Habib Edip Törehan
| Habip Edip Törehan | |
|---|---|
| Doğum | 1890 |
| Ölüm | Almanya |
| Meslek | Tüccar |
Habip Edip Törehan (d. 1890, Bursa, 25 Mayıs 1968), Türk tüccar ve gazete patronu.
II. Dünya Savaşı yıllarındaki ticari faaliyetlerinden büyük bir servet edinmiş; 1949 yılında Yeni İstanbul gazetesini yayınlamaya başlamıştır.
Yaşamı
1890 yılında Bursa’da dünyaya geldi.[1] İstanbul’da Mercan İdadisi’nde öğrenim gördü. 1914’te Mekteb-i Mülkiye-i Şahane’den mezun oldu. Mülkiye Mektebi’nde bir sene müderris muavinliği yaptı. 1916’da Mülkiye Mektebi’ni bitirince öğrenimine devam etmek üzere Berlin’e gitti.
Berlin’de hukuk ve iktisat öğrenimi gören Habip Edip Bey, I. Dünya Savaşı sonunda Türk halkına yapılan hukuksuzluğu anlatan yazıları kaleme alıp Alman gazetelerinde yayımladı. Türkiye Cumhuriyeti’nin ilanından sonar yeni devleti tanıtmak amacıyla yazılar yayımlatmayı sürdürdü. Yazılarını Die Türkei(1919) ve Die Türkei Von Gestern Und Heute (1928) adlı kitaplarda topladı. Berlin’deki öğrencilik yaıllarında ayrıca Almanlar’a Türkçe öğretmeyi amaçlayan bir kitap ve Türk yazarların hikayelerinin çevirilerinden oluşan bir kitap yayımladı. Berlin yıllarında tanıştığı Riga doğumlu Lola ile evlendi.[1]
Almanya’da şark tütünlerini elle sararak başladığı sigara üretimini 250-300 kişilik bir fabrikaya ve yaygın bir dağıtım ağına çevirdi. Bu iş 1929 Dünya Buhranı sırasında batınca eşi ile birlikte Türkiye’ye döndü.[1]
Türkiye’ye döndükten sonra Ticaret Vekaleti’nde işe girdi. Habip Edip imzasıyla “Siyaset ve İktisadiyat Kütüphanesi adıyla bir dizi kitap yayımladı. Celal Bayar’ın İktisat Vekili olmasından bir süre sonra bakanlıktaki görevinden ayrıldı.[1]
Almanya’ya geri dönüp Türkiye’den pamuk, tiftik, meyve ithali işi ile uğraşan Törehan, II. Dünya Savaşı yıllarında Alman savaş sanayinin ihtiyaç duyduğu ürünleri Türkiye’den Karadeniz yoluyla Almanya’ya getirterek büyük bir servet edindi. 1949 yılında Türkiye’de Yeni İstanbul gazetesini kurdu. Yeni İstanbul, her gün emtia borsalarınıve menkul kıymet hareketlerini yayınlayarak ekonomi gazeteciliğinin öncülerinden olmuştur. Gazete, ikramiye kampanyaları sayesinde yüksek tiraja ulaştı.
Törehan, 1965 yılına kadar İsviçre’de ikamet ettikten sonra vergi kanunlarının ağırlaşması üzerine işlerini Monako’ya nakletti. 1966 yılında Monaco Fahri Başkonsolosluğu ile görevlendirildi.
25 Mayıs 1968 tarihinde tedavi gördüğü Almanya’da vefat eden Törehan’ın cenazesi İstanbul’a getirilip defnedildi.