Tescilli marka

Kayıtlı tescilli marka sembolü

Tescilli marka sembolü

Tescilli marka (™ ya da ®), bir ticaret hukuku ve markalar hukuku terimi olup ticari bir malı diğer benzerlerinden ayırmaya yarayan işaret, özellik anlamına gelir. "Tescilli marka", "ticari marka" veya yalnızca "marka" gibi isimler de bu anlamda kullanılabilirler. İngilizcedeki ve uluslararası literatürdeki karşılığı ise "trademark"tır. Endüstrilere ve şirketlere değindir, kişilerin özel ürünlerini korumaz. Tescilli marka; bir ismin, kelimenin, cümlenin, logonun, sembolün, tasarımın, resmin ya da bunların karışımını temsil edebilir.

Alamet-i Farika

Alamet-i Farika (veya alâmet-i fârika) Osmanlıca bir isim tamlaması olup Osmanlıca'ya da Arapçadan girmiştir. Arapça alamet, belirti, iz anlamına gelir (Örneğin kıyamet alametleri). Farika (veya farik) ise ayıran anlamına gelen bir sıfattır.

Bir ticari malı diğerlerinden ayırmaya yarayacak her türlü isim, resim, çizgi, renk düzenlemesi ve hatta kutu gibi şeyler alameti farika olarak alınabilir. Ancak bunların genel ahlaka aykırı olmaması gerekir. Alamet-i Farika bir ticari malın belli bir işletmede yapıldığını ya da bir işletmece satışa çıkarıldığını belirtmeye yarayan ve o eşya üzerine konulan ayırıcı alamet, işaret ve yazılardır. Belli bir süre sonra bir ürünün üzerinde marka bulunmasa, isim yazmasa dahi tüketici "Alamet-i farika" olan işareti gördüğü zaman o ürünün ne olduğunu, hangi şirkete ait olduğunu derhal kavrayacaktır.

Alamet-i Farika'nın ticari değeri önemlidir çünkü hem o ticari malın değerini arttırır hem de taklitlerine karşı koruyucu bir reklam aracı niteliğindedir. Birçok ülkede olduğu gibi Türkiye yasalarına göre de, alameti farikanın hukuken korunabilmesi için tescil edilmesi gerekir. Yasalarda "Tescil ve ilan edilmeyen bir alameti farika, öteden beri haklı olarak kullanılagelmiş olsa da himaye görmez. Bu nedenle alameti farikada hak, tescil ile doğar. Tescil edilmeyen alameti farikalar, haksız rekabet hükümlerine girer" denmiştir. Alameti farikayı taklit edenler hakkında cezai hükümler uygulanır.

"Alamet-i farika" ticaret ve hukuk dili dışında gündelik hayatta da mecazi anlamı ile kullanılabilmektedir. Örneğin bir kişinin kendisi ile özdeşleşmiş bir özelliği, eşyası, kıyafeti veya davranış biçimi onun "Alamet-i Farika"sı olarak nitelendirilebilmektedir. Örneğin "...başından hiç çıkarmadığı fötr şapkası onun alamet-i farikası gibiydi" cümlesinde olduğu gibi. Ağdalı bir deyim olduğu için oluşturulmak istenen anlamı kuvvetlendireceği düşünülerek sarfedilmektedir.