Statik elektrik

Elektriklenme

Üzerinde elektrik bulunmayan bir cismi dokunma, sürtünme veya etki ile elektron yüklü hale getirme işi.

Dokunma ile elektriklenme

Elektrikle yüklü bir cisim yüksüz bir cisme dokundurulduğu zaman, o cismi kendi cinsinden elektrik yükler. Örneğin, nötr bir cisme (+) yüklü bir cisim dokundurulursa son yük durumunda her ikisi de (+) yüklenir. Yük miktarları eşitse son durumda her ikisi de nötr olur. Eğer (-) miktarı fazlaysa son durumda her ikisi de (-), (+) miktarı fazlaysa son durumda her ikisi de (+) yüklü olur.

Sürtünme ile elektriklenme Bu kısımda sürtünen cisimler arasında elektron geçişi olur ve elektron kaybeden (+), kazanan (-) yükle yüklenir. Örneğin, yün kumaş ile ebonit (plastik) çubuk birbirine sürtüldüğünde yün kumaş pozitif, ebonit çubuk negatif yükle yüklenir. Aynı şekilde, ipek kumaş ile cam çubuk birbirine sürtüldüğünde ipek kumaş negatif, cam çubuk pozitif yükle yüklenir. Bunun nedeni ipek kumaş ile ebonit çubuğun elektron almaya, yün kumaş ile cam çubuğun elektron vermeye yatkın olmasıdır. Ayrıca, kazağımızı çıkartırken saçımız ile kazağımız arasında sürtünme gerçekleşir ve saçlarımız havaya kalkar.

Etki ile elektiriklenme:

• Cisimler başka bir cisme sürtülmediği veya elektrik yüklü cisme dokundurulmadığı halde de elektriklenebilirler.

• Plastik bir çubuğa kağıt parçaları yaklaştırıldığında kağıtları çekmediği görülüyor öyleyse çubuk yüksüzdür. Sonra yünlü kumaşa sürtülen bir plastik tarak çubuğa dokunmadan yaklaştırıldığında, çubuğun kağıt parçalarını çektiği gözleniyor.

• Taraktaki (-) yükler çubuktaki (-) yükleri iterek çubuğun bir ucunun (+)diğer ucunun (-) yüklenmesine neden olur.Bu çeşit elektriklenmeye Etki ile elektriklenme denir.

Dokunma ile elektriklenmede dokunan cisimler küre ise toplam yük kürelerin yarıçaplarıyla doğru olarak paylaştırılır. Çap arttıkça madde daha fazla yük taşıyabilir.