Angola Bağımsızlık Savaşı sayfasının kaynağını görüntüle

{{Savaş bilgi kutusu
|çatışma     = Angola Bağımsızlık Savaşı
|parçası     = [[Portekiz Sömürge Savaşları]]
|resim       = Sempreatentos...aoperigo!.jpg
|başlık      = Angola'da devriyedeki Portekiz askerleri
|tarih       = 4 Şubat 1961 - 25 Nisan 1974 (ateşkes)<br /> 11 Kasım 1975 (Bağımsızlık)
|yer         = [[Angola]]
|bölge       = 
|sebep       = 
|sonuç       = Portekiz askeri zaferi; <br> [[Karanfil Devrimi]] sonrası ateşkes ve bağımsızlık: [[Alvor Antlaşması]]; <br> 1975'te Angola'nın bağımsızlığı, [[Angola İç Savaşı]]'nın başlaması.
|coğrafi_değişiklikler = 
|savaşan1      = {{bayraksimge resim|Movimento_Popular_de_Libertação_de_Angola_(bandeira).svg}} [[MPLA]] <br /> {{bayraksimge resim|Bandeira da FNLA.svg}} [[Angola Ulusal Kurtuluş Cephesi|FNLA]] <br />{{bayraksimge resim|Flag of UNITA.svg}} [[UNITA]]<br />{{bayraksimge resim|Flag of Cabinda.svg}} [[Cabinda Enklav Kurtuluş Cephesi|FLEC]]<br />
''Destekleyen:''<br />{{bayrakülke|Sovyetler Birliği}}<ref>The Soviet Union and Revolutionary Warfare: Principles, Practices, and Regional Comparisons, 1988, pp. 117–118.</ref> <br /> {{bayrakülke|Küba}}<ref>Cuba: The International Dimension, 1990, pp. 155–157.</ref><ref>Cuba in the World, 1979, pp. 95–96.</ref> <br /> {{bayrakülke|Çin}}<ref>Foreign Intervention in Africa: From the Cold War to the War on Terror, 2013, p. 81.</ref><ref>China and Africa: A Century of Engagement, 2012, p. 339.</ref><ref>Armed Forces and Modern Counter-insurgency, 1985, p. 140.</ref> <br /> {{bayrakülke|ABD}}<ref>The Flawed Architect:Henry Kissinger and American Foreign Policy, 2004, p. 404.</ref> <br/> {{bayrakülke|Zaire|1971}}<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.guerracolonial.org/index.php?content=324 |başlık=FNLA – um movimento em permanente letargia, guerracolonial.org {{Pt}} |erişimtarihi=1 Şubat 2015 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20190728045237/http://www.guerracolonial.org/index.php%3Fcontent%3D324 |arşivtarihi=28 Temmuz 2019 |ölüurl=hayır }}</ref> <br /> {{bayrakülke|Cezayir}}<ref>Algeria: The Politics of a Socialist Revolution, 1970, p. 164.</ref> <br/> {{bayrakülke|Tanzanya}}<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.mongabay.com/history/angola/angola-ascendancy_of_the_mpla.html |başlık=Angola-Ascendancy of the MPLA |erişimtarihi=1 Şubat 2015 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20141216040434/http://www.mongabay.com/history/angola/angola-ascendancy_of_the_mpla.html |arşivtarihi=16 Aralık 2014 |ölüurl=hayır }}</ref><br />{{bayrakülke|Zambiya}}<ref>Contested Power in Angola: 1840s to the Present, 2000, p. 167.</ref> <br/> {{bayrakülke|Tunus}}<ref>Southern Africa in Transition, 1966, p. 171</ref> <br> {{bayrakülke|Congo-Brazzaville|1970}}<ref>Warfare in Independent Africa, 2011, p. 70.</ref> <br /> {{bayrakülke|Libya|1972}}<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.photius.com/countries/libya/government/libya_government_relations_with_sub_s~236.html |başlık=Libya Relations with Sub-Saharan Africa |erişimtarihi=1 Şubat 2015 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20150924072829/http://www.photius.com/countries/libya/government/libya_government_relations_with_sub_s~236.html |arşivtarihi=24 Eylül 2015 |ölüurl=hayır }}</ref><br/>{{bayrakülke|Yugoslavya}}<ref>Violence in Southern Africa, 1997, p. 10.</ref> <br>{{bayrakülke|Bulgaristan|1971}}<ref>War in Peace: Conventional and Guerrilla Warfare Since 1945. 1985, p. 154.</ref><ref>Government and politics in Africa, 1993, p. 180.</ref>
|savaşan2      = {{bayraksimge|Portekiz}} [[Estado Novo (Portekiz)|Portekiz]]<br/>
''Destekleyen:''<br/>{{bayrakülke|Güney Afrika|1928}}<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.saairforce.co.za/the-airforce/history/saaf/the-border-war |başlık=THE BORDER WAR |erişimtarihi=1 Şubat 2015 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20130517023804/http://www.saairforce.co.za/the-airforce/history/saaf/the-border-war |arşivtarihi=17 Mayıs 2013 |ölüurl=hayır }}</ref><ref>Regional Orders: Building Security in a New World, 1997, p. 306.</ref>
|savaşan3      = 
|komutan1      = {{bayraksimge resim|Movimento_Popular_de_Libertação_de_Angola_(bandeira).svg}} [[Agostinho Neto]]<br/>{{bayraksimge resim|Movimento_Popular_de_Libertação_de_Angola_(bandeira).svg}} [[José Eduardo dos Santos]]<br>{{bayraksimge resim|Movimento_Popular_de_Libertação_de_Angola_(bandeira).svg}} [[Lúcio Lara]] <br> {{bayraksimge resim|Bandeira da FNLA.svg}} [[Holden Roberto]]<br />{{bayraksimge resim|Flag of UNITA.svg}} [[Jonas Savimbi]]
|komutan2      = {{bayraksimge|Portekiz}} [[Francisco da Costa Gomes]]
|komutan3      = 
|birlik1     = 
|birlik2     = 
|birlik3     = 
|güç1      = 90,000
|güç2      = 65,000
|güç3      = 
|kayıp1      = 50,000+ ölü
|kayıp2      = 2,991 ölü (1,526 çatışmada & 1,465 savaş dışı)<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.photius.com/countries/portugal/national_security/portugal_national_security_angola.html |başlık=Portugal Angola |erişimtarihi=1 Şubat 2015 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20150924072949/http://www.photius.com/countries/portugal/national_security/portugal_national_security_angola.html |arşivtarihi=24 Eylül 2015 |ölüurl=hayır }}</ref> <br /> 4,684 kalıcı zarar (fiziksel veya psikolojik)
|kayıp3      = 30,000-50,000 sivil öldü
|notlar      = 
}}

'''Angola Bağımsızlık Savaşı''', 1961-1976 yılları arasında yapılmış bağımsızlık savaşı. Portekiz'in şiddete dayalı diktatörü [[António de Oliveira Salazar]]'ın ülkesinin Afrika'daki kolonileri kontrol etme konusunda vazgeçme gibi bir niyeti yoktu.{{Kaynak belirt}} Ancak olaylar tam tersi şekilde gerçekleşmişti. Şubat 1961'de Portekiz Batı Afrika'sındaki Marksist eğilimli [[Angola'nın Bağımsızlığı İçin Halk Hareketi]] ([[MPLA]]) grubu, başkent Luanda'daki baskıcı sömürgecilere karşı bir ayaklanma başlattı. Yaklaşık bir ay sonra kuzey vilayetlerinde ılımlı [[Angola Halklar Birliği]] (UPA) tarafından yönetilen hükûmet-karşıtı bir gerilla savaşı başladı. Asiler, acımasız bir şekilde bastırılmıştı ve tahminen 20.000 siyahi Afrikalı çatışmalar sırasında öldü. Ancak MPLA faaliyetlerin yönünü komşu ülke [[Zambiya]]'daki üslerinde gerilla seferleri düzenlediği ülkenin doğu kesmine doğru kaydırdığında, ayaklanma içten içe devam etti. 1966 yılında Batı yanlısı [[Sosyalist Angola Ulusal Kurtuluş Cephesi]] (FNLA) ve gerilla harekâtlarını güney-merkez bölgesine yönlendirmiş olan ileri [[Batı Angola Topyekün Bağımsızlık Millî Birliği]] (UNITA) olmak üzere ikiye ayrıldı. Hükûmet karşıtı gerillalar, faaliyetlerini pusular ve vurkaçlar ile sınırlı tutuyordu. Ancak gerillalar oldukça ısrarlıydılar ve büyük bir Portekiz gücünü de püskürtmüşlerdi. 1960'lı yıllarda Portekiz millî gelirinin yarısı bu savaşa yönlendirildi. Portekizli genç ordu mensupları sonunda zorlu çarpışmaların ardından, gerilemeye başladılar. Ayrıca bu kayıplardan huzursuz olan Portekiz ordusu 1974'te hükûmeti devirdi ve Angola'dan çekilme kararı aldı.

== Çekilmeden sonra ==
Portekizler Kasım 1975'te kesin olarak geri çekildiklerinde ülkede iç savaş devam ediyordu. Bu iç savaşta UNITA ve FNLA, MLPA'ya karşı birbirlerini kışkırtmışlardı. MPLA hareketi Kübalı askerlerinin, Sovyet teknisyenlerinin ve Sovyet silahlarının MPLA'yı desteklemek amacıyla ülkeye girdiği başkenti ve limanı da elinde bulunduruyordu. Bu yardım, işleri yoluna sokmuştu. Güney Afrikalı birlikler ve ABD'nin gönderdiği silahlar, UNITA ve FNLA'ya sunulmuş olsa da, MPLA sonunda yönetimde tek söz oldu. Angola bağımsız devletini ilan etti.

== Kaynakça ==
{{Kaynakça}}

{{Portekiz Sömürge Savaşları (1961-1974)}}
{{Soğuk Savaş}}

{{Otorite kontrolü}}

[[Kategori:Bağımsızlık savaşları]]
[[Kategori:Afrika'nın ülkeler ve halklarına göre iç savaşlar]]
[[Kategori:Afrika'da olan savaşlar]]
[[Kategori:Portekiz'in savaşları]]
[[Kategori:Angola'nın savaşları|Bağımsızlık]]
[[Kategori:Angola'da ayrılıkçılık|Bağımsızlık Savaşı]]
[[Kategori:Portekiz'de ayrılıkçılık]]
[[Kategori:20. yüzyılda çatışmalar]]
[[Kategori:1961'de çatışmalar]]