horace Sébastiani|Sébastiani]]'yi sınır dışı etmesi, Fransa'ya savaş açması, [[Eflak ve boğdan birleşik prensliği|Eflak ve Boğdan]]'ın Rusya'ya verilmesi gibi kabul edilemeyecek taleplerde bulundu. Bu talepler kabul edilmeyince de ''Admiral Sir John Thomas Duckworth (1748-1817)'' komutasındaki Birleşik Krallık donanması 19 Şubat 1807'de Çanakkale Boğazı'ndan [[Marmara Denizi]]'ne girerek Osmanlı donanmasını yok etti. Donanmasını [[İstanbul]] limanında demirleyen Duckworth, Osmanlı Devleti ile anlaşmaya çalıştı. Bir anlaşmaya varılamadı ama geçen süre boyunca [[Horace Sébastiani|Sébastiani]]'nin de yardımıyla İstanbul'un savunması güçlendirildi. Siperler kazıldı ve şehri savunmak için toplar yerleştirildi. O günlerde III. Selim'in şehri korumak için Sébastiani ile birlikte bizzat siper kazdığı söylenir. Şehrin savunmasını kıramayacağını anlayan Duckworth donanması geri çekerek İstanbul limanından ayrılmak zorunda kaldı. Böylece İstanbul önemli bir bombardıman tehlikesini atlatmış oldu.

== III. Selim Dönemi'nde yapılan ıslahat hareketleri ==
===Askeri alanda yenilikler===
Askeri alanda özellikle subay yetiştirilmesine önem verilmiştir. III. Selim; Yeniçerilerin ve Tımarlı Sipahilerinin ıslahatıyla ilgili 72 maddelik bir ferman yayınlanmıştır. Bu maddelerin ana başlıkları;
* [[Yeniçeri]]ler'in [[Esame]] (künye) alımı yasaklandı.<ref name="ti2">Türk ve İslam ansiklopedisi s. 719 (1980)</ref>
* [[Nizâm-ı Cedîd|Nizam-ı Cedit]] adlı ilk kez batılı tarzda ordu kurulmuştur.
* Bu ordunun masraflarını karşılamak için ''İrâd- ı Cedit'' adlı bir hazine kurulmuştur.
* Askeri okullarda ilk kez yabancı dil (Fransızca) eğitimi başlamıştır.
* Hıdırelles'ten kasım ayına kadar olan talimler üçe çıkarıldı.<ref name="ti2" />
* 1790 yılında [[Tophane]]'de bir okul yaptırmıştır.<ref>Türk ve İslam ansiklopedisi s. 720 (1980)</ref>
* 1792 yılında ise [[Halıcıoğlu]]'da bir [[Humbaracı]] ocağı kurmuştur.<ref name="ti2" /> Bu kışlanın bir bölümünde istihkamcı, diğer bir kısmında ise humbaracı yetiştiriliyordu.<ref name="ti2" />
* Daha önce [[Eyüpsultan]]'da bulunan [[Mühendishane-i Sultan-i]] [[Halıcıoğlu]]'na taşındı.<ref name="ti2" />
* 1800 yılında [[Humbaracı Ocağı]]'na bağlı olarak [[Mühendishane-i Berrî-i Hümâyûn|Mühendishane-i Fünun-i Berr-i Hümayun]] kuruldu.<ref name="ti2" />
* Camialtında bulunan [[Tersane Mühendishanesi]]'ne gemi inşaat bölümü de eklenmiştir.<ref name="ti2" />
* 1805 yılında yine bu okul, inşaat ve seyrü sevafin adlı iki ana bölüme ayrılmıştır.<ref name="ti2" />
* Osmanlı'nın ilk resmi yabancı dili belirlendi (Fransızca).
* İlk resmi devlet matbaası kuruldu.
* Yerli ticareti korumak için Avrupalıların, ülke içinde [[Kapitülasyon|ticaret]] yapmaları yasaklandı.

== III. Selim dönemindeki isyanlar ==
1789-1807 arası hüküm süren III. Selim, döneminde birçok yeniliğe imza atmıştır. Öte yandan bu yenilikleri salt III. Selim'in kişiliğine atfetmek ve ondan önceki dönemlerinin sadece bir karanlık çağ olarak tanımlanması da çok yerinde değildir. [[III. Ahmed]] döneminde başlayan yenilikler 1730 [[Patrona Halil]] isyanı ile sekteye uğrasa da, ondan sonra yönetimde olan [[I. Mahmud]] 1730-1754, [[III. Osman]] 1754-1757, [[III. Mustafa]] 1757-1774 ve [[I. Abdülhamid]] 1774-1789 zamanına da azımsanmayacak yenilikler yapılmıştır. Bu 59 yıllık süreci hiçbir şeyin yapılmadığı karanlık bir dönem olarak anmak yerine, III. Selim tarafından köklü değişikliklerin yapıldığı dönemin hazırlandığı, bazen yüksek bazen düşük ama sürekli bir değişimin olduğu dönem olarak tanımlamak daha doğru olacaktır. İşte bu değişim döneminde de muhalefet hiçbir zaman kaybolmamış ve her zaman isyan boyutunda olmasa da birçok kez kendini göstermiştir. III. Selim döneminde ise bu muhalefet üç kez belirgin ve çatışma düzeyinde ortaya çıkmıştır.

=== Selimiye Camii Vakası (1805) ===
Nihai olarak yeniçerilerin yerine geçmek üzere kurulan birliklere Levent çiftliğinde eğitim çalışmaları yapılırken, yeniçerileri gücendirmemek ve kendilerinin bir parçası sanısı vermek amacıyla da onlara Bostani Tüfekçisi ismi verilmişti. Ancak bu birliğe ayda 50 akçe gibi yüksek bir ücret ödenirken Yeniçeri Tüfekçisi'ne bunun yarısı kadar ücret ödenmekteydi, Bostani Tüfekçisi'ne ücretsiz olarak ve daha iyi et ve ekmek de veriliyordu. Bu durum yeniçeriler arasında huzursuzluk yaratırken, Nizam-ı Cedid askerinden dışlanan ulema, esamelerden mahrum kalanlar ve Nizam-ı Cedid'i finanse etmek için ihdas edilen İrad-ı Cedid hazinesine ek katkıda bulumak zorunda kalan ayanlar, mültezimler vb. de bu değişimden hoşnut değildi. 1805 Nisan'da yapımı tamamlanan [[Selimiye Kışlası]]'nın yanındaki [[Selimiye Camii]]'nde yapılacak ilk selâmlık töreninde yeniçerilerin yerini Bostani [[Sekban|Tüfekçi]] askerlerinin alacağı söylentisi, yeniçeriler tarafından uzun zamandır şüphelendikleri ocaklarının kaldırılması yolunda atılmış açık bir adım olarak yorumlanmış, Üsküdar'a geçen bazı yeniçeriler sağa sola ateş açmaya başlamış ve [[Selimiye Kışlası|Üsküdar Kışlası]]'ndaki Bostani [[Sekban|Tüfekçi Ocağı]] askerlerini ortadan kaldıracakları tehdidinde bulunmuşlardı. Bunun üzerine III. Selim yönetimi geri adım atarak [[Selimiye Camii]]'ndeki selâmlığın başka bir tarihe ertelendiğini ilân etmiş, yeniçerilere de selamlık törenindeki geleneksel yerlerinin korunacağı teminatını vermişti.<ref>Âsım Efendi, Tarih-i Âsım, I, 361</ref>

=== II. Edirne Vakası 1806 ===
[[Dosya:Enthronement ceremony of Selim III, Topkapi Palace.jpg|küçükresim|Sultan III. Selim, [[vezir]]ler ve diğer üst düzey devlet yöneticileri olmak üzere, bayram tebriklerini kabul ediyor, 1806|260x260px]]

III. Selim döneminde başlatılan yenilikler aslında sadece İstanbul ile sınırlı kalmamış, tüm imparatorluk topraklarına yayılması planlanmıştı. Fakat merkez yönetiminin otoritesinin zayıflığı, sancaklarda ayanların gücü gibi nedenlerle bu hedefe ulaşılamamıştı. Başlarda sancaklarda bazı kışlalar kurulması ya da en azından yeni Bostani tüfekçiler sancaklara gönderilmesi istenmiş ancak tepkilerden çekinilerek ertelenmişti. Ancak 1806 da tekrar ve özellikle de İstanbul'dan sonra yeniçerilerin en güçlü olduğu ve Balkanlar'daki âyanları doğrudan kontrol altına alabilmek için önemli bir üs olan Edirne den başlayarak bu plan tekrar yürürlüğe koyuldu. Önce eşkıya takibini mazeret göstererek [[Kadı Abdurrahman Paşa]] idaresindeki Bostâni Tüfekçisi askerlerini Rumeli'ye gönderilmiş, Dağlı eşkıyası karşısında bazı başarılar kazanan yeni ocağın askerlerinden bir kısmı İstanbul'a geri çağrılmamış, Çorlu'ya ve Lüleburgaz'a yerleştirilmişti.<ref>İsmail Hakkı Uzunçarşılı, “Nizâm-ı Cedîd Ricalinden Kadı Abdurrahman Paşa I,” Belleten, 138/35 (1971), s. 263</ref> Bu duruma açık bir tepkinin gelmemesi üzerine de 1806 ilkbaharında Tekirdağ'da asker yazmak ve kışla kurmak için harekete geçildi. Tekirdağ'daki yeniçerilerin Edirne'deki yeniçerilerden de aldıkları destekle asker yazılmasına karşı çıkması ve bu konudaki fermanı uygulamaya çalışan nâibi öldürmeleri karşısında şaşıran III. Selim yönetimi ilk başta Selimiye Camii vakasında olduğu gibi geri adım attı, ancak ardından Kadı Abdurrahman Paşa idaresindeki yeni orduyu donanmanın da desteği ile Tekirdağ ve Edirne'deki âsilerin üzerine yolladı.

Yeni orduya Anadolu'da asker yazılması sürecince gereksiz yere şiddet uyguladığı için eleştirilere uğramış olan [[Kadı Abdurrahman Paşa]]'nın aynı tavrına Rumeli'de de devam etmesi, Tekirdağ'ı ablukaya alan [[Osmanlı donanması|Donanma-yı Hümâyun]] gemilerinin şehri bombardıman etmesi, olayları bir iç savaş şekline sokmuş, geçtiği yerlerde ahalinin pasif ve açıktan direnişi ile karşılaşan Abdurrahman Paşa giderek daha da sert yöntemlere başvurup girdiği yerleşim merkezlerinde ahalinin malına zorla el koyması gibi gelişmeler II. Edirne Vakası olarak adlandırılan bu olayı III. Selim için iyice içinden çıkılmaz hale getirmişti. Ahaliden destek göremeyen Abdurrahman Paşa kuvvetlerinin iâşe sorunuyla karşılaşmasının yanı sıra İstanbul'da da yeniçerilerin bir isyana kalkışabilecekleri korkusu III. Selim'i en sonun da geri adım atmaya zorlamış, padişah Abdurrahman Paşa kuvvetlerini geri çekerek yeni düzenin Rumeli'de uygulanması politikasından vazgeçtiği sözünü vermişti.

=== Nizam-ı Cedit ve Kabakçı Mustafa isyanı (Vaka-yı Selimiye) 1807 ===
{{Ana|Nizam-ı Cedit}}
{{Ana|Kabakçı Mustafa isyanı}}[[Dosya:Joseph Warnia-Zarzecki - Sultan Selim III - Google Art Project.jpg|küçükresim|sağ|upright=1.01|Osmanlı ordusunda [[Nizâm-ı Cedîd|Nizam-ı Cedid]] (Büyük Düzen) tasarısını gerçekleştirmiş III. Selim’e ait, Polonyalı ressam [[Joseph Warnia-Zarzecki]] tarafından çizilmiş portre, 1890]]
III. Selim, Avusturya ve Rusya'yla [[Ziştovi Antlaşması|Ziştovi]] ve [[Yaş Antlaşması|Yaş Antlaşma]]ları ile barışı sağladıktan sonra, çok uzun zamandır tasarladığı ordusal yenilik hareketlerini 1793 yılında, ''Büyük Düzen'' anlamına gelen [[Nizâm-ı Cedîd|Nizam-ı Cedit]] adında ordu kurarak başlattı. Yeni ordu [[Levent (semt)|Levent]] çiftliğinde talimlere başladı. 1.600 asker İstanbul'a, diğer 12.000 kişi ise Osmanlı'nın diğer  eyaletlerine gönderildi.<ref name="s721">Türk ve İslam ansiklopedisi s. 721 (1980)</ref> Nizam-ı Cedit ordusunda uygulanan eğitimler, zamanla imparatorluğun çoğu yerinde uygulanmaya başlandı.<ref name="s721" /> Rus gemilerinin [[İstanbul Boğazı]]'na hareketlerini durdurmak amaçlı, [[İstanbul]] ve [[Karadeniz]]'in olası noktalarına da Nizam-ı Cedit programı uygulanmıştır.<ref name="s721" /> Fransa ve Prusya'dan getirilen uzman ve danışmanlar bu yeni ordunun kurulmasında yardımcı oldular. Nizam-ı Cedit ordusu Mısır'ın savunmasında başarılı oldu ancak [[1806-1812 Osmanlı-Rus Savaşı]]'nda Ruslara karşı fazla bir başarı gösteremedi.

Bu arada [[Yeniçeri]]ler arasında Nizam-ı Cedit'e karşı olan rahatsızlık git gide büyümekteydi. 1807 yılında yeniçeriler Nizam-ı Cedit ordusunun kaldırılması talebiyle [[Kabakçı Mustafa]]'nın liderliği altında ayaklandılar. III. Selim Nizam-ı Cedit ordusunu dağıtmak ve 29 Mayıs 1807 tarihinde de kendisi tahttan çekilmek zorunda kaldı. III. Selim'in yerine tahta geçen [[IV. Mustafa]]'nın döneminde Osmanlı başkentinde büyük bir kargaşa yaşandı. Yeniçeriler şehirde bir terör ortamı yarattılar. Eski [[Nizam-ı Cedid]] askerlerini kapı kapı dolaşarak bulup öldürdüler. Padişahın hiçbir otoritesi kalmadı. Eski [[Nizam-ı Cedid]] taraftarlarından Rusçuk ayanı [[Alemdar Mustafa Paşa]] bu kargaşaya son vermek ve III. Selim'i tekrar tahta geçirmek amacıyla bir ordu oluşturarak Edirne'den 16.000 sadık askeri ile İstanbul'a yürüdü.<ref>{{Kitap kaynağı|başlık=Enver Ziya Karal, Osmanlı Tarihi V. Cilt- Nizam-ı Cedid ve Tanzimat Devirleri (1789-1856)|erişimtarihi=|tarih=2011|dil=Türkçe|sayfa=88|sayfalar=|çalışma=|yayıncı=Türk Tarih Kurumu}}</ref> [[Alemdar Mustafa Paşa]] saray kapısında ordularıyla bekleyerek [[IV. Mustafa]]'yı tahttan inmeye zorlamaktayken [[IV. Mustafa]] kendisi yerine tahta çıkarılabilecek iki Osmanlı hanedanı üyesini boğdurtmaya karar verdi. Böylece hanedanın tek üyesi olarak kaldığı için kendisinin tahtta bırakılacağını hesaplamıştı. İsyancılar harem dairesinde ibadet etmekte olan sultana saldırdılar.<ref name="Enver Ziya Karal 1856">{{Kitap kaynağı|başlık=Enver Ziya Karal, Osmanlı Tarihi V. Cilt- Nizam-ı Cedid ve Tanzimat Devirleri (1789-1856). Türk Tarih Kurumu. 2011. s. 88.|erişimtarihi=|tarih=2011|dil=Türkçe|sayfa=88|sayfalar=|çalışma=|yayıncı=Türk Tarih Kurumu}}</ref> III. Selim kendisini boğmak için saraydaki odasına gelen cellatlarla büyük bir mücadele verdi ama sonunda can verdi. [[IV. Mustafa]]'nın adamları padişahın kardeşi [[II. Mahmut|şehzade Mahmut]]'u da öldürmek istediler ancak Mahmud ona sadık kalmış olan cariyeler ve hizmetkarların yardımıyla sarayın damına çıkartıldı ve böylece ölümden kurtuldu.<ref>{{Kitap kaynağı|başlık=Enver Ziya Karal, Osmanlı Tarihi V. Cilt- Nizam-ı Cedid ve Tanzimat Devirleri (1789-1856). Türk Tarih Kurumu. 2011. s. 88.|erişimtarihi=|tarih=2011|dil=|sayfa=89|sayfalar=|çalışma=|yayıncı=Türk Tarih Kurumu}}</ref> Saray kapısını kırarak saraya giren<ref name="Enver Ziya Karal 1856"/> [[Alemdar Mustafa Paşa]] askerleriyle saraya girdiğinde III. Selim'in naaşıyla karşılaştı. Bu esnada şehzade Mahmut can güvenliğinin sağlandığını görünce ortaya çıktı ve [[IV. Mustafa]]'nın yerine tahta çıkarıldı. Böylece III. Selim yapmak istediği yeniliklerin uğruna yaşamını kaybetmiş oldu. Ancak yerine geçen II. Mahmut III. Selim kadar yenilik yanlısı olmakla beraber siyasi bakımdan çok daha kurnaz davrandı. III. Selim'in yapmak istediği yenilikleri yapmakla kalmadı, III. Selim'in canına mal olan yeniçerileri de ortadan kaldırmayı başardı (bakınız: ''[[Vaka-i Hayriye|Vak'a-i Hayriyye]]'').

== Özel hayatı ==
III. Selim babası ve amcasının eğitimine verdiği önemden dolayı bilgili ve kültürlü bir şehzade olarak yetişti. Bir yandan doğu kültürüne ilgisini devam ettirirken batı kültürüne de ilgi duyuyordu. İlk defa 1797 yılında III. Selim zamanında [[İstanbul]]'a [[Avrupa]]'dan gelen bir grup opera gösterisi sergiledi. Fransız mimar ve ressam [[Antoine Ignace Melling]] [[İstanbul]]'da birçok yapılar inşa etti.

İstanbul'un çeşitli manzaralarını gösteren gravürler çizdi. III. Selim'in kız kardeşi [[Hatice Sultan (III. Mustafa'nın kızı)|Hatice Sultan]]'ın [[Melling]] tarafından [[Ortaköy, Beşiktaş|Ortaköy]] semtinde inşa edilen sarayı İstanbul halkı ve Avrupalılar arasında çok ün kazandı. Bir yandan da eleştirilere neden oldu. III. Selim sık sık kız kardeşinin sarayına uğramaktan büyük zevk alırdı.

III. Selim şiir ve müziğe çok meraklıydı. ''İlhami'' mahlasıyla birçok şiirler yazdı ve çok sayıda şarkı besteledi. [[Klasik Türk müziği]]ndeki [[suzidilara]], [[şevkefza (makam)|şevkefza]], şevk-u tarab, [[Arazbarbûselik]] ve [[nevakürdi]] makamları III. Selim'in buluşlarıdır. Dini müzik olarak [[ayin]], durak, nat, [[ilahi]] formunda, din dışı müzik olarak [[Kâr]], beste, [[semai]], [[şarkı]], köçekçe, [[peşrev]], [[saz semaisi]] formunda 64 civarında eser bestelemiştir.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.turkmusikisi.com/bestekarlar/sultan_3_selim.htm |başlık=Türk Musikisi Sitesi |erişimtarihi=23 Ağustos 2006 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20100217042110/http://www.turkmusikisi.com/bestekarlar/sultan_3_selim.htm |arşivtarihi=17 Şubat 2010 |ölüurl=hayır }}</ref>

[[Dosya:Hatice Sultan saray Melling.jpg|sağ|küçükresim|upright=0.91|III. Selim'in kızkardeşi Hatice Sultan'ın sarayı]]

== Ailesi ==
=== Eşleri ===
# Nef-i Zar Sultan
# Husn-i Mah Sultan
# Zib-i Fer Sultan
# Afitab Sultan
# Re'fet Sultan
# Nur-i Şems Sultan
# Gonca-nigar Sultan
# Dem-hoş Sultan
# Tab-i Safa Sultan

== Kaynakça ==
{{kaynakça}}

== Dış bağlantılar ==
* {{Commons kategori-ufak|Selim III}}
* {{Kitap kaynağı|son=Sakaoğlu|ilk= Necdet | yıl=1999|başlık=Bu Mülkün Sultanları| yayımcı=Oğlak Yayınları|yer=İstanbul |tanıtıcı=ISBN 875-329-299-6}} say.385-402
* {{Kitap kaynağı| son=Kinross|ilk=Lord|yazarlink=Patrick Kinross|yıl =1977 | başlık =The Ottoman Centuries | yayımcı=Sander Kitabevi | yer=İstanbul |tanıtıcı=ISBN 0-224-01379-8}}{{İng}}
* {{Kitap kaynağı| son=Shaw|ilk=Stanford |yazarlink=Stanford J. Shaw |yıl =1976 | başlık =History of the Ottoman Empire and Modern Turkey. Vol.1 Empire of the Gazis: the Rise and Decline of the Ottoman Empire 1280-1808 | yayımcı=Cambridge University Press | yer= Cambridge |tanıtıcı=ISBN 0-521-29163-1}}

{{s-start}}
{{s-hou|[[Osmanlı Hanedanı]]||24 Aralık 1761||28 Temmuz 1808}}
{{s-reg|}}
{{s-bef|before=[[I. Abdülhamid]]}}
{{s-ttl|title=[[Dosya:Osmanli-nisani.svg|50px]] <br /> [[Osmanlı padişahları listesi|Osmanlı Sultanı]]|years=7 Nisan 1789 - 29 Mayıs 1807}}
{{s-aft|after=[[IV. Mustafa]]}}
{{s-rel|su}}
{{s-bef|before=[[I. Abdülhamid]]}}
{{s-ttl|title=[[Halifeler listesi|İslam Halifesi]]|years=7 Nisan 1789 - 29 Mayıs 1807}}
{{s-aft|after=[[IV. Mustafa]]}}
{{s-end}}

{{Osmanlı padişahları}}
{{Halifeler}}
{{Osmanlı şehzadeleri}}
{{Klasik Türk müziği bestecileri}}
{{Otorite kontrolü}}

{{DEFAULTSORT:Selim 03}}
[[Kategori:III. Selim| ]]
[[Kategori:1761 doğumlular]]
[[Kategori:İstanbul ili doğumlu devlet görevlileri]]
[[Kategori:1808 yılında ölenler]]
[[Kategori:18. yüzyılda Osmanlı padişahları]]
[[Kategori:19. yüzyılda Osmanlı padişahları]]
[[Kategori:18. yüzyıl hükümdarları]]
[[Kategori:19. yüzyıl hükümdarları]]
[[Kategori:18. yüzyıl halifeleri]]
[[Kategori:19. yüzyıl halifeleri]]
[[Kategori:Osmanlı İmparatorluğu gerileme dönemi]]
[[Kategori:Osmanlı İmparatorluğu dağılma dönemi]]
[[Kategori:Klasik Türk müziği bestecileri]]
[[Kategori:Türk tamburiler]]
[[Kategori:19. yüzyılda suikast sonucu ölen hükümdarlar]]
[[Kategori:Suikast sonucu ölen Osmanlılar]]
[[Kategori:İstanbul ilinde ölenler]]
[[Kategori:İstanbul ilinde defnedilenler]]
[[Kategori:Tahttan indirilen Osmanlı padişahları]]