Hinotsminda Kilisesi

Hinotsminda
Konum	Kobuleti Belediyesi
Ülke	Gürcistan
Koordinatlar	41°43′46″K 42°04′44″D
Durum	Yıkık

Hinotsminda (Gürcüce: ხინოწმინდა), Hinotsminda Piskoposluk Katedrali'ne bağlı bir kilisedir. Köyden geçen nehrin sağ kıyısında, Hino köyünde konumlanmıştır. Kilisenin sadece kalıntıları günümüze ulaşmıştır.

Tarihçe

Prens Vahuşti'ye göre kilisenin bir kubbesi vardı. Dimitri Bakradze, kilisenin kubbeli Açi Manastırı'na benzer bir yapı olduğunu kaydetmiştir. Tapınak, 18. yüzyıldaki Osmanlı işgali sırasında hasar gördü. Osmanlılar Çvana'dan Hino'ya girerek tahtadan yapılmış tapınağı ateşe verdiler. Saldırı sonucu taş duvarlar dışında tapınağın tamamı yandı. 1873'te kilise ağır hasar gördü ve sunağın sadece bir kısmı sağlam kaldı, freskler tahrip oldu. Sağlam kalan parçaların bir kısmı 1874'te kasıtlı olarak imha edildi. Ayrıca depremle beraber duvarların çoğu yıkıldı. Kilise binası, 1919'da Emil Tarieladze tarafından tamamen yıkıldı. Kilisenin yanında ahşap bir evi olan Tariladze, tapınak taşlarından yeni bir ev yapmaya karar verdi ve tapınağı tamamen yıkmaları için Laz yetkilileri ayarladı. Laz yetkililerin tapınağı tamamen yıkmakta zorlanmasıyla beraber, Teriladze tapınağı dinamitle havaya uçurdu. Daha sonra kaçan Lazlar kilise avlusundaki toprak kapta bir hazine buldular. Tapınak taşlarıyla bir ev inşa edemeyen Tarieladze, Kintrişi nehrinde boğuldu.

Mimarisi

Kilise binası, tapınağın merkezinde konumlanmıştı. Günümüze kısmen ulaşan tapınak duvarlarının yüksekliği 3 metreden kısadır. Yapının yüksekliği belirli bir yükseklikte sabitlenmiş gibiydi. Kilise bazilika tipli bir yapıydı; ancak yan nefler ana salondan bir duvarla ayrılmıştı. Yan koridorlar, apsisin köşelerinde ve batısında iki uzunlamasına durak olmak üzere üç bölüme ayrılmıştı. Bu duraklara ana salondaki küçük bir kapıdan erişim sağlanıyordu. Sadece apsisin kuzey ayağındaki apsis günümüze ulaşmıştır. Kilisenin planı Gürcistan'daki diğer kiliselere nazaran farklıdır.

Tapınak, çeşitli amaçlara yönelik binalar içeren bir çitle çevrilidir. Çit doğrudan ana tapınağı çevreler. Çitin planı yuvarlak şekillidir ve düz taştan yapılmıştır. Dikimden önce ulaşılan maksimum yükseklik 1 metreydi. Çitin güney tarafında, günümüze ulaşmış çeşitli amaçlara yönelik binalar bulunmaktadır.

Kilise çitinin dışında, özellikle güneybatı ve güney cephelerde çeşitli yapı kalıntıları korunmuştur. Yassı taştan inşa edilen yapıların dikdörtgen planlı olduğu bilinmektedir. Günümüzde bu yapıların işlevlerini belirlemek güçtür.

Kaynakça

• ქართველიშვილი თ., „გურიის საეპისკოპოსოები“ გვ. 87-88 — „არტანუჯი“, თბილისი, 2006 ISBN 99940-11-89-8
• მამულაძე შ., კახიძე ა., აჭარის არქეოლოგიური ძეგლები, თბ. 2016
• საქართველოს კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლი № ხინოს მონასტერი რ/ნ 11872
• საქართველოს კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლი № ხინოს ტაძარი რ/ნ 11889
• საქართველოს კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლი № გალავანი რ/ნ 11893
• საქართველოს კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლი № დამხმარე ნაგებობები რ/ნ 11894