Hecuba boşluğu asteroitleri
Hecuba boşluğu asteroitleri, dış ana kuşak asteroitlerini Cybele grubundan ayıran sınır çizgisi olarak da kabul edilen, asteroit kuşağındaki en büyük Kirkwood boşluklarından biri olan Hecuba boşluğunda 3,27 AU'da bulunan dinamik bir rezonans asteroit grubudur. Hecuba boşluğunda bulunan bir asteroit, Mars'ın veya Jüpiter'in yörüngesiyle kesişene kadar uzun bir süre boyunca yavaş yavaş yörüngesini bozabilecek olan gaz devi Jüpiter ile 2:1 ortalama hareket rezonansında kalmaktadır. Hecuba boşluğundaki bir asteroidin yörüngesinin dinamik istikrarına bağlı olarak üç alt grup olduğu ortaya atılmıştır. Bunlar, tahmini ömrü 100 milyon yıldan fazla olan, marjinal olarak kararsız Griqua asteroitleri, kararlı Zhongguo asteroitleri (500 milyondan fazla, hatta 1 milyar yıldan fazla) ve dinamik ömrü 70 milyon yıldan daha az olan son derece dengesiz isimlendirilmemiş diğer bir alt gruba ayrılmış alt gruplardır.[1][2][3]
Güneş Sistemi'nin daha da dışına doğru bakıldığında, Hecuba boşluğundaki asteroit grubunu Cybeleler (7:4), Hildalar (3:2), Thuleler (4:3) ve Jüpiter truvaları (1:1) takip etmektedir.
Tanım
[değiştir | kaynağı değiştir]Gerek Zhongguo (kararlı) gerekse Griqua asteroitleri (az kararlı) 70 milyon yılın üzerinde yaşam sürelerine sahip “uzun ömürlü” grup olarak da tanımlanmaktadır ve bu şekilde “kısa ömürlü” popülasyondan ayrılmaktadır. Griqua ve Zhongguo'nun yaşam süreleri açısından net bir şekilde farklı gruplara ayrılması da sorgulanmış ve takip eden çalışmalar iki uzun ömürlü grup arasındaki eşik yaşam süresini 500 milyon yıldan 1 milyar yıla çıkarmıştır.[2]
Griqua asteroitleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Griqua asteroitleri ("Griquas" olarak da bilinir), marjinal yörünge özellikleri gösteren, kararsız yörüngelere sahip dinamik bir asteroit grubudur. Grup, adını 1362 Griqua adlı cisimden almıştır. Griqua'lar, 3,27 AU ile asteroit kuşağındaki en büyük Kirkwood boşluklarından biri olan Hecuba boşluğunda ve Mars'ın veya Jüpiter'in yörüngesiyle kesişene kadar uzun bir süre boyunca yavaş yavaş yörüngelerini bozmakta olan gaz devi Jüpiter ile 2:1 ortalama hareket rezonansında bulunmaktadır. Grubun tahmini ömrü 100 ila (en az) 500 milyon yıl arasındadır. Griqua grubunun bilinen üyeleri arasında aşağıda yer verilen cisimler bulunmaktadır:[1]
Zhongguo asteroitleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Griqua'lar marjinal yörünge özellikleri gösteren, istikrarsız bir yörüngede bulunan asteroitler iken, Zhongguo asteroitleri (veya "Zhongguo'lar; adını 3789 Zhongguo'dan alır) Jüpiter ile oldukça istikrarlı bir 1:2 rezonansta hareket etmektedirler. 530 milyon (veya hatta 1 milyar) yıldan fazla bir süredir var oldukları tahmin edilen, 26 tanımlanmış üyeden oluşan grup, sözde uygun eleman uzayında ayrıca iki kümeye ayrılabilir:[1]
- 3789 Zhongguo
- (11097) 1994 UD1
- 11266 Macke
- 11573 Helmholtz
- 14871 Pyramus
- (16882) 1998 BO13
- (18888) 2000 AV246
- 22740 Rayleigh
- (24514) 2001 BB58
- (26112) 1991 PG18
- 31249 Renéefleming
- (31293) 1998 FP70
- (36140) 1999 RC168
- (37528) 1975 SX
- (37991) 1998 KZ5
- (38984) 2000 UZ4
- (39018) 2000 UM53
- (41262) 1999 XZ55
- 45511 Anneblack
- (71694) 2000 FN44
- (86343) 1999 XZ56
- (91182) 1998 RO49
- (102915) 1999 XT23
- (130295) 2000 EF60
- (138739) 2000 SF206
- (146258) 2001 AO22
Oldukça istikrarsız grup
[değiştir | kaynağı değiştir]"Uzun ömürlü" Griquas ve Zhongguo'larla ilişkili ancak onlardan farklı özellikler göstermeleri sebebiyle daha "kararsız" yörüngelere sahip olan Hecuba-boşluğu asteroitleri grubudur:[1]
2005 yılında yapılan daha ileri araştırmalar sonucunda, 16 cisimden oluşan bu grup, yaşam süreleri 70 milyon yıldan daha kısa olarak hesaplanan 31 adet asteroitle daha genişletilmiştir. Ayrıca kısa ömürlü nüfusun yaklaşık %25'inin "son derece dengesiz" olduğu ve yaşam sürelerinin 2 milyon yıldan az olduğu düşünülmektedir.[2]
- (55068) 2001 QX83
- (57565) 2001 TB52
- (82009) 2000 RF68
- (83943) 2001 WK14
- (86358) 1999 XB143
- (95488) 2002 EV25
- (97653) 2000 FH13
- (108455) 2001 KD50
- (114721) 2003 GG32
- (114804) 2003 NS8
- (114926) 2003 QW42
- (115916) 2003 WB8
- (116908) 2004 GT2
- (121906) 2000 DB62
- (140348) 2001 TK15
- (162983) 2001 RP53
- (166564) 2002 RB107
- (182931) 2002 GQ1
- (184922) 2005 UP497
- (206310) 2003 HG38
- (222927) 2002 LN53
- (228994) 2003 WO87
- (257379) 2009 RP55
- (274786) 2008 VT75
- (307464) 2002 WL
- (376874) 2001 VE
- (405132) 2002 JH36
- (437994) 2003 UL12 (APO)
- (443805) 1997 WW
- (455157) 1997 YM3 (AMO)
- (506437) 2000 WL10 (APO)
Kararsız cisimler popülasyonü arasında, bazı asteroitler, 1,3 AU'dan daha az bir günberi mesafesi ile birlikte çok yüksek bir dışmerkezliğe sahiptir. Bu yörünge özelliklerine sahip olmaları nedeniyle Dünya'ya yakın nesne olarak sınıflandırılmaktadırlar. Bu cisimler; 5370 Taranis (0,64), 1995 QN3 (0,65), 2003 UL12 (0,70), 1997 YM3 (0,66) ve 2000 WL10 (0,72)'dir.[2]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d Roig, F.; Nesvorný, D.; Ferraz-Mello, S. (September 2002). "Asteroids in the 2 : 1 resonance with Jupiter: dynamics and size distribution [ Erratum: 2002MNRAS.336.1391R ]". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 335 (2). ss. 417-431. Bibcode:2002MNRAS.335..417R. doi:10.1046/j.1365-8711.2002.05635.x.
- ^ a b c d Broz, M.; Vokrouhlický, D.; Roig, F.; Nesvorný, D.; Bottke, W. F.; Morbidelli, A. (June 2005). "Yarkovsky origin of the unstable asteroids in the 2/1 mean motion resonance with Jupiter". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 359 (4). ss. 1437-1455. Bibcode:2005MNRAS.359.1437B. doi:10.1111/j.1365-2966.2005.08995.x.
- ^ Chrenko, O.; Broz, M.; Nesvorný, D.; Tsiganis, K.; Skoulidou, D. K. (August 2015). "The origin of long-lived asteroids in the 2:1 mean-motion resonance with Jupiter". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 451 (3). ss. 2399-2416. arXiv:1505.04329 $2. Bibcode:2015MNRAS.451.2399C. doi:10.1093/mnras/stv1109.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- On the Origin of the Long-Lived Asteroids in the 2:1 Mean-Motion Resonance with Jupiter, 8-slide presentation, Chrenko, 2014
- Dynamics of the Solar System – Publication overview, Miroslav Broz, Institute of Astronomy, Charles University
- EasySky, orbital diagram
- Minor planet groups/families, www.projectpluto.com