Alptekin sayfasının kaynağını görüntüle

'''Alptekin''' (ayrıca '''Aftekin''' olarak da bilinir), [[Büveyhîler]]in emrinde [[Türkler|Türk]] asıllı bir subaydır, 973'ten 975'e kadar Aşağı Mezopotamya'da Büveyhîlere karşı süren ve başarısızlıkla sonuçlanan isyanın içinde isyanın liderliğene kadar yükselmiştir. 300 takipçisi ile batıya kaçarak, [[Bilad'üş-Şam|Suriye]]'deki iktidar boşluğunu kullanarak [[Şam]] dahil birçok şehri ele geçirdi. Alptekin, ertesi üç yıl boyunca, [[Fâtımîler]]in Şam'ı ele geçirme girişimlerine Halife [[Azîz (Fâtımî halifesi)|Azîz]] tarafından yenilip esir alınana kadar direndi. Mısır'a götürüldü ve Fâtımî ordusuna dahil edildi ve bundan kısa bir süre sonra [[vezir]] [[Yâkup bin Killis]] tarafından zehirlendi.

== Erken yaşam ve Büveyhîlere karşı isyanı ==
[[Irak]]'ın Büveyhî hükümdarı [[İzzüddevle]]'nin [[azatlı köle]]siydi.{{Kdş|Gil|1997|s=343}} [[Bağdat]]'ı ve Irak'ın birçok yerini işgal etmeyi başaran Türk subayı [[Sebüktekin]]'in isyanına katıldığı 973 yılına kadar hakkında başka hiçbir şey bilinmemektedir. Sebüktekin komutasındaki Türk isyancılar, İzzüddevle'nin kendisini güçlendirdiği [[Vasıt]]'ı kuşattı. Sebüktekin kuşatma sırasında öldü ve Alptekin kısa süre sonra Türklerin yeni lideri seçildi. Bu arada İzzüddevle'nin kuzeni [[Adudüddevle]] komutasındaki bir Büveyhî ordusu Irak'a doğru ilerliyordu ve 975 yılında [[Diyala Nehri]]'ndeki isyancıları tamamen yenmeyi başardı.{{sfn|Kennedy|2004|p=224}}

== Suriye'yi istilası ve Fâtımîler ile savaşı ==
[[Dosya:Syria in the 9th century.svg|küçükresim|sağ|upright=1.14|9. yüzyılda Suriye (''[[Bilad'üş-Şam]]'') ve vilayetleri]]

Büveyhîlere mağlup olduktan sonra, {{Yaklaşık|300}} takipçisiyle,{{Kdş|Kennedy|2004|s=205}} Alptekin [[Bilad'üş-Şam|Suriye]]'ye kaçtı ve burada [[Humus, Suriye|Humus]]'u ele geçirmeyi başardı.{{Kdş|Gil|1997|s=343}} Alptekin daha sonra [[Karmatîlik|Karmatîler]] ile ittifak kurdu ve 975 kışında [[Akdeniz]] kıyılarını işgal ederek [[Fâtımîler|Fâtımî]] şehri [[Sayda]]'yı kuşattı. Kısa bir süre sonra şehri ele geçirmeyi başardı ve sonucunda 4.000 Fâtımî askeri katledildi.{{Kdş|Gil|1997|s=343}} Daha sonra [[Taberiye]]'yi ele geçirdi ve fazla direniş görmeden alacağı [[Şam]]'a doğru yürüdü. Fâtımî Halifesi [[Azîz (Fâtımî halifesi)|Azîz]], daha sonra, 976 Temmuz'unda kuşatma altına alınan Akdeniz kıyılarını yeniden ele geçirmeyi ve Şam'a kadar ulaşmayı başaran general Cevher komutasında bir ordu gönderdi.{{Kdş|Gil|1997|s=348}}

Karmatîler buna tepki olarak Alptekin'e yardım için bir ordu gönderdiler -bazı kaynaklara göre Alptekin'in kendisine yardım etmeleri için Karmatîlere başvurdu - Ocak 977'de Cevher'i kuşatmayı kaldırmaya zorladı.{{Kdş|Gil|1997|ss=348-349}} Müttefikler Cevher'i Ramla'ya kadar takip ettiler, orada onlara [[Beni Tay]] [[Bedeviler]]i de katıldı; Cevher, [[Yarkon Nehri]]'nde gerçekleşenbir meydan muharebesinde yenildi ve Ramla'yı terk etmek ve [[Aşkelon]]'a geri çekilmek zorunda kaldı. Karmatîler, 12 Mart 977 günü Ramla'ya girdiler.{{Kdş|Gil|1997|s=349}} Alptekin ve Karmatî birleşik ordusu daha sonra Fâtımî ordusunun kaçtığı Aşkelon'u kuşattı. Nisan 978'e kadar süren uzun bir kuşatmanın ardından, açlık çeken Fâtımî ordusu bir barış antlaşması yapmayı kabul etti: Şam'ın yanı sıra Alptekin [[Filistin]]'i alacaktı ve Fâtımî bölgesinin kuzey sınırı [[Gazze]]'de belirlendi.{{Kdş|Gil|1997|s=349}}{{Kdş|Kennedy|2004|s=321}} Alptekin, anlaşmayı Fâtımîler için daha çekici kılmak için, Fâtımî halifesini hükümdarı olarak tanımayı kabul etti, ancak bu tamamen nominal bir jestti: Alptekin, kontrolü altındaki topraklardan toplanan tüm geliri elinde tutacaktı.{{sfn|Gil|1997|p=349}}{{sfn|Kennedy|2004|p=321}}

978 yılında, toprakları Adudüddevle tarafından fethedilen İzzüddevle, iki erkek kardeşi ve diğer [[Deylem]]li takipçileriyle birlikte Şam'a kaçtı, orada Deylemlileri ordusuna katan Alptekin tarafından sıcak karşılandılar.{{Kdş|Gil|1997|s=350}} Bu arada, bizzat Azîz komutasındaki yeni bir Fâtımî ordusu Şam'a doğru ilerliyordu ve Ramla yakınlarında Türkler ile Fâtımîler arasında bir muharebe başladı; Alptekin, Fâtımîlein sol kanadına hücum ederek birçok kişiyi öldürdü. Ancak Fâtımîler, Alptekin'in ordusunun ortasına ve sağ kanadına karşı bir saldırı yaparak savaşın gidişatını değiştirerek {{Yaklaşık|20,000}} adamı öldürdü.{{Kdş|Gil|1997|s=351}}{{Kdş|Kennedy|2004|s=322}}

Alptekin, savaş alanından neredeyse susuzluktan öleceği çöle kaçmayı başardı, ancak [[Beni Tay]] kabilesinin lideri ve eski arkadaşı Mufarrij ibn Daghfal ibn al-Jarrah tarafından bulundu. Alptekin, onurlu muamele göreceği Mufarrij'in evine getirildi. Ancak Mufarrij, burada ona ihanet etti ve 100.000 altın dinar karşılığında Azîz'e verdi.{{Kdş|Gil|1997|s=351}}{{Kdş|Canard|1965|ss=482-483}}

Alptekin daha sonra, Fâtımî başkenti [[Kahire]]'ye götürüldü, orada Azîz tarafından onurlandırıldı ve Türk takipçileri ile beraber dahil oldular. Ancak Alptekin daha sonra Azîz'in [[vezir]] [[Yâkup bin Killis]] tarafından zehirlendi.{{sfn|Gil|1997|p=352}}

== Kaynakça  ==
;Özel
{{Kaynakça|2}}

;Genel
* {{Encyclopaedia of Islam, New Edition| title = D̲j̲arrāḥids | first = Marius | last = Canard | authorlink = Marius Canard | volume = 2 | pages = 482–485 | url = http://referenceworks.brillonline.com/entries/encyclopaedia-of-islam-2/djarrahids-SIM_2013 }}
* {{A History of Palestine, 634–1099}}
* {{The Prophet and the Age of the Caliphates | edition = Second}}

[[Kategori:Tarihteki Türk liderler]]
<!--
[[Kategori:Ghilman]]
[[Kategori:Rebellions against the Buyid dynasty]]
-->
[[Kategori:Zehirlenerek ölenler]]
<!--
[[Kategori:Generals of the Fatimid Caliphate]]
[[Kategori:10th-century people of the Fatimid Caliphate]]
-->
[[Kategori:10. yüzyılda Türkler]]
[[Kategori:10. yüzyılda doğanlar]]
[[Kategori:978 yılında ölenler]]
[[Kategori:Doğum tarihi bilinmeyenler]]
[[Kategori:Bilgi kutusu bulunmayan kişiler]]
<!--
[[Kategori:People of medieval Syria]]
-->