Erhard Heiden sayfasının kaynağını görüntüle

{{Makam sahibi bilgi kutusu
| isim = Erhard Heiden
| resim = Reichsführer-SS Erhard Heiden.jpg
| resim_büyüklüğü = 
| resim_başlığı = 
| sıra = 
| makam = [[Reichsführer-SS]]
| dönembaşı = 1 Mart 1927
| dönemsonu = 6 Ocak 1929
| öncegelen = [[Joseph Berchtold]]
| sonragelen = [[Heinrich Himmler]]
| sıra1 = 
| makam1 = 
| dönembaşı1 = 
| dönemsonu1 = 
| öncegelen1 = 
| sonragelen1 = 
| sıra2 = 
| makam2 = 
| dönembaşı2 = 
| dönemsonu2 = 
| öncegelen2 = 
| sonragelen2 = 
| sıra3 = 
| makam3 = 
| dönembaşı3 = 
| dönemsonu3 = 
| öncegelen3 = 
| sonragelen3 = 
| doğum_adı = 
| doğum_tarihi = {{doğum tarihi|1901|02|23|df=y}}
| doğum_yeri = [[Weiler-Simmerberg]], Almanya
| ölüm_tarihi = {{Ölüm yılı ve yaşı|1933|1901}}
| ölüm_yeri = Almanya
| ölüm_nedeni = 
| partisi = [[Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi]] (Nazi Partisi; NSDAP)
| organizasyon = 
| eşi = 
| çocukları = 
| ilişkiler = 
| yaşadığı_yer = 
| öğrenim = 
| meslek = 
| dini = 
| imza = 
| takma_adı = 
| bağlılığı = 
| alanı = 
| hizmetyılları = 
| rütbesi = 
| birimi = 
| kumandaettiği = 
| savaşları = 
| ödüller = 
}}
'''Erhard Heiden''' (23 Şubat 1901-1933), [[Nazi Partisi]]'nin ilk üyelerinden ve ''[[Sturmabteilung]]''{{'}}un ("Fırtına Kıtası; SA") paramiliter kanadı olan ''[[Schutzstaffel]]''{{'}}in (SS) üçüncü komutanıdır. 1927'de SA'nın elit bir alt bölümü olan SS'in başına getirildi. O dönemde SS'lerin sayısı binden azdı ve Heiden çok daha büyük olan SA ile baş etmekte zorlanıyordu. Heiden görevinde başarılı olamadı ve SS üyeliği onun liderliğinde önemli ölçüde düştü. Resmî olarak "ailevi nedenlerle" 1929 yılında görevinden alındı. 1933'te [[Adolf Hitler'in iktidara yükselişi#Kontrolü ele geçirme (1931–1933)|Nazilerin iktidara gelmesinden]] sonra tutuklandı ve aynı yıl idam edildi.

==Yaşamı==
Heiden 23 Şubat 1901'de [[Bavyera]]'da bir şehir olan [[Weiler-Simmerberg]]'de doğdu.{{sfn|Kiekenap|2008|p=233}} 1917 yılında Fürstenfeldbruck'taki Astsubay Okulu'na katıldı.{{sfn|Miller|2015|p=52}} Erken yaşamı hakkında çok az şey bilinmektedir.{{sfn|Kiekenap|2008|pp=233-234}}

Almanya'nın [[I. Dünya Savaşı]]'ndaki yenilgisinin ardından [[hiperenflasyon]], kitlesel işsizlik, yoksulluk, suç ve sivil huzursuzluk ülkenin başına bela oldu.{{sfn|Evans|2003|pp=103-108}} Bu süre zarfında Heiden bir ''[[Freikorps]]'' biriminde görev yaptı.{{sfn|Miller|2015|p=52}} Ayrıca 1919'da [[Alman İşçi Partisi]] (DAP) olarak bilinen küçük bir [[Sağcılık|sağcı]] siyasi parti kuruldu ve [[Münih]]'e yerleşti. Bu parti 1920 yılında adını [[Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi]] (Nazi Partisi; NSDAP) olarak değiştirdi.{{sfn|Evans|2003|pp=103-108}}{{sfn|Kershaw|2008|pp=82, 87}} [[Versay Antlaşması]]'nın şartlarını reddetti ve [[antisemitizm]] ile [[Bolşevizm]] karşıtlığını savundu.{{sfn|Goldhagen|1996|p=85}}

1919'un sonları ve 1920'nin başlarındaki parti toplantılarında, protestocular ve provokatörler [[Adolf Hitler]]'in konuşmalarını bozmaya çalıştı ve parti üyeleriyle kavga etti. Parti üyelerinden oluşan daimi bir grubun mitinglerde Nazi yetkililerini korumaya ve karşıt partilerin toplantılarını dağıtmaya hizmet etmesine karar verildi. ''[[Sturmabteilung]]'' ("Fırtına Müfrezesi"; SA) için temel oluşturulmuştu.{{sfn|Toland|1976|pp=94-98}} Heiden, Nazi Partisi ve SA'nın ilk üyelerinden biri oldu.{{sfn|McNab|2009|pp=11, 16}} Heiden, 1923 yılında Adolf Hitler'in ''[[Stoßtrupp-Hitler]]'' ("Şok Birliği-Hitler") adlı küçük bir kişisel koruma birliğine katıldı.{{sfn|McNab|2009|pp=11, 16}}

Aynı yıl Hitler, Münih'te iktidarı ele geçirmeye çalışacak kadar kendini güçlü hissetti. Bir önceki yıl [[Benito Mussolini]]'nin "[[Roma'ya Yürüyüş|Roma Yürüyüşü]]"nden esinlenen Naziler, önce Münih'te iktidarı kurmayı ve ardından Berlin'deki hükümete meydan okumayı amaçlıyordu. 9 Kasım 1923'te "Stoßtrupp", SA ve diğer bazı paramiliter birimlerle birlikte, [[Birahane Darbesi]] olarak bilinen ve on altı Nazi destekçisi ile dört polis memurunun ölümüyle sonuçlanan başarısız [[darbe]] olayında yer aldı. Darbeden sonra Hitler ve diğer Nazi liderleri [[vatana ihanet]] suçundan [[Landsberg Hapishanesi]]'ne hapsedildi.{{sfn|Hamilton|1984|pp=160, 172}} Nazi Partisi ve "Stoßtrupp" da dahil olmak üzere ilgili tüm oluşumlar resmî olarak dağıtıldı.{{sfn|Wegner|1990|p=62}}

===SS kariyeri===
[[Dosya:Joseph Berchtold.jpg|küçükresim|sol|upright=0.66|Berchtold, Heiden'ın SS başkanı olarak selefi]]
Hitler'in Aralık 1924'te hapisten çıkmasının ardından Nazi Partisi resmen yeniden kuruldu. Hitler 1925 yılında yeni bir koruma birimi olan "Schutzkommando"nun ("Koruma Komutanlığı; SS") kurulmasını emretti.{{sfn|Weale|2010|p=26}} [[Julius Schreck]] tarafından kurulan bu birimde [[Emil Maurice]] ve Heiden gibi eski "Stoßtrupp" üyeleri de yer alıyordu.{{sfn|Weale|2010|pp=16, 26}}{{sfn|McNab|2009|pp=10, 11}} Aynı yıl "Schutzkommando" genişletilerek "Sturmstaffel" ("Fırtına Filosu") ve son olarak da "[[Schutzstaffel]]" ("Koruma Filosu"; SS) olarak yeniden adlandırıldı.{{sfn|Weale|2010|p=29}} [[William L. Shirer|William Shirer]] tarafından "kötü şöhretli eski bir polis tabure güvercini" olarak tanımlanan Heiden,{{sfn|Shirer|1991|p=121}} 1925 yılında SS'e katıldı ve birimin ana örgütü olan SA'dan ayrılmasının ilk savunucularından biri oldu.{{sfn|McNab|2009|p=11}}

1 Mart 1927'de [[Joseph Berchtold]] SS'in liderliğini vekili olan Heiden'a devretti. Berchtold, SA'nın SS üzerindeki otoritesinden dolayı hayal kırıklığına uğramıştı.{{sfn|Cook|Russell|2000|pp=21-22}}{{sfn|Weale|2010|p=32}} SS'in başı olarak Heiden, daha büyük ve daha güçlü SA'nın altında çalışmayı da zor buldu. Heiden'ın liderliği altında, SA saflarında tolere edilebilecek olandan daha katı bir disiplin kuralı uygulanmıştır. Heiden ayrıca emrindeki adamların kendilerini ilgilendirmeyen parti meselelerine karışmamalarını talep etti. Niyeti küçük ve seçkin bir birlik oluşturmak ve daha kaliteli askerler elde etmekti.{{sfn|Weale|2010|p=32}}
[[Dosya:Bundesarchiv Bild 183-R99621, Heinrich Himmler.jpg|küçükresim|sağ|upright=0.68|Heiden, 1933 yılında eski astı Himmler'in (''resimde'') emriyle idam edildi.]]

Münih bölgesi dışında birlik herhangi bir ivme yakalayamadı. SS'in SA altında mücadele etmeye devam etmesi nedeniyle SS'in üye sayısı 1.000'den 280'e düştü.{{sfn|Weale|2010|pp=32, 33}} Heiden küçük grubun dağılmasını engellemeye çalışırken, [[Heinrich Himmler]] Eylül 1927'de yardımcısı oldu. Himmler SS için büyük bir coşku ve vizyona sahipti ve Heiden'ın kullandığı iyi organizasyon yetenekleri sergiledi.{{sfn|Weale|2010|pp=45, 46}} Himmler SS içindeki itici güç haline geldi ve zamanla Heiden'ı gölgede bıraktı.{{sfn|Weale|2010|p=46}}

Heiden'in görevden alınması üzerine Himmler, Ocak 1929'da Hitler'in onayıyla "Reichsführer-SS" görevini üstlendi.{{sfn|Weale|2010|p=47}}{{efn|name=note}} Bu işten çıkarmanın nedeni konusunda farklı açıklamalar vardır. Parti sadece "ailevi nedenlerle" olduğunu duyurmuştur.{{sfn|Longerich|2012|p=113}} O dönemde işten çıkarmanın Heiden'ın Yahudilerle ilişki kurmasından kaynaklandığı da öne sürülmüştü.{{sfn|McNab|2009|p=11}} Heiden 1928'den itibaren SS'lere üniforma satan bir giyim tedarik şirketinin ortaklarındandı. Münih'teki başka bir şirket Heiden ve ortağına SS üniformaları için kullanılan pantolonları tedarik ediyordu. Bu diğer şirketin sahibinin bir Yahudi olduğu ortaya çıkmıştır. Dahası, Heiden'ın SS'lere üniforma olarak sattığı giysilerden büyük kârlar elde ettiği iddia edildi. Bu durum Heiden'ın SS başkanlığından istifa etmek zorunda kalmasına yol açtı.{{sfn|Miller|2015|p=52}} Tarihçi Adrian Weale, görevden alınmasının başlıca nedeninin işinde etkisiz kalması olduğuna inanmaktadır. Ayrıca polis muhbiri olduğuna dair söylentiler de vardı.{{sfn|Weale|2010|pp=33, 47}} Himmler'in biyografisini yazan [[Peter Longerich]], resmî duyurunun ötesinde, "Heiden'ın görevden alınmasını ya da Himmler'in atanmasını açıklayacak başka ipucuna sahip değiliz" diyor.{{sfn|Longerich|2012|p=114}} Himmler'in yönetiminde SS zaman içinde büyük ölçüde genişledi ve nihai hedefi SS'i Almanya'daki en güçlü örgüt haline getirmek oldu.{{sfn|Weale|2010|pp=300-305}}

==Ölümü==
Mart 1933'te arkadaşı Emil Maurice'i ziyaret eden Heiden, Münih'teki Orlando kahvehanesinde akşam yemeği yerken ''[[Sicherheitsdienst]]'' ("Güvenlik Servisi"; SD) üyeleri tarafından tutuklandı. Bir süre sonra muhtemelen SD üyeleri tarafından öldürüldü.

Heiden 18 Mart 1933 tarihinde resmî olarak kayıp olarak listelenmiştir. Paul Schulz 28 Mart 1933'te Heiden'ın kayboluşuyla ilgili olarak şunları yazmıştır:
{{Blockquote
|metin=Bugün bir süre önce (14 gün) eski SS lideri Hayden'in [Heiden] kaybolduğunu öğrendim. Akşam saatlerinde arkadaşı Maurice'i ziyaret ediyordu ve oradan sadece birkaç ev ötedeki dairesine gitti. Yolda yakındaki bir bara uğramış, birasını içmiş ve tek başına yemek yemiş. Bir süre sonra bir SA görevlisi gelip onunla konuşmak istemiş ve dışarı çıkmasını istemiş. O zamandan beri geri dönmedi. Yarım saat sonra bu SA görevlisi tekrar geldi ve Hayden'ın paltosunu ve şapkasını aldı. Hayden paltosuz ve şapkasız ve ödeme yapmadan oradan ayrıldı.<ref name="Dimitrios760">{{Kitap kaynağı |url=https://books.google.com/books?id=QEHIZwEACAAJ |başlık=Weimar und der Kampf gegen 'rechts': Nation ohne Grundkonsens |ad=Alexander |soyadı=Dimitrios |tarih=20 Mayıs 2009 |cilt=2/II |yer=Ulm |sayfa=760 |yayıncı=Schulz |erişimtarihi=20 Ağustos 2022 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20220820193637/https://books.google.com/books?id=QEHIZwEACAAJ |arşivtarihi=20 Ağustos 2022 |ölüurl=hayır }}</ref>
}}

Heiden'ın kaybolmasından kısa bir süre sonra annesi eski arkadaşı Maurice'ten onu aramasını istedi. Maurice yardım için Josef Gerum'a başvurdu ve o da August Schneidhuber'le birlikte Himmler'i kaybolma olayıyla ilgili olarak görmeye gitti. Gerum ve Schneidhuber ona Heiden'ın nerede olduğunu sorduklarında, Gerum'un daha sonra iddia ettiğine göre Himmler "öfkelenerek" tepki verdi ve herhangi bir müdahaleyi yasakladı.<ref>{{Kitap kaynağı |url=https://books.google.com/books?id=D0U2XwAACAAJ |başlık=Des Führers bester Freund: Adolf Hitler, seine Nichte Geli Raubal und der "Ehrenarier" Emil Maurice - eine Dreiecksbeziehung |ad=Anna Maria |soyadı=Sigmund |tarih=20 Mayıs 2005 |sayfa=213 |yayıncı=Heyne |isbn=9783453620018 |erişimtarihi=20 Ağustos 2022 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20220820193704/https://books.google.com/books?id=D0U2XwAACAAJ |arşivtarihi=20 Ağustos 2022 |ölüurl=hayır }}</ref> Schulz'a göre, Mart ayının sonunda bir SS-''Sturmfuhrer'', Maurice'e Heiden olayı hakkında tek bir kelime daha ederse ya da nerede olduğuna dair daha fazla araştırma yaparsa "gidici" olduğunu söyledi. Maurice olayı Hitler'e aktardığında, Hitler ona bir süreliğine Münih'ten çekilmesini tavsiye etti.<ref name="Dimitrios760" />

Heiden'in cesedi aylar sonra, 13 Ağustos 1933'te Erding yakınlarındaki Neufinsing iş kanalında bulundu (Erding bölge mahkemesine göre) ve 15 Eylül'de gömüldü.{{sfn|McNab|2009|p=11}} Karl Ortner'e göre, cesedinde başından aldığı bir kurşun yarası vardı. Muhtemel ölüm tarihi resmî olarak 19 Mart 1933 olarak belirlenmiştir.<ref>Andreas Schulz, Günter Wegmann ve Dieter Zinke: ''Deutschlands Generale und Admirale - Teil V: Die Generale der Waffen-SS und der Polizei 1933-1945''. Biblio-Verlag, s. 233 (dipnot).</ref>

== Ayrıca bakınız ==
* [[Karl Hanke]]

== Kaynakça ==

===Notlar===
{{not listesi|refs=
{{efn|name=note| O zamanlar "Reichsführer-SS" sadece unvanlı bir mevkiydi, gerçek bir SS rütbesi değildi. {{harvnb|McNab|2009|pp=18, 29}}.}}
}}

===Alıntılar===
{{kaynakça|colwidth=30em}}

===Bibliyografya===
* {{Kitap kaynağı | soyadı1 = Cook | ad1 = Stephen | soyadı2 = Russell | ad2 = Stuart |başlık= Heinrich Himmler's Camelot: the Wewelsburg Ideological Center of the SS, 1934–1945 |yıl= 2000 |yayıncı= Kressmann-Backmeyer | isbn = 978-0-9670443-0-9 }}
* {{Kitap kaynağı |soyadı= Evans |ad= Richard |başlık= The Coming of the Third Reich |yıl= 2003 |yayıncı= Penguin | isbn = 978-0-14-303469-8 }}
* {{Kitap kaynağı |soyadı= Goldhagen |ad= Daniel |başlık= Hitler's Willing Executioners: Ordinary Germans and the Holocaust |yıl= 1996 |yayıncı= Knopf | isbn = 978-0-679-44695-8 | url = https://archive.org/details/hitlerswillingex00gold }}
* {{Kitap kaynağı |soyadı= Hamilton |ad= Charles |başlık= Leaders & Personalities of the Third Reich |yıl= 1984 |yayıncı= R. James Bender Publishing | isbn = 0-912138-27-0 }}
* {{Kitap kaynağı |soyadı= Kershaw |ad= Ian |başlık= Hitler: A Biography |url= https://archive.org/details/hitlerbiography0000kers |yayıncı= W. W. Norton & Company |yer= New York |yıl= 2008 | isbn = 978-0-393-06757-6 }}
* {{Kitap kaynağı |soyadı= Kiekenap |ad= Bernhard |başlık= SS-Junkerschule: SA and SS in Braunschweig |yıl= 2008 |yayıncı= Appelhans | isbn = 978-3-937664-94-1 }}
*{{Kitap kaynağı |soyadı= Longerich |ad= Peter |yazarbağı= Peter Longerich |yıl= 2012 |başlık= Heinrich Himmler: A Life |url= https://archive.org/details/heinrichhimmler0000long |yer= Oxford |yayıncı= Oxford University Press | isbn = 978-0-19-959232-6 }}
* {{Kitap kaynağı |soyadı= McNab |ad= Chris |başlık= The SS: 1923–1945 |yayıncı= Amber Books Ltd |yıl= 2009 | isbn = 978-1-906626-49-5 }}
* {{Kitap kaynağı |soyadı= Miller |ad= Michael |yıl= 2015 |başlık= Leaders of the SS and German Police, Vol. 2 |yayıncı= R. James Bender |yer= San Jose, CA | isbn = 978-1-932970-25-8 }}
* {{Kitap kaynağı |soyadı= Shirer |ad= William L. |başlık= The Rise and Fall of the Third Reich: A History of Nazi Germany |yıl= 1991 |yayıncı= Random House |yer=Londra| isbn = 978-0-09-942176-4 }}
* {{Kitap kaynağı |soyadı= Toland |ad= John |başlık= Adolf Hitler | url = https://archive.org/details/adolfhitler00tola |yayıncı= Doubleday & Company |yıl= 1976 |yer= Garden City, New York | isbn = 0-385-03724-4 }}
* {{Kitap kaynağı |soyadı= Weale |ad= Adrian |başlık= The SS: A New History |yıl= 2010 |yayıncı= Little, Brown |yer=Londra| isbn = 978-1-4087-0304-5 }}
* {{Kitap kaynağı |soyadı= Wegner |ad= Bernd |başlık= The Waffen-SS: Organization, Ideology and Function |url= https://archive.org/details/waffenssorganiza0000wegn |yayıncı= Blackwell |yıl= 1990 | isbn = 0-631-14073-5 }}

{{s-start}}
{{s-gov}}
{{Sıra kutusu| önce= [[Joseph Berchtold]] | başlık= [[Reichsführer-SS|SS Reich Lideri]] | yıllar= 1927–1929| sonra= {{Kayma|[[Heinrich Himmler]]}} }}
{{s-end}}

{{Reichsführer-SS}}
{{SS organizasyonları}}
{{Heinrich Himmler}}

{{Otorite kontrolü}}

{{DEFAULTSORT:Heiden, Erhard}}
[[Kategori:SS]]
[[Kategori:1901 doğumlular]]
[[Kategori:1933 yılında ölenler]]
[[Kategori:Heinrich Himmler]]
[[Kategori:Münih doğumlular]]
[[Kategori:Bavyera Krallığı doğumlular]]
[[Kategori:Alman Naziler]]
[[Kategori:SS generalleri]]
[[Kategori:SA personeli]]
[[Kategori:Reichsführer-SS]]
[[Kategori:Birahane Darbesi'nde yer almış Naziler]]
[[Kategori:20. yüzyılda Freikorps personeli]]