İçeriğe atla

Yemen ablukası

Vikipedi, özgür ansiklopedi
19.47, 6 Aralık 2020 tarihinde Khutuck Bot (mesaj | katkılar) tarafından oluşturulmuş 24339830 numaralı sürüm (Bot v3: Kaynak ve içerik düzenleme (hata bildir))
Sayfanın 6 Aralık 2020 tarihinde onaylanmış olan kontrol edilmiş bir sürümü, bu revizyonu temel almıştır.

Yemen ablukası, 2015 yılında Suudi Arabistan'ın Yemen'e müdahalesi sırasında havadan, karadan ve denizden başlatılmıştır. Amerika Birleşik Devletleri de bu ablukaya 2016 yılının Ekim ayında dahil olmuştur.[1] Husiler'in 2017'nin sonlarına doğru Suudi Arabistan'ın başkenti Riyad'ı hedef alan füze saldırıları sonrası daha da ölümcül hâle getirilmiştir.[2] Abluka sonrası Yemen halkı ileri derecede açlık çekmeye başlamıştır. Bunun sonucunda Yemen kıtlığı başlamıştır. Birleşmiş Milletler'de yapılan görüşmelerde bu kıtlık "dünyanın en ölümcül kıtlığı" olarak anılmıştır.[3][4] Bu abluka sadece kıtlıkla sonuçlanmadı, aynı zamanda abluka sonrası kolera salgını da çıktı ve Dünya Sağlık Örgütü, Yemen'de koleraya yakalanan insanların sayısının 500.000'i bulduğunu açıkladı.[5][6]

İç savaş ve sonrası

Yemen İç Savaşı başladıktan 1 hafta sonra başını Suudi Arabistan'ın çektiği Afrika'dan ve Orta Doğu'dan 9 ülke koalisyon oluşturarak savaşı Abdurabbu Mansur el-Hadi lehine bitirmek için Yemen'e askeri müdahaleye başladı.[7] Askeri müdahale "Kararlı Fırtına Harekâtı" kod adıyla duyuruldu. Harekâtı veliaht prens Muhammed bin Selman yönetirken, harekât içinde Suudi Arabistan Hava Kuvvetleri ve Suudi Arabistan Deniz Kuvvetleri de yer aldı. Birçok hava saldırısı yapıldı, deniz ablukası başlatıldı ve aynı zamanda Yemen'e birlik çıkarıldı. Husiler hedef alındı. Bu müdahalenin sonucunda kadın ve çocukların dahil olduğu binlerce sivil öldürüldü.[8][9] Suudi Arabistan, 5 Kasım 2017 itibarıyla Amerika Birleşik Devletleri'nden yardım alarak ablukayı daha ölümcül bir hâle getirdi. Abluka sadece yiyecek için işlemedi, Suudi kuvvetler limanlarda ilaçlara dahi el koymaya başladı.[10][11][12][13][14]

Genel olarak Yemen'de kullanılabilir su, yiyecek; sağlık malzemesi sıkıntısı yaşanmaktadır.[15] Birçok kurumun baskısı sonucu Suudi Arabistan 274 milyon dolar yardımda bulunacağını açıklamıştır fakat bu sözü tutmamıştır.[16]

Üçüncü ülkelerin ablukadaki rolü

Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Donald Trump, 2017 yılında Yemen'e yardımların gitmesini gerektiğini söylemiştir fakat bunun yanında Amerika Birleşik Devletleri, Suudi öncüllü koalisyonun 2015 yılından beri yaptığı bütün hamleleri desteklemiştir.[17][18] Amerikan ordusunun Suud ordusu ile ortak bir ağ oluşturması sağlanmış, Suudi Arabistan'a bu sayede istihbarat ve lojistik desteği sağlanmıştır.[19][20] Amerika Birleşik Devletleri Deniz Kuvvetleri ablukayı daha sıkı hâle getirmek için savaş gemileri göndermiştir.[21] Uluslararası Af Örgütü bu gelişmelerin ardından Suudi Arabistan'a silah satan Amerika Birleşik Devletleri'ne ve Birleşik Krallık'a bu satışları durdurma çağırısında bulunmuştur.[22][23]

Birleşik Krallık hükümeti Suudi Arabistan'ın uygulamış olduğu bu ablukayı açık şekilde desteklemiştir.[24] Ablukanın başlangıcında Birleşik Krallık Dışişleri Bakanı olan Philip Hammond, Birleşik Krallık'ın Suudi Arabistan'a tedarik etmiş olduğu savaş uçaklarının ve silahlarının kullanıldığını kabul etti ve ötesinde gerek görülmesi durumunda daha fazlasını satabileceklerini açıkladı.[25] 2018 yılında Birleşmiş Milletler temsilcileri Birleşik Krallık'a Yemen'de kullanılabilecek silahların Suudi Arabistan'a satılmaması çağrısında bulundu. Guardian muhabiri Aaron Merat, Birleşik Krallık'ın Suudi Arabistan'a sadece silah veya uçak tedarik etmediğini, aynı zamanda Suudi Arabistan'ın savaşı devam ettirebilmesi için Suud askerine gerekli askeri eğitimi verdiğini de söylemiştir.[26]

Birleşmiş Milletlerin çağrıları

Agence France-Presse'e göre Birleşmiş Milletler, ablukanın kaldırılması için Suudi Arabistan öncülüğündeki koalisyona çağrıda bulundu. Dünya Sağlık Örgütü, Yemen'in 13 bölgesinde difteri hastalığının yayılmaya başladığını açıkladı.[27] Bu tepkilerin ardından Suudi Arabistan liman ablukasının bir aylığına kaldırılacağını açıklamıştır fakat Yemen için önemli olan limanlardan Hudeyde Limanı'na hiçbir gemi yanaşmamış veya yanaştırılmamıştır.[28] Uluslararası hukukta da Suudi Arabistan'ın yaptığının karşılığı olmadığı vurgulanmakta, Suudi Arabistan'ın uluslararası hukuku ihlal ettiği belirtilmektedir.[29]

Kaynakça

  1. ^ "US involvement in the Yemen war just got deeper". Public Radio International (İngilizce). 15 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
  2. ^ "Saudi blockade of Yemen still in place, amounts to collective punishment: Aid agency". PressTV (İngilizce). 23 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
  3. ^ "Yemen faces 'world's biggest famine'". BBC News. 9 Kasım 2017. 9 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
  4. ^ Foundation, World Peace (7 Aralık 2017). "Employee of the Month: Mohamed bin Salman". Reinventing Peace. 2 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
  5. ^ Aleem, Zeeshan (22 Kasım 2017). "Saudi Arabia's new blockade is starving Yemen". Vox (İngilizce). 22 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
  6. ^ "نیم میلیون نفر در یمن وبا گرفته‌اند". BBC News فارسی (Farsça). 14 Ağustos 2017. 4 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
  7. ^ "Gulf Coalition Operations in Yemen (Part 1): The Ground War". www.washingtoninstitute.org (İngilizce). 3 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
  8. ^ "ادامه جنایات عربستان در یمن با كشته شدن 7 زن و كودك در استان صعده". ایرنا (Farsça). 3 Kasım 2017. 8 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
  9. ^ "Saudi blockade starves Yemen of vital supplies, as bombing continues". The Independent (İngilizce). 20 Eylül 2015. 2 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
  10. ^ "Saudi Arabia is using famine as a weapon of war | Opinion". Newsweek (İngilizce). 28 Kasım 2017. 29 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
  11. ^ "Famine survey warns of thousands dying daily in Yemen if ports stay closed". Reuters (İngilizce). 21 Kasım 2017. 21 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
  12. ^ McNeill, Middle East correspondent Sophie (8 Kasım 2017). "'Catastrophic' Yemen crisis grows as blockade cuts Red Cross and UN aid". ABC News (İngilizce). 8 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
  13. ^ "'Catastrophic' Saudi Blockade on Yemen Could Starve Millions". Time (İngilizce). 10 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
  14. ^ "Yemen Is Still Being Starved to Death". The American Conservative. 11 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
  15. ^ Ratcliffe, Rebecca (30 Ağustos 2017). "Yemen conflict: human rights groups urge inquiry into Saudi coalition abuses". The Guardian. 30 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
  16. ^ "Saudi blockade leaves 20mn Yemeni in crisis". https://www.worldbulletin.net/. 31 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020.  |website= dış bağlantı (yardım)
  17. ^ "Trump asks Saudi Arabia to allow immediate aid to Yemen". Reuters (İngilizce). 6 Aralık 2017. 6 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
  18. ^ "درخواست ترامپ از عربستان سعودی درباره یمن- اخبار بین الملل - اخبار تسنیم - Tasnim". خبرگزاری تسنیم - Tasnim (Farsça). 23 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
  19. ^ "Exclusive: U.S. expands intelligence sharing with Saudis in Yemen operation". Reuters (İngilizce). 10 Nisan 2015. 1 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
  20. ^ CNN, Steve Almasy and Jason Hanna. "Saudi Arabia launches airstrikes in Yemen". CNN. 26 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
  21. ^ Emmons, Alex (20 Kasım 2017). "In Yemen's "60 Minutes" Moment, No Mention That the U.S. Is Fueling the Conflict". The Intercept. 20 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
  22. ^ Gatehouse, Gabriel (11 Eylül 2015). "The war the world forgot?". BBC News. 13 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
  23. ^ "Amnesty International urges Britain to stop supplying arms to Saudi Arabia". The Independent (İngilizce). 8 Ekim 2015. 11 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
  24. ^ Foster, Peter (27 Mart 2015). "UK 'will support Saudi-led assault on Yemeni rebels - but not engaging in combat'". 28 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
  25. ^ "House of Commons - The use of UK-manufactured arms in Yemen - Foreign Affairs Committee". publications.parliament.uk. 25 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
  26. ^ Staff, Guardian (18 Haziran 2019). "'The Saudis couldn't do it without us': the UK's true role in Yemen's deadly war". The Guardian. 18 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
  27. ^ "سازمان ملل خواستار برداشته‌شدن محاصره یمن شد- اخبار بین الملل - اخبار تسنیم - Tasnim". خبرگزاری تسنیم - Tasnim (Farsça). 31 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
  28. ^ "No ships in Yemen's key port despite Saudi claim of lifting blockade". RT International (İngilizce). 6 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
  29. ^ "War in Yemen (2): Why the Saudi-led coalition has not obeyed the law of naval blockade and violates IHL" (Almanca). 17 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Yemen_ablukası&oldid=24339830" sayfasından alınmıştır