Talış Hanlığı
Talış xanlığı Talış Hanlığı | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1747-1826 | |||||||||
 sağ alt köşede | |||||||||
| Başkent | Astara , Lenkeran | ||||||||
| Yaygın dil(ler) | Talış ve Azerice | ||||||||
| Hükûmet | Monarşi | ||||||||
| Han | |||||||||
| Tarihçe | |||||||||
| |||||||||
| |||||||||
Talış Hanlığı, 1747-1826 yılları arasında hüküm süren bir Azerbaycan hanlığıdır.
Hanlığın kuruluşu
Afşar boyundan olan İran Şahı Nadir Şah 9 Mayıs 1747 tarihinde öldükten sonra Azerbaycan bölgesinde Hanlıklar meydana gelmeye başladı. Bu dönemde kurulan hanlıklardan biri de Talış hanlığı idi. Hanlığın toprakları, bugünkü Azerbaycan'ın Astara, Lenkeran, Lerik, Yardımlı, Masallı rayonlarını ve günümüz İran'ın Gilan vilayetinin Astara ve Heştper (aynı zamanda Talış olarak da adlandırılır) bölgelerini kapsamaktaydı ve yaklaşık olarak kuzeyde Bulgar Çayı, doğuda Kür Nehri mevkilerine ve Hazar Denizi, güney ve batısında ise İran sınırı ile sınırlandırılıyordu. Lenkeran Hanlığı, kuzeydoğuda Kuba Hanlığı'na tâbi olan Salyan Sultanlığı ile, kuzeyde daha sonra Şamahı ile Karabağ Hanlıkları arasında bölüştürülmüş olan Cavad Hanlığı, kuzeybatıda Karadağ Hanlığı, batıda Erdebil Hanlığı, güneyde ise Gilan Hanlığı ile ortak sınırlara sahipti.
Talış Hanlığı'nın merkezi önce Kızılağaç köyü iken, daha sonra Astara şehri ve sonunda Lenkeran şehri olmuştur.
Talış hanlarının kökeni hakkında bilgiler, Mirza Ahmed Mirza Hudaverdioğlu'nun "İhbarname" (1882) adlı eserinde ve Azerbaycanlı tarihçi Seyyid Ali Kazımbeyoğlu'nun "Cevahirname-i Lenkeran" (1869) adlı eserinde bulmak mümkündür. Ahmed Mirza Hudaverdioğlu eserinde Talış Hanlarının hanedanlarının kurusucu olan Seyyid Abbas Bey'in Güney Azerbaycan'ın Halhal bölgesinin Hir köyünden geldiğini ve Seyyid Abbas Bey'in ekonomik sıkıntıdan dolayı 17. yüzyılın sonlarında, 18. yüzyılın başında Şirvan Beylerbeyliği'nin Talış bölgesindeki Harhatan köyüne göç ettiğini bildirmektedir. Hudaverdioğlu'na göre Seyyid Abbas Bey, Safevi kökenlidir (yüksek ihtimalle anne tarafından). Seyyid Ali Kazımbeyoğlu ise Safevi Şahı II. Abbas'ın (1642-1666) 1654 yılında verdiği bir fermanına dayanarak, Seyyid Abbas Bey'in 12. dereceden Seyyid Müntesir Billah'ın torunu olduğunu, Seyyid Müntesir'in ise, 20. dereceden İslam Peygamberi Muhammed'in torunu olduğunu bildirerek, Seyyid Abbas Bey'in aslının Arap olduğunu ortaya koymaktadır. Seyyid Abbas Bey'in oğlu Kara Bey, (deri renginden dolayı böyle adlandırılmıştır.) 1749 yılından 1786'ya kadar Talış hanı olarak hüküm sürmüştür.
Talış hanları[1]
- 1747: Seyyid Abbas Bey (kurucu)
- 1747-1786: Cemaleddin (Kara Han) (1785-1786 yıllarında Kuba Hanlığı kontrolünde)
- 1786-1814: Mir Mustafa Han (1785-1786 yıllarında Kuba Hanlığı kontrolünde)
- 1814-1826: Mir Hasan Han (Rusya kontrolünde)
Kaynakça
- ^ "Azerbaycan". 24 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2010.
Dış bağlantılar
|  | |||||||
