Metin Cengiz

Metin Cengiz

Metin Cengiz (d. 1953, Göle - Kars), şair, yazar.

Marmara Üniversitesi Fransızca bölümünü bitirdi (1987). Çeşitli illerde Fransızca öğretmenliği yaptı. 12 Eylül döneminde TCK'nun 141. maddesinden yargılandı, iki yıl hapis yattı. 1993 yılından sonra yeniden başladığı öğretmenlikten emekli oldu (2002). 2005 yılında Digraf Yayıncılık'ı kurdu, şiir kitapları ve poetik kitaplar yayımlayan bu yayınevi şimdilerde Şiirden Yayıncılık adıyla faaliyetlerini sürdürüyor. 2010 yılında yayın hayatına başlayan Şiirden dergisinin genel yayın yönetmenidir.

"Nasıl Şiir" adlı ilk yazısı Demokrat gazetesinde yayımlandı (3 Mayıs 1980). Sonraki yıllarda şiir ve yazıları çeşitli dergilerde yayımlandı. "Şarkılar Kitabı" ile 1996 yılı Behçet Necatigil ödülünü, “Sonsuzluk Çiseler Büyük Sularda” ve “Dünyaya Katkımız Bir Ebru Vurgusu” (Şiirden Yayıncılık) adlı 2 ciltlik Toplu Şiirler kitabıyla 2010 Melih Cevdet Anday ödülünü aldı. 2011 yılında Uluslararası Tudor Arghezi ödülüne değer görüldü. 2014'te Mersin Kenti Edebiyat Ödülüne bütün eserleriyle değer görüldü.

İlk dönemlerinde şiir üzerine yazdığı yazılarla da dikkatleri çekti. 1980 sonrasında şiir üzerine yazdığı kuramsal yazılar ve tartışmalarla dönemin öncülerinden biri oldu. İmge, şiir dili, felsefe ve şiir, kültür ve şiir, postmodernizm ve şiir konularında yazdığı yazılarla şiir bilincinin gelişmesine katkı sağladı. Şiirleri Fransızca, İngilizce, Almanca, İspanyolca, Boşnakça, Rusça, Romence, Arapça, İbranice, Azerice, Sırpça ve Kürtçe'ye çevrildi. Seçme şiirleri Apres le Tempete et Autres Poemes adıyla Fransızca; Poemas Escogidos adıyla (2013) İspanya'da yayımlandı. Şiirleri Sırpça, Arnavutça, Arapça ve İbranice kitaplaştırılmak sürecinde. Levant dergisinde sekiz şiiri "Divan" adıyla Türkçeleriyle beraber yayımlandı. Romanya'da Convonbiri Literare ve Poesia dergileri şiirlerini dosya halinde yayımladı (2011). Makedonya'da Haɯe Ƞhgmo dergisinde şiirleri yayımlandı. Editörlüğünü yaptığı Çağdaş 17 Türk Şairi adlı antoloji Harmattan Yayınlarında çıktı (2009). Poesía Contemporánea De La Repúblıca De Turquía adıyla editörlüğünü yaptığı antoloji ise İspanya'da çıktı (2013). Fransa'da yayımlanan Europe dergisinin Mart 2014 sayısında "Voix D'Istanbul" (İstanbul'un Sesi) adıyla yayımladığı dosyada şiirleriyle yer aldı.

Metin Cengiz, Yücel Kayıran’ın da vurguladığı gibi “kendi kuşağı içinde, şiir kültürüne, kuramsal yazılarla katkıda bulunan tek şair”

Türkiye Yazarlar Sendikası, PEN ve Edebiyatçılar Derneği üyesidir.

Şiir Kitapları

• Bir Tufan Sonrası (1993) Broy Yayınları KAYNAK:https://www.babil.com/bir-tufan-sonrasi-kitabi-metin-cengiz
• Büyük Sevişme (1989) Broy Yayınları KAYNAK:https://www.nadirkitap.com/buyuk-sevisme-metin-cengiz-kitap9730582.html
• Zehirinde Açan Zambak (1991) E Yayınları, ISBN 9789753900966 KAYNAK:https://www.kitapyurdu.com/kitap/zehirinde-acan-zambak/27436.html
• İpek'A (1993) Broy Yayınları KAYNAK:https://www.nadirkitap.com/ipek-a-metin-cengiz-kitap2300498.html
• Şarkılar Kitabı (1995) Papirüs Yayınları, ISBN 9789757432548 KAYNAK:https://www.kitapyurdu.com/kitap/sarkilar-kitabi/416629.html
• Gençlik Çağı (1998) Yön Yayınları, ISBN 9789757959366 KAYNAK:https://www.kitapyurdu.com/kitap/genclik-cagi/20115.html
• Aşk İlahileri & Günümüze Hüzzamlar (2006) Şiirden Yayıncılık, ISBN 975-9056-11-9 KAYNAK:https://www.dr.com.tr/Kitap/Ask-Ilahileri/Edebiyat/Siir/Turk-Siiri/urunno=0000000207470
• Özgürlük Şiirleri (2008) Şiirden Yayıncılık, ISBN 978-975-9056-45-2 KAYNAK:https://www.dr.com.tr/ekitap/unutulmayacak-siirler-antolojisi-ya-da-ozgurluk-siirleri
• Sonsuzluk Çiseler Büyük Sularda - Toplu Şiirler/1 (2008) Şiirden Yayıncılık, ISBN 978-975-9056-50-6 KAYNAK:https://www.dr.com.tr/ekitap/sonsuzluk-ciseler-buyuk-sularda
• Dünyaya Katkımız Bir Ebru Vurgusu - Toplu Şiirler/2 (Hayat ve Şiir ile Hayat ve Rastlantılar adlı dosyaları ilk defa, 2010) Şiirden Yayıncılık, ISBN 978-9056-70-4 KAYNAK:https://www.dr.com.tr/ekitap/dunyaya-katkmz-bir-ebru-vurgusu
• İmgeler Benim Yurdum (2011) Şiirden Yayıncılık, ISBN 978-975-9056-98-8 KAYNAK:https://www.dr.com.tr/Kitap/Imgeler-Benim-Yurdum/Metin-Cengiz/Edebiyat/Siir/Turk-Siiri/urunno=0000000527878Yeryüzü Halleri (2013) Şiirden Yayıncılık, ISBN 978-975-9056-01-1 KAYNAK: http://www.siirden.net/yazarlar/metin-cengiz
• Elemli Şiirler (2015, Galip ile ortak) Şiirden Yayıncılık, ISBN 978-605-4825-36-3 KAYNAK: https://web.archive.org/web/20161009094629/http://siirden.net/2016/03/05/metin-cengiz/
• Hayat Bir Düş (2018) Şiirden Yayıncılık, ISBN 9786054825912 KAYNAK:https://www.dr.com.tr/Kitap/Hayat-Bir-Dus/Edebiyat/Siir/Turk-Siiri/urunno=0001772595001

Poetik Kitaplar

• Şiirin Gücü (2. Baskı, 2006) Şiirden Yayıncılık, ISBN 975-9056-22-4
• 1923-1953 Toplumcu Gerçekçi Şiir (2000) Şiirden Yayıncılık, ISBN 975-7350-79-6
• Modernleşme ve Modern Türk Şiiri (2. Baskı, 2011), ISBN 978-605-4509-02-7
• Şiir, Din ve Cinsellik (2005) Şiirden Yayıncılık, ISBN 975-9056-05-4
• Nâzım'dan 70'li Yıllara Türk Şiirine Eleştirel Bir Bakış (2005) Babil Yayınları, ISBN 975-6207-64-7
• Şiir, İmge, Biçim, Biçem / Şiirin Teorik Sorunları (2005) Şiirden Yayıncılık, ISBN 975-9056-11-9
• Şiir, Dil, Şiir Dili, Şiirsel Anlam (2005) Şiirden Yayıncılık, ISBN 975-9056-10-0
• Küreselleşme, Postmodernizm ve Edebiyat (2007), Şiirden Yayıncılık, ISBN 978-975-9056-39-1
• İmge Nedir (2. baskı, 2014) Şiirden Yayıncılık, ISBN 978-605-4509-18-9
• Kültür ve Şiir (2010) Şiirden Yayıncılık, ISBN 978-975-9056-71-1
• Felsefe ve Şiir (2. baskı 2014) Şiirden Yayıncılık, ISBN 978-605-4825-19-6
• La Paix (2011) Şiirden Yayıncılık, ISBN 978-605-4509-08-9
• Cemal Süreya, İkinci Yeni Bilincinin Kurucu Gücü (2. baskı, 2012) Şiirden Yayıncılık, ISBN 978-605-86421-0-2
• Platon ve Aristoteles'te Şiir Düşüncesi (2012) Şiirden Yayıncılık,ISBN 978-605-62583-8-1
• Şiir Nasıl Yazılır (2013) Şiirden Yayıncılık, ISBN 978-605-86421-0-2 KAYNAK: http://www.siirden.net/yazarlar/metin-cengiz
• Eleştirel Çağdaş Büyük Türk Şiiri Antolojisi 1920-2015 (2016) Şiirden Yayıncılık, ISBN 978-605-4825-36-3 KAYNAK: https://web.archive.org/web/20161009094629/http://siirden.net/2016/03/05/metin-cengiz/
• Şiir ve Eleştiri (2018) Şiirden Yayıncılık, ISBN 9786054825813 KAYNAK:https://www.dr.com.tr/Kitap/Siir-Ve-Elestiri/Edebiyat/Siir/Turk-Siiri/urunno=0001749217001
• Sokak Yazıları-Poetik Yazışmalar (Celâl Soycan ile birlikte, 2019) Şiirden Yayıncılık, ISBN 9786054825113 KAYNAK:https://www.dr.com.tr/Kitap/Sokak-Yazilari-Poetik-Yazismalar/Edebiyat/Edebiyat-Inceleme/urunno=0001830489001

Şiir Çevirileri

• Max Jacob / Sahici Mucizeler (derleyen: Ülkü Tamer; 1991), Broy Yayınları, ISBN 00000IDE41818 KAYNAK:https://www.kitapyurdu.com/kitap/sahici-mucizeler/23679.html
• Aimé Cesaire/ Seçme Şiirler (4. basım 2017), Şiirden Yayıncılık, ISBN 9786054825578 KAYNAK:https://www.dr.com.tr/Kitap/Boynu-Vurulmus-Gunes/Edebiyat/Siir/Dunya-Siiri/urunno=0001698111001
• Pablo Neruda /Aşk Soneleri (1991), Pablo Neruda (Ateşten Kılıç, 1991), KAYNAK:https://www.nadirkitap.com/ask-soneleri-pablo-neruda-kitap8200379.html
• Eugene Guillevic /Seçme Şiirler (1993)Yön Yayınları KAYNAK:https://www.kitapyurdu.com/kitap/secme-siirler-eugene-guillevic/20100.html
• Jacques Prevert /Seçme Şiirler (Eray Canberk ile 1994), Yön Yayınları KAYNAK:https://www.kitapyurdu.com/kitap/secme-siirler-jacques-prevert/20101.html
• Jules Laforgue /Sevdalılar (3. Basım 2020)'', Şiirden Yayıncılık, ISBN 9786054825554 KAYNAK:https://www.dr.com.tr/Kitap/Sevdalilar/Jules-Laforgue/Edebiyat/Siir/Dunya-Siiri/urunno=0000000705460
• Venus Khoury Ghata/Gölgeler ve Çığlıklar (1996), Yön Yayıncılık KAYNAK:https://www.dr.com.tr/Kitap/Golgeler-Ve-Cigliklar/Edebiyat/Siir/Dunya-Siiri/urunno=0000000069135
• Baudelaire’den Günümüze Modern Fransız Şiiri (Çev. ve haz., 2. baskı 2019), Şiirden Yayıncılık, ISBN 9786057513137 KAYNAK:https://www.dr.com.tr/Kitap/Modern-Fransiz-Antolojisi-Baudelaireden-Gunumuze/Metin-Cengiz/Edebiyat/Siir/Dunya-Siiri/urunno=0001846378001
• Batmış Güneşler Üstünde Günümüz Fransız Şiirinden Seçmeler'(2005), Şiirden Yayıncılık, ISBN 975-9056-03-8 KAYNAK:https://www.dr.com.tr/Kitap/Gunumuz-Fransiz-Siirinden-SecmelerBatmis-Gunesler-Ustunde/Edebiyat/Siir/Dunya-Siiri/urunno=00000
• Naim Araidi/Acıklı Şeyler İçin Bayram (2010),Şiirden Yayıncılık, ISBN 978-975-9056-91-0 KAYNAK: https://www.dr.com.tr/yazar/Naim-Araidi/s=228350
• Gerard Augustin/Seçme Şiirler (Eray Canberk, Başak Aydınalp, Müesser Yeniay ile, 2011),Şiirden Yayıncılık, ISBN 978-605-4509-06-5 KAYNAK: https://www.dr.com.tr/yazar/Gerard-Augustin/s=263602
• Michel Cassir/Kişisel Antoloji (Eray Canberk, Müesser Yeniay ile, 2011), Şiirden Yayıncılık, ISBN 978-605-4509-07-2 KAYNAK:https://www.dr.com.tr/yazar/Michel-Cassir/s=263603
• Tahar Bekri/Sabırsız Düşler (Medine Sivri ile, 2012),Şiirden Yayıncılık,ISBN 978-605-62583-9-8 KAYNAK:https://www.dr.com.tr/Kitap/Sabirsiz-Dusler/Edebiyat/Siir/Dunya-Siiri/urunno=0000000418733
• Çağdaş İspanyol Şiiri Antolojisi (Müesser Yeniay ile, 2013), Şiirden Yayıncılık, ISBN 978-605-4825-00-4 KAYNAK:https://www.dr.com.tr/Kitap/Cagdas-Ispanyol-Siiri-Antolojisi/Kolektif/Edebiyat/Antoloji/Siir-Antolojisi/urunno=0000000549997
• Jaime B. Rosa/Deniz Şiirleri (2014), Şiirden Yayıncılık, ISBN 978-605-4825-11-0 KAYNAK: http://www.siirden.net/yazarlar/metin-cengizhttps://www.dr.com.tr/Kitap/Deniz-Siirleri/Jaime-B-Rosa/Edebiyat/Siir/Dunya-Siiri/urunno=0000000588547
• Maria Do Sameiro Barroso/ Gövde, Sürgün Yeri (2020), Şiirden Yayıncılık, ISBN 9786057513373, KAYNAK:https://kidega.com/yazar/maria-do-sameiro-barroso-216197

DİĞER ÜLKELERDE YAYIMLANAN KİTAPLARI

• Apres le tempête et autres poèmes (Çeviri: Gerard Augustin, Harmattan Yayınları, 2006, Paris) ISBN : 2-296-01218-3 KAYNAK:http://www.editions-harmattan.fr/index.asp?navig=catalogue&obj=livre&no=22035
• Poemas Escogidos (Çeviri Jaime B. Rosa, iki dilli/ Liber Factory, 2013, Madrid) ISBN 9788499493763 KAYNAK: http://todoebook.com/POEMAS-ESCOGIDOS-METIN-CENGIZ-LIBER-FACTORY-LibroEbook-ES-SPB0257455.html
• Povremeno (Çeviri Avdija Salkoviç, Narodna Biblioteka, “Dositej Obradovic” Yeni Bazar, Sırbistan) ISBN 978-86-83251-33-9, 3 KAYNAK:http://bibliografije.nb.rs/bibliografija/cip/CM122014/zapisi31.html
• Fekete És Fehér (Çeviri Attila Balaz, Ab-Art, Budapeşte Macaristan)ISBN 9788080871994 KAYNAK:https://www.libri.hu/konyv/metin_cengiz.fekete-es-feher-2.html
• Duet of  Nights (Çeviri Mariko Sumikura, Akira Asuka’nın şiirleriyle birlikte Ortak kitap, Japon Universal Poets Association-Evrensel Japon Şairler Birliği, 2015, Kyoto-Japonya) ASIN: B019VOQ5Z KAYNAK:https://www.amazon.co.uk/Duet-nights-Yoru-nijuso-Japanese-ebook/dp/B019VOQ5ZY
• The Pure Sun/ Măt Tròi Tinh Khiễt (Çeviri:Nguyén Thi Tuyét Ngăn, 2015, Vietnam Yazarlar Birliği, Hanoi-Vietnam) ISBN 978-604-53-4378-4 KAYNAK:http://maivanphan.vn/maivanphan/32/398/786/6005/phe-binh-van-hoc/mat-troi-tinh-khiet-cua-metin-cengiz---the-pure-sun-of-metin-cengiz--phe-binh----mai-van-phan.aspx
• Poems for love and revolution /Aşk ve Devrim İçin Şiirler (Translated by divers turkish hands, 2017, presentation: Jacque Hirschman, CC. Mariimbo, PO Box 933, Berkeley, California) ISBN 1-930903-86-3 KAYNAK: https://atunispoetry.com/2019/08/07/metin-cengiz-turkey/
• Canticos de amor/Aşk İlahileri (Translated by Rafael Patino Goez, presantation: Rafael Patino Goez, 2017, Silaba, Colombia) ISBN 978-958- 56251-5- 0 KAYNAK: http://silaba.com.co/sitio_libro/canticos-de-amor/

• Il Colore Dell’Oscurita/Karanlığın Rengi (translated by Laura Garavaglia, presantation: Laura Garavaglia, 2017, LietoColl, Italy) ISBN 978-88-9382-043-1 KAYNAK https://www.lietocolle.com/negozio/Il-colore-dell-oscurit%C3%A0---Metin-Cengiz-p95472499
• Preludiu Pentru O Noapte La Kars/Kars’ta Bir Gece Vakti İçin Prelüdler (Çeviri:  Niculina Oprea Bucuresti, 2018, Timpul, back cover photo: Jose Luis Labad; presantation: Marius Chelaru, Romania)ISBN 978-973-612-708-3 KAYNAK http://www.agentiadecarte.ro/2018/02/%E2%80%9 Dpreludiu-pentru-o-noapte-la-kars%E2%80%9D-de-metin-cengiz-in-traducerea-scriitoarei-niculina-oprea/
• Obrazy sa moja ojczyzna/İmgeler Benim Yurdum (translated by Alicja Kuberska, Night in Gale, 2019, Poland) ISBN 978-0-359-25729-4 KAYNAK https://atunispoetry.com/2019/08/07/metin-cengiz-turkey/
• Tisti vrt v moji domišljiji/Evimdeki Bahçe (translated: Erna Pačnik, 2019, Beletrina, Slovenia) ISBN 978-961-284-582-7 KAYNAK www.stihoteka.com
• Savaş Her Yerde/ हर जगह युद्ध है/har jagah yuddh hai (translated by Mani Mohan, 2020 Bodhi Prakashan' Jaipur, India) ISBN 978-93-88167-19-2 KAYNAK: https://www.facebook.com/photo.php?fbid=3685604598122035&set=pcb.3685156188166876&type=3&theater
• As imagen são a minha patria/İmgeler Benim Yurdum (Translated by Maria Do Sameiro Barroso, 2020) ISBN-13: 979-8682529629 KAYNAK:https://www.amazon.de/dp/B08KQXHYKY/ref=cm_sw_r_fa_dp_GvlGFbQ0AK526?fbclid=IwAR3rFoNq4lkeAuwqqlgPyJ2DB1LN13KZquEHkrVhFzTrwVxWkfvksCUneZ0

Kaynakça

• Psikodinamik Açıdan Metin Cengiz ve Şiiri, Yusuf Alper, Şiirden Yayıncılık, ISBN: 9789759056919, Kaynak https://www.dr.com.tr/Kitap/Psikodinamik-Acidan-Metin-Cengiz-ve-Siiri/Yusuf-Alper/Edebiyat/Edebiyat-Inceleme/urunno=0000000529087
• Metin Cengiz Şiirini Derin Okumak, Engin Fırat, Şiirden Yayıncılık, ISBN:978-605-7513-39-7, Kaynak https://siirden.net/urun/metin-cengiz-siirini-derin-okumak-engin-firat/
• Berivan Tapan, İstanbul-Bia Haber Merkezi, 14 Ağustos 2010:http://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/15637719.asp
• Metin Cengiz, Yavuz Özdem’le Söyleşi, Cumhuriyet Kitap, Sayı: 1091
• https://www.lyrikline.org/en/poems/guen-olur-13124
• Doğan Hızlan, "Türk şiiri İspanya’da", Hürriyet, 26.8.2013, http://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/24590371.asp
• Yücel Kayıran, “Felsefi Şiir'le Hesaplaşmak” Radikal Kitap, 15-04-2011http://www.radikal.com.tr/kitap/felsefi_siirle_hesaplasmak-1046068)
• Doğan Hızlan, “Şiir üzerine düşünmek”, Hürriyet, 27.08.2010 http://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/15646836.asp
• Ahmet Ada, "Metin Cengiz'in Şiir Evreni" 21.3.2014 Aydınlık Kitap https://web.archive.org/web/20141129045528/http://blog.radikal.com.tr//siir-deneme-oyku/metin-cengizin-siir-evreni-66699