BGM-71 TOW sayfasının kaynağını görüntüle

[[Dosya:TOW fired from Jeep.jpg|küçükresim|upright=1.14| TOW füzesi [[M151 MUTT]] ateşlenirken]]

'''BGM-71 TOW''' ABD tarafından geliştirilen yarı otomatik güdümlü SACLOS sınıfı bir [[tanksavar]] [[füze]]sidir. ''TOW'' kısaltması [[İngilizce]] '''''T'''ube launched, '''O'''ptically tracked, [[kablo güdümlü füze|'''W'''ire command link guided]]'' (Tüpten fırlatılan, optik olarak izlenilen, kablo güdümlü füze) kelimelerinin baş harflerinden almaktadır. 1970 yılında üretilen füze dünya çapında özellikle Batı ülkeleri arasında en çok kullanılan füze sistemidir. Hâlen üretimine devam edilmekte olan füze her türlü pasif zırhı geçebilmektedir. TOW Güdümlü Antitank Füze sistemlerinin hedefte istenen etkiyi gerçekleştirmesi ihtiva ettikleri savaş başlıkları ile olur. Gerek ilk modellerdeki standart tip HEAT başlıklar ve gerekse daha sonraları geliştirilen tandem etkili harp başlıkları "Munroe Etkisi" etkisi denilen fizik kanunu esasına dayanan çukur imla hakkı ([[boşluklu imla hakkı]] / Shaped Charge) sistemi ile gerçekleşir. Bu yapı penetrasyon etkisinin zırh üzerinde bir noktada toplanmasını ve yine aynı noktadan zırh içine çok kuvvetli olarak patlamalı basınç yaparak zırhı delmesini, delinen bu noktadan da içeriye oluşan patlamanın girmesini sağlamaktadır.

Özetle;

Füzenin arka kısmında ateşleme ve hedefe odaklanma sistemiyle bağlantıyı sağlayan bir çelik kablo bölümü bulunur. Bu kablo toplu halde durur ve füze ateşlendiğinde açılır. Uzunluğu 3.7 kmdir. Füzenin etkili menzilini de ifade eder. Füze ateşlendikten sonra optik hedefleme sistemi sayesinde nişangah nereye çevrilirse füze oraya yönelir. Füze hedefe ulaştığında yüksek delicilik özelliği sayesinde tankın bir tarafından girer diğer tarafından çıkar. İçindeki mürettebatla birlikte tankı ve tankın içindeki mühimmatı da yok eder.

== Tarihi ==
1963 ve 1968 yılları arasında [[Hughes Aircraft]] firması hem kara hem de helikopterden fırlatılabilecek XBGM-71A modeli üzerinde çalışmalar yapmaktaydı. 1968 yılındaki ihaleyi kazanan Hughes, 1970 yılında ilk üretilen füzeleri ABD Ordusuna teslim etti. BGM-71 serisi füzelerin gelmesi ile halihazırda kullanılmakta olan [[M40 geritepmesiz tüfek|M40]],106mm [[geri tepmesiz tüfek]] ve [[Entac|MGM-32 ENTAC]] füze sistemleri ordu kullanımından kaldırıldı. Bunun yanında helikopterden fırlatılan [[SS.11|AGM-22B]] yerine bu füzeler yüklendi. 1972 yılında füze [[Kuzey Vietnam]] Ordusunun saldırılarına karşı cevap veren [[Güney Vietnam]] ordusuna ait [[UH-1 Iroquois|UH-1B]] helikopterlerine yüklendi. TOW füzeleri zaman içerisinde geliştirildi. İlk gelişmiş TOW'lar 1978 yılında, TOW 2 modeli 1983 ve TOW 2A/B modeli 1987 yıllarında kullanılmaya başlandı. 2001 yılında yeni nesil füze çalışmalarına başlandı.

Birkaç TOW füzesi 22 Temmuz, 2003 tarihinde [[Saddam Hüseyin]]in oğulları [[Uday Hüseyin]] ve [[Kusay Hüseyin]]in öldürülmesi sırasında kullanıldı.[http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/middle_east/3090639.stm]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20090111192354/http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/middle_east/3090639.stm |tarih=11 Ocak 2009 }}

== Modelleri ==
Hughes firmasını satın alan Raytheon firması günümüzde TOW füzelerinin üretimine devam etmektedir.

{| class="wikitable"
! Sıfatı
! Türü
! Boyu
! Çapı 
! Kanat açıklığı
! Ateşleme ağırlığı
! Savaş başlığı
! Zırh delme özelliği (tahmini)
! Menzili 
! Hızı<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.pakdef.info/pakmilitary/army/atgm/bgm71.html |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=19 Şubat 2008 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20081201121827/http://www.pakdef.info/pakmilitary/army/atgm/bgm71.html |arşivtarihi=1 Aralık 2008 |ölüurl=evet }}</ref>
|-
|XBGM-71A/BGM-71A
|Hughes Tube launched Optically tracked Wire command link guided (TOW) Missile
| rowspan=2 | 1.16 m
| rowspan=8 | 0.152 m
| rowspan=8 | 0.46 m
| rowspan=2 | 18.9&nbsp;kg
| rowspan=3 | 3.9&nbsp;kg (2.63&nbsp;kg HE) HEAT
| rowspan=2 | 600&nbsp;mm
| rowspan=8 | 65-3,750 m
| rowspan=8 | 278&nbsp;m/s
|-
|BGM-71B
|BGM-71A modeli; gelişmiş menzilli
|-
|BGM-71C
|BGM-71B modeli; ‘’’I’’’mproved ‘’’TOW’’’ (‘’’ITOW’’’) ve [[boşluklu imla hakkı]] başlığı
|1.41 m (uzatılmış); 1.17 m (kıvrılmış)
| 19.1 kg
| 800 mm
|-
|BGM-71D
|BGM-71C modeli; TOW-2 geliştirilmiş güdümleme, motor ve savaş başlığı
| rowspan=2 | 1.51 m (uzatılmış); 1.17 m (kıvrılmış)
| 21.5 kg
| rowspan=3 | 5.9 kg (3.6 kg HE) [[HEAT]]
| 900 mm
|-
|BGM-71E
|BGM-71D modeli;TOW-2A füzesi [[yarı etkin zırh]]a karşı [[ikili patlayıcı|ikili başlıkl]]ı
| rowspan=2 | 22.6 kg
| 1,000 mm’lik yarı etkin zırh
|-
|BGM-71F
|BGM-71D modeli; TOW-2B [[üst saldırı]] modeli 
|1.168 m
| bilgi yok
|-
|BGM-71G
|BGM-71F modeli; [[Zırh delici mermi ve başlık|AP başlığı]]; üretilmedi
| bilgi yok
| bilgi yok
| bilgi yok
| bilgi yok
|-
|BGM-71H
|BGM-71E modeli; "sığınak delen" modeli düşman savunma binalarına karşı kullanıldı
| bilgi yok
| bilgi yok
| bilgi yok
| bilgi yok
|}

Hughes 1989 yılında kablosuz güdümlü bir TOW olan TOW-2N modelini geliştirdi ancak bu füze ABD Ordu envanterine alınmadı. Hughes firmasını satın alan Raytheon üretim hattında TOW serisini geliştirmeye devam etti. Ancak 1998 yılında FOTT (Follow-On To TOW) programı iptal edildi. 30 Kasım 2001 tarihinde TOW-FF (TOW-Fire and Forget) programı bütçe kesintisine uğradı. [http://www.globalsecurity.org/military/library/budget/fy2001/dot-e/army/01tow.html]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20051227223859/http://www.globalsecurity.org/military/library/budget/fy2001/dot-e/army/01tow.html |tarih=27 Aralık 2005 }}. 2001 ve 2002 yıllarında, Raytheon ve ABD Ordusu ortak bir çalışma içerisine girerek geliştirilmiş menzilli TOW 2B modeli üzerinde çalışmaya başladı. Bu tasarıma önce TOW-2B (ER), ardından ise TOW-2B Aero adı verildi. 2004 yılında üretimine başlanan füze şu ana kadar ABD Ordusu envanterine girmedi.
[[Dosya:Tow atm.jpg|küçükresim|upright=1.14|TOW missile.]]
Şu an üretilen TOW füzeleri [[ateşle ve unut]] türünden değil ikinci nesil kablo güdümlü füzelerden kullanılan [[SACLOS|Yarı Otomatik Komuta Güdümlü]] sistem kullanılmaktadır. Bunun anlamı belirli bir kaideden atılan füze hedefine çarpıp imha olana dek bir operatör tarafından nişangah ile izlenmektedir. Bu eksi özelliğinden ötürü ateşle ve unut modeli güdümleme sistemine sahip füzeler üzerine araştırmalara hız verilmiştir.

== Uluslararası modelleri ==
* [[İran]] elde ettiği TOW füzeleri üzerinde çalışmalar yaparak bu füzenin kopyası olan [[Toophan]] modelini geliştirmiş olup üretimini sürdürmektedir.

== Fırlatma kaideleri ==
[[Dosya:Hmmwv-036.jpg|upright=1.14|sağ|küçükresim|[[HMMWV]]]]
[[Dosya:M1134 ATGM Vehicle fires TOW missile.jpg|upright=1.14|sağ|küçükresim|M1134 Stryker]] 
[[Dosya:M901-TOW-latrun-3.jpg|upright=1.14|sağ|küçükresim|M901 ITV]]
TOW ABD Ordusu tarafından BGM olarak tain edilmiştir. BGM kısaltmasının açılımı, İngilizce Multiple Launch Environment (B) Surface Attack (G) Guided Missile (M) (Farklı Kaideden Fırlatılabilen Kara Hedeflerine Karşı Güdümlü Füze)

'''M151 kaidesi''' genellikle piyade birliklerinde kullanılmakla birlikte farklı türden araçlara monte edilebilmektedir. Bunlara örnek [[M151 MUTT|M151]] [[jeep]], [[M113|M113 APC]] ve [[High Mobility Multipurpose Wheeled Vehicle|M966 HMMWVdir]]. Fırlatıcı teknik olarak omuzdan kullanılabilir ancak cüssesi büyük olduğunda pek tercih edilmez. Yeni model fırlatıcılara gece görüş nişangahları yerleştirilerek hem ağırlık düşürülmüş hem de füzenin kullanımı arttırılmıştır.

Araçlar içinde özel TOW sistemleri üretilmiştir. Örneğin M2/[[M3 Bradley]] IFV/CFV, [[Stryker|M1134 Stryker]] [[ATGM]] taşıyıcı ve son olarak [[M901 ITV|M901 ITV (Improved TOW Vehicle)]]. Bu araçlara genellikle İngilizce '''TOW Under Armor''' (TUA) Türkçesi '''Zırh Altında TOW''' adı verilir.

[[AH-1 Cobra|AH-1]] helikopteri için [[U.S. Helicopter Armament Subsystems#AH-1 Cobra|M65 sistemi]] ve UH-1 modeli için [[U.S. Helicopter Armament Subsystems#UH-1 Iroquois|XM26]] sistemleri geliştirilmiştir. XM26 sisteminin daha sonra [[AH-56 Cheyenne|AH-56]] helikopterlerine takılması düşünülmüş ancak bu helikopter projesinin iptali ile bu gerçekleşememiştir.

M41 TOW modeli ve geliştirilmiş hedef yakalama sistemi (ITAS) ile birleştirilen TOW 2 füze sistemleri M220 (HMMWV) araçlarına takılmıştır. TOW ITAS ABD Kara ve Deniz kuvvetlerine bağlı hava, hava taarruz ve hafif piyade birlikleri bünyesinde kullanılmaktadır. ITAS geliştirilmiş zırh geçme özelliğine sahiptir. Bu silahla donatılan ağır veya hafif silahlı birlikler ağır zırhlı birliklere karşı oldukça başarılı olmaktadır. TOW ITAS sistemine sahip birlikler sadece hedef yok etme değil özellikle yerleşim alanlarındaki çatışmalarda keşif, gözetleme, kurtarma ve hedef belirleme görevlerini başarıyla yapabilmektedir.

TOW ITAS üç ayrı hat değişikliği barındırır: hedef belirleme altsistemi (TAS), atış kontrol altsistemi ve batarya güç kaynağı. Geliştirilmiş TOW 2 travers tertibatı; hâlen kullanılan TOW fırlatma tüpü ve üçayağı ile TOW HMMWV değiştirme aparatından oluşmaktadır. TAS tek bir kutu içerisinde doğrudan görüş optiği, ikinci nesil ileri görüş kızılötesi (FLIR) ve gece görüş nişangahlarını, füze takip ve lazer menzil bulucuyu barındırır.

== Kullanan ülkeler ==
{|
|- valign="top"
|
* {{DEU}}
* {{ABD}}
* {{ARG}}
* {{ALB}}
* {{BHR}}
* {{UAE}}
* {{UK}} - [[Westland Lynx|Lynx]] sadece helikopterde
* {{BWA}}
* {{bayraksimge|Kamerun}}Kamerun
* {{TCD}}
* {{COL}}
* {{DEN}}
* {{EGY}}
* {{ETH}}
* {{FIN}} [https://web.archive.org/web/20070515055248/http://www.mil.fi/maavoimat/kalustoesittely/00048_en.dsp]
* {{GRE}}
* {{HND}}
* {{EGY}}
|
* {{IRN}}
* {{ISR}}
* {{ITA}}
* {{JPN}}
* {{JOR}}
* {{CAN}}
* {{KEN}}
* {{LTU}}
* {{LBN}}
* {{LUX}}
* {{HUN}}
* {{MAR}}<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.armyrecognition.com/moyen_orient/Maroc/Index_Morocco_army_ground_foces_military_equipment.htm |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=19 Şubat 2008 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20171010095405/http://www.armyrecognition.com/moyen_orient/Maroc/Index_Morocco_army_ground_foces_military_equipment.htm |arşivtarihi=10 Ekim 2017 |ölüurl=hayır }}</ref>
* {{NOR}}
* {{OMN}}
* {{PAK}}
* {{POR}}
* {{SAU}}
|
* {{bayraksimge|Somali}} Somali
* {{bayraksimge|Somaliland}} [[Somaliland]]
* {{KOR}}
* {{ESP}}
* {{SWE}}
* {{SWZ}}
* {{CHE}}
* {{CHI}}
* {{THA}}
* {{bayraksimge|Taiwan }} [[Tayvan]]
* {{TUN}}
* {{TUR}}
* {{YEM}}
* {{VIE}}
|}

== Kaynakça ==
{{Kaynakça}}
* [https://web.archive.org/web/20070527095812/http://www.raytheon.com/products/tow_family/ The TOW Family]
* [https://web.archive.org/web/20070528080735/http://www.raytheon.com/products/itas/ TOW Improved Target Acquisition System (ITAS)]

== Ayrıca bakınız ==
* [[Swingfire]]
* [[Euromissile HOT]]
* [[9M133 Kornet]]
* [[M72 LAW]]
* [[AT4]]

== Bağlantılı içerik ==
{{Commons|BGM-71 TOW}}

=== Kendisini izleyen modelleri ===
'''BGM-71''' - 
[[MIM-72 Chaparral|MIM-72]] -
[[UGM-73 Poseidon|UGM-73]] -
[[BQM-74 Chukar|BQM-74]] -
[[BGM-75 AICBM|BGM-75]] - 
[[AGM-76 Falcon|AGM-76]] - 
[[FGM-77 Dragon|FGM-77]]

== Dış bağlantılar ==
* [http://www.fas.org/man/dod-101/sys/land/tow.htm www.fas.org]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20070811133415/http://www.fas.org/man/dod-101/sys/land/tow.htm |tarih=11 Ağustos 2007 }}
* [http://www.designation-systems.net/dusrm/m-71.html More information at Designation Systems.net]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20111110124038/http://www.designation-systems.net/dusrm/m-71.html |tarih=10 Kasım 2011 }}
* [https://web.archive.org/web/20070927182645/http://forsvaret.dk/NR/rdonlyres/13334351-0C0C-4B6F-8213-E6E150E0B035/0/TOWskydninghjul.mpg Video of a Danish TOW launch]

{{Türk Kara Kuvvetleri piyade silahları}}

[[Kategori:Güdümlü tanksavar füzeleri]]
[[Kategori:Amerika Birleşik Devletleri'nin askerî teçhizatı]]
[[Kategori:Almanya'nın askerî teçhizatı]]
[[Kategori:Norveç'in askerî teçhizatı]]
[[Kategori:Soğuk Savaş askerî teçhizatı]]
[[Kategori:Vietnam Savaşı askerî teçhizatı]]