Afşin (Abbâsî komutanı) sayfasının kaynağını görüntüle

'''Afşin''' [[Abbasiler|Abbasi Devleti]] hükümdarı halife [[Mutasım (Abbasi)|Mutasım]]’ın baş komutanı. Asıl adı Hayder bin Kâvus olup, Afşin de denir.

== Kişiliği ==
Doğum tarihi meçhuldur. Kendisi Uşrusana beylerinden olduğu bilinmektedir ve Afşın kelimesi özel bir ismi değil de Uşrusana beylerin sıfattır.<ref>Kramers, J.H. "Usrūshana." Encyclopaedia of Islam. Edited by: P. Bearman, Th. Bianquis, C.E. Bosworth, E. van Donzel and W.P. Heinrichs. Brill, 2007</ref> Kendisi Türk<ref>Altın Bozkırlar: Muruc Ez-Zeheb s.233 çev. Ahsen Batur <nowiki>[https://www.selenge.com.tr/kitap/altin-bozkirlar-muruc-ez-zeheb]</nowiki></ref><ref>{{Web kaynağı |url=https://islamansiklopedisi.org.tr/afsin-haydar-b-kavus |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=23 Ağustos 2023 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20230607000824/https://islamansiklopedisi.org.tr/afsin-haydar-b-kavus |arşivtarihi=7 Haziran 2023 |ölüurl=hayır }}</ref><ref>H. Dursun Yıldız, “Abbasîler Devrinde Türk Kumandanları el-Afşin Haydar b. Kâvûs” [https://isamveri.org/pdfsbv/D00120/1973_1974_4-5/1973_1974_4-5_YILDIZHD.pdf]</ref> veya İrani asıllıdır.<ref>D. Pipes. Turks in Early Muslim Service — JTS, 1978, 2, 85—96. excerpt:"Although two classical sources claim him a Turk, he came from Farghana, an Iranian cultural region and was not usually considered Turkish"</ref><ref>Lewis,Bernard. "The Political Language of Islam", Published by University of Chicago Press, 1991. Auszug von S. 482: "Babak's Iranianizing Rebellion in Azerbaijan gave occasion for sentiments at the capital to harden against men who were sympathetic to the more explicitly Iranian tradition. Victor (837) over Babak was al-Afshin, who was the hereditary Persian ruler of a district beyond the Oxus, but also a masterful general for the caliph.</ref><ref>Mottahedeh, Roy, "The Abbassid Caliphate in Iran", Cambridge History of Iran, IV, ed. R.N. Frye, 57-89</ref><ref>Edward G. Brown, ''A Literary History of Persia: From the Earliest Times Until Firdawsi", New York, Scribner's, 1902. [http://books.google.com/books?id=3KQNLHx8nxAC&pg=RA1-PA335&dq=as+has+been+sometimes+alleged,+a+Turk,+but+wholly+Persian+in+feeling&lr=&sig=ACfU3U0fpoo2N9cZQ5dHSDIv1d9YVEuuwg#PRA1-PA335,M1]''</ref>
Abbasi hükümdarı [[Memun]] zamanında kendi isteğiyle Kelime-i Şehadet getirerek müslüman olmuş ve ordusuyle birlikte Abbasi hükümdarı Memun'un ordusuna katılmıştır. Afşın'ın [[gulam]] ordusuna "Türk Birliği" dendi ve bu ordu ölene kadar halifeye hep sadık kaldı. Afşın'ın ölümünden sonra bu ordu dağıldı.

== Yaşamı ==
Abbasi hükümdarı [[Mutasım (Abbasi)|Mutasım]]’ın [[Mısır]] ve [[Suriye]] valiliği sırasında birlikte bulundu ve birliğiyle Mısır'da patlak veren ayaklanmaları bastırdı. Afşın'ın en önemli askeri başarısı uzun zaman Azerbaycan'da sorun çıkaran [[Bâbek Ayaklanması]]'nı bastırmasıdır. Üç yıllık kanlı mücadelelerden ve savaşlardan sonra 837 yılında Hurremi Babek'i tutsak ederek Abbasi ili [[Sâmerrâ]]’ya getirdi ve bu başarısı Müslüman dünyasında büyük sevince neden oldu. 838 yılında hükümdar Mutasım’ın da katıldığı [[Amorion'un yağmalanması|Amorium seferinde]] kendi ordusu Türk birliğine komuta eden Afşın bu seferin başarıya ulaşmasında önemli rol oynadı. Bâbek Ayaklanması'nı desteklemek üzere doğuya ilerleyen [[Bizans ordusu]], [[Ankara]] yakınlarında Afşın'ın ordusu tarafından yenilgiye uğratıldı ve Ankara [[Arap İmparatorluğu]]'nun eline geçti.

Korkusuz savaşçılar olan Türk birliğinin yaptığı cesurca saldırı düşmanın bozulup kaçmasına neden olmuştu. Bütün bu başarıları rakipleri tarafından kıskanıldı. Çeşitli iftiralar ile hükümdarın gözünden düşürüldü ve hapse atıldı. Yapılan mahkemede suçsuz yere suçlandı. Bazı asileri kışkırttığı ve kendisinin müslüman olmadığı ileri sürüldü. Mahküm edilen Afşın hapishanede aç bırakılarak 841 yılında öldürüldü.

== Ayrıca bakınız ==
* [[Müslümanların İran'ı fethi]]
* [[İran'ın İslamlaşması]]
* [[Babek Hürremi]]
* [[Babek Ayaklanması]]
* [[Babekiyye]]

== Kaynakça ==
;Özel
{{Kaynakça|3}}

;Genel
* {{Taberî Tarihi | volume=32 | url=https://books.google.com/books?id=4J3PJZDYBMoC }}
* {{Kitap kaynağı | soyadı=Bury | ad=John Bagnell | yazarbağı=J. B. Bury | başlık=A History of the Eastern Roman Empire from the Fall of Irene to the Accession of Basil I (A.D. 802–867) |yer=Londra| yayıncı=Macmillan and Company | yıl=1912 | url=https://archive.org/details/ahistoryeastern00burygoog | kaynak=harv}}
* {{Kitap kaynağı|soyadı=Haldon|ad=John|başlık=The Byzantine Wars: Battles and Campaigns of the Byzantine Era|yer=Stroud, Gloucestershire|yayıncı=Tempus|yıl=2001|isbn=0-7524-1795-9|url=https://books.google.com/books?id=OycjAQAAIAAJ|kaynak=harv|erişimtarihi=28 Temmuz 2019|arşivurl=https://web.archive.org/web/20160517145340/https://books.google.com/books?id=OycjAQAAIAAJ|arşivtarihi=17 Mayıs 2016|ölüurl=hayır}}
* {{The Byzantine Revival, 780-842}}
* {{A History of the Byzantine State and Society}}
* {{Byzance et les Arabes|volume=1 | ref=harv}}
* {{Kitap kaynağı | soyadı=Whittow | ad=Mark | başlık=The Making of Byzantium, 600–1025 | yer=Berkeley and Los Angeles | yayıncı=University of California Press | yıl=1996 | isbn=0-520-20496-4 | url=https://books.google.com/books?id=bFh-ASmKksYC | kaynak=harv | erişimtarihi=28 Temmuz 2019 | arşivurl=https://web.archive.org/web/20190818053023/https://books.google.com/books?id=bFh-ASmKksYC | arşivtarihi=18 Ağustos 2019 | ölüurl=hayır }}
* C. E. Bosworth,[https://web.archive.org/web/20071015210411/http://iranica.com/newsite/articles/v1f6/v1f6a024.html "Afshin"], ''Encyclopedia Iranica''
* [[John Bagot Glubb]], ''The Empire of the Arabs'', Hodder and Stoughton, London, 1963
* E. de la Vaissière, ''Samarcande et Samarra. Elites d'Asie centrale dans l'empire Abbasside'', Peeters, 2007 [http://www.peeters-leuven.be/boekoverz.asp?nr=8356] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20190816092113/http://www.peeters-leuven.be/boekoverz.asp?nr=8356 |tarih=16 Ağustos 2019 }}

{{Otorite kontrolü}}

[[Kategori:841 yılında ölenler]]
[[Kategori:Abbâsî generaller]]
[[Kategori:Soğdiana]]
[[Kategori:Abbâsîler tarafından tutuklanan kişiler]]
[[Kategori:Bilgi kutusu bulunmayan kişiler]]