Ferhunde Özbay
Ferhunde Özbay (1944 Sivas, 8 Nisan 2015, İstanbul) feminist, sosyolog, demograf, akademisyen.
1944'te Sivas'ta doğdu ve Ankara'da büyüdü. 1966'da Ankara'da Sosyal Hizmetler Akademisi'ni bitirdi (günümüzde Hacettepe Üniversitesi Sosyal Hizmetler Bölümü[1]). 1967 yılında Hacettepe Toplum Hekimliği Bölüm başkanı Prof. Dr. Nusret Fişek'in kurduğu, Nüfus Etütleri Enstitüsü'nde çalışmaya başladı. Özbay her zaman Nusret Fişek’le çalışmanın bir ayrıcalık olduğunu ve Fişek’in çalışkanlığı, dürüstlüğü, azmi ve mütevaziliği ile kendisine rol modeli olduğunu söylerdi.[2]
1969’da Hacettepe Nüfus Etütleri Enstitüsü’nden yüksek lisans derecesini aldı. O yıl yüksek lisansı dereceyle bitirenlere verilen bursla 1970’te Princeton Üniversitesi’ne gitti, orada demografi ve Michigan Üniversitesi yaz okulunda örnekleme sertifikaları aldı. Sosyoloji doktorasını Cornell Üniversitesi’nde yaptı. 1975’te doktorasını bitirip döndükten sonra Hacettepe’den ayrılarak Ankara İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi Davranış ve Toplumsal Bilim Bölümü’nde akademik hayata atıldı.[2] 1982 yılında İstanbul'a gelerek Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Bilimler Bölümü'ne girdi.1983 yılında doçent, 1989 yılında profesör oldu.[2] 2006 yılında emekli olana dek Boğaziçi Üniversitesi Sosyoloji Bölümü’nde ders verdi. Emekli olduktan sonra da Boğaziçi’nde ders vermeyi sürdürdü.[3]
Göç, aile, ev içi emek ve sosyal tarih gibi alanlarda öncü araştırmalar yaptı. Çalışmalarında kadının sosyal demografik yapısını, aile kurumu içinde ve iş hayatındaki rollerini ve bu rollerin zamanla değişimlerini gözlemledi. Kadın İstihdamını Geliştirme Girişimi (KEİG) kurucularındandı.[4]
Türkiye’nin ilk kadın nüfusbilim uzmanları arasında sayılan Özbay, nüfusbilimin yanı sıra göç, aile, kadın emeği, kent, sosyal tarih alanlarında da çalışmalar yürüttü. 1979-2011 arasında yayımlanmış makalelerinden oluşan Kadın Emeği adlı kitabı,onun ölümünden sonra kolektif bir biçimde Saniye Dedeoğlu, Ayşe Durakbaşa, Yıldız Ecevit, İpek İlkkaracan ve Şemsa Özar’ın katkılarıyla 2019'da yayımlandı.[5]
Yayınları
[değiştir | kaynağı değiştir]- Women, Family and Social Change in Turkey, (der. F. Özbay), UNESCO, Bangkok,1990.
- Küresel Pazar Açısından Kadın Emeği ve İstihdamındaki Değişimler: Türkiye Örneği, KSSGM ve İKGV Yayını, Ankara, 1998.
- Türkiye'de Evlatlık Kurumu: Köle mi Evlat mı? Boğaziçi Üniv. Yayınevi, Istanbul.1999.
- "Gendered Space: A New Look at Turkish Modernisation" Gender & History. Leonore Davidoff et al. (eds.) Blackwell, Oxford, 2000.
- Türkiye'de Nüfus Hareketleri, Devlet Politikaları ve Demografik Yapı, Özbay F. ve diğerleri, Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. Ankara. 1-69, 2002.
- "Evlerde Elkızları: Cariyeler, Evlatlıklar, Gelinler", Feminist Tarihyazımında Sınıf ve Cinsiyet, Leonore Davidoff, Ayşe Durakbaşa (eds.), İletişim, İstanbul, 2002.
- Kadın Emeği : Seçme Yazılar, İletişim 2019.
- Emek, Beden, Aile: Türkiye'de Kadınlık Halleri, Haz. Taylan Acar, Şemsa Özar, Metis, 2021.
Adına verilen ödüller
[değiştir | kaynağı değiştir]Özbay'ın anısına Nüfusbilim Derneği tarafından 2018 yılından bu yana “Ferhunde Özbay Makale Ödülü” veriliyor.[6]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Hacettepe Üniversitesi". www.shy.hacettepe.edu.tr. 25 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2021.
- ^ a b c "Ferhunde Özbay'ın Türk Sosyolojisi'ne Katkıları". Nilüfer Özcan Demir. Sosyoloji Konferansları No: 52 (2015-2) / 111-127 DOI: 10.18368/IU/sk.28109. 2015. Erişim tarihi: 10 Mart 2021.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ "Ferhunde Özbay". İletişim Yayınları. 11 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2021.
- ^ "Arkadaşları Ferhunde Özbay'laydı". Aslı Aygüneş. Bianet. 25 Aralık 2017. 20 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2021.
- ^ "Kadın Emeği : Seçme Yazılar". İletişim. 13 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2021.
- ^ "Ferhunde Özbay'ın anısına verilen makale ödülünü Dr. Taylan Acar kazandı". Boğaziçi Üniversitesi. 18 Şubat 2021. 21 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2021.