Beyzâvî
Beydavi veya Kadı Beydavi (dt. ?, Şiraz - öt. 1286 Tebriz), İranlı hukukçu, bilim insanı ve müfessir.
Tam adı Abdullah ibn Ömer ibn Muhammed Nasıruddin el Beydavi'dir. Şiraz yakınlarındaki Beyda kasabasında doğmuş ve yetişmiştir. Şiraz'da başkadı iken hocası Muhammed ibn Muhammed Kethani'nin tavsiyesiyle kadılığı bırakarak[1], İslami bilimler üzerinde çalışmaya başlamıştır. Daha sonra Tebriz'e yerleşmiş ve 1286 yılında burada ölmüştür.
En büyük ve ünlü çalışması Envaru't Tenzîl ve Esraru't Te'vil (tenzilin nurları ve tevilin esrarları) adlı Kur'an tefsiridir. Türkçe'de ve Türkiye'de Beydavi Tefsiri olarak bilinen bu eser yüzyıllarca medreselerde okutulmuştur. Hatta Osmanlı döneminde seçkin bilim insanları tarafından bu eser padişah huzurunda okunmuş ve kalabalık bir dinleyici kitlesi kazanmış, Osmanlı'da bu Beydavi Tefsiri okuma seanslarına Huzur Dersleri adı verilmiş. Her devirdeki İslam alimleri Beydavi tefsiri hakkında olumlu görüş bildirmiştir.[2]
Eserleri
- Minhac'ul Vusul ila ilmi'l Usul: Fıkıh usulüne dairdir.
- Serhu Mesabihu's Sünne: El Begavi'nin (ö. 1122) hadise dair Mesâbîhu's-Sünne adli eserinin açıklamasıdır.
- Nizâmu't Tevarîh: Farsça olan bu eseri İslam'da ilk insan ve peygamber Âdem'den başlayarak 1275 yilina kadar gelen genel ve özet bir tarihtir.
- El Gâyetu'l Kusvâ: Şafi mezhebine göre kaleme alinmis olan bu eser furûu'l-fikha dairdir.
- Tavâliu'l Envâr min Metâlii'l Enzâr: Kelâm bilimine dairdir.
- Envaru't Tenzîl ve Esraru't Te'vil
Kaynaklar
- ^ Bilmen, Ö. Nasuhi , Büyük Tefsir Tarihi, Ankara 1960, 2. cilt, s.350
- ^ Kitapyurdu