Friedrich Sertürner
Friedrich Sertürner | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 19 Haziran 1783 Neuhaus |
| Ölüm | 20 Şubat 1841 (57 yaşında) Hamelin |
| Milliyet | Alman |
| Kariyeri | |
| Dalı | Farmakoloji, Alkaloid kimyası |
Friedrich Wilhelm Adam Sertürner (19 Haziran 1783 - 20 Şubat 1841) alkaloid kimyasının öncülerinden olan Alman eczacı. 1804'te morfini keşfetmesiyle tanınmaktadır.[1][2][3]
Biyografi
[değiştir | kaynağı değiştir]Friedrich Wilhelm Adam Sertürner, Joseph Simon Serdinner ve Marie Therese Brockmann'ın çocukları olarak 19 Haziran 1783'te Neuhaus, Kuzey Ren-Vestfalya'da (şu anda Paderborn'un bir parçası) doğdu. Ailesi öldükten sonra Paderborn'da eczacı kalfası oldu.[2]
Sertürner, afyondan morfini ilk izole eden kişi oldu. Yunan mitolojisi düşler tanrısı Morpheus'tan esinlenerek izole ettiği alkaloide "morfium" adını verdi. Morfinin izolasyonu, kristalleşmesi, kristal yapısı ve farmakolojik özellikleri hakkında ilk önce sokak köpeklerinde ve daha sonra kendi üzerinde yaptığı deneylerle ilgili kapsamlı bir makale yayınladı.[4] Morfin afyondan elde edilen ilk alkaloid olmanın yanı sıra herhangi bir bitkiden izole edilen ilk alkaloiddi. Böylece Sertürner, tıbbi bitkilerden etken madde izole edebilen ilk kişi oldu.[1][5][2] Bu çalışmalarıyla "alkaloid kimyası" olarak bilinen bilim dalının öncülerinden oldu.[2]
1806'da Sertürner Einbeck'e taşındı ve eczacı asistanı olarak çalıştı. 1809'da Sertürner, ilk kez kendine ait bir eczaneyi Einbeck'te açtı. Burada morfinin etkilerini araştırmaya devam etti.[2] 1817'de "Ueber das Morphium als Hauptbestandteil des Opiums" adlı makalesi yayınlandıktan sonra, morfin üzerindeki çalışmaları daha da bilinir hale geldi ve morfin daha yaygın kullanılır oldu.[6] 1822'de Sertürner, ölene kadar çalışacağı Hamelin'deki Rathaus Apotheke isimli eczaneyi satın aldı. 20 Şubat 1841 tarihinde öldü ve Einbeck'e gömüldü.[2]
Tanınırlık
[değiştir | kaynağı değiştir]1817'de Jena Üniversitesi kendisini fahri doktora ünvanıyla ödüllendirmiştir.[2] 1831'de, Montyon Ödülüne layık görülmüştür.[2]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Rinde, Meir (2018). "Opioids' Devastating Return". 5 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2018. Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: "Distillations" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ a b c d e f g h Krishnamurti (2016). "The isolation of morphine by Serturner". Indian Journal of Anaesthesia. 60 (11): 861-862. doi:10.4103/0019-5049.193696. PMC 5125194 $2. PMID 27942064. Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: "Krishnamurti" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ "Dem Morphin auf der Spur". Pharmazeutischen Zeitung (Almanca). GOVI-Verlag. 2004. 19 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2009.
- ^ Atanasov (2015). "Discovery and resupply of pharmacologically active plant-derived natural products: A review". Biotechnol. Adv. 33 (8): 1582-614. doi:10.1016/j.biotechadv.2015.08.001. PMC 4748402 $2. PMID 26281720.
- ^ Opium : a history. 1st U.S. St. Martin's Press. 12 Haziran 1999. ISBN 978-0312206673.
- ^ Sertürner (1817). "Über das Morphium, eine neue salzfähige Grundlage, und die Mekonsäure, als Hauptbestandteile des Opiums". Annalen der Physik. 25: 56-90. doi:10.1002/andp.18170550104. 14 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2022.